m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî GK br i welq web vm GBPGmwm cixÿvi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb GBPGmwm cixÿvi cökœcî : m Rbkxj

Veľkosť: px
Začať zobrazovať zo stránky:

Download "m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî GK br i welq web vm GBPGmwm cixÿvi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb GBPGmwm cixÿvi cökœcî : m Rbkxj"

Prepis

1 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî GK br i welq web vm welqwu hme G K zwmf cvu -Gi mgš^ q mg GBPGmwm cixÿvi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb GBPGmwm cixÿvi cökœcî : m Rbkxj kxl vbxq K j Ri wbe vpwb cixÿvi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb kxl vbxq K j Ri wbe vpwb cixÿvi cökœcî : m Rbkxj G K zwmf g Wj U I DËigvjv : eûwbe vpwb G K zwmf g Wj U : m Rbkxj

2 c Ó v bs ˆ`GL Kvw ÞZ welqwui AeÕ vb ˆRGb wbb cö kœi aib I gv bi aviyvi Rb cö`ë GBPGmwm cixÿvi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb XvKv evw ivrkvnx evw h kvi evw Kzwgjøv evw PÆMÖvg evw wm ju evw ewikvj evw w`bvrcyi evw mkj evw cö kœi aib I gv bi aviyvi Rb cö`ë GBPGmwm cixÿvi cökœcî : m Rbkxj XvKv evw ivrkvnx evw h kvi evw Kzwgjøv evw PÆMÖvg evw wm ju evw ewikvj evw w`bvrcyi evw XvKv, h kvi, wm ju, w`bvrcyi evw ivrkvnx, Kzwgjøv, PÆMÖvg, ewikvj evw AwaK Abykxj bi gva g miv cö wzi Rb kxl vbxq K j Ri wbe vpwb cixÿvi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb wfkviæbwbmv b~b zj GÛ K jr, XvKv XvKv iwm Wbwmqvj g Wj K jr Av`gRx K v Ub g U K jr, XvKv ZRMuvI K jr, XvKv ivrkvnx mikvwi wmwu K jr K v Ub g U K jr, h kvi Kzwgjøv wf ±vwiqv mikvwi K jr evsjv `k bševwnbx K jr, PÆMÖvg wm ju Kgvm K jr ewikvj mikvwi gwnjv K jr mikvwi ewikvj K jr KvigvB Kj K jr, iscyi...31

3 AwaK Abykxj bi gva g miv cö wzi Rb kxl vbxq K j Ri wbe vpwb cixÿvi cökœcî : m Rbkxj wfkviæbwbmv b~b zj GÛ K jr, XvKv exi köô b~i gvnv ` cvewjk K jr, XvKv XvKv iwm Wbwmqvj g Wj K jr mikvwi kvn& myjzvb K jr, e ov mikvwi Gg Gg K jr, h kvi K v Ub g U cvewjk zj GÛ K jr, Rvnvbvev`, Lyjbv Kzwgjøv wf ±vwiqv mikvwi K jr evsjv `k bševwnbx K jr, PÆMÖvg nv Riv-ZRy wwmöx K jr, PÆMÖvg wm ju Kgvm K jr mikvwi ewikvj K jr K v Ub g U cvewjk zj GÛ K jr, iscyi...43 NCTB KZ K cö`ë P ovší gvbeè bi Av jv K cöyxz G K zwmf g Wj U I DËigvjv : eûwbe vpwb G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U NCTB KZ K cö`ë P ovší gvbeè bi Av jv K cöyxz G K zwmf g Wj U : m Rbkxj G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U G K zwmf g Wj U

4 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy 1 GBPGmwm cix vi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb cö kœi aib I gv bi aviyvi Rb cö`ë 1 XvKv evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. cöpv ii ˆewkó KvbwU? DÏxcKwU c o 11 I 12bs cö kœi DËi `vi : K ˆbe w³k Dc vcbv L A-A_ cö`ë i qj G UvicÖvBR Ô jgbõ bv g GK ai bi M A_ cö`ë N wpwýz D ` v³v Mv q gvlv mvevb evrvirvz ïiæ K i 2. GKB gvwjkvbv I wbqš Yvaxb `yb ev µzviv GL bv G mvev bi mv _ Zgb Z ZvwaK wecwy K Kx e j? cwiwpz nqwb µzv `i AeMwZ I cy wu K wefvmxq wecwy L mycvi gv K U µ q DØy Ki Yi Rb i qj G UvicÖvBR cömvig~jk Kvh µ gi wm vší wb q Qb M evæv wecwy N wecwygvjv 3. KvbwU fvm cy? K LyPiv hš vsk L mvevb M KuvPvgvj N Rbv iui DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : Rbve Avmv` Zvi wbr Lvgv i G eqi Avjy Drcv`b K ib cöwz KwR Avjy Drcv` b Zvi e q nq 20 UvKv wzwb cöwz KwR Avjy Drcv`b e qi Ici kzkiv 20 UvKv nv i gybvdv a i weµq K ib 4. Rbve Avmv` Kvb c wz Z Avjyi weµqg~j wba viy K ib? K cöwz hvwmzvwfwëk L `icîwfwëk M e qwfwëk N f vjywfwëk 5. Rbve Avmv `i Drcvw`Z cöwz KwR Avjyi weµqg~j KZ? K 22 UvKv L 24 UvKv M 26 UvKv N 28 UvKv 6. mygb XvKvq B vb cøvrvi GKwU `vkv b B Uvi b Ui gva g GKwU wu-kv U i AW vi w` j Zviv h_vmg q wu-kvu wu cvwv q w`j mygb wu-kvu µ qi Rb h c wz e envi Kij Zv K Kx e j? K cöz ÿ gv K wus L c ivÿ gv K wus M wmöb gv K wus N mev gv K wus 7. weµwqkzv n jv GKRb weµqkg xi K Yvewj L gvwr Z AvPiY M Kvh vewj N mzzv 8. Kv bvwkqy _ K wb R K ewâz g b Kivi Abyf wz K Kx e j? K cö qvrb L Afve M Pvwn`v N f vjy 9. wecyb cwi e ki wbqš Y hvm kw³ KvbwU? K cöwz hvmx L µzv M cöhyw³ N mieivnkvix 10. evrvi wefw³ki Yi gb ÍvwË K wfwë n jv i. ckv ii. e w³z iii. Rxeb auvp 11. Ô jgbõ Kvb ai bi cy? K fvm cy L wkícy M K wlcy N wewkó cy 12. Ô jgbõ mvevbwu c Y i RxebP µi Kvb Í i Ae vb Ki Q? K m~pbv Í i L cöe w Í i M c~y Zv Í i N czb Í i 13. fv³v evrv ii ˆewkó n jv i. µzv `i µqÿgzv Kg ii. µ qi NbZ Kg iii. Aí cwigv Y µq 14. wg. ingvb wb Ri evmv bi Avg _ K Av gi Rym ˆZwi I c v KR K i wbkuez x wkqy `vkv b mieivn K i DÏxc K wg. ingvb Kvb ai bi Dc hvm m wó Ki Q? K iƒcmz Dc hvm L vbmz Dc hvm M mgqmz Dc hvm N Z_ MZ Dc hvm 15. wecyb wgköy aviyvwu cö_g K cö`vb K ib? K wdwjc KUjvi L M vwi Avg ªs M bbj GBP ev W b N Wvejy R vbub 16. gvokxki Yi KvR Kx? K c Y i YMZ gvb iÿv Kiv L cy K cöwz hvmxi nvz _ K iÿv Kiv M cy K fv Mi Dc hvmx Kiv N cy µ q µzv K cö ivwpz Kiv 17. ÔGKwU wkb j GKwU wd«õ G ai bi køvmvb K Kx e j? K weávcb L weµq cömvi M cöpvi N e w³k weµq 18. e w³k weµq Kvb ai bi hvmv hvm cöwµqv? K cöz ÿ L c ivÿ M AbjvBb N Uwj dvb DÏxcKwU c o 19 I 20bs cö kœi DËi `vi : wg. AvgRv` Rvcvb _ K Mvwo Avg`vwb K ib wzwb µzv `i ˆewkó we epbv K i `L jb, XvKv I PÆMÖvg kn ii Awaevmx `i µqÿgzv fv jv myzivs wzwb XvKv I PÆMÖvg kn i `ybwu kv-iæg Pvjy Ki jb Ges Zvi e emv mdjfv e Pj Q 19. DÏxc K wg. AvgRv` evrvi wefw³ki Yi Kvb wfwë e envi K i Qb? K wkÿv L ckv M Avq N RvwZ 20. wg. AvgRv `i e emvi mdjzvi KviY n jv i. evrvi M elyv ii. cy c _KxKiY iii. evrvi wefw³kiy 21. AbjvBb gv K wus n jv i. cöz ÿ evrvirvzkiy ii. cvi úwik wµqvkxj iii. Aw wzkxj 22. weµqkg xi Yvewj K GK Î Kx e j? K e w³k weµq L wecyb cömvi M wecyb wgköy N weµwqkzv 23. cöwgzkiy Kx? K cwikíbv ev Íevqb L c~e wba vwiz gvb M e MZ eèb N kvixwik KvR 24. KvbwU cöwzwbwa ga Kvievwi? K cvbkvwi e emvqx L LyPiv e emvqx M `vjvj N dwoqv 25. evrvi Kx? K µ qi vb L weµ qi vb M µzvi mgwó N we µzvi mgwó 26. wkíc Y i ˆewkó KvbwU? K w wz vck Pvwn`v L ÁvZ evrvi M `xn eèb e e v N GKKcÖwZ Kg g~j DÏxcKwU c o 27 I 28bs cö kœi DËi `vi : Kvgvj ivrkvnx Z Ô LjvNiÕ bv g GKwU bzzb Ljbvi `vkvb Pvjy K i w`b w`b `vkv bi weµq e w c Z _v K wkš m úöwz Zvi `vkv bi cv k Abyiƒc AviI `ywu `vkvb M o IVvq m wpwšíz 27. Kvgvj Kvb ai bi cy weµq K i? K wewkó cy L kwcs cy M myweav cy N AhvwPZ cy 28. µzv a i ivlvi Rb Kvgv ji KiYxq i. µzvi mv _ m úk Dbœqb ii. m e v P f vjy m wó I mieivn iii. c Y i Iqv iw U cö`vb 29. eèbcöyvwj m wó K i i. mgqmz Dc hvm ii. iƒcmz Dc hvm iii. vbmz Dc hvm 30. Avwbm XvKv hviqvi Rb GKwU ev mi wuwku µq Kij wkš m `wi Z cušqvi Kvi Y evm ai Z cvij bv ZvB H w` b XvKv h Z cvij bv Avwb mi ÿ Î G welqwu mevi Kvb ˆewk ó i cöwzdjb N U Q? K Awe Q` Zv M cpbkxjzv L cwiez bkxjzv N MÖnY hvm Zv 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN L 2 N 3 L 4 M 5 L 6 K 7 K 8 K 9 N 10 M 11 K 12 K 13 L 14 K 15 M 16 K 17 L 18 K 19 M 20 L 21 K 22 N 23 L 24 M 25 M 26 L 27 M 28 N 29 L 30 M Self test

