BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz evsjv ` ki AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb Dc hvmx Zgwb dm ji wzki cvkvgvko

Veľkosť: px
Začať zobrazovať zo stránky:

Download "BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz evsjv ` ki AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb Dc hvmx Zgwb dm ji wzki cvkvgvko"

Prepis

1 BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz evsjv ` ki AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb Dc hvmx Zgwb dm ji wzki cvkvgvko, Bù yi, ivmevjvb, AvMvQv BZ vw`i eske w i Rb I mnvqk Gme wzki cövyx I Dw ` K Avc` ejv nq Gme Avc` KZ K dm ji cöf Z wzmvwaz n q _v K GK Rwi c `Lv M Q h, G ` k cövq 600 ai bi cvkv gvko dm ji wzmvab K i _v K GQvov cvkv gvko I wewfbœ Avc` Øviv MvjvRvZ km I kzkiv cövq 5-8 fvm cöwz eqi webó n Q GK m~ Î Rvbv M Q h, KxUcZ½ I Ab vb Avc` Øviv dm ji h cwigvy wzmvwaz nq Zv iva Ki Z cvi j we `k _ K Avi Lv` km Avg`vwb Ki Z n Zv bv myzivs dmj msi Yi Rb cvkv wbqš Y Ki Z M j cvkvi ` ni cwiwpwz Rvbv Avek K KviY `gb c wz me cvkvi Rb GKiKg bq GB BDwbU cvv Ki j Avcwb dmj msi Y m ú K aviyv, K wl Z cvkv gvk oi iæz, cvkvi ` ni wewfbœ As ki cwiwpwz, cvkvi wewfbœ gylveqe I Zv `i weeiy, cvkvi wewfbœ cökvi cvlv, cv I ï½ Ges Zv `i weeiy w` Z cvi eb cvv 1.1 dmj msi Y m ú K aviyv G cvv k l Avcwb km msi Yi msáv w` Z cvi eb dm ji wewfbœ Avc `i bvg D jøl Ki Z cvi eb Kvb& Avc` Øviv dm ji Kx cwigvy wz nq Zv ey bv Ki Z cvi eb evsjv ` ki AwaKvsk jvk K wli Dci wbf ikxj kzkiv 63 fvm jvk wewfbœ cökvi dm ji Pvlvev` K i _v K G ` ki weivrgvb AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb mnvqk Zgwb wewfbœ cökvi Avc `i Rb I AbyK j cöfve d j _v K GB wzki Avc` A_ vr cvkv gvko, ivmevjvb, AvMvQv, Bù yi, wkqvj, cvwl cöf wzi AvµgYRwbZ q wz _ K dmj i v Kiv Ges Zv `i eskwe Ív i evav cö`vb Kiv K km msi Y ejv nq e vck A _ dmj K Z Lvgv i I `v g D jøwlz Avc `i nvz _ K i v KivB n jv km msi Y dmj K Z Lvgv i I `v g Avc `i nvz _ K i v KivB n jv km msi Y K lk gv_vi Nvg cv q d j I A bk K ó DcvwR Z UvKv cqmv LiP K i Zvi Rwg Z dmj Drcv`b K i A_P wzki cvkv gvko Aí mg qi g a B m dmj bó K i w` Z cv i GgZve vq K l Ki `yt Li Kv bv mxgv _v K bv D`vniY ^iƒc ejv hvq, av bi kxlkvuv j`v cvkvi AvµgY e vck n j kzkiv 80 _ K 100 fvm ch ší av bi kxl bó n q _v K Rwi c `Lv M Q h, cvkvi Avµg Y cöwz eqi ` k M o kzkiv 10 _ K 15 fvm ch ší dmj gv VB bó nq KxUcZ ½i Avµg Y h ïay gvv dmjb bó nq Zv bq Lv` I exr wn m e e env ii Rb msiw Z MvjRvZ km I KxUcZ½ Øviv wzmö n q _v K cöwz eqi kzkiv cövq 5 _ K 8 fvm ch ší MvjvRvZ Lv` km KxUcZ½ Øviv bó nq GK cwimsl v b `Lv M Q h, ïay mikvix `v gb cöwz eqi cvkvi Avµg Y GK j Ub Lv` km bó nq G Z h weivu ai bi GKUv wz n Q Zv Z Kv bv m `n bb cvkv-gvk oi g Zv ivm-evjvbi Avgv `i ` k k m i e vck wz K i _v K k m i ivm m úwk Z ch vß M elyv Avgv `i ` k nqwb ` ki weivrgvb AvenvIqvq dm ji ivm Rxevby hgb- QÎvK, e vk Uwiqv, fvbivm, K wg, gvb KvcøvRgv cöf wzi eu P _vkv I esk e w i Rb AZ ší mnvqk d j G ` k cövq

2 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb KxUcZ ½i P q AvKv i eo h mg Í giæ`ûx cövyx dmj ev dmj RvZ Ges Ab vb wrwb li cöf Z wzmvab K i _v K Zv `i K AwbóKvix giæ`ûx cövyx e j cö Z K dm j ivm evjvb Gi cöv`yf vi AZ ší e vck G ch ší evsjv ` k 162 cökv ii Avevw` dm j (ebr e mn) 682 wu iv Mi AvµgY nq e j Rvbv M Q Ges Gi g a 291 wu ivm K cöavb I km nvwbi gvivz K KviY wn m e g b Kiv nq Gme iv Mi Avµg Y cöwz eqi evsjv ` k cövq 720 KvwU UvKvi dmj (ebr e mn) bó n Q we klá `i g Z G wn me AZ ší mskxy fv e Kiv n q Q cök Z wn m e Gi cwigvy AviI ewk n e cvkv-gvko I ivm-evjvb Øviv hgb km nvwb N U, AvMvQvI Zgwb k m i djb I bmzgvb Kwg q `q dm ji Z cö qvrbxq cwigvy mkj DcKiY mieivn Kiv m Ë I ïaygvî AvMvQv dm ji Drcv`b kzkiv 30 fvm Kwg q `q KviY AvMvQv gvwu _ K cywó Dcv`vb bqv QvovI Ab vb Kvh vejx Z dm ji mv _ cöwz hvwmzv K i _v K ZvQvov AvMvQv m Pi cvwb I ivmvqwbk mv ii Kvh KvwiZv kzkiv fvm Kwg q `q Ges KxUcZ½ `g bi e qi kzkiv fvm evwo q `q KxUcZ ½i P q AvKv i eo h mg Í giæ`ûx cövyx dmj ev dmj RvZ Ges Ab vb wrwb li cöf Z wzmvab ev Awbó K i _v K, Zv `i K AwbóKvix giæ`ûx cövyx ev giæ`ûx Avc` e j hgb - Bù yi, wkqvj, mrviæ, KvVweovjx, cvwl cöf wz Bù yi n jv dm ji GKwU we kl kµ cöwz eqi Bù yi gvv I `vgrvz k m i cöpzi wz K i _v K GK M elyvq `Lv M Q h, Bù yi gv Vi M gi kzkiv cövq 12 fvm wz K i _v K hvi cwigvy cövq 77 nvrvi Ub mvaviy wn m e `Lv M Q h, `yb GKi RwgIqvjv GKRb K l Ki gv V 300 UvKv Ges N i 100 UvKvi dmj Bù yi webó K i _v K Bù yi cöwz eqi Avgv `i ` k 300 _ K 480 KvwU UvKvi m ú` bó K i evsjv ` k Bù yi RvZxq cövyx Øviv cöwzeqi b~ bzg c 10 j Ub Mg, 110 j Ub ivcv Avgb I 20 j Ub Rwj Avgb avb wzmö nq Bù yi Øviv wzi bgybv wb P ms c Zz j aiv n jv 1. Bù yi RvZxq cövyx `vgrvz km hgb Pvj, Wvj, Mg Ges gvvkm hgb avb, Mg, Avbvim, AvL, bvwi Kj BZ vw`i wzmvab K i _v K 2. Giv gvby li Lv ` fvm emvq Ges Zvi AcPq NUvq G `i gjg Î Øviv Lv` `ªe bó nq Ges Zv gvby li e env ii Abyc hvmx n q c o 3. Giv Kvco- Pvco, AvmevecÎ, e vm, ˆe`ÿ wzk Zvi BZ vw` K U bó K i 4. Bù yi gvby li Rb eû gvivz K ivm hgb cøm iv Mi Rxevby enb K i Ges Zvi msµgy NUvq cöwzeqi wkqvj cövq 483 KvwU UvKvi dmj I M ncvwjz RxeRš bó Ki Q 5. Bù y ii wkqy wkqy cörvwz gvwu Z MZ Luvovq AZ ší cuz GRb eû euva, eox euva, AvBj, cyj BZ vw` AKv j aÿsm nq wkqvji dm ji wz K i _v K wkqvj AvL, f Æv, Pxbvev`vg, ZigyR, ev½x, KuvVvj, Avbvim BZ vw` dmjmn nuvm-gyimx, Miæ, fov, QvMj BZ vw`i ev Pvi wzmvab K i wkqvj AvL dm ji Rb GKUv gvivz K AwbóKvix giæ`ûx cövyx Gi Øviv cöwz eqi G ` k cövq 10-24% AvL dmj wzmö nq GK Rwi c `Lv M Q h, cöwzeqi wkqvj cövq 483 KvwU UvKvi dmj I M ncvwjz RxeRš bó Ki Q wkqvj gvby li Rb I h _ó wzki Gi Kvg oi d j iwem, wu Ubvm cöf wz ivm nq Ges j Þv úvb ivwmmmn A bk ai bi ivmrxevby Qovq Li Mvm ØvivI A bk km ev dmj wzmö nq Giv ev½x, ZigyR BZ vw`i cvzv Lvq, MvjAvjy Lvq GgbwK Avbvi mii wzmvab K i _v K evsjv `k Db y³ wek we` vjq 2

3 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz KvVweovjx mvaviyz wewfbœ dj L q Ges K U Zvi wzmvab K i _v K GQvov Giv wewfbœ Mv Q hgb bvwi Kj Mv Q MZ ev duvki ˆZwi K i mlv b emevm K i Gi d j MvQ h _ó wzi mb ylxb nq wzki giæ`ûx cövyx `i g a cvlxi dm ji h _ó wz K i _v K hgb- KvK, wuqv, gqbv, kvwjk, Po~B, KeyZi, eveyb cöf wz gv V exr ecy Kivi ci cvwl exr jv L q d j ev Pviv MRv j Pviv Dc o d j hgb- MgexR jvmv bvi ci m Z kvwjk I Po~B qi Dc`ªe e o hvq cvkv av b wuqv, eveyb cvwl Ges cvkv gwip I U g Uv Z wuqv cöavb AwbóKvix cvwl `vgrvz Kivi Rb hlb dmj ïkv bv nq ZLb Zv wewfbœ cökvi cvwl Øviv wzmö nq hgb- avb ïkv bvi mgq gv V ev DVv b kvwjk, KeyZi, Po~B, KvK cöf wz cvwli Dc`ªe e o hvq mvigg t evsjv ` ki AwaKvsk jvk K wli Dci wbf ikxj K lk Kó K i h dmj Drcv`b K i Zv gv V I `v g wewfbœ cökvi Avc` Øviv bó n q _v K hgb KxUcZ½, ivm-evjvb, AvMvQv, Bù yi, wkqvj, cvwl cöf wz Avc` dmj K Gme Avc `i nvz _ K i v KivB nj km msi Y cöwz eqi Gme Avc` Øviv dm ji cöpzi cwigvy wzmvwaz n Q UvKvi wn m e Zv GK weivu As K wm q `uvov e Zv Z Kv bv m `n bb GK Z _ Rvbv M Q h, Gme Avc` Øviv dm ji h cwigvy wzmvab n Q Zv iva Ki Z cvi j we `k _ K Avi Lv` km Avg`vwb Ki Z n Zv bv zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 3

4 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb cv VvËi g~j vqb mwvk DË ii cv k wuk wpý ( ) w`b K. evsjv ` k cövq KZ ai bi cvkv-gvko dm ji wzmvab K i _v K? i) 400 ii) 500 iii) 600 iv) 700 L. iv Mi Avµg Y cöwz eqi G ` k KZ KvwU UvKvi dmj bó nq? i) 1000 KvwU UvKvi ii) 720 KvwU UvKvi iii) 900 KvwU UvKvi iv) 2000 KvwU UvKvi 2 mz n j ÔÔmÕÕ Ges wg_ v n j ÔÔwgÕÕ wjlyb K. cvlx A giæ`ûx cövyx L. wkqv ji Kvg o iwem ivm nq 3 ïb vb c~iy Kiæb K. Bù yi iv Mi Rxevby enb K i L. av bi kxl KvUv j`v cvkvi AvµgY e vck n j kzkiv fvm av bi kxl bó nq 4 GK K_vq ev ev K DËi w`b K. `ybwu giæ`ûx Avc `i bvg wjlyb? L. cvkvi Avµg b cöwz eqi kzkiv KZfvM dmj gv VB bó nq? evsjv `k Db y³ wek we` vjq 4

5 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz cvv 1.2 K wl Z KxUcZ ½i iæz G cvv k l Avcwb KxUcZ ½i wzki w`k m ú K e vl v Ki Z cvi eb KxUcZ ½i DcKvix cöfve ey bv Ki Z cvi eb KxUbvkK e env ii d j g~l KxUcZ½ aÿsm n ji ciezx Z MŠY cvkvb Avevi g~l cvkv wn m e AvµgY K i _v K evsjv `k K wl cöavb `k G ` ki kzkiv 80 fvm jvk K wli Dci mivmwi wbf ikxj K wl ej Z ewki fvm Î dmj Drcv`b KB eysv bv n q _v K Avi G Drcv`b AvaywbK K wl cöhyw³ e env ii Dci wbf ikxj K wl Î Avw`Kvj _ KB gvbyl KxUcZ ½i mv _ msmövg K i Avm Q ZeyI Gi mv _ Kzwj q IVv m e n Q bv bvbv ikg cöwzk j Ae vi g a I Giv wu K hv Q Ges G `i esk K evwo qb Pj Q KxUbvkK e env ii d j g~l KxUcZ½ aÿsm n ji ciezx Z MŠY cvkvb Avevi g~l cvkv wn m e AvµgY K i _v K Avevi A bk mgq KxUbvk Ki gvîv Kg niqv Z cvkv jv H KxUbvk Ki cöwz cöwz ivax n q D V hvi d j ciezx Z H KxUbvkK Rwg Z ewk gvîvq cö qvm Ki ji Kv bv dj cviqv hvq bv, eis DcKvix cvkv gvko aÿsm n q K wl Î wzki cvkvgvk oi msl v e ob P j Giv cövq me ik gi MvQcvjv, jzv- j, GgbwK z`ªvwz z`ª Dw ` cörvwz KI AvµgY K i _v K gvv ch v qi Drcvw`Z Lv` km hgb avb, Mg, cvu, kvk-mewr, gmjv, dj-g~j I A_ Kix dmj hgb- cvu, Pv, Zzjv, ebr m ú` _ K ïiæ K i `vgrvz Lv` km ch ší Giv AvµgY K i _v K Ges cöf Z wzmvab K i GK Rwi c `Lv M Q h, Kej avb dm jb 159 wui AwaK cörvwzi cvkv wzmvab K i hvi g a wu cörvwzi cvkv AwaK wzki G cvkv jv AvDk gšmy g kzkiv 24 fvm, Avgb gšmy g kzkiv 18 fvm Ges ev iv gšmy g kzkiv 13 fvm av bi wz K i _v K KxUcZ½ Drcvw`Z Lv` k m i h cwigvy wz K i _v K Zv we `k _ K Avg`vwbK Z Lv` k m i cövq wø b e j Rvbv M Q G `i AvµgY Pi g cšuq j fvm ch ší dm ji wz n q _v K G ` k weivrgvb AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb mnvqk Zgwb AwbóKvix cvkv gvko, ivm evjvb, Bù yi cöf wzi eske w i Rb I mnvqk gvbyl KZ K cö qvmk Z h Kv bv `gb e e vi weiæ Giv cöwz iva M o Zzj Z cv i Ges cöwzk j cwi e ki eu P _vk Z cv i cöwzk j cwi e k Giv AcQ `bxq Lvevi L qi Rxeb aviy Ki Z cv i cvkv gvko hfv e dm ji wz K i Zv wb œ ms c Av jvpbv Kiv nj 1. Pe bvc hvmx gy Lvcv½ wewkó cvkv Mv Qi cvzv, Kzuwo, KvÛ, Qvj I dj wpwe q L q dm ji wz K i hgb Nvm dwos, cvgix cvkv, K vuviwcjvi ch vq, c½cvj BZ vw` 2. Abywe b I kvl bvc hvmx gy Lvcv½ wewkó cvkv cvzv, Kzwo, KvÛ I dj _ K im kvly K i wb q dm ji wz K i _v K hgb Rve cvkv Gfv e mxg, mwilv dm ji wzmvab K i 3. wkqy weuj Av Q hviv KvV wq`ª K i wfz i Xz K I Kv Vi cöf Z wz K i hgb KvV wq`ªkvix weuj 4. A bk cvkvi Avµg Y Mv Qi Kv Û I cvzvq dvmkvi gz Ae vi (Cancerour growth) m wó nq hgb av bi Mj (Rice gall) 5. gvwu Z emevmkvix wkqy cvkv Av Q hviv Mv Qi wkko Ges wb Pi KvÛ K U w` q ev L q gvivz K wz K i hgb KvUzB cvkv (Cutworm) w` bi ejv jywk q _v K, wkš zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 5

6 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb mü v n jb Avjy Mv Qi wkko K U `q; DuB cvkv (Termite) I nvqvbu MÖve (white grab) Auv Li wkko L q wzmvab K i 6. A bk cvkv Av Q hviv cvzv I dz ji g a wwg c o dm ji cöpzi wz K i hgb ª eix DBwfj, wkqy wkqy weuj BZ vw` 7. wkqy wkqy cvkv Mv Qi cvzv K U evmv euv a hgb cvzv KvUv wcucov (Leaf cutting ants) 8. wkqy cvkv Av Q hv `i Dcw wzi Kvi Y Ab cvkvi AvMgb `Lv hvq hgb Rve cvkvi Dcw wz _vk j wcucovi AvMgb N U KviY Rve cvkv KZ K wbtm Z gay Lvevi Rb wcucov Av m GRb Rve cvkv K wcucovi Mvfx ejv nq G Î wcucov wkš mivmwi Mv Qi Kv bv wz K ibv Z e Zvi Dcw wz Rve cvkvi Rb K qkwu mnvqk cwiw wzi m wó K i esk e w Z mvnvh K i Ges Zv _ K MvQ Av iv ewk wzmö Í nq Gfv e Rve cvkv AvµvšÍ Mv Q wcucov c iv fv e wzmvab K i _v K 9. A bk cvkv Av Q hviv Dw `i ivm we Ív i mnvqzv K i _v K hgb cvzvi ncvi av bi Uzs iv fvbivm Qwo q _v K Rve cvkvi fvbivm enb K i wkqy wkqy cirxex cvkv Av Q hviv Ab GKwU cvkvi ` n evm K i Zv `i `~e j K i I g i d j Giƒc cirxex cvkv e envi K i Zv `i cvlk cvkv K `gb Kiv hvq A bk KxUcZ½ Av Q hv `i Kvi Y wkí M o D V Q hgb gšgvwq, ikg cvkv, jv v cvkv cvkv gvko h ïay dm ji wzb K i _v K G K_v wvk bq A bk cvkv gvko Av Q hviv K wl Î h _ó DcKvix cöfve iv L 1. A bk ci fvrx (Predator) cvkv Av Q hviv Ab vb wzki cvkv K mivmwi a i L q d j Ges K wli Dci DcKvix cöfve iv L hgb jww evw weuj (Menochilus sexmaculatus k.) Rve cvkv K a i Lvq GiKg dwos, UvBMvi weuj, MÖvDÛ weuj, cöbs g vbwuf cöf wz cvkv wzki cvkv K a i Lvq 2. wkqy wkqy cirxex (Parasite) cvkv Av Q hviv Ab GKwU cvkvi ` n evm K i Zv `i `~e j K i I g i d j Giƒc cirxex cvkv e envi K i Zv `i cvlk cvkv K `gb Kiv hvq hgb Trichogramma sp. Av Li WMvi gvriv cvkvi ww gi cirxex wn m e evm K i Zv K aÿsm K i `q Apanteles sp. cv Ui wzki weqv cvkvi ` n wwg cv o G Z weqv cvkv hlb wcd ck b hvq ZLb wcdcv _ K cv Ui weqv cvkvi g_ ei bv n q Apanteles sp. Gi c~y v½ cvkv ei nq GQvov A bk weqv cvkv `~e j n q gvivi hvq 3. dm ji civmvqb bv n j Drcv`b gvivz Kfv e e nz nz G civmvq b KxUcZ½ iæz c~y f wgkv iv L Ges djb evov Z mnvqzv K i _v K gšgvwq, cörvcwz cöf wz cvkv dm ji civmvq b mvnvh K i 4. A bk KxUcZ½ Av Q hv `i Kvi Y wkí M o D V Q hgb gšgvwq, ikg cvkv, jv v cvkv gšgvwq Avgv `i K gay I gvg `q ikg cvkv Avgv `i K wmé ev ikg `q hv Øviv g~j evb Kvco Pvco ˆZwi Kiv nq jv v cvkv Avgv `i K Mvjv `q GQvov KxUcZ ½i Mj _ K U vwbk GwmW I wkqy wkqy cömvab mvgmöxi cö qvrbxq Dcv`vb I iäk cviqv hvq Avevi A bk Î KxUcZ½ _ K JlacÎI ˆZwi n q _v K 5. A bk cvkv Av Q hviv gvwu Z evm K i Ges g wëkv evq PjvP j mnvqzv K i A b K AveR bv L q wndgvm ˆZwi Z mvnvh K i hgb w úös UBj, K vwd qv BZ vw` A bk evsjv `k Db y³ wek we` vjq 6

7 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz Mve i cvkv K wl Rwgi De izv i v I e w Z iæz c~y f wgkv cvjb K i Avevi g Z cvkvi kixi c P wm q gvwu Z cywó Dcv`vb hvm K i 6. dwbgbmv (Prickly pears) RvZxq AvMvQv K `gb Kivi Rb KxUcZ½ e eüz n q _v K A ªwjqv Z dwbgbmv RvZxq AvMvQv AvµvšÍ Rwg Z Av R w Ub g_ we Ívi jvf Ki j D³ AvMvQv mn RB wzmö nq K vwj dvwb qv Z m U RbmIqvU AvMvQv `g bi Rb µvb mvwjbv M Yi cvzv L Kv weuj Qwo q w` j fvj dj cviqv hvq AvMvQv `g bi GB c wz ez gv b hy³iv óªi cwðgv ivr jv Z Pvjy Av Q myzivs DcwiD³ Av jvpbv _ K GK_v úób cözxqgvb n Q h, K wl Î KxUcZ½ GKZidvfv e ïay wzb K i bv, eis h _ó DcKvix cöfvei iv L mvigg t cvkvgvko gvv dmj _ K ïiæ K i MvjvRvZ k m i ch ší cöpzi wz K i _v K wzi cwigvy Pi g cšuq j Zv kzkiv fvm ch ší n q _v K Avevi DcKvix cöfvei Kg bq A bk ci fvrx cvkv wzki cvkv K a i L q d j Ges cirxex cvkv wzki cvkvi ` n ivm m wó K i `~e j K i I g i d j GQvov gšgvwq gay I gvg w` q, ikg cvkv ikg w` q, jv v cvkv Mvjv w` q, wewfbœ cvkv dm ji civmvq b gvu K_v wewfbœfv e KxUcZ½ gvby li DcKvi mvab K i Avm Q zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 7

8 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb cv VvËi g~j vqb mwvk DË ii cv k wuk wpý ( ) w`b K. Uzs iv fvbivm Kvb& cvkvi gva g we Ívi jvf K i? i) UvBMvi weuj ii) KvV wq`ªkvix cvkv iii) gšgvwq iv) cvzvi ncvi L. ci fvrx cvkv Kvb&wU? i) ikg cvkv ii) weqv cvkv iii) cöwqs g vbwuw iv) cvgix cvkv 2 mz n j ÔÔmÕÕ Ges wg_ v n j ÔÔwgÕÕ wjlyb K. KxUcZ ½i Avµgb Pi g cšuq j kzkiv 80 _ K 100 fvm ch ší dm ji wz n q _v K L. Nvm dwos cvzv _ K im kvly K i dm ji wz K i 3 ïb vb c~iy Kiæb K. DuB cvkv Av Li L q wzmvab K i L cvkv Avgv `i K Mvjv `q 4 GK K_vq ev ev K DËi w`b K. Kvb& cvkv K wcucovi Mvfx ejv nq? L. Kvb& ci fvrx cvkv Rve cvkv K a i Lvq? evsjv `k Db y³ wek we` vjq 8