5 2 Digital Interactive E-book 2 ivrkvnx evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. evrvirvzkiy Kx? 20. Avfv Kvb ai bi wecwy? K cy Drcv`b L cy fvm K evæv L cwikwíz M c Y i f vjy m wó 11. Kvb evrv i m`m msl v Zzjbvg~jK M eûkvlv N wefvmxq N MÖvnK `i mš wó weavb mxwgz _v K? 21. Avfv Kv úvwbi jv fi KviY n jv 2. AvaywbK wecy bi RbK K? K fv³v L Drcv`b i. Kg Dcwi e q K Gary Armstrong L Philip Kotler M mieivnkvix N mikvwi ii. ga e emvqx `i cwinvi M H. Fayol N W. J. Stanton 12. dwoqv Kvb ai bi ga e emvqx? iii. 3. evrvirvzki Y evrvi wk mi mv _ m ú ³? wbr ^ e e vcbv I cwipvjbv K cvbkvi L LyPiv K µzv L vb M cöwzwbwa N ewyk M `ªe N we µzv 13. KvbwU jvfbxq cy? 22. ^íkvjxb weµq e w i cö Póv K Kx e j? K AvBmwµg L AvmevecÎ K weávcb L weµq cömvi M `vwg Mvwo N gvevbj dvb M e w³k weµq N Rbms hvm DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : Kvwiqvi bvmwik Avdbvb PvKwi m~ Î Lyjbvq emevm K ib Zvi evsjv `wk mnkg xiv `ycy i fvz L ji wzwb dv dzw Lvb GQvovI bvbvb ÿ Î evsjv `wk `i mv _ Zvi wfbœzv cwijwÿz nq 4. Avdbv bi fv Zi cwie Z dv dzw LvIqv evrvirvzki Yi Kvb gšwjk aviyvwui cökvk N U Q? K Afve L cö qvrb M Pvwn`v N µzvf vjy 5. Avdbv bi dv dzw LvIqvi KviY n jv i. wbr ^ ms wz ii. Afve iii. e w³i e w³z 6. AZ vek Kxq cy wbqš Y AvBb KZ mv j cöyqb Kiv nq? K 1911 L 1956 M 1964 N `vgrvzki Yi d j i. mgqmz cöwzeükzv `~i nq ii. c Y i YMZgvb AÿzYœ _v K iii. gvwj Ki SzuwK Kgv bv hvq 8. A _ i wewbg q c Y i gvwjkvbv n ÍvšÍi K Kx e j? K µq L weµq M cöwgzkiy N ch vwqzkiy DÏxcKwU c o 9 I 10bs cö kœi DËi `vi : wgg dvg v wj. GKwU Iim vjvbb Drcv`bKvix cöwzôvb Iim vjvb bi ^v ` wfbœzv Avbvi Rb bzzb GKwU dg~ jv D veb K i Q cy wu Drcv` bi c~ e Kv úvwb µzvi gzvgz Rvbvi Rb mviv ` k 250 Rb Kg x wb qvm w` q Q 9. Iim vjvbb Kvb ai bi cy? K myweav cy L wewkó cy M Riæwi cy N AhvwPZ cy 10. evrvirvzki Yi Drcv`bc~e Kvh vewj Øviv Kv úvwb Rvb Z cvi e i. µzvi Pvwn`v ii. c Y i fwel r evrvi iii. Drcv` bi m ve cwigvy DÏxcKwU c o 14 I 15bs cö kœi DËi `vi : Rbve Rwbi XvKvi gxicyi-1 G mšiwe`y r miävg weµ qi GKwU `vkvb Av Q µzv `i K cy m ú K AewnZ ev cö ivwpz Kivi Rb gv S gv S wzwb wewfbœ wgwwqv Z weávcb w` q _v Kb wzwb weµqkg xi gva g µzv `i wbku Gi DcKvwiZv Dc vcb K ib Ges g~j Qvo `b G Kvi Y Kvw ÿz gybvdv AR b mÿg nb 14. DÏxc K DwjøwLZ cy wu Kvb ai bi cy? K myweav L kwcs M wewkó N AhvwPZ 15. Rbve Rwbi Kvw ÿz jÿ AR bi KviY n jv i. e w³k weµq ii. evæv cö`vb iii. Rbms hvm 16. `vjvj Zvi Kv Ri wewbg q Kx cvq? K gybvdv L ezb M Kwgkb N grywi 17. fvm c Y i eèbcöyvwj `xn niqvi KviY i. µzvi msl v ii. µzvi Ae vb iii. cy m vi 18. Kvb Í i Kv úvwb M elyvg~jk KvR Ges evrvi m ú K Rvbvi Rb wecyj cwigvy A_ wewb qvm K i? K cy Dbœqb Íi L m~pbv Íi M cöe w Íi N c~y Zv Íi 19. cvbkvwi e emv qi ˆewkó KvbwU? K mxwgz jb `b L Kg SzuwK M AwaK g~jab N ÿz`ª msmvb DÏxcKwU c o 20 I 21bs cö kœi DËi `vi : Avfv Kv úvwb wbr ^ KviLvbvq wewfbœ ai bi RyZv ˆZwi K i Giv wb R `i Kv úvwbi RyZv ` ki wewfbœ eo eo kni jv Z wbr ^ kv-iæ gi gva g fv³v `i wbku weµq K i Gi d j Kv úvwbi Zzjbvg~jK jvf ewk nq 23. mycvi v ii ˆewkó n jv i. ÿz`ªvqz bi cöwzôvb ii. e n`vqz bi cöwzôvb iii. LyPiv e emvq cöwzôvb ,000 UvKvi cy µq Ki j 10% Qvo GUv Kvb ai bi evæv? K bm` L cwigvymz M gšmywg N myweavw` 25. weµqkg xi M nxz Kjv KŠkj K Kx e j? K weµwqkzv L e w³k weµq M weµq cömvi N weµq e e vcbv DÏxcKwU c o 26 I 27bs cö kœi DËi `vi : Rbve iwb AvšÍR vwzk evwyr gjvq GKwU eywuk nvdr cwipvjbvi Rb K qkrb mỳ k b, nvwmlywk weµqkg x wb qvm `b Kg x `i `ÿzvi Kvi Y cöwzôv bi weµ qi cwigvy e vck e w cvq m úöwz wzwb gšpvk gv K U GKwU kv-iæg Ly j Qb 26. Rbve iwb weµqkg x wb qv Mi ÿ Î Kvb Yvewji Ici iæz v ivc K i Qb? K mvgvwrk L ˆbwZK M kvixwik N gb ÍvwË K 27. Rbve iwb KZ K kv-iæg Lvjvi hšw³kzv n jv i. µzvi Av v AR b ii. µzvi mv _ cöz ÿ m úk m wó iii. ^íkvjxb cö Yv`bvg~jK Kvh µg MÖnY 28. Kvb ai bi gv K wus K UKmB gv K wus e j? K K vuvmwi L wkq M AbjvBb N wmöb 29. cöz ÿ mvovg~jk weávcb cviqv hvq Kxfv e? K Uwjgv K wus q L AbjvBb AW v i M mivmwi cy Dc vc b N wuwf Z K qk wgwbu weávc b 30. Drcv`b Kvh µ g `~wlz n Q K mvgvwrk cwi ek L ivr bwzk cwi ek M cövk wzk cwi ek N A_ bwzk cwi ek 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 L 3 K 4 K 5 N 6 L 7 N 8 L 9 M 10 N 11 L 12 M 13 K 14 N 15 K 16 M 17 K 18 K 19 M 20 M 21 N 22 L 23 M 24 L 25 K 26 M 27 K 28 N 29 M 30 M Self test

6 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy 3 3 h kvi evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. mg Q` we `y Øviv KvbwU wb ` k Kiv nq? K µq-weµ q mgzv L Pvwn`v- hvmv bi mgzv M Avq-e q mgzv N g~jab-li Pi mgzv DÏxcKwU c o 2 I 3bs cö kœi DËi `vi : Rvwib MÖæc GKwU Drcv`bag x cöwzôvb D³ cöwzôv bi cy wg. RvIqv` evrv i mieivn K ib wzwb cy wb R i L ciez x Z Zv wewµ K ib wewbg q wzwb Kwgkb bb 2. Rbve RvIqv` Kvb ai bi ga e emvqx? K `vjvj L weµq cöwzwbwa M dwoqv N Drcv`K cöwzwbwa 3. DÏxc K Rbve RvIqv `i KvR n jv i. SzuwK MÖnY ii. e Kqv A_ Av`vq iii. cy msmön 4. LyPiv e emv qi ˆewkó KvbwU? K wkí Drcv`bKvix `i wbku weµq L SzuwKi cwigvy ewk M cy msl v mxwgz N we Í Z A j we Ívi 5. wefvmxq wecwyi ˆewkó KvbwU? K GKvwaK kvlvi Dcw wz L GKB `vjv b Awe Z M K `ªxf Z µq N Kgg~ j cy weµq 6. weávc bi gva g wbe vp bi we ep welq KvbwU? K c Y i cök wz L c Y i KuvPvgvj M c Y i gvb N cy Drcv`b mgq DÏxcKwU c o 7 I 8bs cö kœi DËi `vi : X G UvicÖvBR wbr ^ KviLvbvq wewfbœ cökvi d vb Drcv`b K i ` ki wewfbœ kn i Aew Z wbr ^ kv-iæ gi gva g fv³v `i wbku weµq K i d j Kv úvwbi Zzjbvg~jK AwaK gybvdv AwR Z nq G Z Kv úvwbwu e emv q mdj 7. X G UvicÖvBR Kvb ai bi wecwy? K wefvmxq wecwy L eûkvlv wecwy M PBb vi N mycvi vi 8. X G UvicÖvB Ri mvd j i KviY n jv i. Kg Dcwi e q ii. wbr ^ e e vcbv I cwipvjbv iii. GKB weµq bxwz 9. Rbve Zvnwg` GKRb dj e emvqx Zvi evmv bi dj wbr ^ `vkv bi gva g fv³v `i wbku weµq K ib Zvnwg `i eèbcöyvwjwu KZZg? K GK L `yb M wzb N Pvi DÏxcKwU c o 10 I 11bs cö kœi DËi `vi : Rbve ZKxi Zvi cöwzôv bi Drcvw`Z cy P Ui e vm e envi K i evrvirvzkiy K ib KviLvbvwUi er AvaywbK c wz Z cwi kvab Kiv nq d j cöwzôvbwui RbwcÖqZv e w cv Q 10. DÏxc Ki cöwzôvbwui Kg Kv Ði gva g Kvb ai bi wecyb aviyv cöwzdwjz n q Q? K wmöb L mvgvwrk M cöz ÿ N Drcv`b 11. DÏxc Ki cöwzôvbwui jÿ n jv i. wimvbwk s c Y i cybte envi ii. cwi ek `~ly wbqš Y I Dbœqb iii. cwi ekevüe c Y i Dbœqb I wecyb 12. KvbwU cwikwíz wecwy K `ªi myweav? K bgbxqzv L e vsk I GwUGg myweav M Kg LiP N MÖvnK msl v mxwgz 13. wek vq bi hy M cöwzwbqzb cöhyw³i cwiez b NU Q welqwu wecy bi ÿ Î i. bzzb evrvi m wó Ki Q ii. cöwz hvwmzvi m wó Ki Q iii. µzv `i ˆewPÎ gq cy wbwðz Ki Q 14. c Y i RxebP µi Kvb Í ii vwqz Kvj AwaK nq? K m~pbv L cöe w M c~y Zv N czb 15. weµq cömv ii KŠkj KvbwU? K weávcb L bgybv weziy M cöpvi N e w³k weµq 16. Ôg~mKÕ Kvb cwi e ki Dcv`vb? K A_ bwzk L mvs wzk M ivr bwzk N mvgvwrk 17. ivnvz PÆMÖvg n Z XvKvq hviqvi Rb evsjv `k iji qi GKwU AwMÖg wu KU µq K i ivnvz wbw` ó mg q ij k b cušq Z bv cvivq mw`b Zvi XvKvq hviqv n jv bv ivnv Zi ÿ Î mevi Kvb ˆewkó wu dz U D V Q? K cwiez bkxjzv L Awe Q` Zv M MÖnY hvm Zv N cpbkxjzv 18. mikvi cwi ek msiÿ Yi Rb Pvj gvokxki Y cwjw_b e v Mi cwie Z P Ui e Ív e envi eva Zvg~jK Kivq ÔGlv G UvicÖvBRÕ evrv i Pvj mieiv n Amyweavi m ylxb n Q wecyb cwi e ki Kvb Dcv`vb Øviv ÔGlv G UvicÖvBRÕ cöfvwez? K A_ bwzk L cöhyw³mz M ivr bwzk N cövk wzk 19. h mkj µzv `ªæZ wej cwi kva K i Zv `i Rb g~j Kgv bv K Kx evæv e j? K bm` L cwigvy M Kvh wfwëk N gšmywg DÏxcKwU c o 20 I 21bs cö kœi DËi `vi : Kzwgjøvi PKevRv i ˆmK Zi GKwU ˆZwi cvkv Ki `vkvb Av Q ˆmKZ e qi mv _ 50% gybvdv hvm K i cvkv Ki g~j wba viy K ib cv k GKwU bzzb `vkvb GK`v g GKB ai bi cy weµq ïiæ Kivq ˆmK Zi A bk µzvb bzzb `vkvb _ K cvkvk µq Ki Z _v K 20. Rbve ˆmKZ Kvb c wz Z cvkv Ki g~j wba viy K ib? K fvimvg we `y L f vjywfwëk M e q hvm N Pjgvb nvi 21. Rbve ˆmK Zi mgm v `~ixki Yi Rb KiYxq i. cöwz hvmx `i g~j we epbv Kiv ii. µzv `i Av v AR b KvR Kiv iii. cöwz hvmx `i c Y i gvb we epbv Kiv 22. wbw` ó Kwgk bi wewbg q bemwvz Kv úvwbi kqvi I FYcÎ weµ qi SzuwK h MÖnY K i Zv K Kx e j? K weµq cöwzwbwa L Ae jlk M i vk Revi N Kwgkb G R U 23. GKRb weµqkg xi ˆbwZK Yvewj n jv i. wek ÍZv I mzzv ii. cwikögx I Kómwnòz iii. mz evw`zv I wbf i hvm Zv 24. AvaywbK wecy bi RbK K? K Philip Kotler M Henry Fayol L Gary Armstrang N Henry Assael 25. evsjv ` k cöpwjz UªWgvK A v± KZ mv ji? K 2001 L 2004 M 2005 N cy n Z cövß myweav I cy AR bi e qi cv_ K K Kx e j? K µzvmš wó L µzv m wó M µzvf vjy N µzvgywlzv 27. weµq Kv h i d j wbwðz nq i. D P g~j cövwß ii. e n`vqzb Drcv`b iii. cöwz hvwmzv 28. weávcb e q P ovší ch v q K enb K i? K fv³v L Drcv`K M cvbkvi N LyPiv e emvqx 29. wkíevrv ii m`m Kviv? K fv³v L LyPiv we µzv M D ` v³v N cvbkvwi we µzv 30. fv³vevrv ii ˆewkó n jv i. µzv `i µqÿgzv Kg ii. µ qi cwigvy Kg iii. ` k-we ` k evrvi we Í Z 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN M 2 N 3 N 4 N 5 L 6 K 7 L 8 M 9 K 10 K 11 M 12 L 13 N 14 M 15 L 16 K 17 N 18 M 19 K 20 M 21 N 22 L 23 L 24 K 25 N 26 M 27 M 28 K 29 M 30 N Self test