9 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz cvv 1.3 cvkvi ` ni wewfbœ As ki cwiwpwz G cvv k l Avcwb cvkv I gvk oi g a cv_ K Ki Z cvi eb cvkvi gv_v, e I cu m ú K ey bv w` Z cvi eb cvkvi gy Lvcv½, ï½ I cv qi wewfbœ As ki bvg ej Z cvi eb cvkvi cvlvi mvaviy wkivweb vm m ú K aviyv wb Z cvi eb Kwei fvlvq w` b gkv iv Z gvwq G wb q eu P AvwQ Avgiv gkv gvwq KB g~jzt cvkv e j R b AvmwQ A bk QvU ejv _ K A b K Avevi cvkv gvkoi e j _v K Avm j cvkv Avi gvko m úy wfbœ Ges G `i g a h _ó cv_ K i q Q cvkvi wzbwu we kl ˆewkó Av Q, h_v 1. wzb Rvov cv _vk e, 2. gv_vq ï½ _vk e Ges 3. `n gv_v, e I cu GB wzb As k wef³ _vk e wkš gvk oi ejvq 1. Pvi Rvov cv _vk e 2. gv_vq ï½ _vk e bv Ges 3. `n mdv jv _viv (Cephalothorax) I cu GB `yb As k wef³ _vk e ï½ z`ªvw gv_v e `k AM cu cyävw jeªvg ga cðv` UviMv mvikvm g vwûej g vw jv wdgvi c yiv kvmiü vibv jweqvg cv wuweqv Uvimvm gy Lvcv ½i Ae v bi Dci wfwë K i wzb cökvi gv_v `Lv hvq hgb AatgyLx gv_v, mb ylgylx gv_v Ges cðv`gylx gv_v wpî 1.1 cvkvi evwn K MVb cvkvi ` ni wzbwu Ask Avevi ci ci KZ jv LÛ (segment) wb q MwVZ cöwzwu L Ûi c ô `k K UviMvg (eûepb- Terga), A¼xq `k K vibvg (eûepb- Sterna) Ges GB `yb As ki ga ez x Ask K cøyib (eûepb- Pleura) ejv nq cvkvi ` ni Dcwifv M KvBwUb QvovI ek wkqy c`v_ G m Rgv nq Gme c`v_ KZ jv k³ cø Ui m wó K i hv `i K m& K ivbu (Sclerite) ev m& K iv (Sclera) e j G k³ cøu jv UviMvg, vibvg I cø yi b Ae vb K i UviMv g Aew Z cøu K UviMvBU (Tergite), vibv g Aew Z cøu K vibvbu (Sternite) Ges cøyivi cøu K cøyivbu (Pleurite) ejv nq wkš ` ni Dfq w` K cvk ez x A j Kv bv m& K iv _v K bv H As k cvzjv AveiY _v K hlv b k vmiü«jv (Spiracles) Ae vb K i gv_v (Head) cvkvi gv_vq PvL, ï½ I gy Lvcv½ i q Q gy Lvcv ½i Ae v bi Dci wfwë K i wzb cökvi gv_v `Lv hvq 1. AatgyLx gv_v (hypognathous head) hlv b gy Li Dcv½ jv wb Pi w` K zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 9

10 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb gyl K i _v K 2. mb ylgylx gv_v (Prognathous head) hlv b gy Lvcv½ jv mvg bi w` K gyl K i _v K Ges 3. cðv`gylx gv_v (Opisthognathous head) hv Z gy Lvcv½ jv ` ni wb P wkš wcqb w` K gyl K i Ae vb K i cvkvi gy Lvcv ½ jeªvg ev Dc ii Iô, jweqvg ev wb Pi Iô, g vwûej Ges g vw jv _v K g vw jv memgq Kv W v, vbcm, g vw jvix cví, M vwjqv I j vwmwbqv wb q MwVZ Ges j vweqvg memgq mve g Uvg, g Uvg, wcö g Uvg, j vweqvj cví, c vivmømv I Mømv wb q MwVZ g vw jv I j vweqv gi MVb wpî mnkv i wb œ `Lv bv n jv wpî 1.2 g vw jv wpî 1.3 j vweqvg ewki fvm cz ½i cww mj Rb b A½ (Johnston s organ) bv g GK cökvi PjvP ji Rb my Abyf wz m úbœ A½ _v K hv fvimv g i Rb cö qvrb KxUcZ ½i `yôai bi ˆewkó c~y PvL i q Q t z`ªvw (eocllus) I cyävw (Compound eye) z`ªvw i msl v 3,2 ev Abycw Z Ges cyävw GK Rvov _v K G Qvov AcÖvß eq cvkv Z gvuv bv g AviI GK cökvi PvL i q Q KxUcZ½ me wrwb mi Qwe D ëvfv e ` L Ges bovpov bv Ki j wrwbmwu K wvkfv e `L Z cv i bv cvkvi gv_vi mb yl fv M `yb Pv Li ga ez x As k `yô Uv ï½ (Antenna) _v K GB ï ½i wzbwu Ask _v K h_v, c (Scape), cww mj (Pedicel) I d v Rjvg (Flagellum) ev K v fvjv (Clavola) c ï ½i cö_g Ask Ges Gi mvnv h gv_vi mv _ hy³ _v K cww mj n jv wøzxq Ask hvi ˆ`N Lye Kg Ges ewki fvm cz ½i G As k Rb b A½ (Johnston s organ) bv g GK cökvi PjvP ji Rb my Abyf wz m úbœ A½ _v K hv fvimv g i Rb cö qvrb ï ½i kl Ask n jv d v Rjvg hv me P q j ^v Ges A bk jv LÛvsk wb q MwVZ wpî 1.4 cvkvi ^vfvwek ï½ e (Thorax) cvkvi e `k AMÖe (Prothorax), ga e (Mesothorax) I cðv`e (Metathorax) GB wzb As k wef³ _v K GB wzb Ask _ K wzb Rvov cv Drcbœ nq hv g~jz cvkv nuvuv ev Pjv divi Kv R e envi K i _v K cvkvi ^vfvwek GKUv cv mvaviyz K v (Coxa), Uª K Uvi (Trochanter), wdgvi (Femur), wuweqv (Tibia), Uvimvm (Tarsus) I wcöuvimvm (Pretarsus) Ask wb q MwVZ K v cv qi cö_g Ask hvi AvK wz ewki fvm ÎB MvjvKvi Ges Gi mvnv h ` ni mv _ cv j M _v K Uª K Uvi cv qi wøzxq Ask hvi AvK wz A bk QvU GwU GKwU Kâvi mvnv h K vi m ½ ^vaxbfv e bovpov Kivi my hvm cvq wdgvi n jv cv qi me P q eo Ges kw³kvjx Ask wuweqv Lye miæ, j ^vq wdgv ii P q wkqy Lv Uv Ges Kv bv Kv bv Î eoi `Lv hvq wuweqvi klcöv ší wkqy wkqy m~² KuvUv ev jvg _v K Uvimvm mvaviyz `yb _ K cuvpwu DcLÛvs k wef³ _v K hv `i K Uvi mvwgqvi (Tarsomere) ejv nq Uvimv mi AMÖfv M cv qi kl LÛvskB nj wcöuvimvm wcöuvimvm mvaviyz m~² euvkv b Li (Claw) gz `Lv hvq Gi mvnv h cvkv m ez Kv bv wkqy AvKwo q a i ivlvi KvR K i _v K evsjv `k Db y³ wek we` vjq 10

11 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz cvkvi ga e I cðv`e _ KB `yb Rvov cvlv Drcbœ nq AMÖe _ K Kv bv cvlv m wó nq bv wpî 1.5 cvkvi cv qi wewfbœ Ask cvkvi ga e I cðv`e _ K `yb Rvov cvlv Drcbœ nq D jøl h, AMÖe _ K Kv bv cvlv m wó nq bv ewkifvm cvkvi cvlvb `L Z cvzjv c` vi gz GB cvlvi my úó GKUv KvVv gv i q Q Ges cvlvi g a A bk wkiv Av Q cvlvq Aew Z wkivi msl v I web vm c wz ` L A bk cz½ kbv³ Kiv hvq cvkvi ^vfvwek GKUv cvlvq mvaviyz j ^vjw ^ wkiv, AvovAvwo wkiv, hym wkiv, AwZwi³ wkiv I Avbylvw½K wkiv we kl wbq g mw¾z _v K wkiv jvi ga ez x vb K Kvl ejv nq Kvl jv cvlvi kl cöv šíi w` K _vk j Db y³ Kvl Ges wkiv Øviv ewóz _vk j Zv `i K e Kvl e j wwc Uiv e M i Kv bv Kv bv cvkvi cvlvi Dc i AwZm~² jvg I jwcw Þiv e M i cvkvi cvlvq jv gi cwie Z AmsL Auvk _v K Ges Kv bv Kv bv cvkvi cvlvi K vi (GKwU cöavb Awef³ wkiv) cöv ší GKUv ^ Q `vm `Lv hvq hv K w Mgv ejv nq wpî 1.6 KxUcZ ½i cvlvi mvavib wkivweb vm C =K v, Sc = mvek v, R = iwwqvm, M = wgwwqv, Cu = wkdweuvm, A =A vbvj, cvkvi e i wcq bi Ask K cu ejv nq cvkvi cu úó 11 ev 8 ev Zvi P q Kg msl K LÛvsk wb q MwVZ cu (Abdomen) cvkvi e i wcq bi Ask K cu ejv nq cvkvi cu úó 11 ev 8 ev Zvi P q Kg msl K LÛvsk wb q MwVZ AwaKvsk cvkvi cu ^vfvwekfv e 11 LÛvsk wb q MwVZ n q _v K úx RvZxq cvkvi c Ui Aóg I beg LÛvsk Ges cyiæl RvZxq cvkvi c Ui beg LÛvsk Rbb LÛvsk (Genital segment) bv g cwiwpz Gi Av Mi LÛvsk jv K cövkrbb LÛvsk (Pregenital segment) Ges c ii jv K Rb bvëi LÛvsk (Postgenital segment) ejv nq mvaviyz Aóg I beg LÛvs ki Dcv½ ev ewnivsk evwn K Rbb A½ MVb K i _v K c Ui kl cöv ší j Ri gz Ask K Ujmb (Telson) ev mvikvm (Cercus) ejv nq mvigg t cvkv I gvko m úy wfbœ wrwbl cvkvi `n gv_v, e I cu GB wzb As k wef³ gv_vq PvL, ï½ I gy Lvcv½ _v K z`ªvw I cyävw `yôai bi PvL cvkvq _v K c, cww mj I d v Rjvg bv g wzbwu Ask ï ½ ez gvb cvkvi gy L jeªvg, j vweqvg, g vwûej I g vw jv bv g Pvi ai bi Dcv½ Av Q cvkvi e `k wzb fv M wef³ h_v- AMÖe, ga e I cðv`e e ` ki wzb Ask _ K wzb Rvov cv Ges ga I cðv` e _ K `yô Rvov cvlv Drcbœ nq cvkvi cv K v, Uª K Uvi, wdgvi, wuweqv, Uvimvm I wcöuvimvm wb q MwVZ AwaKvsk cvkvi cvlvb cvzjv c` vi gz Ges GB cvlvq wewfbœ ai bi wkiv GKUv we kl wbq g mw¾z _v K cvkvi c U Rbb LÛvsk _v K zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 11

12 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb cv VvËi g~j vqb mwvk DË ii cv k wuk wpý ( ) w`b K. d v Rjvg Kvb& A ½i Ask? i) cv qi ii) gy Li iii) ï ½i iv) c Ui L. cvkvi cv qi Kvb& AskwU me P q eo? i) K v ii) Uª K Uvi iii) wdgvi iv) wuweqv 2 mz n j ÔÔmÕÕ Ges wg_ v n j ÔÔwgÕÕ wjlyb K. KxUcZ ½i `yôai bi ˆewkó c~y PvL i q Q L. j vweqvg cvkvi cv qi GKwU Ask 3 ïb vb c~iy Kiæb K. UviMv g Aew Z cøu K e j L Gi AMÖfv M cv qi kl LÛvskB n jv wcöuvimvm 4 GK K_vq ev ev K DËi w`b K. cvkvi e `k Kqfv M wef³? L. K v cvkvi wk mi Ask? evsjv `k Db y³ wek we` vjq 12

13 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz cvv 1.4 cvkvi wewfbœ gylveqe I Zv `i weeiy G cvv k l Avcwb KxUcZ ½i wewfbœ cökvi gy Lvcv ½i bvg ej Z cvi eb KxUcZ ½i wewfbœ cökvi gy Lvcv ½i ey bv Ki Z cvi eb wewfbœ cökvi gy Lvcv ½i mvnv h KxUcZ½ wkfv e Lv` L q _v K Zv e vl v Ki Z cvi eb KxUcZ ½i gy L h mg Í Dcv½ _v K Ges Zv `i Lv` MÖnY cöwµqvq Ask bq Zv `i K gy Lvcv½ ev gy Li Dcv½ (Mouth Parts) e j hgb Dc ii Iô ev jeªvg, wb Pi Iô ev jweqvg, g vwûej, g vw jv Ges wrnÿv (Hypo-pharynx) ev Kv bv Kv bv Î AvjwRnŸv (Superlinguae) _v K G m ú K we ÍvwiZ ey bv c~ e i cv V `qv Av Q gy Li Dcv½ jv cz ½i Lv` e MÖnY Kivi Kv R mnvqzv K i _v K wewfbœ ai bi Lv ` i Rb G `i gy Lvcv½I wewfbœ ai bi n q _v K ZvB wbw` ó Kv bv ai bi gy Lvcv½ Øviv Kej wbw` ó Kv bvcökvi Lv` MÖnY KivB m e n q _v K KxUcZ ½ h mg Í ai bi gy Lvcv½ `Lv hvq Zv wb P D jøl Kiv nj 1. Pe bkvix (Chewing type) 2. KZ b I kvlykvix (Cutting and sponging type) 3. kvlykvix (Sponging type) 4. Pe b I jnbkvix (Chewing and lapping type) 5. Abywe b I PvlYKvix (Piercing and sucking type) 6. mvbdwbs ev bjvkvi (Siphoning tube type) Pe bkvix gy Lvcv½B KxUcZ ½i Rb me P q ewk Dc hvmx Ab vb h me gy Lvcv½ Av Q Zv g~jz Gi cwiewz Z iƒc Pe bkvix gy Lvcv½ G ai bi gy Lvcv ½ g vwûe&j ek k³ I mej _v K hv Lv` e K K U UzK iv UzK iv K i d j c i g vw jv I jweqvg H Lv` e K AviI P Y wep Y K i Abœbvjxi w` K V j `q dwos, Avi kvjv, cörvcwz I g _i jvf v ev ïkkxu, cif K P j cvkv, ˆmwbK wcucov cöf wz KxUcZ ½ G ai bi gy Lvcv½ `Lv hvq cök Zc G ai bi gy Lvcv½B KxUcZ ½i Rb me P q ewk Dc hvmx Ab vb h me gy Lvcv½ Av Q Zv g~jz Gi cwiewz Z iƒc G m ú K `y Uv cögvy `qv hvq GK. KxUcZ ½i mv _ IZ cövzfv e RwoZ mbwu cw Ges wmgdvbjv Z G ikg gy Lvcv½ Av Q `yb. AwaKvsk Mv Îi (Family) cz ½ Ges A bk Mv Îi cz ½i jvf v Z G ai bi gy Lvcv½ _v K KZ b I kvlykvix gy Lvcv½ wpî 1.7 Pe bkvix gy Lvcv½ zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 13

14 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb KxUcZ ½i G ai bi gy Lvcv ½i g vwûej mvaviyz aviv jv eø Wi gz n q _v K G `i g vw jv miæ I j ^v n q _v K G ikg g vwûej I g vw jvi mvnv h Nvov (WvKz) gvwq (Horse fly) Íb cvqx cövyxi Z K ev Pvgov K U d j Ges mb KvUv vb _ K h i³ ei nq Zv Zv `i jweqvg Øviv kvly K i wrnÿvi kl cöv ší cšu Q `q G RvZxq cvkvi wrnÿv I AvjwRnŸv GKms M wg j wm q GKUv bvjxi m wó K i c i i³ mb bvjxi wfzi w` q AMÖmi n q Abœbvjxi wfzi cö ek K i wwc Uiv e M i AšÍf y³ eª vkvb miv Dce M i AvIZvaxb U vevwbw RvZxq gvwq Z G ai bi gy Lvcv½ `Lv hvq kvlbkvix gy Lvcv ½ g vwûej I úó g vw jv bb Z e g vw jv K GK Rvov cv íi Øviv Kej kbv³ Kiv hvq wpî 1.8 KZ b I kvlykvix gy Lvcv½ kvlykvix gy Lvcv½ G RvZxq gy Lvcv ½ g vwûej I úó g vw jv bb Z e g vw jv K GK Rvov cv íi Øviv Kej kbv³ Kiv hvq myzivs g vwûe&j I g vw jvi Kv bv KvR bb G ai bi gy Lvcv ½ j vweqv gi ms KvPb Kivi gzv _v K Ges j vweqvg Lye gvskj _v K GB j vweqvg iƒcvšíwiz n q ïu oi AvKvi aviy K i hvi AMÖfvM cök Í _v K Ges G K j v ejv ejv nq j v ejvi Pvwiw` K A bk jv miæ miæ bvwjkv _v K j v ejv Zij Lvev ii Dci co j ev k³ Lvev ii ( hgb wpwb) Dci co j jvjvi ms ú k Zv Zij n q j v ejvi ms KvPbkxj gzv _vkvq Zvi bvwjkv w` q kvwlz nq Ges c i Zv Abœbvjxi wfzi cö ek K i N ii gvwq Z G ikg gy Lvcv½ `Lv hvq wpî 1.9 kvlykvix gy Lvcv½ Pe b I jnbkvix gy Lvcv½ evsjv `k Db y³ wek we` vjq 14

15 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz Pe b I jnbkvix gy Lvcv ½ g vw jv I j vweqvg cvkvcvwk wg j GKUv j ^v jnb wrf ev b ji (Mømv) m wó K i Mømv Øviv dz ji wfzi _ K mn R gay msmön Ki Z cv i j veªvg, j vweqvg, g vwûej I g vw jv wb q G ikg gy Lvcv½ MwVZ G ai bi gy Lvcv ½ g vw jv I j vweqvg cvkvcvwk wg j GKUv j ^v jnb wrf ev b ji m wó K i G wrf ev bj K Mømv ejv nq Mømvi `ªæZ ms KvPb I cömviy gzv _vkvq dz ji wfzi _ K mn R gay msmön Ki Z cv i A b Ki aviyv h, G RvZxq gy Lvcv½ wewkó cvkv dz ji gay msmön Ki Z wm q gay Kv li wfz i Mømv Qz o `q Ges Mømvi cövší w` q gay Pz l bq Bgm& Gi g Z Mømvi A¼xq bvjx w` q Zij Lvevi K vwcjvix kw³ Z Dc i D V Ges ckx ms KvP bi mvnv h Mømv mskzwpz n q Zij Lvevi Dc ii w` K wb q Av m evjzv, gšgvwq cöf wz cvkvq G ai bi gy Lvcv½ `Lv hvq mijv x cyäv ï½ K vbwcqvm Pvqvj c vivm mv Mwjqv jweqvj cví M wpî 1.10 Pe b I jnbkvix gy Lvcv½ Abywe b I PvlYKvix gy Lvcv½ j v ejvg G ikg gy Lvcv½ j ^v b ji gz hv mwühy³ _v K b ji g a m~ Pi gz KZ jv vb ju Ae vb K i G ai bi gy Lvcv ½ g vwûej, g vw jv Ges Kv bv Kv bv Î wrnev AvKv i miæ I j ^v n q m~ P cwiyz nq j veªvg G m~p K k³fv e Ae vb Ki Z mvnvh K i b ji evb ii AveiYUv n jv j vweqvg Lv` MÖnYKv j G ai bi gy Lvcv½ wewkó KxUcZ½ Zv `i bj ev VvU Dw ` ev cövyxi Z Ki Dci vcb K i G Z m~ Pi gz vb ju Z Ki wfzi cö ek K i Ges Dw ` ev cövyx _ K im ev i³ PvlY K i bq hgb QvZiv cvkv, Rve cvkv G ai bi gy Lvcv ½i mvnv h Dw ` _ K im PvlY K i bq Avevi Qvi cvkv,gkv cöf wz Íb cvqx cövyxi `n _ K i³ PvlY K i bq zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 15

16 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb AatMjwej g vwûej g vw jv j vweqvg j v ejv wpî 1.11 Abywe b I PvlbKvix gy Lvcv½ mvbdwbs gy Lvcv ½i cpv bv cöv evwmm muvrv K i Gi AMÖfvM Zij Lvev ii Dci vcb K i Ges Zij Lvevi U b bq mvbdwbs gy Lvcv½ G ai bi gy Lvcv ½ mvaviyz g vwûej _v K bv g vw jvi cv íi wkqy Ask i q Q Ges j veªvg Lye QvU _v K j vweqv gi Mvovi Ask Ges wzb LÛvsk wewkó cví Qvov Ab wkqyb `Lv hvq bv g vw jvi M vwjqv Ask AZ ší j ^v Ges `y Uv M vwjqv GK Î wg j GKUv miæ duvcv b ji m wó K i G bj e envinxb Ae vq gv_vi wb Pi w` K Nwoi w úös qi gz cpv bv _v K hv K cö evwmm ejv nq cpv bv cöv evwmm muvrv K i Gi AMÖfvM Zij Lvev ii Dci vcb K i Ges Zij Lvevi U b bq cörvcwz I g _ G ai bi gy Lvcv½ `Lv hvq j vweqv gi cví j veivg g vwûej cöv evwmm wpî 1.12 mvbdwbs gy Lvcv½ Abykxjb (Activity) t gvwq I gkvi gy Lvcv ½i aib Kx? Kxfv e Giv Lvevi Lvq Zvi cöwµqv ey bv Kiæb mvigg t cvkvi gy L mvaviyz jeªvg, j vweqvg, g vwûej I g vw jv bv g Dcv½ _v K Ges G jv Lv` MÖn Y mvnvh K i G Dcv½ jv cwiewz Z n q cz½ f ` wewfbœ iƒc aviy K i weavq gy Lvcv½ wewfbœ ik gi n q _v K, hgb Pe bkvix, KZ b I kvlykvix, Pe b I jnbkvix, Abywe b I PvlYKvix Ges mvbdwbs ev bjvkvi gy Lvcv½ gy Lvcv ½i aib Abyhvqx KxUcZ ½i Lv ` i aiy Lv` MÖnY cöwµqv wewfbœ n q _v K evsjv `k Db y³ wek we` vjq 16

17 cv VvËi g~j vqb mwvk DË ii cv k wuk wpý ( ) w`b K. cö evwmm Kvb& cvkvq _v K? i) gkv ii) cörvcwz iii) Nvm dwos iv) Qvi cvkv dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz L. M vwjqv Kvi Ask? i) g vw jv ii) g vwûej iii) j veªvg iv) j vweqvg 2 mz n j ÔÔmÕÕ Ges wg_ v n j ÔÔwgÕÕ wjlyb K. Nvov gvwqi gy Lvcv½ P e v bvc hvmx L. cörvcwz Z mvbdwbs UvBc gy Lvcv½ `Lv hvq 3 ïb vb c~iy Kiæb K. Rve cvkvi gy Lvcv½ ai bi L. kvlykvix gy Lvcv ½ I bb 4 GK K_vq ev ev K DËi w`b K. g vw jv cvkvi wk mi Dcv½? L. N ii gvwq Z Kx ai bi gy Lvcv½ _v K? zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 17