7 4 Digital Interactive E-book 4 Kzwgjøv evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. weµq cömv ii g~j D Ïk Kx? 12. Kvb ÍiwU wp Î (?) wpwýz v b em e? 21. ivrkvnxi ivwke kvgm MÖæ ci cy eè bi K mybvg e w L µzvmš wó K gšwjk L ewa Z `vwqz cvb wewbg q wewµi Ici wzwb Kwgkb M weµq e w N µzvf vjy M cök Z N cöe w cvb GLv b ivwke Kvb ai bi ga 2. wgïk I gvwr Z AvPiY weµqkg xi Kvb 13. c~y Zv Í ii ˆewkó n jv e emvqx? ai bi Y? K i. m e v P wewµ ewyk L `vjvj K gvbwek L mvgvwrk M ii. M ˆbwZK N ckvmz A bk cöwz hvmx cöwzwbwa N Drcv` Ki cvbkvi iii. e vck eèb I cömvi 22. eèbcöyvwji KvR n Q 3. weµwqkzvi ˆewkó n jv i. ms hvm vcb i. cy ev mev weµ qi KŠkj ii. AewnZ Kiv ii. cy µ q cö ivwpz Kiv iii. SzuwK MÖnY iii. ˆbe w³k Dc vcbv KŠkj DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : Ômvb wjwg UWÕ Zv `i Drcvw`Z gvj Uvfv Z 40% ewk cö`vb K ib GB Z_ Zviv Uwjwfkb I B Uvi b U cöpvi K ib d j µzviv GKB `v g cy ewk c q Lywk 4. cöv_wgk ch v q mvb wjwg UW weµq cömv ii Kvb KŠkjwU e envi K i Qb? K bgybv weziy L Dcnvi M wcöwgqvg N evbvm cö`vb 5. DÏxc K µzviv Lywk niqvi KviY n jv K bgybv I wcöwgqvg L Dcnvi I weávcb M Dcnvi I bgybv N weávcb I wcöwgqvg 6. jv Uv Kv úvwb mvm ii cvwb Z mvjvi c v bj wm gi gva g evmvevwo Z we`ÿ r mieivn Ki Q GB mvjvi we`ÿ r Kvb ai bi gv K wus-gi AšÍfz ³? K cöz ÿ L wmöb M AbjvBb N wkq 7. Kvb ai bi gv K wus K UKmB gv K wus e j? K wmöb L cöz ÿ M AbjvBb N K vuvjm 8. KvbwU wefvmxq wecwyi ˆewkó? K K `ªxf Z µq L GKB `vjv b Aew Z M GKvwaK kvlv N Kgg~ j cy weµq 9. ^- mev LyPiv e emvqx KvbwU? K mycvi vi L mycvi gv K U M myweav vi N PBb vi 10. eèbcöyvwj Z K me k l Ae vb K i? K Drcv`bKvix L fv³v M LyPiv e emvqx N cvbkvi 11. evsjv ` k LyPiv e emv qi mgm v n jv i. g~ j i mgiƒczv ii. ÎæwUc~Y wnmveiÿy iii. AbybœZ cwienb e e v DÏxcKwU c o 12 I 13bs cö kœi DËi `vi : weµq Ges gybvdv (UvKvq) c Y i Dbœqb Íi m~pbv Íi (?) c~y Zv Íi jvkmvb-wewb qvm (UvKv) wpî : c Y i RxebP µi Íi weµq gybvdv czb Íi mgq DÏxcKwU c o 14bs cö kœi DËi `vi : Rbve gwbi Avjyi exr wumy KvjPvi K ib D³ Avjyi exr wewµi Rb wzwb mivmwi K lk `i mv _ hvmv hvm K ib Zv `i mwnz AvjyPv li wewfbœ Z_ Av`vb-cÖ`vb K ib 14. DÏxc K Rbve gwb ii wecyb KŠkjwU K Kx e j? K weµwqkzv L weávcb M e w³k weµq N cöpvi 15. eûkvlv wecwyi ˆewkó n jv K K `ªxq e e vcbv L wwmkvd U weµq M wewfbœ Kv úvwbi cy weµq N ^qswµq c wz 16. wecyb wgkö Yi Dcv`vb KvbwU? K cy, g~j, c v KR I cömvi L cy, g~j, Drcv`b I cömvi M cy, g~j, eèb I cömvi N cy, g~j, µq I cömvi 17. c Y i RxebP µi Íi KqwU? K 3 L 4 M 5 N Kvh Ki evrvi wefw³ki Yi we ep welq n jv i. cwigvc hvm Zv ii. cö ek hvm Zv iii. cwiev ii AvqZb DÏxcKwU c o 19 I 20bs cö kœi DËi `vi : Kgj GKRb Avjy e emvqx Drcv`b gšmy g Avjyi `vg Kg _vkvq m Ômi`vi wngvmv iõ Avjy msiÿy K i ciez x Z fv³v `i Pvwn`v Abyhvqx eo, gvsvwi I QvU mvb Ri Avjy evqvb K i wewµ K i b vh g~ j Avjy wewµ K i m AvR mdj e emvqx 19. DÏxc Ki cö_g As k Kgj wecy bi Kvb KvRwU K ib? K µq L `vgrvzkiy M cwienb N ch vwqzkiy 20. ciez x Z Kg ji mdj e emvqx niqvi KviY n jv i. AwaK g~j ii. ch vwqzkiy iii. fv³vmš wó 23. evrvi Kx? K ez gvb I m ve µzvi mgwó L ez gvb I m ve we µzvi mgwó M we µzv I µzvi mgwó N cy µq-weµ qi vb 24. KvbwU wecyb cwi e ki Awbqš Y hvm Dcv`vb K Kv úvwb M cöwz hvmx 25. cöhyw³mz cwi e ki cöeyzv n Q i. bzzb evrvi I my hvm ii. Dbœqb I M elyv e q iii. wbqš Y e w L µzvmvaviy N ivr bwzk DÏxcKwU c o 26 I 27bs cö kœi DËi `vi : Rbve nv`x cwikíbv Abyhvqx mkj wecyb Kg KvÐ ev Íevqb I wbqš Y K ib ez gv b e emv qi AviI Dbœq bi Rb wzwb fv³v `i Pvwn`v Abyhvqx cy Drcv`b I mieivn K ib GQvovI wzwb GgGgGm, GmGgGm, dmeyk I UzBUv ii gva g wewfbœ Z_ cö`vb K i fv³v `i mv _ my-m úk ervq ivl Qb 26. Rbve nv`xi Kg Kv Ði cöv_wgk ch v q wecyb ˆewk ó i Kvb cöwµqvwu dz U D V Q? K e e vckxq L mvgvwrk M MwZkxj N mgwš^z 27. DÏxc K h hy Mi Ici iæz v ivc K i Rbve nv`x mdjzv c q Qb Zv n jv i. wecyb ii. mvgvwrk wecyb iii. gvevbj wecyb 28. ÔeY v eywukõ wewfbœ Abyôv b µzv `i wek vm, g~j eva, AvPvi-AvPiY I ixwz-bxwzi cöwz jÿ i L cvkvk ˆZwi K ib GLv b Kvb cwi e ki K_v ejv n q Q? K A_ bwzk L mvgvwrk M cövk wzk N mvs wzk 29. K wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z Ae vb K i? K Kv úvwb L fv³v M cöwz hvmx N g~j 30. weµq Kvb ai bi Dc hvm m wó K i? K ^Z MZ L vbmz M mgqmz N mevmz 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN M 2 L 3 K 4 M 5 N 6 L 7 K 8 L 9 L 10 L 11 M 12 N 13 K 14 M 15 K 16 M 17 M 18 K 19 L 20 M 21 M 22 N 23 K 24 N 25 K 26 K 27 L 28 N 29 L 30 K Self test

8 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy 5 5 PÆMÖvg evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. cö qvrb Kx? K ewâz niqvi Abyf wz L Afv ei Abyf wz M Pvwn`vi Abyf wz N mš wói Abyf wz 2. µzv `i Rb wecyb Kx m wó K i? K cy 3. wecy bi mvgvwrk iæz n jv i. Dc hvm m wó ii. Kg ms vb m wó iii. fv³vi mš wó L mev M f vjy N e q DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : GKw`b iwng I Kwig `yb eüy ÔiæwP nv UjÕ bvgk GKwU i z i U `ycy ii Lvevi LvIqvi Rb Mj iwng Miæi Mv Í I Wvj AW vi w`j Aciw` K Kwig gvq I mewr AW vi w`j `ybrbb Z wßmnkv i Lvevi Dc fvm Kij 4. iwng I Kwi gi wfbœ ik gi Lvevi cq ` Kivi KviY wb Pi KvbwU? K cö qvrb L Afve M Pvwn`v N f vjy 5. DÏxc Ki iæwp nv Uj bvgk i z i U iwng I Kwig Lvevi L q Z ß, KviY n jv i. Lvevi wqj mȳ ^v`y ii. Pvwn`v m wó K i Q iii. µzvf vjy m wó K i Q 6. gv_vwcqy Avq wb Pi cwi e ki Kvb Dcv`v bi AšÍfz ³? K RbmsL vmz L mvs wzk M A_ bwzk N cöhyw³mz 7. hviv cöwzôv b KuvPvgv ji hvmvb `b Zv `i Kx e j? K cöwzwbwa L cvbkvi M LyPiv e emvqx N mieivnkvix 8. Rbve Zgvj gqgbwms ni GKRb Avjy Pvwl cöwzeqi Zvi Rwg Z cöpzi Avjyi djb nq wkš G eqi gšmy g AZ wak e wói Kvi Y Avjy c P bó n q hvq d j wzwb Avw_ K ÿwzi m ylxb nb Rbve Zgv ji ÿwzi Rb mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`vb `vqx? K A_ bwzk M mvgvwrk 9. wecyb Kvh vewji D Ïk n jv i. fv³v `i Zzó Kiv ii. weµq I gybvdv e w Kiv iii. Kg ms v bi my hvm m wó Kiv L cövk wzk N ivr bwzk 10. evrvi KZ cökvi? K 2 L 3 M 4 N fv³v ev µzv `i e env ii ` wó KvY _ K cy K cöavbz KqwU fv M fvm Kiv hvq? K 2 L 3 M 4 N 5 DÏxcKwU c o 12 I 13bs cö kœi DËi `vi : Rbve mygb wm ju _ K Kgjv wk b wbr ^ cwien b XvKvq G b A, B I C MÖ W fvm K i ivgcyiv KuvPvevRv i LyPiv e emvqx `i wbku wewµ K ib G Z Zvi AwaK gybvdv nq 12. Rbve mygb Kgjv K A, B I C MÖ W fvm K i wecy bi wb Pi Kvb KvRwU m úv`b K i Qb? K wefw³kiy L cöwgzkiy M gvokxkiy N evqvbkiy 13. DÏxc K Rbve mygb Zvi Kv Ri gva g h h Dc hvm m wó K i Qb Zv n jv i. ^Z MZ ii. mgqmz iii. vbmz 14. Kw úduvi Kvb ai bi cy? K myweav L wewkó M kwcs N AhvwPZ 15. Kvh Ki evrvi wefw³ki Yi Avek Kxq kz mg~n n jv i. cö ek hvm ii. cwigvc hvm iii. cwigvy hvm 16. c Y i RxebP µi Kvb Í i gybvdv k~b nq? K Dbœqb L m~pbv M cöe w N c~y Zv DÏxcKwU c o 17 I 18bs cö kœi DËi `vi : Rbve gvgyb cyivb XvKv _ K kvwo, w_ªwcm, ewwmu wk b evwo evwo Ny i Ny i m jv weµq K ib Aciw` K Rbve iwk` wbr ^ A _ ebvbx Z cömvabx mvgmöxi `vkvb Lv jb gv S gv S wzwb Drcv`bKvixi cöwzwbwa wn m e Zv `i cy weµ qi `vwqz bb 17. Rbve gvgyb Kvb ai bi LyPiv e emv q wb qvwrz? K åvg gvy LyPiv e emvq L ^ mev LyPiv e emvq M mxwgz mev LyPiv e emvq N c~y mev`vbkvix LyPiv e emvq 18. DÏxc Ki Rbve iwk` h ai bi ga e emvqx Zv n jv i. ewyk ga e emvqx ii. cöwzwbwa ga e emvqx iii. Kvh wfwëk ga e emvqx 19. Kvh wfwëk evæv Kv `i K `Iqv nq? K fv³v K L ga Kvix K M `vjvj K N Drcv`bKvix K 20. µzv cy wu K Kxfv e Dcjwä K i Zvi Ici wfwë K i g~j wba viy c wz K Kx e j? K e q hvm L Pjgvb nv i M f vjywfwëk N fvimvg we `y 21. KvbwU weávcb gva g wnmv e KvR K i? K cöz ÿ evrvirvzkiy L Uwjgv K wus M MÖxb gv K wus N cwîkv 22. weµqkg xi mvgvwrk Y KvbwU? K ^v L AvZ wek vm M my `i nvwm N wgïk ^fve 23. MÖxb gv K wus n jv i. cwi e ki Rb wnzki cy wecyb ii. cwi e ki Dbœqb I UKmB wecyb iii. m ú `i m e v P e envi wbwðzkiy 24. `ywu cy wkb j GKwU cy wd«cö`vb Kiv cömv ii Kvb KŠkj K wb ` k K i? K weávcb L e w³k weµq M weµq cömvi N Rbms hvm 25. cwikwíz wecy bi myweav jv n jv i. DbœZ MÖvnK mev ii. Mvwo cvwk s myweav iii. ev Pv `i Ljvi e e v 26. Kvb c Y i eèbcöyvwj mvaviyz `xn nq? K fvm cy L wkícy M K wlcy N mevcy DÏxcKwU c o 27 I 28bs cö kœi DËi `vi : Rbve dwi` I nvwee mv ne XvKvi K qkwu Rbeûj I evwywr K GjvKvq Ôdv P qmõ bv g `kwu wecwy Lv jb ` ki wewfbœ Drm n Z digvwjbgy³ djg~j, kvkmewr, gvq I gvsm msmön K i Zviv `kwu wecwy Z GKB bxwz I KŠk ji Av jv K fv³v `i Kv Q Zv weµq K ib 27. DÏxc Ki Ôdv P qmõ Kvb ai bi wecwy cöwzôvb? K mycvi gv K U L mycvi vi M PBb vi N eûkvlv wecwy 28. Ôdv P qmõ wecwy cöwzôv bi h ˆewkó jv jÿyxq Zv n jv i. GKB gvwjkvbv ii. K `ªxq e e vcbv iii. GKB `vjv b Aew Z 29. eèbcöyvwj h ai bi Dc hvm m wó K i Zv n jv i. ^Z MZ ii. mevmz iii. mgqmz 30. wb Pi KvbwU e wók cwi e ki Dcv`vb? K cövk wzk M mvs wzk L ivr bwzk N Kv úvwb 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN K 2 M 3 M 4 L 5 L 6 M 7 N 8 L 9 N 10 K 11 K 12 L 13 L 14 L 15 K 16 K 17 K 18 K 19 L 20 M 21 N 22 N 23 N 24 M 25 N 26 K 27 M 28 K 29 L 30 N Self test