18 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb cvv 1.5 cvkvi wewfbœ cökvi cvlv, cv I ï½ Ges Zv `i weeiy G cvv k l Avcwb cvkvi wewfbœ cökvi cvlv m ú K e vl v Ki Z cvi eb cvkvi wewfbœ cökvi cv m ^ Ü ey bv Ki Z cvi eb cvkvi wewfbœ cökvi ï ½i bvg wjl Z cvi eb cvkvi ï ½i Kvh vejx D jøl Ki Z cvi eb cz ½i `yô Rvov cvlv _v K cö_g Rvov ga e I wøzxq Rvov cðvre _ K Drcbœ nq AMÖe _ K KLbI cvlv MRvq bv cvkvi cvlv (Insect wings) cz ½i `yô Rvov cvlv _v K cö_g Rvov ga e (Mesothorax) I wøzxq Rvov cðvre (Metathorax) _ K Drcbœ nq AMÖe (Prothorax) _ K KLbI cvlv MRvq bv cvlv _vkvi `iæy cz½ mn RB D o GK vb _ K Ab v b h Z cv i c w_ex Z AwaKvsk cz ½iB cvlv Av Q, Z e cvlvnxb cz ½i msl vi Kg bq cvlvavix cz ½i g a I j Kiv M Q G `i A b KiB eq ii memgq cvlv _v K bv D`vniY ^iƒc Gwd Wi K_v ejv hvq Gwd Wi c~y v½ Ae vq wkqymsl K cz ½ cvlv _v K wkš wkqy msl K G Kev ib cvlv _v K bv mikg DuB cvkv I wccovi úx cz ½ cvlv _v K bv cvlvavix h me cz ½ cvlv bb Zv Avm j cöv_wgk Ae v bq, eis GUv nj gva wgk Ae v a i bqv h Z cv i, we kl Kv bv Kvi Y Zviv cvlvnxb n q c o Q KxUcZ ½ wewfbœ cökvi cvlv `Lv hvq hv wb œ ms c Av jvpbv Kiv nj nj Uqvi (Haltare) N ii gvwq Z (House fly) G ai bi cvlv `Lv hvq G `i cö_g Rvov cvlv Dovi Kv R e eüz nq wkš wøzxq Rvov cvlv bv _ K mlv b GKUv AwZ QvU Ask _v K hv K nj Uqvi ejv nq GB nj Uqvi Dovi mgq ` ni fvimvg i v K i _v K BjvBUªv (Elytra) A bk cz½ Av Q hv `i mvg bi cvlv Rvovi m úy AskB Lye k³ _v K, wkš wcq bi Rvov wsjøxer (Membranous) _v K mvg bi GB k³ cvlv K BjvBUªv ejv nq KwjIc Uiv e M i weuj I DBwfj RvZxq cvkvq G ai bi cvlv `Lv hvq hgb Mve i cvkv (Dung beetle) cvkv hlb wekªv gi mgq wcq bi wsjøxer cvlv kix ii mv _ wu q iv L ZLb mvg bi k³ cvlv wsjøxer cvlvøq K X K iv L wsjøxer GB cvlv cvkv Dovi Kv R e envi K i _v K wkqymsl K cvkvi mvg bi cvlvi Mvovi w` Ki A a K Ask k³ _v K, wkš AMÖfv Mi A a K Ask wsjøxer _v K G ai bi cvlv K nwgjvbuªv e j nwgjvbuªv (Hemelytra) wkqymsl K cvkvi mvg bi cvlvi Mvovi w` Ki A a K Ask k³ _v K, wkš AMÖfv Mi A a K Ask wsjøxer _v K G ai bi cvlv K nwgjvbuªv e j nwgc Uiv e M i AvIZvaxb n U ivc Uiv Dce M i cvkvq G ai bi cvlv `Lv hvq hgb av bi MvÜx cvkv mvg bi cvlvi k³ A a K As ki Dc ii A a K K Kvwiqvg Ges wb Pi A a K K K vfvm ejv nq U vmwgbv (Tegmina) A bk KxUcZ½ Av Q hv `i mvg bi cvlv Rvov k³ n q Pvgovi gz AvKvi aviy K i G ai bi cvlv K U vmwgbv ejv nq A _ vc Uiv e M i cvkvq G ikg cvlv `Lv hvq hgb Nvm dwos, DuoP~½v BZ vw` evsjv `k Db y³ wek we` vjq 18

19 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz Kv bv Kv bv Î mvg bi cvlvi mv _ wcq bi cvlv Kv bv wkqy Øviv hy³ _v K Ges Gi d j `yô Rvov cvlv c _Kfv e KvR bv K i GKB mv _ KvR K i mvg bi cvlv I wcq bi cvlv mvaviyz ci úi _ K c _K _v K Ges Doevi mgq c _Kfv e KvR K i _v K wkš Kv bv Kv bv Î mvg bi cvlvi mv _ wcq bi cvlv Kv bv wkqy Øviv hy³ _v K Ges Gi d j `yô Rvov cvlv c _Kfv e KvR bv K i GKB mv _ KvR K i cvlvø qi hy³kvix G e jvi wewfbœ bvg Av Q, hgb n vgywj, RyMvg, d«byjvg Ges iwubvkzjvg cvkvi cv (Insect legs) cvkvi e ` k wzbwu LÛvsk Av Q, h_v AMÖe, ga e I cðvre GB wzb LÛvsk _ K wzb Rvov cv Drcbœ nq cvkvi me P q iæz c~y ˆewkó nj wzb Rvov cv c w_ex Z Ab Kv bv cövyxi wzb Rvov cv bb ZvB cvkv K loc`x ejv n q _v K nuvuvi mgq cvkvi mvg bi cv `n K U b wb q hvq Ges wcq bi cv mvg bi w` K V j `q gvslv bi cv ` ni fvimvg i v K i _v K me cövyx mvaviyz nvuv ev `uvovevi Kv R cv e envi K i _v K wkš cvkvi ejvq Gi e wzµg `Lv hvq Kv Ri cv_ K i Kvi Y cvkv f ` cv qi MVb cök wz Z ˆelg j Kiv hvq G ikg wkqy e wzµgagx cv wb P Av jvpbv Kiv nj 1. wkkvi aivi Dc hvmx cv (Grasping or Raptorial or Preying type leg) wkqy wkqy cvkv Av Q hviv Zv `i cv K wkkvi aivi Kv R e envi K i _v K G ikg cv qi K v AvKv i eo Ges wdgvi I wuweqv KuvUvhy³ _v K hgb cöwqs g vbwuw cvkvi mvg bi cv wdgvi wuweq K v Uvimv Uª K Uvi wpî 1.13 wkkvi aivi Dc hvmx cv 2. jvd `qvi Dc hvmx cv (Jumping type leg) A bk cz ½i wcq bi cv qi wdgvi AvKv i ek eo, ckxeûj I kw³kvjx d j Zviv mn R jvd w` Z cv i hgb Nvm dwos Gi wcq bi cv wdgvi K v wuweqv Uª K Uvi Uvimvm wpî 1.14 jvd `qvi Dc hvmx cv 3. MZ Kivi Dc hvmx cv (Digging type leg) G ai bi cv qi me jv AskB cyiæ Ges kw³kvjx Uvimvm wzb LÛvskhy³ I Gi AMÖfvM `uvz m` k A_ vr AuvPovi gz hv MZ Kivi Kv R e eüz n q _v K hgb gvj wµ K Ui mvg bi cv zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 19

20 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb Uvimv wuwe wdgvi Uvimvm Uvimvm Uª K Uvi K v wpî 1.15 MZ Kivi Dc hvmx cv 4. muvzvi KvUvi Dc hvmx cv (Swimming type leg) G ai bi cv qi K v ek cök Í n q _v K wuweqv KuvUvhy³ nq Ges Uvimv mi m ½ j ^v j ^v jvg _v K hv cvwb Z bškvi ˆeVvi gz KvR K i d j cvkv Gi mvnv h mn R muvziv Z cv i hgb fävi weu ji (Scavenger beetle) cv K v wdgvi wuweqv wpî 1.16 muvzvi KvUvi Dc hvmx cv 5. `Šov bvi Dc hvmx cv (Running type leg) A bk KxUcZ½ Av Q hv `i cv qi wdgvi I wuweqv ek j ^v d j Giv `ªæZ `Šov Z cv i hgb Zjv cvkvi (Cockroach) cv wdgvi wuweqv Uª K Uvi K v Uvimvm wpî 1.17 `Šov bvi Dc hvmx cv 6. dz ji iyy enbkvix nvuvi Dc hvmx cv (Walking type beg modified for pollen carrying) G ai bi cv qi wuweqv Z QvU QvU jvg (bristle) _v K Uvimvm cuvp LÛvskhy³ nq Uvimv mi cö_g LÛ ek cök Í nq Ges Szwoi (basket) gz `Lvq hv iyy enb K i dz ji civmvq b mvnvh K i _v K hgb gšgvwqi wcq bi cv evsjv `k Db y³ wek we` vjq 20

21 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz wpî 1.18 dz ji iyy enbkvix nvuvi Dc hvmx cv cvkv Z bvbv AvKvi AvK wzi ï½ `Lv hvq hgb wmuvwmqvm, wdwjdg, gwbwjdg, wm iu, ckwu bu, K ve&w, RwbwKD ju, cøy gvr, G vwi- U I vb ju ï½ cvkvi ï½ (Antennae of insects) ï½ cvkvi gv_vi AMÖfvM A_ vr `yb Pv Li ga ez x Ask _ K Drcbœ nq cvkvq `y Uv ï½ _v K ï½ nj cvkvi GKwU Abyf wz wby qk A½ Gi mvnv h cvkv Pjv divi mgq wec`rbk Ae v mbv³ Ki Z cv i Lv` I m½x Luy R ei Ki Z cv i, wbr ^ Mvôxi cvkvi mv _ hvmv hvm i v Ki Z cv i, wj½ mbv³ Kiv hvq, Kv bv Kv bv Î cyiæl cvkv wgj bi mgq úx cvkv K aivi Kv R e envi K i _v K Ges gšgvwq ^v` I NªvY eys Z cv i BZ vw` cvkvq bvbv AvKvi AvK wzi ï½ `Lv hvq wb P wewfbœ cökvi ï ½i bvgmn msw ß Av jvpbv Kiv nj t 1. wmuvwmqvm ï½ (Setaceous antenna) G ï½ jv `L Z Lye QvU Ges `uvov bv Pz ji g Zv G `i LÛvsk jv mvg bi w` K Av Í Av Í QvU n q Av m hgb cvzvi ncvi, WªvMb d vb BZ vw` cvkvi ï½ 2. wdwjdg ï½ (Filiform antenna) G ikg ï½ `L Z A bkuv m~zvi g Zv Ges G `i LÛvs ki me jv cövq GKB mgvb hgb UvBMvi weuj, MÖvDÛ weuj cöf wz cvkvi ï½ 3. gwbwjdg ï½ (Moniliform antenna) G ai bi ï½ AmsL MvjvKvi `vbvwewkó g b nq Ges me jv `vbv cövq GKB mgvb n q _v K hgb DuB cvkvi ï½ 4. wm iu ï½ (Serrate antenna) G ikg ï½ `L Z A bkuv Kiv Zi `uv Zi gz Ges cö Z KUv LÛvsk gvuvgywu wîfzrvk wzi hgb c~y eq Zvi cvkvi (Click beetle) ï½ 5. ckwu bu ï½ (Pectinate antenna) G ai bi ï½ `L Z GK cv k wpiæbxi gz hgb cv Ui weqv cvkvi úx g _i ï½ Avevi ï ½i Dfq cvk `L Z wpiæbxi gz n j Zv K evb ckwu bu (Bipectinate) ï½ e j hgb cv Ui weqv cvkvi cyiæl g _i ï½ 6. K ve&w ï½ (Clubbed antenna) zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 21

22 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb G ai bi ï ½i LÛvsk jvi e vm kl cöv šíi w` K eo n q _v K G ikg ï½ Avevi Pvi ai bi, hgb K. K v fu ï½ (Clavate antenna) G Î ï ½i LÛvsk jvi e vm ax i ax i e w cvq hgb jww evw weu ji ï½ L. K vwc UU ï½ (Capitate antenna) G ikg ï ½i klfv Mi K qkwu LÛvs ki e vm nvvr e o hvq hgb wbwuwwdwjww (Nitidulidae) cwiev ii P j cvkvi ï½ M. d v e ju ï½ (Flabellate antenna) ï ½i kl cöv šíi K qkwu LÛvsk wrnÿvi gz `Lvq Ges ci úi mgvšíivj Ae vq _v K hgb m vûvwjww (Sandalidae) cwiev ii P j cvkvi ï½ N. j v g ju ï½ (Lamellate) ï ½i kl cöv šíi LÛvsk jv cvk _ K cv Zi gz e o hvq hgb Ryb weu ji ï½ 7. RwbwKD ju ï½ (Geniculate antenna) G ai bi ï ½i cö_g LÛvskwU j ^v _v K wkš ciez x LÛvsk jv Lv Uv _v K Ges cö_g LÛvs ki mv _ j KvY m wó K i Ae vb K i hgb gšgvwq I wcucovi ï½ 8. cøy gvr ï½ (Plumose antenna) G ikg ï½ A bkuv cvj Ki gz `Lvq ï ½i cövq me jv LÛvsk n ZB j ^v I Nb Pz ji MvQv ei n j Zv K cøy gvr ï½ e j hgb cyiæl gkvi ï½ Avevi Pz ji MvQv Nb bv n q cvzjv n j Zv K cvb jvr (Pilose) ï½ e j hgb úx gkvi ï½ 9. G vwi U ï½ (Aristate antenna) G ai bi ï ½i kl LÛvsk ek eo nq Ges mb eo LÛvs ki wc Vi w` K GKUv ïuqv (Arista) _v K hgb N ii gvwqi (House fly) ï½ 10. vb ju ï½ (Stylate antenna) G ikg ï ½i kl cöv ší Av½y ji gz GKUv AwZwi³ Ask ev vbj (style) _v K hgb WvKz gvwqi (Horse fly) ï½ evsjv `k Db y³ wek we` vjq 22

23 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz wpî 1.19 wewfbœ cökvi ï½ Abykxjb (Activity) t cvkvi wewfbœ cökvi cv qi KvR ey bv Kiæb mvigg t cvlvnxb I cvlvavix Dfq ai bi cz½b `Lv hvq cvlv mvaviyz nj Uqvi, BjvBUªv, nwgjvbuªv, U vmwgbv cöf wz ai bi n q _v K wzb Rvov cv _v K e j cvkv K loc`x ejv nq cvkvi wewfbœ ai bi cv _v K hgb wkkvi aivi Dc hvmx, jvd `qvi Dc hvmx, MZ Kivi Dc hvmx, muvzvi KvUvi Dc hvmx, `Šov bvi Dc hvmxi dz ji iyy enbkvix nvuvi Dc hvmx cv ï½ n jv cvkvi GKwU Abyf wz wby qk A½ Gi mvnv h cvkv wec`rbk Ae v kbv³ QvovI wewfbœ ikg KvR K i _v K cvkvi wewfbœ AvKvi AvK wzi ï½ _v K, hgb wmuvwmqvm, wdwjdg, gwbwjdg, wm iu, ckwu bu, K vew, RwbwKD ju, cø y gvr, G vwi U I vb ju ï½ zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 23

24 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb cv VvËi g~j vqb mwvk DË ii cv k wuk wpý ( ) w`b K. wkkvi aivi Dc hvmx cv Kvb& cvkvq _v K? i) Zjv cvkv ii) gšgvwq iii) Nvm dwo iv) cöwqs g vbwuw L. cv Ui weqv cvkvi cyiæl g _i ï½ Kx ai bi? i) ckwu bu ii) evb ckwu bu iii) cøy gvr iv) cvb jvr 2 mz n j ÔÔmÕÕ Ges wg_ v n j ÔÔwgÕÕ wjlyb K. cvkvi AMÖe _ K GK Rvov cvlv MRvq L. gvjwµ K Ui mvg bi cv MZ Kivi Dc hvmx 3 ïb vb c~iy Kiæb K. nj Uqvi ai bi cvlv Dovi mgq cvkvi ` ni i v K i _v K L. nwgjvbuªv cvlvi k³ A a K As ki Dc ii A a K K ejv nq 4 GK K_vq ev ev K DËi w`b K. cvkvi Kq Rvov cv _v K? L. gšgvwqi ï½ Kx ai bi? evsjv `k Db y³ wek we` vjq 24

25 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz e envwik cvv 1.6 Nvm dwos A¼b I ` ni wewfbœ As ki bvg wjlb G cvv k l Avcwb Nvm dwos Gi wpî A¼b Ki Z cvi eb Nvm dwos Gi ` ni wewfbœ Dcv½ wpwýz Ki Z cvi eb Nvm dwos Gi wewfbœ Dcv ½i bvg wjl Z cvi eb A _ vc Uiv e M i Ab b cörvwzi cvkvi Dcv½ wpwýz Ki Z cvi eb A _ vc Uiv e M i wkqy ˆewkó ej Z cvi eb cövmw½k Z_ Nvm dwos A _ vc Uiv e M i AšÍf y³ gvsvwi AvK wzi cvkv G `i ` ni is meyr _ K a~mi Ges Giv Dw ` fvrx ï½ m~zvk wz, j ^v ev Lv Uv cyävw eo I úó, z`ªvw 3, 2 ev Abycw Z gy Lvcv½ Pe bvc hvmx G `i A e eo I Xvj wewkó wcq bi cv `y Uv e n`vkvi, ckxeûj I ùxzkvi niqvq mn R jvd w` Z cv i mvg bi cvlv Rvov cyiæ Ges `L Z Pvgovi g Zv hv K U vmwgbv ejv nq Lv Uv ï½ wewkó I j ^v ï½ wewkó `yôai bi Nvm dwos Av Q Lv Uv ï½ wewkó Nvm dwos Gi wwg cvov A½ Lv Uv, ï½ ` ni P q Lv Uv Ges Uviwm mvaviyz wzb LÛvskhy³ wkš j ^v ï½ wewkó Nvm dwos Gi wwg cvov A½ j ^v hv `L Z Zievwii g Zv, ï½ ` ni P q j ^v Ges Uviwm mvaviyz 4 LÛvskhy³ A _ vc Uiv e M i cvkv jvi kã m wó Kivi g Zv A½ Av Q cö qvrbxq DcKiY 1. WªBs ccvi 2. cwýj 3. cwýj KvUvi 4. ivevi 5. j Kv Ri avc 1. WªBs ccvi I cwýj wbb 2. Nvm dwos Gi wpî `y Uv fvjfv e ch e Y Kiæb 3. Gevi wpî `y Uv AbymiY K i cövmw½k Z _ i mv _ wgj i L WªBs ccv i G `i wpî A¼b Kiæb 4. AZtci Aw¼Z wp Î Nvm dwos Gi Dcv½ jv wpwýz Kiæb 5. cö qvr b ivevi, cwýj KvUvi I j e envi Kiæb mzk Zv wpî `y Uv hv Z cwi vi I cwi Qbœ nq mw` K Lqvj ivlyb wpî 1.20 Lv Uv ï½ wewkó Nvm dwos wpî 1.21 j ^v ï½ wewkó Nvm dwos zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 25

26 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb cvv 1.7 cvkvi wewfbœ gylveqe ch e Y I A¼b G cvv k l Avcwb KxUcZ ½i wewfbœ cökvi gy Lvcv ½i ey bv w` Z cvi eb KxUcZ ½i wewfbœ ai bi gy Lvcv ½i bvg ej Z cvi eb wewfbœ cökvi gy Lvcv ½ wk ai bi cwiez b n q Q Zv e vl v Ki Z cvi eb cövmw½k Z_ KxUcZ ½i gy L Dcw Z Dcv½ mg~n K gy Lvcv½ ejv nq hgb Dc ii Iô, wb Pi Iô, g vwûej, g vw jv, wrnÿv Ges Kv bv Kv bv Î AvjwRnŸv _v K gy Li G mg Í Dcv½ jv cvkvi Lv` MÖnY cöwµqvq mnvqzv w` q _v K wewfbœ ai bi Lv ` i Rb G `i gy Lvcv ½i aibi wewfbœ n q _v K wb P wewfbœ ik gi gy Lvcv ½i bvg D jøl Kiv n jv 1. Pe bkvix gy Lvcv½ (Chewing type mouthparts) hgb Nvm dwos 2. KZ b I kvlykvix gy Lvcv½ (Cutting and sponging type mouthparts) hgb WvKz gvwq (Horse fly) 3. kvlykvix gy Lvcv½ (Sponging type mouthparts) hgb N ii gvwq 4. Pe b I jnykvix gy Lvcv½ (Chewing and lapping type mouthparts) hgb gšgvwq 5. Abywe b I PvlYKvix gy Lvcv½ (Piercing and sucking type mouthparts) hgb gkv 6. bjvkvi gy Lvcv½ (Siphoning type mouthparts) hgb cörvcwz Dc iv³ wewfbœ ai bi gy Lvcv ½i wek` ey bv I G `i wpî cvv 1.4 G D jøl Kiv n q Q cö qvrbxq DcKiY 1. wbwj (Needle) 2. KuvwP (Scissors) 3. eªvk 0-0 (Brush 0-0) 4. AvZkx KuvP (Magnifying glass) 5. úvbw (Slide) 6. Abyex Y hš (Microscope) 7. cwýj 8. cwýj KvUvi 9. ivevi 10. WªBs ccvi BZ vw` Kv Ri avc 1. Nvm dwos, WvKz gvwq, N ii gvwq, gšgvwq, gkv I cörvcwz msmön Kiæb 2. Avcbvi wudu ii mn hvwmzvq cö qvrbxq DcKiY Øviv D jøwlz cvkv jvi gy Lvcv½ mbv³ Kiæb 3. AZtci Zv úvb Wi Dci vcb K i AvZkx KuvP ev Abyex Y hš Øviv ch e Y Kiæb 4. Gici ch e bvbyhvqx wewfbœ ai bi gy Lvcv½ jv WªBs ccv i A¼b I wpwýz Kiæb 5. cö qvr b cwýj KvUvi, ivevi I j e envi Kiæb mzk Zv 1. mwvk cš vq gy Lvcv½ jv mbv³ Kiæb 2. gy Lvcv ½i wpî jv hv Z cwi vi I cwi Qbœ nq mw` K Lqvj ivlyb evsjv `k Db y³ wek we` vjq 26

27 dmj msiÿy I cvkvi ` ni cwiwpwz P ovší g~j vqb BDwbU 1 msw ß I ipbvg~jk cökœ 1 msáv w`b K. km msi Y L. Avc` 2 wewfbœ cökvi Avc` Øviv k m i Kx cwigvy wz nq Zv Av jvpbv Kiæb 3 KxUcZ ½i wzki w`k m ú K e vl v w`b 4 cuvpwu DcKvix cvkvi bvg wjlyb KxUcZ ½i DcKvix cöfve Av jvpbv Kiæb 5 GKwU cvkvi evwn K MVb A¼b K i Zv wpwýz Kiæb 6 cvkvi wewfbœ cökvi gv_vi ey bv w`b 7 cvkvi gy L Kx Kx Dcv½ _v K g vw jv I g vwûe ji MVb wpwýz wpîmn `Lvb 8 cvkvi ï ½i wpwýz wpî w`b 9 cvkvi GKUv ^vfvwek cv qi wpwýz wpî w`b 10 cvkvi cvlvi mvavib wkivweb vm wpî mnkv i `Lvb 11 wpî mnkv i e vl v Kiæb K. Pe bkvix gy Lvcv½ L. KZ b I kvlbkvix gy Lvcv½ M. kvlykvix gy Lvcv½ N. Pe b I jnbkvix gy Lvcv½ O. Abywe b I PvlYKvix gy Lvcv½ P. mvbdwbs gy Lvcv½ 12 nj Uqvi, BjvBUªv, nwgjvbuªv I U vmwgbv m ú K Av jvpbv Kiæb 13 cvkvi wewfbœ cökvi cv wpî mnkv i e vl v Kiæb 14 ï ½i Kvh vejx wjlyb 15 wewfbœ cökvi ï½ wpî mnkv i e vl v Kiæb zj Ae GwMÖKvjPvi GÛ iæivj W fjc g U 27

28 dm ji cvkvgvko I Bù yi `gb DËigvjv BDwbU 1 cvv K. iii L. ii 2 K. wg L. m 3 K. cøm L. 80 _ K K. Bù yi, wkqvj L. 10 _ K 15 fvm cvv K. iv L. iii 2 K. m L. wg 3 K. wkko L. jv v 4 K. Rve cvkv L. jww evw weuj cvv K. iii L. iii 2 K. m L. wg 3 K. UviMvBU L. Uvimvm 4 K. wzb fv M L. cv qi cvv K. ii L. i 2 K. wg L. m 3 K. Abywe b I Pvl Yvc hvmx L. g vwûej, úó g vw jv 4 K. gy Li L. kvl Yvc hvmx cvv K. iv L. ii 2 K. wg L. m 3 K. fvimvg L. Kvwiqvg 4 K. wzb Rvov L. RwbwKD ju evsjv `k Db y³ wek we` vjq 28

Microsoft Word - unit 05_Infinite Series_F.docx

Microsoft Word - unit 05_Infinite Series_F.docx Amxg aviv Ifiite Series BDwbU f~wgkv Abyμg I Amxg avivi g a GKwU cöz ÿ m úk i q Q Abyμ gi c` jvi g a MvwYwZK wpý e evi K i Amxg aviv cviqv hvq BDwb Ui D Ïk GB BDwbU k l Avcwb- Abyμg Kx Zv e vl v Ki Z cvi

Podrobnejšie

2 Áv bi Drm Sources of Knowledge Áv bi DrcwË wkfv e N U? wk mi gva g N U? Gme cö kœi Rev e `vk wbkiv wfbœ wfbœ gz cö`vb K ib G msµvší D jøl hvm PviwU

2 Áv bi Drm Sources of Knowledge Áv bi DrcwË wkfv e N U? wk mi gva g N U? Gme cö kœi Rev e `vk wbkiv wfbœ wfbœ gz cö`vb K ib G msµvší D jøl hvm PviwU 2 Áv bi Drm Sources of Knowledge Áv bi DrcwË wkfv e N U? wk mi gva g N U? Gme cö kœi Rev e `vk wbkiv wfbœ wfbœ gz cö`vb K ib G msµvší D jøl hvm PviwU gz nj: AwfÁZvev`, eyw ev`, wepviev` I ^Ávev` eyw ev`