9 6 Digital Interactive E-book 6 wm ju evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. KvbwU ` ki Dbœq bi MwZ K Z ivwš^z K i? 11. weï cvwb cvb, a~gcvb ÿwzki, wkï K K wkívqb L bmivqy wukv `Iqv Kvb ai bi weávcb? M weávcb N g~jab K wkÿvg~jk L cö Yv`bvg~jK 2. cy wecy b `vgrvzki Yi iæz M cöwz e`bg~jk N mgvrkj vyg~jk i. YMZgvb msiÿy 12. weµqkg xi M nxz Kjv KŠkj K e j ii. Ae vnz Drcv`b K e w³k weµq L weµwqkzv iii. wbqwgz mieivn M weµq cömvi N MYms hvm 13. Rbve ivbvi evwyr gjvq ji Rb wek Í, mz ev`x I mr K qkrb weµqkg x 3. Kvb ai bi cy wecy b µzvi mv _ K ^Z MZ cö qvrb G jv Kvb ai bi Yvewj? we µzvi c~e _ K Kv bv Pzw³ nq bv? M mgqmz K kvixwik L ckvmz K K wlcy L wkícy M fvm cy N AhvwPZ cy DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : Rbve X Drcv` Ki wbku _ K KwR cöwz 70 UvKv ` i Wvj µq K ib cwienb, cöwgzkiy I msiÿy eve` e q KwR cöwz 10 UvKv wzwb 15% gybvdv a i cy weµq K ib 4. Rbve X-Gi g~j wba vi Yi c wz KvbwU? K f vjywfwëk L Pjgvb nv i M e q hvm N fvimvg we `y 5. gy cöwz Wv ji weµqg~j KZ? K 3,520 L 3,580 M 3,680 N 4, mvgvwrk Kj v Y ga e emvqxi f wgkv Kx? K weµq e w L Kg ms vb e w M gybvdv e w N weµq cömvi 7. Kviv Drcv` Ki wbku _ K Kwgkb cvq? K cöwzwbwa ga e emvqx L cvbkvi M LyPiv e emvqx N gv P U DÏxcKwU c o 8 I 9bs cö kœi DËi `vi : Rbve Rwb Drcv` Ki wbku _ K cöpzi cwigv Y cy µq K i `vgrvz K ib c i wewfbœ cvbkvi I LyPiv e emvqx `i wbku bm` I evwk Z cy weµq K ib d j Drcv`K I we µzv Df q DcK Z nq 8. DÏxc K Rwb Kvb ai bi e emvqx? K gv P U cvbkvi L we kl cvbkvi M e n`vqzb cvbkvi N Kwgkb G R U 9. Rwbi Kvh µ gi mydjmg~n i. Drcv` Ki SzuwK n«vm ii. wbiew Qbœ Drcv`b iii. Drcv`b LiP Kg 10. wgbv evrvi Kvb ai bi LyPiv e emvq? K d«vâvbr M eûkvlv wecwy L wefvmxq wecwy N wecwygvjv M gb ÍvwË K N ˆbwZK 14. weávcb n jv i. ˆbe w³k Dc vcbv ii. A_ cö`ë gva g iii. MÖvnK AvKl Y 15. Kvb c Y i eèbcöyvwj mvaviyz `xn nq? K fvm cy L wkícy M K wlcy N mevcy 16. KvbwU w i e q? K weávcb LiP L evwofvov M we`ÿ r wej N KuvPvgvj LiP 17. Green Peace Kvb ` ki msmvb? K b`vij vû L Kwbqv M Bsj vû N hy³ivóª DÏxcKwU c o 18 I 19bs cö kœi DËi `vi : wg vi Y GKRb wkícwz wkí vc bi ÿ Î wzwb cwi e ki cöwz iæz i L cwi ekevüe wn m e M o Zvjvi Póv Ki Z Qb Zvi g Z gybvdv AR bb GKgvÎ D Ïk bq cwi e ki cöwzi mgvb iæz w` Z n e 18. wg vi Y-Gi aviyv Kvb gv K wus mg_ b K i? K AvaywbK L wkq M AbjvBb N MÖxb 19. DÏxc Ki cöwzôvbwu cwi ekevüe n j i. fv³v `i cöwz `vwqz cvjb n e ii. mvgvwrk `vwqz cvjb n e iii. cwi ekmz fvimvg iÿv n e 20. e wók cwi e ki Dcv`vb KqwU? K 5 L 6 M 7 N AvaywbK wecy bi RbK K? K Henry Fayol M Philip Kotlar L F. W. Taylor N Gary Armstrong DÏxcKwU c o 22 I 23bs cö kœi DËi `vi : Rbve Z h kvi _ K dzj wk b gvjv ˆZwi K i ` ki wewfbœ evrv i mieivn K ib `ŠjZw`qv-cvUzwiqv Nv U hvbr Ui Kvi Y Mvwo cvi n Z wej ^ nq mgqg Zv dz ji Mvwo cvi bv niqvq gvb bó n Q d j Rbve Z e vck ÿwzi m ylxb nq 22. DÏxc K cö_g ch v q Rbve Z Kvb ai bi Dc hvm m wó K i Qb? L vbmz N iƒcmz 23. Rbve Z Gi Avw_ K ÿwz n«v m KiYxq i. wngvmvim úbœ Mvwo e envi ii. wekí c _ cy cwienb iii. XvKvi evwn ii evrv i mieivn 24. wecy bi mg Í Kvh µ gi K `ªwe `y Z K _v K? K Kv úvwb L wecybkvix M we µzv N µzv 25. wecyb hym KZ mvj _ K ïiæ nq? K 1860 L 1920 M 1950 N Afve hlb Kv bv e w³i µqÿgzvi kz c~iy K i ZLb mwu nq K cö qvrb L Afve M Pvwn`v N g~j eva 27. wecyb cwi ek KZ cökvi? K 2 L 3 M 4 N 5 DÏxcKwU c o 28 I 29bs cö kœi DËi `vi : Rbve M Kzwóqvq wb Ri Rwg Z AvL Pvl ïiæ K ib mlvbkvi gvwu AvL Pv li Dc hvmx Ges wpwbi K j Gi Pvwn`v A bk Aímg qi g a B wzwb mvdj jvf K ib 28. DÏxc K wecy bi Kvb cwi ek K wb ` k K i Q? K mvgvwrk L cövk wzk M A_ bwzk N mvs wzk 29. Rbve M Gi Kvh µ g hme myweav cviqv hv e i. A_ bwzk Dbœqb ii. cövk wzk m ú `i e envi iii. M elyv I Dbœqb 30. Avwe Z I wbewüz e i Ici GK QÎ AvwacZ vcb K i KvbwU? K UªWgvK M jvb mý L c U U N `wjj 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN K 2 L 3 M 4 M 5 M 6 L 7 K 8 M 9 K 10 N 11 N 12 L 13 N 14 N 15 K 16 L 17 K 18 N 19 N 20 L 21 M 22 L 23 N 24 N 25 M 26 M 27 K 28 L 29 K 30 L Self test

10 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy 7 7 ewikvj evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. KvbwU AvšÍtwµqvkxj B jkuªwbk c wz? K cöz ÿ wecyb L e w³k weµq M AbjvBb wecyb N wmöb gv K wus 2. eûkvlv wecwy I wecwygvjvi Kv Ri g a mv` k c~y n jv, DfqB i. cy Drcv`b K i ii. we µ `ªxf Z cy weµq K i iii. GKvwaK cy weµq K i DÏxcKwU c o 3 I 4bs cö kœi DËi `vi : Rbve gvneye Pxb _ K gvuimvb Kj Avg`vwb K ib wzwb fv³v `i ˆewkó we køly K i ` Lb h, wefvmxq kni jv Z emevmkvix `i µqÿgzv ewk ZvB wzwb wefvmxq kni jv Z kv-iæg M o Zv jb Ges mdjfv e e emvq cwipvjbv K ib 3. Rbve gvneye evrvi wefw³ki Yi Kvb PjKwU e envi K i Qb? K wkÿv L ckv M Avq N ey 4. gvneye mv n ei e emvq mdjzvi KviY n jv i. evrvi Rwic ii. cy c _KxKiY iii. evrvi wefw³kiy 5. Kvb welqwu weµwqkzvi AšÍfz ³? K cy g~j L weµqkg xi Y M c Y i gvb N weµqkg xi ezb 6. KvbwU AbjvBb wecy bi mgm v? K AwaK µq L mxwgz µzv M ga e emvqx N MvcbxqZv duvm 7. KvbwU Z µzv `i mv _ mivmwi hvmv hvm nq? K cöz ÿ wecyb L wmöb gv K wus M wi jkbkxc gv K wus N weávcb 8. weµqkg xwenxb LyPiv e emvq KvbwU? K fwûs vi L PBb vi M mycvi vi N wwcvu g Uvj vi 9. KvbwU mwvk Abyµg? K Drcv`bKvix cvbkvi fv³v LyPiv we µzv L Drcv`bKvix cvbkvi LyPiv we µzv fv³v M Drcv`bKvix LyPiv we µzv cvbkvi fv³v N LyPiv we µzv cvbkvi Drcv`b fv³v DÏxcKwU c o 10 I 11bs cö kœi DËi `vi : wmdvz UªWvm wewfbœ Drm _ K cy msmön K i P ovší fv³v `i wbku weµq K i GwU Kg Li P, Kg jv f, ^- mevi gva g Lv`, jwûª I M n vwj cy weµq K i `vkv b Kv bv weµqkg x bv _vkvq cy cq ` I hvpvb µzviv wb RivB K i 10. wmdvz UªWvm Kvb ai bi cöwzôvb? K myweav vi L mycvi vi M mycvi gv K U N wewkó wecwy 11. wmdvz UªWv m i ˆewkó n Q i. gvwjkvbv I SzuwK MÖnY Kiv ii. Drcv`bKvix K mev cö`vb Kiv iii. weµ qvëi mev cö`vb Kiv K i L i I ii M ii I iii N i, ii I iii 12. Kvb cwi ek wecybkvix wkqyuv n ji wbqš Y Ki Z cv i? K cöhyw³mz L RbmsL v M e wók N mvgwók 13. KvbwU ^Z MZ Dc hvm m wó K i? K cwienb L `vgrvzkiy M Drcv`b N weµq 14. eèbcöyvwj m wó K i i. mgqmz Dc hvm ii. iƒcmz Dc hvm iii. vbmz Dc hvm 15. `vjvj Zvi Kv Ri Rb Kx cvq? K ezb L Kwgkb M gybvdv N grywi 16. KvbwU weávc bi A_ bwzk iæz? K Kg ms vb L mvgvwrk Kj vy M RxebhvÎvi gv bvbœqb N Pvwn`v m wó I e w 17. KvbwU weµqkg xi gvbwmk Yvewj? i. Amxg ˆah ii. AvšÍwiKZv iii. AvZ wek vm DÏxcKwU c o 18 I 19bs cö kœi DËi `vi : ivwd Zvi GjvKvq GKwU Lvev ii `vkvb w` q Q G Dcj ÿ m Lvev ii mkj c Y i Ici 10% Qvo w` q Q 18. ivwd Zvi `vkv b weµq e w i Rb Kvb ai bi Kvh µg nv Z wb q Q? K weávcb L weµq cömvi M e w³k weµq N cöpvi 19. D³ Kvh µ gi ˆewkó n jv i. GwU ^í gqvw` Kvh µg ii. GwU µzv `i cy µ q cö ivwpz K i iii. GwU weµq e w i KŠkj 20. fv³vgylx weµq cömv ii KŠkj n Q K wcöwgqvg L cykgvwb M evbvm cö`vb N µq-fy 21. c Y i RxebP µi Kvb Í i cöwz hvwmzv me P q ewk? K Dbœqb Í i L cöe w Í i M m~pbv Í i N c~y Zv Í i 22. Rxeb wegv cwjwm Kvb ai bi cy? K myweav cy L kwcs cy M jvfbxq cy N wewkó cy *[we. `ª. : mwvk DËi : AhvwPZ cy ] 23. wecyb Kx? K cy Drcv`b L c Y i f vjy m wó M cy fvm N MÖvnK `i mš wó 24. LyPiv e emvqx µzv `i Rb h KvR K i Zv n Q i. A_ ms vb ii. weµ qvëi mev iii. weávcb 25. KvbwU mvgwók cwi e ki Dcv`vb? K cöwz hvmx L RbmsL v M cövk wzk N µzv 26. Kb mgv Ri Rb eèbcöyvwj iæz c~y? K µq n«vm L A_ ms vb M SzuwK MÖnY N RxebhvÎvi gv bvbœqb DÏxcKwU c o 27 I 28bs cö kœi DËi `vi : kvwkjv GKwU cöwzôv bi wecyb e e vck cöwzôvbwui cö qvrbxq A _ i Drm AbymÜvb, msmön Ges wewb qv Mi e vcv i wm vší MÖn Y m iæz c~y Ae`vb iv L GQvovI evrvi _ K cy m úwk Z wewfbœ Z_ msmön K i 27. kvwkjv wecy bi Kvb Kvh wu m úv`b K i? K µq L weµq M A_ ms vb N SzuwK MÖnY 28. DÏxc K kvwkjv evrvi Z_ msmö ni gva g hme Kvh vewj m úv`b Ki Z cvi e m jv n jv i. wecyb cwikíbv MÖnY ii. ev Íevqb I wbqš Y iii. we køly I eèb 29. Ô µzv `i µqÿgzvõ Kvb cwi e ki Dcv`vb? K cövk wzk L A_ bwzk M mvgvwrk N mvs wzk 30. KvbwU Z wø-gylx hvmv hvm nq? K weávcb L e w³k weµq M weµq cömvi N cöpvi 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN M 2 M 3 M 4 L 5 L 6 L 7 K 8 M 9 L 10 M 11 L 12 M 13 N 14 L 15 L 16 N 17 N 18 L 19 N 20 K 21 N 22 * 23 L 24 K 25 M 26 N 27 M 28 N 29 L 30 L Self test

11 8 Digital Interactive E-book 8 w`bvrcyi evw 2019 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. Drcv`K `i wb q Kvb evrvi MwVZ? K fv³v L wkí M cybtwe µzvi N AvšÍR vwzk 12. kvkmewr Drcv`b I msiÿ Y ivmvqwbk 2. cy wgkö Yi KŠkj jv n jv `ª e i e envi Kvb cwi ek K cöfvwez K i? i. eª vû ii. Qvo iii. gvb K mvgvwrk L A_ bwzk M cövk wzk N AvBbMZ 13. wmöb gv K wus aviyvi AšÍfz ³ welq n jv 3. evsjv ` ki A bk Kw úduvi cöwkwÿz e w³ i. Drcv`b cöwµqv ii. eèb cöwµqv we ` k wm q we `wk cöwzôv bi mduiq vi iii. gvokxkiy Dbœq bi gva g ˆe `wkk gỳ ªv AR b K ib DwjøwLZ NUbvwU cwi e ki Kvb Dcv`vb K cöwzeükzvi m ylxb n q Qb? AwaK cöfvwez Ki Q? K mgqmz L ^Z MZ K ivr bwzk L A_ bwzk M cöhyw³mz N mvgvwrk 4. wb Pi KvbwU AbjvBb wecyb cöyvwj? K Uwjgv K wus L wkq gv K wus M B Uvi bu gv K wus N K vuvjm gv K wus 5. cwi ek e emv qi Ici m wó K i i. my hvm ii. gvwjkvbv iii. ûgwk DÏxcKwU c o 6 I 7bs cö kœi DËi `vi : Gbv G UvicÖvBR we `k _ K Nwo Avg`vwb K i ` ki wewfbœ LyPiv `vkv b weµq K i weµ q DrmvwnZ Kivi Rb Zviv LyPiv e emvqx `i 10% evæv w` q _v K 6. Gbv G UvicÖvBR LyPiv e emvqx `i Kvb ai bi evæv cö`vb K i? K bm` L Kvh wfwëk M cwigvy N gšmywg 7. Gbv G UvicÖvBR Kvb ai bi cy Avg`vwb K i? K AhvwPZ cy L mev cy M myweav cy N mšwlb cy 8. evrv i bzzb ÔKwdÕ cöpjb K i e w³k weµq Kvi DcKvi K i? K Drcv`bKvixi L µzvi M we µzvi N mgv Ri 9. cöwgzki Yi we ep welq n jv i. c Y i IRb ii. c Y i AvKvi iii. c Y i Yv Y DÏxcKwU c o 10 I 11bs cö kœi DËi `vi : Rbve mvmi LvMovQwo Z Drcvw`Z njỳ msmön K i PÆMÖv gi wewfbœ evrv i LyPiv e emvqx `i wbku weµq K ib Drcv`b gšmy g `vg Kg n j wzwb ciez x Z weµ qi Rb msiÿ Yi e e v K ib 10. Rbve mvmi Kvb ai bi ga e emvqx? K ewyk L mnvqk M cöwzwbwa N Kvh wfwëk 11. eèbcöyvwj Z Rbve mvm ii Kvi Y evrv i i. weµqg~j e w cvq ii. Pvwn`v- hvmv bi fvimvg m wó nq iii. mgqmz Dc hvm m wó nq 14. ÔgRỳ Õ wecyb wgkö Yi Kvb Dcv`v bi AšÍfz ³? K cy L g~j M vb N cömvi 15. Gqvi jvbbm Kv úvwb g `vi mgq wb Pi Kvb ai bi evæv cö`vb K i? K gšmywg L cwigvymz M Kvh wfwëk N bm` 16. wecy bi ˆewkó n Q i. MwZkxj cöwµqv ii. e e vckxq cöwµqv iii. A_ bwzk cöwµqv 17. wb Pi KvbwU cvbkvwi e emv qi AšÍfz ³? K nvbcvi gv K U L d«vbmvbr msmvb M K vuvmwi wkjvi N i vk Revim DÏxcKwU c o 18 I 19bs cö kœi DËi `vi : Rbve kvby Avn g` e emvq wkÿv kvlvq wwwmö cvm K i GKwU cöwzwôz wegv cöwzôv b weµq cöwzwbwa wn m e hvm`vb K ib eiveib wzwb Aa emvqx, AvZ wek vmx I DbœZ e w³ Z i AwaKvix Zvi G mkj Yvewji Kvi Y Aíw` bi g a wzwb ckv Rxe b mvdj AR bmn D PZi c ` AwawôZ nb 18. DÏxc K weµqkg x wn m e Rbve kvby Avn g `i Kvb ai bi Yvewji K_v D jøl Kiv n q Q? K ckvmz L gb ÍvwË K M ˆbwZK N kvixwik 19. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwu Rbve kvby Avn g `i ˆbcy Y i gva g h myweav cvq, Zv n jv i. ^íkvjxb weµq e w ii. µzvi Av v AR b iii. cöz ÿ m úk m wó 20. gvb µvi fb Kvb ai bi fvm cy? K myweavrbk L kwcs M wewkó N AhvwPZ 21. Ôg~mKÕ Kvb cwi e ki AšÍfz ³? K mvgvwrk L A_ bwzk M ivr bwzk N AvBbMZ 22. evsjv ` k K wlcy wecy b mgm v n jv i. msmv bi Afve ii. AZ wak ga e emvqx iii. evrvi Z _ i Afve DÏxcKwU c o 23 I 24bs cö kœi DËi `vi : Rbve iwe gvngỳ ivrkvnx _ K Avg G b PÆMÖv gi cvbkvwi evrv i weµq K ib wkš cövqkb hvbr Ui Kvi Y cw_g a Zvi ekwkqy Avg bó n q hvq Zv Z wzwb Avw_ K ÿwzi m ylxb nb 23. Rbve iwe gvngỳ Kvb ai bi Dc hv Mi M ÁvbMZ N vbmz 24. Rbve iwe gvngy `i Avw_ K ÿwz n«v m KiYxq n jv i. wekí c _ cy cwienb ii. cöwgzki Yi e e v MÖnY iii. wngvwqz cwienb e e v 25. wb Pi KvbwU weávc bi gva g? K gvok L Kzcb M cö`k bx N bgybv 26. cöwz hvwmzvwfwëk g~j wba viy c wz n Q i. f vjywfwëk ii. PjwZ nviwfwëk iii. `icîwfwëk 27. KvbwU cy mvwii wfwë Z LyPiv e emvq? K PBb vim L mycvi vim M wwmkvd U vim N d«vbmvbr msmvb DÏxcKwU c o 28 I 29bs cö kœi DËi `vi : 'X' Kv úvwb wj. Zv `i Kvgj cvbxq Ômycvi KvjvÕ wecy b cwîkvq weávcb `q weávc b Kv úvwbwu D jøl K i, cwîkvq cökvwkz weávc bi KvwUs LyPiv we µzvi wbku 15 w` bi g a Rgv w` j gvî 10 UvKvq 20 UvKv g~ j i Ômycvi KvjvÕ fv³viv wkb Z cvi e Gi d j Ômycvi KvjviÕ weµq ZvrÿwYKfv e e w cvq 28. 'X' Kv úvwb wj. Kvb ai bi cömvig~jk Kvh µg MÖnY K i Q? K weávcb L e w³k weµq M weµq cömvi N MYms hvm 29. Ômycvi KvjviÕ weávcb cö`v bi D Ïk n jv i. MÖvnK `i AewnZ Kiv ii. cy wu cöpjb Kiv iii. eª v Ûi cwiwpwz e w Kiv 30. wb Pi KvbwU wecy bi me vwak iæz c~y KvR? K gvb wbqš Y M cwienb L weµq N `vgrvzkiy 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN L 2 N 3 L 4 M 5 L 6 L 7 N 8 L 9 N 10 K 11 N 12 M 13 N 14 M 15 K 16 N 17 N 18 L 19 N 20 L 21 L 22 N 23 N 24 L 25 M 26 M 27 L 28 M 29 N 30 L Self test