Podrobnejšie

K wl wkÿv wkÿy -1 BDwbU - 1 Awa ekb - 1 f~wgkv K wl I K wl wkÿv Ges gva wgk wkÿvµ g K wl wkÿv evsjv ` ki Af šíixy Av qi (wrwwwc-i) w ig~ j A

K wl wkÿv wkÿy -1 BDwbU - 1 Awa ekb - 1 f~wgkv K wl I K wl wkÿv Ges gva wgk wkÿvµ g K wl wkÿv evsjv ` ki Af šíixy Av qi (wrwwwc-i) w ig~ j A K wl wkÿv wkÿy -1 BDwbU - 1 Awa ekb - 1 f~wgkv K wl I K wl wkÿv Ges gva wgk wkÿvµ g K wl wkÿv evsjv ` ki Af šíixy Av qi (wrwwwc-i) w ig~ j 2006-2007 A_ eq i K wl Lv Zi Ae`vb 21.11 kzvsk n e e j cöv jb

Podrobnejšie

GgweG cövmövg cöz ÿy I wm vší MÖnY cöwµqv Perception and Decision Making Process BDwbU 3 gvbyl wewfbœ Bw `ª qi mvnv h evb ii RM Zi evz v msmön K i Gme

GgweG cövmövg cöz ÿy I wm vší MÖnY cöwµqv Perception and Decision Making Process BDwbU 3 gvbyl wewfbœ Bw `ª qi mvnv h evb ii RM Zi evz v msmön K i Gme GgweG cövmövg cöz ÿy I wm vší MÖnY cöwµqv Perception and Decision Making Process BDwbU 3 gvbyl wewfbœ Bw `ª qi mvnv h evb ii RM Zi evz v msmön K i Gme evz v ms M ms M K `ªxq œvqyz š cöwiz nq œvqycöevn

Podrobnejšie

c`v_ weávb BDwbU t 10 Av jvi cöwzmiy REFRACTION OF LIGHT f wgkv Av jv h gva gi ga w` q Mgb Ki Z cv i Zv K Av jvk gva g ev ^ Q gva g e j Av jv h Kv bv

c`v_ weávb BDwbU t 10 Av jvi cöwzmiy REFRACTION OF LIGHT f wgkv Av jv h gva gi ga w` q Mgb Ki Z cv i Zv K Av jvk gva g ev ^ Q gva g e j Av jv h Kv bv c`v_ weávb BDwbU t 10 Av jvi cöwzmiy REFRACTION OF LIGHT f wgkv Av jv h gva gi ga w` q Mgb Ki Z cv i Zv K Av jvk gva g ev ^ Q gva g e j Av jv h Kv bv ^ Q I mgmz gva gi ga w` q mij ilvq P j GK ^ Q gva gi

Podrobnejšie

K wl I cjøx Dbœqb zj SCHOOL OF AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT evsjv `k D gy³ wek we` vjq BAE 2106 eb I Rxe ewpî FOREST & BIODIVERSITY jlk W. Gm Gg

K wl I cjøx Dbœqb zj SCHOOL OF AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT evsjv `k D gy³ wek we` vjq BAE 2106 eb I Rxe ewpî FOREST & BIODIVERSITY jlk W. Gm Gg K wl I cjøx Dbœqb zj SCHOOL OF AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT evsjv `k D gy³ wek we` vjq BAE 2106 eb I Rxe ewpî FOREST & BIODIVERSITY jlk W. Gm Gg iyûj Avwgb evsjv `k K wl M elyv KvDwÝj m úv`k W. gvt

Podrobnejšie

K eogv ci c ÖZ vkv Avcbvi mš v bi fwel Zi Rb mn hvmx niqv

K eogv ci c ÖZ vkv Avcbvi mš v bi fwel Zi Rb mn hvmx niqv K eogv ci c ÖZ vkv Avcbvi mš v bi fwel Zi Rb mn hvmx niqv 1 2 3 4 5 6 7 8 eogv ci zj jv eogv ci cöz vkv wb q ïi K i c ÖwZwU M Ö W c ÖwZwU wk v_ xi Kx Rvbv DwPZ Ges Kx Ki Z mg_ n Z n e, wk vi gvb Zvi g~jm~î

Podrobnejšie

G R U e vswks Kvh µ gi ÎgvwmK cöwz e`b (Rvbyqvwi-gvP 2019) dvbb vwýqvj BbK zkb wwcvu g U evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv

G R U e vswks Kvh µ gi ÎgvwmK cöwz e`b (Rvbyqvwi-gvP 2019) dvbb vwýqvj BbK zkb wwcvu g U evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv G R U e vswks Kvh µ gi ÎgvwmK cöwz e`b (Rvbyqvwi-gvP 2019) dvbb vwýqvj BbK zkb wwcvu g U evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv f wgkvt A_ bwzk gyw³ MYcÖRvZš x evsjv `k mikv ii wewfbœ iƒck íi Ab Zg jÿ 2021

Podrobnejšie

Microsoft Word - Final_Position Paper_Domestic Resource VS Pro-Poor Revenue_Bang_Sep-2012.doc

Microsoft Word - Final_Position Paper_Domestic Resource VS Pro-Poor Revenue_Bang_Sep-2012.doc BKzBwUwewW Ae vb cî IMF kz c~i Y cöyxz g~j ms hvrb Ki (f vu) AvBb-2012, GKwU ch v jvpbv Af š ixy m ú` msmön ebvg `wi`ª evüe ivr ^ Av`vq KŠkj 1. Dbœqb cöwµqvq ivr ^ Av`vq Ges Af š ixy m ú` mgvniy GKwU i

Podrobnejšie

Microsoft Word - 05Mar1059 Admission book January MS 1 - bengali.doc

Microsoft Word - 05Mar1059 Admission book January MS 1 - bengali.doc fwz cyw Kv i qj GeviwWb wpj Wªb&m nm&wcuvj GB wjd ju eo wcö U AvKv i Ges Kw úduvi ww I cviqv hvq Aby iv a Ab Kvb di g U ev fvlvq mieivn Kiv hv e Kwci Rb `qv K i KvqvwjwU Wfjc g U K (01224) 554149 b ^ i

Podrobnejšie

gvbbxq msm` m`m e ` `র Rb ev RU we køly I cwiexÿy bvu-2 ev RU Bbdi gkb ní W : cökvkkvj: Ryb, 2018 ev RU ch v jvpbv: ^v ^v RbM Yi gšwjk AwaKvi

gvbbxq msm` m`m e ` `র Rb ev RU we køly I cwiexÿy bvu-2 ev RU Bbdi gkb ní W : cökvkkvj: Ryb, 2018 ev RU ch v jvpbv: ^v ^v RbM Yi gšwjk AwaKvi gvbbxq msm` m`m e ` `র Rb ev RU we køly I cwiexÿy bvu-2 ev RU Bbdi gkb ní W : 218-19 cökvkkvj: Ryb, 218 ev RU ch v jvpbv: ^v ^v RbM Yi gšwjk AwaKvi mg~ ni g a Ab Zg Ges mikvi mkj bvmwi Ki ^v myi v c«`v

Podrobnejšie

gva wgk wk v, wk vµg I wkïi µgwekvk-1 BDwbU-1 mgvr, ms wz, cö_v, cwievi I mncvvx Awa ekb-1 f~wgkv gvbyl mvgvwrk Rxe mgv R emevm Kiv gvby li mnrvz ag R

gva wgk wk v, wk vµg I wkïi µgwekvk-1 BDwbU-1 mgvr, ms wz, cö_v, cwievi I mncvvx Awa ekb-1 f~wgkv gvbyl mvgvwrk Rxe mgv R emevm Kiv gvby li mnrvz ag R gva wgk wk v, wk vµg I wkïi µgwekvk-1 BDwbU-1 mgvr, ms wz, cö_v, cwievi I mncvvx Awa ekb-1 f~wgkv gvbyl mvgvwrk Rxe mgv R emevm Kiv gvby li mnrvz ag R b i ci _ K wkï bvbv cöwzk~jzvi ga w` q mgv Ri Dc hvmx

Podrobnejšie

cør nvievi fvlv bxwz cwipvjbv KwgwUi m`m : wg. Av e`, wg. Ryev qi, wg. gylvr x cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb n jv

cør nvievi fvlv bxwz cwipvjbv KwgwUi m`m : wg. Av e`, wg. Ryev qi, wg. gylvr x cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb n jv cør nvievi fvlv bxwz cwipvjbv KwgwUi m`m : wg. Av e`, wg. Ryev qi, wg. gylvr x cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb n jv ØvwqZ kxj bvmwik Zwii mgq QvÎQvÎx `i gb, kixi I g bvfv

Podrobnejšie

Microsoft Word - Nirjash 15.doc

Microsoft Word - Nirjash 15.doc wbh vm eª v Ki M elyv Z_ wewpîv LÊ 15 m Þ ^i 2005 eª vk M elyv I g~j vqb wefvm MÖš ^Z : eª vk cöökvkkvj : m Þ ^i 2005 cöökvkk cö Q` A i web vm I A½m¾v gy`ªy : eª vk, M elyv I g~j vqb wefvm 75 gnvlvjx XvKv

Podrobnejšie

Dw ` evz v [evsjv `k evuvwbk vj mvmvbwui evsjv gylcî] 33Zg el 1g msl v AMÖnvqY 1425/wW m ^i 2018 cöavb m úv`k Aa vck W. bvrgyj Avjg m úv`k Aa vck W. w

Dw ` evz v [evsjv `k evuvwbk vj mvmvbwui evsjv gylcî] 33Zg el 1g msl v AMÖnvqY 1425/wW m ^i 2018 cöavb m úv`k Aa vck W. bvrgyj Avjg m úv`k Aa vck W. w Dw ` evz v [evsjv `k evuvwbk vj mvmvbwui evsjv gylcî] 33Zg el 1g msl v AMÖnvqY 1425/wW m ^i 2018 cöavb m úv`k Aa vck W. bvrgyj Avjg m úv`k Aa vck W. wgwni jvj mvnv Aa vck W. gvnv ` Avj gvrv Ï`x Avj dqvbx

Podrobnejšie

Biology 1st-Paper Lecture sheet

Biology 1st-Paper Lecture sheet Wants More Updated Bangla e-books(pdf): cökvkk K vgweªqvb cvewj KkÝ cøu-2, jkvb mv K j-2 XvKv dvb : 9891919, 9881355 [cökvkk KZ K me ^Z msiw Z] cö_g ms iy : 25 Ryb, 2013 UªW gvk iwrt bs : 96504, kªwy-16,

Podrobnejšie

Microsoft Word - bn_yesa-masih.doc

Microsoft Word - bn_yesa-masih.doc Cmv gmxn t Bmjv gi GK bex 1 Cmv gmxn : Bmjv gi GK bex (Pv P i wek wzi GK HwZnvwmK Av jl ) gvnv ` AvZvDi- inxg Abyev` nv mb gvngy` m úv`bv cö dmi Avãyi gvbœvb Avãyj vn knx` Avãyi ingvb islamhouse 1428-2007

Podrobnejšie

welq †KvW

welq †KvW welq KvW 1 5 0 we G Gd kvnxb K jr XvKv cövk-wbe vpwb cixÿv 2018 8g kªwy welq t evsjv `k I wek cwipq (m Rbkxj) mgq t 2 NÈv 30 wgwbu c~y gvb 70 ( h Kv bv 7wU cö kœi DËi `vi) 1. imyjcyi GjvKvwU cövk wzk m

Podrobnejšie

Cenník motorov

Cenník motorov Motor / špecifikácia Industriálne GX Cena EUR GX25 GX25NT ST SC 309,00 GX25T ST 4 309,00 GX25T S4 309,00 GX25NT TE ZR 339,00 GX35 GX35NT ST SC 335,00 GX35T ST 4 335,00 GX35T T4 379,00 GX50 GX50NT ST SC

Podrobnejšie

CITYWIDE BEHAVIORAL EXPECTATIONS to Support Student Learning Student Intervention and Discipline Code and Bill of Student Rights and Responsibilities,

CITYWIDE BEHAVIORAL EXPECTATIONS to Support Student Learning Student Intervention and Discipline Code and Bill of Student Rights and Responsibilities, CITYWIDE BEHAVIORAL EXPECTATIONS to Support Student Learning Student Intervention and Discipline Code and Bill of Student Rights and Responsibilities, K-12 Effective April 2015 Department of Education