12 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy 9 9 mkj evw 2018 welq KvW : mgq 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. weµqkg xi M nxz Kjv KŠkj K Kx e j? DÏxcKwU c o 12 I 13bs cö kœi DËi `vi : 21. mšikw³i e envi e w i Kvi Y Rbve K e w³k weµq L MYms hvm cvebvi e emvqx wg. AvZv XvKv _ K mrj mšikw³ PvwjZ bzzb d vb D veb M weµq cömvi N weµwqkzv wewfbœ cy µq K i vbxq evrv i LyPiv Ki jb d vbwu Kvb köwyi cy? 2. Kvb Dc vcbvwu weávc bi ˆewkó? e emvqx `i wbku weµq K ib G Kv Ri K cöavb L wbqwgz AhvwPZ K e w³k L gšwlk Rb wzwb wkqymsl K ekvi hyek K M wkí N bzzb AhvwPZ M ˆbe w³k N Abvw_ K wb qvm cö`vb K i Qb bzzb cy cviqvq 22. cy K wewfbœ wefv M fvm Kivi gšwjk 3. cy, mev I aviyvi h Kv bv ai bi A- GjvKvi RbMY Zv `i Rxebavi Y bzzbz mxgv wba viy K Kx e j? A_ cö`ë ˆbe w³k Dc vcbv K Kx e j? wb q G m Qb K `vgrvzkiy L ch vwqzkiy K weávcb L e w³k weµq 12. wg. AvZvi e emvqwu Kvb ai bi? M cöwgzkiy N gvokxkiy M cöpvi N weµq cömvi K cvbkvwi L mgevq 23. µzvmš wó Kx? DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : M LyPiv N mgvr mev K cy n Z cövß myweav wgm wgzz nvmvb cvwk s, kxzvzc wbqwš Z, L Avb ` I nzvkvi Abyf wz WvK, we bv`b Ges ev Pv `i Ljvayjvi M jvfrbkfv e weµq m úv`b AZ vaywbk myweavhy³ ÔnvB P qm UvIqviÕ N wewfbœ ` ji g a m úk vcb _ KB Zvi cö qvrbxq mkj cy µq 24. KvbwU e wók cwi e ki Dcv`vb? K i GLv b gvbm Z I AvaywbK K Kv úvwb L cöhyw³ wwrvb bi cy weµq niqvq D PweË M RbmsL v N ms wz köwyi µzv `i AvMgb ewk 25. M vivw U I Iqv iw U wecy bi Kvb 4. ÔnvB P qm UvIqviÕ Kvb ai bi wecwy? Kv Ri AšÍfz ³? K mycvi gv K U L mycvi vi M wecwygvjv N cwikwíz wecwy K `ª 5. ÔnvB P qm UvIqv iõ D PweË köwyi µzv `i Avmvi KviY n jv i. AwaK wbivcëv ii. D Pg~j cö`vb iii. kni Kw `ªK 6. mỳ k b hyek mvw`k Avgvb wem evrv i Kg iz Av Qb wzwb µzv `i Kv Q wbf i hvm I mz ev`x e w³ wn m e cwiwpz ZvB µzviv Zuvi Kv Q mkj cy µ q AvMÖnx mvw` Ki Yvewj n jv K kvixwik I mvgvwrk L kvixwik I ˆbwZK M kvixwik I gb ÍvwË K N kvixwik I ckvmz 7. µzv I fv³v `i Awf hvm wb úwëi KŠkj KvbwU? 13. wg. AvZvi e emv qi gva g mgv Ri cöwz h ai bi Kvh vewj m úv`b Ki Qb Zv n jv i. RxebhvÎvi gvb Dbœqb ii. fv³v `i Pvwn`v c~iy iii. Kg ms vb m wó 14. Rbve Kz ei GKRb gvq e emvqx Zuvi cykz ii UvUKv gvq wbr ^ `vkv bi gva g fv³v i wbku weµq K ib Kz e ii eèbcöyvwjwu KZ Íiwewkó? K k~b L GK M `yb N wzb 15. cvbkvwi e emvqxi KvR n jv i. µq-weµq ii. cwienb I `vgrvzkiy iii. Drcv`b I b vqb 16. evrvi wefw³ki Y wb Pi KvbwU K wewfbœ köwy Z fvm Kiv nq? K cwienb L weµq M `vgrvzkiy N weµ qvëi mev DÏxcKwU c o 26 I 27bs cö kœi DËi `vi : wgm wiqv wbz cö qvrbxq `ªe mvgmöxi GKRb wecybkvix wzwb fv³v `i m e v P mš wó weav b e cwiki G j ÿ wewfbœ Drm n Z wzwb cy msmön K i fv³v `i wbku mieivn K ib Gi d j µzv `i mv _ Zuvi wbqwgz hvmv hvm m wó n q Q wkš ez gv b evrv i DbœZ gv bi cy cö ek Kivq wzwb cöwz hvwmzvi m ylxb n Qb ZvB wzwb wpwšíz n q c ob 26. wgm wiqvi Kvh µ g wecy bi Kvb hy Mi K µzv L cy M weµq vb N eèbcöyvwj cöwzdjb N U Q? 17. Riæwi c Y i ˆewkó wb Pi KvbwU? K weµq L gv K wus K c~e cwikíbv L AwbqwgZ Pvwn`v M mvgvwrk wecyb N gvevbj gv K wus M wbqwgz µq N AwaK cö Póv 27. cöwz hvwmzv gvkvwejvq wgm wiqvi KiYxq 18. KvbwU K wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z ivlv nq? n jv K evrvi L Drcv`K i. m e v P f vjy m wó mieivn Kiv M fv³v N e emvqx ii. `xn gqvw` m úk vcb Kiv K weávcb L e w³k weµq iii. Drcv`b DcKi Yi mø envi DÏxcKwU c o 19 I 20bs cö kœi DËi `vi : M cöpvi N MYms hvm 8. cwi ek `~ly iva I cwi ek Dbœqb wb Pi Rbve AvKvk Zvi cøvw K d v±wii K i I ii L i I iii Kvb gv K wus-gi AšÍfz ³? KuvPvgv ji Ach vßzvi Kvi Y mwvk mg q M ii I iii N i, ii I iii K wi jkbkxc L AbjvBb cy Drcv`b Ki Z cvi Q bv d j Ab iv 28. Rbve MvRx Zuvi Drcvw`Z Kjv wbr ^ f v bi M wmöb N wkq G m mb vb `Lj Ki Q G Z K i Zvi gva g vbxq evrv i mieivn K ib G Z 9. eèbcöyvwji KvR KvbwU? e emv q e vck ÿwzi m ylxb n Q Zuvi LiP Kg I jvf ewk nq Rbve MvRx K Drcv`b Kiv 19. DÏxc K Kvi Kvi Y mwvk mg q Rbve wecy bi Kvb Dcv`v bi cöwz iæz w` q Qb? L A_ ms v bi e e v Kiv AvKvk KuvPvgvj cvqwb? K Drcv`b L cwienb M e e vcbv KvR cwipvjbv K Drcv`bKvix L mieivnkvix M fv³v N evrvi M elyv N fv³vi wbku cy cušqv bv M Rb Mvôx N ivrbxwzwe` 29. Kvb ai bi Pj Ki Dci wfwë K i 10. cvbkvi Zvi Kv Ri wewbg q Kx cvq? 20. DÏxc Ki Av jv K Rbve AvKv ki fv³vevrvi K kni, Dckni, MÖvg BZ vw` K gybvdv L Kwgkb e emvq cwipvjbvq mgm v m wói KviY fv M fvm Kiv nq? M ezb N grywi i. MÖvnK K NbZ L Rjevqy 11. Kvb e emvqx Drcv`bKvixi wbku _ K cy ii. cöwz hvmx M Avq N cwievi msmön K i P ovší fv³vi wbku weµq K ib? iii. ch vß KuvPvgvj 30. wb Pi KvbwU wecy bi KvR? K cvbkvwi L G R U K cy Drcv`b L cy wwrvbb M LyPiv N wkí cwi ekk M cy wegvkiy N evrvi Z_ msmön 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN Self test N 2 M 3 M 4 N 5 L 6 L 7 L 8 M 9 N 10 K 11 M 12 K 13 N 14 K 15 K 16 K 17 L 18 M 19 L 20 M 21 N 22 M 23 L 24 K 25 N 26 L 27 K 28 L 29 K 30 N

13 10 Digital Interactive E-book GBPGmwm cix vi cökœcî : m Rbkxj cö kœi aib I gv bi aviyvi Rb cö`ë 10 XvKv evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 ÔˆPZvjxÕ XvKvi GKwU HwZn evnx Lvevi i Íviuv cöwzôvbwu `xn w`b hver K. wkícy Kx? 1 ^íg~ j Lvevi cwi ekb K i Avm Q mnbkxj g~j _vkvq ga weë köwyi L. Òmyweav cy wbqwgz µq Kiv nqó e vl v Ki 2 fv³v `i wfo j MB _v K m úöwz Ô fvrb wejvmõ bv g Ab GKwU M. Ô KvqvwjwU UBjv m iõ weµxz cy wu Kvb ai bi fvm cy? e vl v Ki 3 i Íviuv H i Íviuvi cv kb cöwzwôz nq hlv b cwi Qbœ cwi e ki cöwz N. cöwzôvbwui g~j cybtwba vi Yi hšw³kzv DÏxc Ki Av jv K e vl v Ki 4 iæz `b G Rb Zviv cwi ekevüe AvmevecÎ I _vjv-evmb e envi 7 Ô mvbvimuvi U vuvbj wgjm&õ ewikv j Aew Z G wg j wgkixq Zzjv K ib d j Ô fvrb wejvmõ Aí w` bi g a mvdj AR b mÿg nq e envi Kiv nq e j Drcvw`Z myzvi gvb LyeB DbœZ ZuvwZiv G wg ji K. cö qvrb Kx? 1 myzv µq Ki Z AvMÖnx Drcvw`Z myzv bvivqmä, cvebv I Uv½vBj Rjvq L. ÒwecYb Kg ms vb m wó K ió e vl v Ki 2 G R U `i wbku cušqv bv nq M. ÔˆPZvjxÕ i Íviuv wecy bi Kvb gšwjk aviyvi Ici iæz w` q K. evrvi Kx? 1 cöwzwôz? e vl v Ki 3 L. Ò fv³vevrv ii m`m e vckó e vl v Ki 2 N. Ô fvrb wejvmõ-gi mdjzvi KviY DÏxc Ki Av jv K g~j vqb Ki 4 M. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwui eèbcöyvwji avc e vl v Ki 3 2 ÔAbb v d vkbõ -Gi gvwjk wg. ivûj ˆZwi cvkvk we µzv NbemwZ N. Ô mvbvimuvi U UvBj wgjm&õ Kvb evrv ii AšÍM Z? DÏxc Ki GjvKv wn m e wzwb PÆMÖv gi nvwjkn i GKwU mywz e i `vkvb cöwzôv Av jv K e vl v Ki 4 K ib Zvi `vkv bi cy DbœZgv bi Ges g~j I Zzjbvg~jK ewk 8 Ô vu my Kv úvwbõ Gi Drcvw`Z RyZv ` ki wewfbœ kn i wbr ^ `vkv b cvk ez x Av iv K qkwu cöwz hvmx `vkvb _vkv m Ë I Zvi `vkv b µzvi fv³v `i wbku weµq K i cÿvší i K `ªxqfv e wbqwš Z ÔwcÖÝ myõ wewfbœ msl v ewk RbM Yi µqÿgzv we epbv K i wzwb `kxq cvkv Ki Drcv` Ki RyZv µq K i wbr ^ 100wU `vkv b LyPiv weµq K i ZvQvov cvkvcvwk wkqy we `wk cvkvk Avg`vwbi wm vší bb wewfbœ A ji Pvwn`v gvzv ek vbxq evrvi _ K cvbkvwi µq K i wbr ^ K. mieivnkvix K? 1 `vkv b LyPiv weµq K i Aíw` bi g a ÔwcÖÝ myõ mvdj AR b mÿg nq L. Òe vwók cwi ek wbqš Y hvm Ó e vl v Ki 2 K. mycvi gv K U Kx? 1 M. ÔAbb v d vkbõ wecyb cwi e ki Kvb Dcv`v bi Ici iæz w` q L. ÒcvBKviiv Drcv` Ki SzuwK n«vm K ió e vl v Ki 2 cöwzôvbwu M o Zv jb? e vl v Ki 3 M. Ô vu myõ Kvb ai bi LyPiv e emvqx? e vl v Ki 3 N. wg. ivû ji we `wk cvkvk Avg`vwbi wm v šíi hšw³kzv wecyb N. DÏxc K ÔwcÖÝ myõ-gi mvd j i KviY LyPiv e emv qi aib cwi e ki Av jv K we køly Ki 4 D jølc~e K Av jvpbv Ki 4 3 wg mm Avwjqv Lyjbvi wbd gv K U GKwU n Íwkí c Y i kv-iæg cwipvjbv 9 dvbf vi eªv Ûi wm g U Kv úvwbi wecyb e e vck weµq e w i Rb cv vi, K ib wzwb ` ki wewfbœ GjvKv _ K euvk I e Zi ˆZwi cy, bk&wkkuv_v, e vbvi, mvbb evw cöf wzi gva g cöpvi Ae vnz iv Lb ZvQvov GKwU ˆ`wbK Ljbv, cyzzj msmön K i fv jv, ga g I wb œgv bi cy mvwr q iv Lb Aí cwîkvq Z_ cöpv ii Rb evwl K gqv ` Pzw³e nb Zv `i KviLvbvi bzzb w` bi g a wzwb cöpzi gybvdv AR b K i we `wk cy Avg`vwb K ib G Rb ms hvrb ÔdvBf vi cøvmõ eªv Ûi wm g U Pvjy niqvq bzzb K i mvbb evw, wzwb wjd ju, e vbvi I AvÂwjK cwîkvq Z_ cöpv ii wpšív K ib e vbvi, cv vi ˆZwi Ki Z nq Ges cwîkvi mv _ cybtpzw³ Ki Z nq wkš K. cwienb Kx? 1 Avkvbyiƒc mvov bv cviqvq KZ cÿ wpwšíz msku gvkvwejvi Rb mkj wwjvi L. `vgrvzkiy Kvb ai bi Dc hvm m wó K i e vl v Ki 2 I wkqy wvkv`vwi cöwzôv bi gvwjk `i ˆbk fv Ri Avgš Y Rvbvb Avgwš Z M. DÏxc K Kvb ai bi wecyb Kvh m úv` bi K_v ejv n q Q? e vl v Ki 3 AwZw_ `i GKwU K i Wv qwi, K v jûvi, `vwg Kjg I `vwg n vûe vm Dcnvi N. Òwg mm Avwjqvi Z_ cöpvi e emv qi mdjzv AR b mnvqk `b Aíw` bi g a dvbf vi Møvm wm g Ui wewµi cwigvy e o hvq n eó DÏxc Ki Av jv K gzvgz `vi 4 K. e w³k weµq Kx? 1 4 wg. wiqv` Kzwóqvq GKwU A Uv ivbm wg ji gvwjk wzwb ` ki wewfbœ L. ÒcÖPvi A-A_ cö`ëó e vl v Ki 2 Rjvq cwi ekk wb qvm w` q wbr ^ Uªv K Pvj cvwv q `b wkš eq ii M. ÔdvBf vi wm g UÕ cöv_wgk ch v q cö gvkb KŠk ji Kvb nvwzqvi me FZz Z cwi ek Kiv GKB cwigvy Pv ji AW vi K ib bv ZvQvov avb e envi K i? e vl v Ki 3 µq Ki Z nq eq i GKevi ev `yõevi avb I Pvj msiÿ Yi Rb `ywu N. ÒdvBf vi cøvm wm g Ui mvd j i KviYÓ cö gvkb KŠk ji c _K MvWvD bi cö qvrb G Rb wg. wiqv` wg ji cvk ez x GK GKi Av jv K we køly Ki 4 Rwg µq K ib mlv b MvWvDb ˆZwii wm vší bb 10 wgm& kvqjv Lyjbv wek we` vjq _ K GgG cvm K i weáwß Abyhvqx Ôwccjm& K. cöwgzkiy Kx? 1 wjwrsõ Kv úvwbi weµqkg x wn m e mvÿvrkvi `b wzwb my `ix, L. Ò gvokxkiy c Y i gvb iÿv K ió e vl v Ki 2 köæwzgayikéx, cwi Qbœ I gvwr Z fvefw½i AwaKvix weavq KZ cÿ Zv K M. wg. wiqv` Kvb ai bi Dc hvm m wó K ib? e vl v Ki 3 mvgwqkfv e wb qvm `b ciez x Z wb qvmkz v eys Z cv ib h, wgm& kvqjv N. wg. wiqv `i MvWvDb ˆZwii wm v šíi hšw³kzv DÏxc Ki Av jv K e vl v Ki 4 AZ ší wek Í, mz ev`x I cwikögx ZvB D P ez b Zvi PvKwi vqxkiy 5 Avjx irv ivrkvnx kn ii mv ne evrv i ÔgqyixÕ bv g GKwU `kxq ˆZwi K ib d j Zvi Kg `ÿzvq Aíw` bi g a Ôwccjm& wjwrsõ mvdj AR b cvkv Ki `vkvb cwipvjbv K ib Zvi `vkv bi gvjvgvj DbœZgv bi wkš mÿg nq `vg Zzjbvg~jK Kg, ZvB memgq µzv `i wfo j MB _v K K qk eq ii K. weµq cömvi Kx? 1 AwfÁZvq wzwb eys Z cv ib h, `vkv b mkj eqwm µzv `i AvMgb n ji L. ÒweÁvcb n jv ˆbe w³k Dc vcbvó e vl v Ki 2 g~jz wkï I gwnjv `i cvkvk ewk wewµ nq m úöwz cvkvcvwk K qkwu M. wgm& kvqjv Kvb ai bi Yvewji Rb weµqkg x wn m e wb qvm cvb? e vl v Ki 3 `vkvb Pvjy niqvq Zvi `vkv b wewµi cwigvy K g hvq wzwb jvkmv bi N. ÒcÖwZôv bi mvdj A bkvs k weµqkg xi Ici wbf i K ió m ylxb nb d j evsjv bee l i K_v gv_vq i L wzwb jvj c o kvwo, LÏ ii DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 cvävex, dzzqv I XvK- Xvj Qvcv bv wkï `i MwÄ wewµi wm vší bb 11 wg. wgrvb Kzwgjøv kn i Ô gšmygxõ bv g GKwU e n`vqz bi LyPiv e emvq K. evrvi Kx? 1 cöwzôvb cwipvjbv K ib GLv b Lv` mvgmöxi cvkvcvwk wkqy M n vwj L. Òwkí evrv ii m`m msl v KgÓ e vl v Ki 2 mvgmöx µzv `i ^- mevq weµq Kiv nq weµq e w i j ÿ cöwzôvbwu M. ÔgqyixÕ evrvi wefw³ki Yi Kvb PjKwU e envi K i Q? e vl v Ki 3 Zv `i wbr ^ I qemvb Ui gva g µzv `i wbku _ K AW vi MÖnY K i N. msku gvkvwejvq Avjx irvi M nxz KŠk ji h_v_ Zv DÏxc Ki Aí w` bi g a Zv `i mybvg Qwo q c o Ges weµq Avkvbyiƒc e w cvq Av jv K e vl v Ki 4 K. wmöb gv K wus Kx? 1 6 Ô KvqvwjwU UBjvm A vû dweªk&mõ XvKvi igbv gv K Ui GKwU `kl vz L. ÒwefvMxq wecwy GKB `vjv b Aew ZÓ e vl v Ki 2 kvwu s I mÿ wus -Gi `vkvb GLvbKvi µzviv AwaKvskB AwfRvZ M. Ô gšmygxõ Kvb ai bi LyPiv e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 köwyi KvqvwjwU UBjvm MÖx Kv j Kvc oi g~j I gwks PvR N. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwui weµq e w i KviY cöz ÿ wecy bi cybtwba viy K i d j MÖx Kv ji cöpzi Pvwn`v _v K aib D jølc~e K we køly Ki 4

14 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy ivrkvnx evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 wemz 10 eq ii Z_ cöhyw³ Lv Z evsjv `k Cl Yxq mvdj AR b K i Q M. DÏxc K DwjøwLZ nv mb Avjx Kvb ai bi eèbcöyvwj e envi B Uvi bu e envikvixi msl v `ªæZ e w cv Q welqwu gv_vq i L Òmygx K ib? e vl v Ki 3 d vkbó vu ZiæYx `i Rb AvKl Yxq wwrvb bi w_ª-wcq ˆZwi K i N. ÒAwib d«zu Rym d v±wió Gi Rb Kvb ai bi eèbcöyvwj DËg e j dmey K wbr ^ c R Avc jvw K i Aí mg qi g a vu ZiæYxiv Zzwg g b Ki? Zvgvi DË ii mc ÿ hyw³ `LvI 4 Òmygx d vkbó Gi c Y i cöwz e vck mvov `q Sv gjvgy³ KbvKvUvi Rb dmeyk wecyb RbwcÖq niqvq ` ki A bk wkwÿz ZiæY-ZiæYx mygxi g Zv dmeykwfwëk wecyb A vcm Ly j mdjzv AR b K i Q 7 Ôgvgyb UªWvm Õ GKwU we klvwqz cvbkvwi e emvq cöwzôvb cöwzôvbwu Drcv`bKvixi wbku _ K cy µq K i wbr ^ `v g msiÿy K i ciez x Z wbr ^ cwien b cy mieivn Kivi cvkvcvwk c Y i weµq e w i K. wecy bi ` wó Z cö qvrb Kx? 1 Rb cömvig~jk Kvh µgi MÖnY K i Ab w` K ÔAv bvqvi UªWvm Õ cvbkvwi L. ÒPvwn`vi ÿ Î wzbwu kz cö hvr Ó e vl v Ki 2 e emvq cöwzôvb n jv Zviv ïay c Y i gvwjkvbv MÖnY K i wkš gvgyb M. DÏxc Ki NUbvi mv _ wecyb µgwekv ki Kvb hy Mi wgj i q Q? UªWv m i g Zv Ab vb KvR m úv`b K i bv e vl v Ki 3 K. LyPiv e emvq Kx? 1 N. Òhy M hy M wecyb Kg ms vb m wó Z iæz c~y Ae`vb ivl Q Ó L. Ò PBb v i gvwjkvbv GK I Awfbœ Ó e vl v Ki 2 DÏxc Ki Av jv K Dw³wU g~j vqb Ki 4 M. DÏxc K DwjøwLZ Ôgvgyb UªWvm Õ Kvb ai bi cvbkvi? e vl v Ki 3 2 wbzvb gvws wbr ^ bškv I Rvj w` q mvmi _ K gvq a i RxweKv wbe vn N. Ôgvgyb UªWvm Õ Ges ÔAv bvqvi UªWvm Õ Gi Kv Ri aib GK bq Av bvqvi K i GKw`b S oi Ke j c o bškv I Rvj nvwi q wbzvb gvwsi cwievi UªWvm Kvb ai bi cvbkvi Zv D jølc~e K Dw³wU g~j vqb Ki 4 wbt ^ n q c o G Amnvq cwiev ii Kvwnbx cwîkvq c o GKwU emikvwi 8 `xn w`b a i ÔRwb UªWvm Õ mvd j i mv _ cömvabmvgmöx wecyb Ki Q e vsk wbzvb gvws K ^ímy ` FY`vb K i d j wbzvb gvws bzzb D` g m úöwz cöwz hvmx cöwzôvb Ômvwb UªWvm Õ ÔGKwU cy wkb j GKwU wd«õ `qvq KvR ïiæ K i Rwb UªWv m i weµq wkqyuv K g hvq d j cöwzôvbwu weµq e w i j ÿ K. mvs wzk cwi ek Kx? 1 wpwýz D ` v³v KZ K A_ cö`ë gva g cö qv Mi wm vší wb q mdj nb L. Òe wók cwi e ki cöfve wkqyuv wbqš Y hvm Ó e vl v Ki 2 K. Rbms hvm Kx? 1 M. wbzvb gvwsi wbt ^ n q hviqvi mv _ mvgwók cwi e ki Kvb L. ÒcÖPvi cömvi Ó e vl v Ki 2 Dcv`v bi cöfve we` gvb? e vl v Ki 3 M. DÏxc K mvwb UªWvm wecyb cömv ii h nvwzqvi e envi K i Q Zv e vl v Ki 3 N. wbzvb gvwsi mgm v _ K D Ëvi Yi Rb mvgwók cwi e ki h Dcv`vbwU f wgkv i L Q, Zv D jølc~e K DÏxc Ki Av jv K we køly N. ÒRwb UªWv m i cömvi KŠkj mvwb UªWvm _ K wfbœó Zzwg wk GKgZ? Rwb UªWv m i e en Z cömvi KŠk ji nvwzqvi D jølc~e K Ki 4 Dw³wU g~j vqb Ki 4 3 ÒAvqvZ UªWvm Ó GKwU ^bvgab wecybkvix cöwzôvb mwvk evrvi Z_ 9 Aw`wZ Zvi QvU evb murywz K wb q gvevbj dvb wkb Z emyüiv kwcs msmön Ges DbœZ gv bi KuvPvgvj µq K i cöwzôvbwu wbr ^ KviLvbvq YMZ g ji GKwU `vkv b hvq `vkv bi gvwjk weµqkgx wb qv Mi mgq ^v, gv bi cy Drcv`b K i Drcvw`Z cy h_vh_fv e gvokxkiy k l Pnviv, ` wókw³, köeykw³, evpbfw½ BZ vw`i Ici iæz w` q _v K Aw`wZ `vgrvz K i ciezx Z wbr ^ kv-iæ gi gva g µzv `i wbku weµq I murywz weµqkgx i K_vq gy» n q H `vkvb _ K 1wU gvevbj µq K i K i cöwzôvbwu gv S gv S µzv `i ms ú k wm q cy m ú K µzv `i ciezx Z cöwzôvbwu gvme vcx cöwkÿ Yi gva g weµqkgx `i cy I civgk MÖnY K i Ges cö qvrbxq ÿ Î ms kvabg~jk Kvh µg MÖnY K i Kv úvwb m ú K bvbv Z_ cö`vb K i Av iv `ÿ K i Zv j K. wecy bi ` wó Z µq Kx? 1 K. weµqkgx K? 1 L. Ò gvokxkiy cy gvb e w Z mnvqk Ó e vl v Ki 2 L. ÒweµwqKZv wkÿvjäó e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki NUbvq wecy bi Drcv`b-c~e ezx h KvR jv i q Q Zv M. DÏxc K Aw`wZ I murywz weµqkgx i Kvb Yvewji Kvi Y e vl v Ki 3 gvevbj dvb µq K i, e vl v Ki 3 N. AvqvZ UªWvm weµq ciezx h mkj KvR m úv`b K i DÏxc Ki N. ÒcÖwkÿ Yi d j weµqkgx i `ÿzv e w cvqó weµqkgx i Av jv K Zv we køly Ki 4 Yvewji aib D jølc~e K Dw³wU we køly Ki 4 4 Òwdwjc d vkbó we `k _ K 7 _ K 12 eq ii wkï `i Rb kxzkvjxb cvkvk Avg`vwb K i XvKv kn i weµq K i m úöwz cöwz hvwmzv e w cviqvq cöwzôvbwu Uwjwfk b AvKl Yxq weávcb w` q weµq e w Ki Z 10 Rvwgj mv ne `xn 20 eqi BZvwji GKwU wel vz fvm cy KviLvbvq e e vck c ` PvKwi K ib PvKwi k l m úöwz ` k wd i GKwU KviLvbv vcb K ib Zvi Drcvw`Z mkj c Y i YMZ gvb fv jv mÿg nq hyek `i Kg ms v bi cöwzôvbwu iæz c~y f wgkv cvjb Ki Q wkš K. wecy bi ` wó Z evrvi Kx? 1 AcwiKwíZ v b KviLvbv vcb, ivmvqwbk c`v _ i ÿwzki cöfve Ges L. Ò fv³vevrv ii m`m msl v ewkó e vl v Ki 2 cwi ek `~l Yi Awf hv M GKwU cwi ekev`x msmv bi Av e` bi cöwÿ Z M. DÏxc K DwjøwLZ NUbvi fv³vevrvi wefw³ki Yi h PjK e en Z mswkøó mikvwi ms v KviLvbv eü Kivi Rb Rvwgj mv ne K bvwuk cö`vb n q Q Zv e vl v Ki 3 K ib Rvwgj mv ne Ab Kv bv Dcvq bv c q Awfhy³ welq jvi `ªæZ N. DÏxc K weµq e w cö Póvi mv _ wecyb wgkö Yi Kvb Dcv`vb mgvavb K i cybivq KviLvbv Pvjy K ib m ú ³ e j Zzwg g b Ki? Zvgvi DË ii mc ÿ hyw³ `LvI 4 K. cwikwíz wecwy Kx? 1 5 wg mm Zvmwjgv Rvgvb ev Pv K wb q evmvq wdiwq jb nvvr ev Pvi L. ÒB Uvi bu Qvov AbjvBb wecyb m e bq Ó e vl v Ki 2 wprkv i wikkv _vwg q jÿ Ki jb GKRb ejyb we µzv wewfbœ i Oi M. wecyb cwi e ki Kvb Dcv`v bi cöfv e Rvwgj mv n ei KviLvbv ejyb dzwj q `uvwo q Av Q wg mm Rvgvb eva n q ev Pv K `ywu ejyb e Üi Dcµg n qwqj? DÏxc Ki Av jv K e vl v Ki 3 wk b w` jb Aciw` K, Rbve iv k` Rvgvb wb Ri Mvwo Z evmvq N. Rvwgj mv ne wecy bi Kvb aviyv K AbymiY K i m ó cwiw wz wdiwq jb nvvr Mvwoi PvKv d U hviqvq mgm vq c o M jb c i gvkvwejv K ib e j Zzwg g b Ki? DÏxc Ki Av jv K hyw³ `LvI 4 bzzb PvKv wk b ms hvm K i evmvq wdi jb 11 Òiwngv wcvvnió wewfbœ ai bi wcvv Drcv`b I weµq cöwzôvb cöwzôvbwu K. wecy bi ` wó Z cy Kx? 1 ˆ`wbK 100wU wcvv Drcv`b K i wcvv ˆZwii cö qvrbxq DcKiY µq L. ÒAhvwPZ cy µzviv mn R wkb Z Pvq bvó e vl v Ki 2 eve` gvu e q nq 1000 UvKv, Kg Pvix `i grywi eve` e q nq 500 UvKv M. DÏxc K wg mm Zvmwjgv Rvgvb Kvb ai bi cy µq K ib? e vl v Ki 3 Ges Ab vb e q 200 UvKv cöwzôvbwu gvu Drcv`b e qi mv _ 20% N. ÒDÏxc Ki `ywu NUbvi `ywu wfbœ c Y i Aw ÍZ jÿyxqó Zzwg wk gybvdv avh K i weµqg~j wba viy K i Ab w` K, ÒKv kg wedwu mvcó GKgZ? Zvgvi DË ii mc ÿ hyw³ `LvI 4 Drcv`b e q wbqš Y K i cöwz hvmx c Y i mv _ wgj i L cy g~j wba viy 6 nv mb Avjx wbr ^ Rwg Z Kgjv Pvl K i wb RB vbxq evrv i weµq K i Dfq cöwzôvbb e emvwqkfv e mdj K i jvfevb nb gvî K qk eq ib wzwb evwywr Kfv e Kgjv Pvl ïiæ K. c Y i RxebPµ Kx? 1 K ib nv mb Avjxi GKvi c ÿ wecyj cwigvy Kgjv weµq Kiv m e bv L. Òwkíc Y i eèbcöyvwj mswÿß nq Ó e vl v Ki 2 niqvq wzwb ÒAwib d«zu Rym d v±wió-gi mv _ Pzw³e nb hviv mviv ` k M. DÏxc Ki Av jv K Òiwng wcvvnió cy g~j wba vi Yi Kvb c wz Kgjvi Rym weµq K i AbymiY K i? e vl v Ki 3 K. eèbcöyvwj Kx? 1 N. Òc Y i ˆewkó f ` g~j wba viy c wz wfbœ nqó Kv kg wedwu L. Ò fvm c Y i e Ub cöyvjx `xn nq Ó e vl v Ki 2 mvc-gi g~j wba viy c wzi bvg D jølc~e K Dw³wU g~j vqb Ki 4