Podrobnejšie

May_2010.qxd

May_2010.qxd g-2010 May 2010 22Zg el câg msl v Volume-XXII, No. V Gwkqv I cökvš gnvmvmixq AÂ ji 2010 mv j A_ bwzk I mvgvwrk Rwic evsjv `k m ú K msw ß weeiyx A_ bwzk cöe w Z wkqyuv gš izv `w Y Gwkqvi `k jv Z wek A_

Podrobnejšie

e `wkk gỳ ªv bxwz wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv GdB mvk yjvi bs ww m ^i 2018 ZvwiL t AMÖnvqY 1425

e `wkk gỳ ªv bxwz wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv   GdB mvk yjvi bs ww m ^i 2018 ZvwiL t AMÖnvqY 1425 e `wkk gỳ ªv bxwz wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv www.bb.org.bd GdB mvk yjvi bs-35 11 ww m ^i 2018 ZvwiL t-------------------- 27 AMÖnvqY 1425 e `wkk gỳ ªvq jb ` bi mkj Aby gvw`z wwjvi wcöq g nv`qmy,

Podrobnejšie

Microsoft Word - AML circular-24 Bangla.doc

Microsoft Word - AML circular-24 Bangla.doc G Gg Gj mvkz jvi b ^i t 24 e e vcbv cwipvjk/cöavb wbe vnx Kg KZv evsjv ` k Kg iz mkj Zdwmjx e vsk I Avw_ K cöwzôvb gvwb jûvwis cöwz iva wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq, XvKv I qemvbu : www.bangladeshbank.org.bd

Podrobnejšie

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -5, msl v-04 g 2016 Bs, kvõevb 1437 wn., ˆekvL 1423 evs cöwzôvzv dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -5, msl v-04 g 2016 Bs, kvõevb 1437 wn., ˆekvL 1423 evs cöwzôvzv dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -5, msl v-04 g 2016 Bs, kvõevb 1437 wn., ˆekvL 1423 evs cöwzôvzv dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb (ingzzjøvwn AvjvBwn) cöavb m úv`k gydzx Avikv` ingvbx

Podrobnejšie

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -4, msl v-07 AvM 2015 Bs, whjk` 1436 wn., kövey 1422 evs cöwzôvzv I cöavb c ô cvlk dkxûj wgjøvz g

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -4, msl v-07 AvM 2015 Bs, whjk` 1436 wn., kövey 1422 evs cöwzôvzv I cöavb c ô cvlk dkxûj wgjøvz g gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -4, msl v-07 AvM 2015 Bs, whjk` 1436 wn., kövey 1422 evs cöwzôvzv I cöavb c ô cvlk dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb (`vgvz evivkvzzûg) cöavb m úv`k gydzx

Podrobnejšie

Microsoft Word - bn_ashrum_minal_fitrat.doc

Microsoft Word - bn_ashrum_minal_fitrat.doc cök wzmz `kwu ^fve (evsjv) عرش من لفطر [باللغة چكنغاچگة [ Abyev` mvbvdj vn bwri Avng` مرتجم : ثنا الله نذير محد m úv`bv Avãyj vn knx` Avãyi ingvb مر جعة : عبد الله شهيد عبد لرمحن Bmjvg cöpvi eÿ iv, iveiqv,

Podrobnejšie

a1805LIVING_THE_LOTUS_Bengali.pdf

a1805LIVING_THE_LOTUS_Bengali.pdf 5 2018 VOL. 152 Senior Editor: Koichi Saito Editor: Eriko Kanao Copy Editor: Staff members of Bangladesh Dharma Center Living the Lotus is published monthly by Rissho Kosei-kai International, Fumon Media

Podrobnejšie

vopredposv_noty_iba

vopredposv_noty_iba BOŽSKÁ SLUŽBA VOPRED POSVÄTENÝCH DAROV ff k kkkki A - men. ff k k k kz e k fk j k Te - ne, zmi - luj s. - ne, zmi - luj s. ff k kkkz ek s k fkj k kkkki 1. - be, - ne. A - men. f j j j j j j j k k k k Mo-j

Podrobnejšie

ivRkvnx K…wl Dbœqb e¨vsK

ivRkvnx K…wl Dbœqb e¨vsK ivrkvnx K wl Dbœqb e vsk cökv/ Kwnwe- 1/cwicÎ bs- 02 /2015 K `ªxq wnmve wefvm-1 wnmve mgvcbx AMÖvwaKvi ZvwiLt ÒFY Av`v q `vq kva FY köyxkiy n e ivaó 07 Ryb 2015 Lªxóvã 24 R ô 1422 e½vã mkj Rvbvj e e vck

Podrobnejšie

Bengali_TP_4_02_23 Dec.qxd

Bengali_TP_4_02_23 Dec.qxd ICIMOD Bwm gvw (ICIMOD) wn `ykzk wngvjq AÂ ji 8wU ^vaxb ` ki Ñ AvdMvwb vb, evsjv `k, fyuvb, Pxb, fviz, gvqvbgvi, bcvj Ges cvwk vb bi - mvwe K Dbœqb Kg Kv Ê wb ew`z m UviwU bcv ji KvVgvÛy Z AewöZ ICIMOD-Gi

Podrobnejšie

Čiastka 205/2004

Čiastka 205/2004 Strana 4282 Zbierka zákonov č. 481/2004 Čiastka 205 481 o zvý še ní sumy za o pat ro va cie ho prí spev ku Vlá da pod a 4 ods. 4 zá ko na č. 236/1998 Z. z. o za o pat ro va com prí spev ku v zne ní zá

Podrobnejšie

Čiastka 064/2004

Čiastka 064/2004 Strana 1598 Zbierka zákonov č. 135/2004 Čiastka 64 135 VY HLÁŠ KA Mi nis ter stva ži vot né ho pros tre dia Slo ven skej re pub li ky z 27. februára 2004 o dekontaminácii zariadení s obsahom polychlórovaných

Podrobnejšie

Microsoft Word - Web site Data & Picture July-Sep 13

Microsoft Word - Web site Data & Picture July-Sep 13 wegb I qe mvb Ui Rb Z_ cöiy RyjvB- m Þ i 2013 1 PŠKm cöwk K-2012 cyi vi cö`vb t MZ 04 RyjvB 2013 ZvwiL NuvwU c v iw MÖvD Û PŠKm cöwk K-2012 cyi vi cö`vb Kiv nq D³ cyi vi weziy Abyôv b gvbbxq Kg Wvi KgvwÛs

Podrobnejšie

ঈদে মীলাদন্নবীর অসুস্থ ধারা

ঈদে মীলাদন্নবীর অসুস্থ ধারা Bmjvg cöpvi eÿ iv, iveiqv wiqv`, mšw`avie 2009 1430 C ` gxjv`ybœexi Amȳ aviv [ evsjv - Bengali] Avãyj vn knx` Avãyi ingvb m úv`bv : PŠayix Aveyj Kvjvg AvRv` islamhouse.com Gi mkj ^Z mevi Rb D y³ C ` gxjv`ybœexi

Podrobnejšie

DECRETO PAGINA WEB.pdf

DECRETO PAGINA WEB.pdf F @ T FI Q O P O Q O P O H É É ë Ê Ê ê î î Ï î ê î ê Ï Ï * +, -. / 0 1 / 2 / -3 0 4 / 5 6 7 / - -6 8 3 9, -4 3-8 6 2 : 6 1 ;8 6 0 < 6 8 6 - = > 4? / +, @ 0 < 3? ;6 0 < / 8 6 2 3-6 0 4 ;3 + B C E F G F

Podrobnejšie

Príloha č

Príloha č UVÁDZANIE RÁDIONUKLIDOV DO ŽIVOTNÉHO PROSTREDIA A VYNÁŠANIE PREDMETOV Z KONTROLOVANÉHO PÁSMA Oslobodzovacie úrovne, uvoľňovacie úrovne, úrovne aktivity vymedzujúce vysokoaktívny žiarič a najvyššie prípustné

Podrobnejšie

vik b ^i t ewkwbk/c.g~.cö./9g wb.c/393/2013/229 emikvwi wk K wbeüb I cöz qb KZ c (NTRCA) bv qg K v úvm, GKv WwgK feb (6ô Zjv), avbgwû, XvKv-1205 d v t

vik b ^i t ewkwbk/c.g~.cö./9g wb.c/393/2013/229 emikvwi wk K wbeüb I cöz qb KZ c (NTRCA) bv qg K v úvm, GKv WwgK feb (6ô Zjv), avbgwû, XvKv-1205 d v t vik b ^i t ewkwbk/c.g~.cö./9g wb.c/393/2013/229 emikvwi wk K wbeüb I cöz qb KZ c (NTRCA) bv qg K v úvm, GKv WwgK feb (6ô Zjv), avbgwû, XvKv-1205 d v t 8650883, I qemvbu t ntrca.teletalk.com.bd www.ntrca.gov.bd,

Podrobnejšie

Stat1_CV1 VES

Stat1_CV1 VES Štatistika 1 Cvičenie č. 1 Triedenie, Aritmetický priemer Príklad č. 1 Pri sledovaní výkonnosti zamestnancov sa v 20 sledovaných dňoch zistili nasledovné údaje o počte vybavených klientov počas smeny v

Podrobnejšie

Pretože na detailoch záleží, nie je jazdenka ako jazdenka LIMITOVANÁ PONUKA VIAC AKO 300 VOZÍKOV Zľavy 50 % až do VYROBENÉ A REPASOVANÉ V NEMECKU Záru

Pretože na detailoch záleží, nie je jazdenka ako jazdenka LIMITOVANÁ PONUKA VIAC AKO 300 VOZÍKOV Zľavy 50 % až do VYROBENÉ A REPASOVANÉ V NEMECKU Záru Pretože na detailoch záleží, nie je jazdenka ako jazdenka LIMITOVANÁ VIAC AKO 300 VOZÍKOV Zľavy 50 % až do VYROBENÉ A REPASOVANÉ V NEMECKU kvality Jedinečná ponuka repasovaných vozíkov za výnimočné ceny

Podrobnejšie

Čiastka 161/2004

Čiastka 161/2004 Strana 3746 Zbierka zákonov č. 379/2004 Čiastka 161 379 NA RIA DE NIE VLÁ DY Slo ven skej re pub li ky zo 16. júna 2004, kto rým sa mení a do pĺ ňa na ria de nie vlá dy Slo ven skej re pub li ky č. 199/2002

Podrobnejšie

Čiastka 104/2004

Čiastka 104/2004 Strana 2558 Zbierka zákonov č. 252/2004 Čiastka 104 252 NA RIA DE NIE VLÁ DY Slo ven skej re pub li ky z 15. ap rí la 2004 o úhra de za vy ko na nie štát nych ve te ri nár nych čin nos tí súk rom ný mi

Podrobnejšie

Čiastka 7/2004 (017)

Čiastka 7/2004 (017) Strana 128 Zbierka zákonov č. 17/2004 Čiastka 7 17 ZÁKON zo 4. de cem bra 2003 o po plat koch za ulo že nie od pa dov Ná rod ná rada Slo ven skej re pub li ky sa uznies la na tom to zá ko ne: 1 Úvod né

Podrobnejšie

Strana 2790 Zbierka zákonov č. 359/2003 Čiastka VYHLÁŠKA Ministerstva financií Slovenskej republiky z 12. augusta 2003, ktorou sa mení vyhlášk

Strana 2790 Zbierka zákonov č. 359/2003 Čiastka VYHLÁŠKA Ministerstva financií Slovenskej republiky z 12. augusta 2003, ktorou sa mení vyhlášk Strana 2790 Zbierka zákonov č. 359/2003 Čiastka 156 359 VYHLÁŠKA Ministerstva financií Slovenskej republiky z 12. augusta 2003, ktorou sa mení vyhláška Ministerstva financií Slovenskej republiky č. 170/2002

Podrobnejšie

Čiastka 298/2004

Čiastka 298/2004 Strana 6886 Zbierka zákonov č. 725/2004 Čiastka 298 725 ZÁKON z 2. de cem bra 2004 o pod mien kach pre vádz ky vo zi diel v pre máv ke na po zem ných ko mu ni ká ciách a o zme ne a do pl ne ní nie ktorých

Podrobnejšie

Európske rybárstvo v číslach

Európske rybárstvo v číslach EURÓPSKE RYBÁRSTVO V ČÍSLACH Tieto tabuľky zobrazujú základné štatistické údaje z niekoľkých oblastí týkajúcich sa spoločnej rybárskej politiky (SRP), a to: rybárske flotily jednotlivých členských štátov

Podrobnejšie