15 12 Digital Interactive E-book 12 h kvi evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 ga Av gwikv I gw Kv A ji ÔWªvMb djõ cö_g Pvl n Q evsjv ` ki K. eèbcöyvwj Kx? 1 ivrkvnx, cvebv I e ov A j GB dj MÖvgM Ä Zgb cwiwpz bq e j L. ÒcÖwZwbwa gv bb KwgkbwfwËK e emvó e vl v Ki 2 Rbve mvbdzj A cÿvk Z Kg g~ j dj µq K i evowz Dc hvm m wó K i M. Rbve Rwjj Kvb ai bi e emvqx? e vl v Ki 3 XvKv I PÆMÖv g wbr `vkv b cök Z g~ j i P q AwaK g~ j wewµ K ib GB N. Rbve Avwgi Gi wecyb Kvh µg Rbve Rwj ji wecyb Kvh µg dj Lv ` i P qi Ilywa Y ficyi e j fv³viv AwaK g~ j B µq K ib _ K AwaKZi SzuwKc~Y we køly Ki 4 K. wecyb Kx? 1 7 ^Y v bv gi GKRb QvÎx m úöwz fvi Z eov Z hvq mlv b ÔKgjv viõ L. wecyb Kxfv e RxebhvÎvi gvb Dbœq b mnvqzv K i? e vl v Ki 2 bvgk GKwU vi _ K kwcs K i ^Y v Zvi kwcs Gi ey bvq e jb, M. XvKv I PÆMÖvg ÒWªvMb djó weµ qi gva g Kvb ai bi Dc hvm Avwg ÔKgjv viõ _ KB cvkvk, Ry qjvix, Lv` mvgmöxmn cö qvrbxq me m wó n q Q? e vl v Ki 3 cy wk bwq GKB `vjv b wewfbœ wefv M cy jv _vkv Z Kg mg q kwcs N. DÏxc Ki mvbdzj AwaKZi µzv f vjy AR b Ki Q e j Zzwg g b Ki Z mÿg nb GB K_v ï b Zvi evüex jzv ejj XvKvi ÒebjZv kwcs Ki wk? gzvg Zi mc ÿ hyw³ `vi 4 gjó cy jv K wewfbœ wefv M mvwr q wewµ K i evsjv ` ki wefvmxq 2 evsjv `k cvkvk ißvwbi Rb m ve ` ki g a wdwjcvbb Ab Zg kni jv Z G `i kvlv Av Q cöwz gv m evsjv `k wdwjcvb b cövq 30 K UBbvi Kvco ißvwb K i K. nvbcvi gv K U Kx? 1 m úöwz Òmycvi UvBdzb g vblyuó S oi Kvi Y m ` ki e emvqx `i L. Drcv`bKvix wk wkíc Y i µzv? e vl v Ki 2 A bk ÿwz nq wdwjcvb b AvBbMZ myweavi Kvi Y Kvc oi e emv q M. DÏxc Ki ÔKgjv viõ Kvb ai bi LyPiv wecwy? e vl v Ki 3 cvbkvi, LyPiv, `vjvj, cöwzwbwa cövqb evsjv `wk N. ÔebjZv kwcs gjõ Ges ÔKgjv viõ `ywub wk GKB wecwy? K. RbmsL vmz cwi ek Kx? 1 Zvgvi gzvgz `vi 4 L. ÒwecY b mvgwók cwi ek Awbqš Y hvm Ó e vl v Ki 2 8 Pvgov wk í evsjv `k DbœZ n ji w`b w`b Pvgov ißvwb n«vm cv Q cöwz 1 M. Òmycvi UvBdzb g vblyuó mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`v bi em dzu Pvgov ißvwb K i 1 Wjvi _ K 1.5 Wjvi cviqv hvq ez gv b mb AšÍfz ³? e vl v Ki 3 cwigvy Pvgov w` q RyZv ev Pvgov RvZxq cy ißvwb K i cviqv hvq 10 N. mvgwók cwi e ki Dcv`v bi Kvi YB wdwjcvb b Kvc oi e emvq _ K 15 Wjvi hv Pvgov ißvwbi PvB Z 80% _ K 90% ewk evsjv `wk `i nv Z h_v_ we køly Ki 4 evsjv ` ki nvrvi nvrvi `ÿ köwgk wewfbœ KviLvbvq RyZv I PvgovRvZ cy 3 Bwj ki gšmy g PÆMÖv g cöpzi Bwjk gvq aiv c o vbxq gvq e emvqxiv Drcv` b wb qvwrz hv ißvwb n Q Rvcvb, Rvg vwb, Kvwiqvmn A bk ` k R j `i wbku _ K M o cöwz KwR 300 UvKv ` i gvq wk b Zv eo, K. bm` g~j Qvo Kx? 1 gvsvwi I QvU wzb fv M wef³ K i QvU gvq jv vbxq evrv i cöwz L. Òe q hvm g~j wba viy, g~j wba vi Yi mnr c wzó e vl v Ki 2 KwR 350 UvKv ` i wewµ K i eo I gvsvwi gvq jv XvKvi cvbkvi `i M. Rvcvb, Rvg vwb, Kvwiqv Kvb ai bi cy Avg`vwb K i _v K? e vl v Ki 3 wbku M o 500 UvKv ` i wewµ K i XvKvi Awaevmxiv LyPiv e emvqx `i N. Pvgov ißvwbi P q RyZv ev Pvgov RvZxq cy ißvwb Ki j c~ e i wbku _ K eo gvq 1200 UvKv Ges gvsvwi gvq 1000 UvKv ` i µq P q eû Y ewk ˆe `wkk gỳ ªv AR b m e we køly Ki 4 K i 9 Rbve Avmv` 20 Rb Kg Pvix wb q cvbkvwi e mvq cwipvjbv K ib cy K. weµq Kx? 1 Drcv` bi Rb wzwb Drcv`K K exr, mvimn cö qvrbxq DcKiYmg~n L. Ôcwienb vbmz evav `~ i K iõ e vl v Ki 2 mieivn K ib Drcvw`Z cy Drcv` Ki KvQ _ K Zvi wbr ^ Mvwo Z M. vbxq gvq e emvqx gvq wewµi Av M evrvirvzki Yi Kvb KvRwU K i LyPiv e emvqx `i wbku cuš Q `b fv³viv mb cy LyPiv m úv`b K i Qb? e vl v Ki 3 e emvqx `i wbku _ K µq K i _v Kb N. ga e emvqx `i Kvi Y XvKvi Awaevmx `i 300 UvKvi gvq 1200 K. i vk Revim& K? 1 UvKvq µq Ki Z nq h_vh_ g~j vqb Ki 4 L. ÒcvBKvi GKw` K µqkvix Ab w` K weµqkvixó e vl v Ki 2 4 Aswms I Zswms `yõfvb KuvKov e emv qi mv _ RwoZ Aswms QvU QvU M. Rbve Avmv` Kvb ai bi cvbkvi? e vl v Ki 3 KuvKovi ev Pv µq K i m jv K wzbgvm jvjb-cvj bi gva g eo K i N. ÒAvmv `i e emvqx Kvh µ g P ovší fv³viv ^íg~ j cy fvm Px b ißvwb K i Zswms K evrvi I Lyjbv A ji evrvi _ K ÔgvÕ Ki Z cvi eó Zvgvi gzvg Zi mc ÿ hyw³ `vi 4 KuvKov µq K i cörb bi gva g ev Pv KuvKov Drcv`b K i Drcvw`Z 10 ` k Kí-1 : Rvbv q` wkí gjvq Zvi Kv úvwbi cy weµ qi Rb ev Pv KuvKov ` ki Af ší i wewfbœ Lvgvix `i wbku wewµ K i µzvi Pvwn`vg Zv c Y i Yv Y m ú K µzv K AewnZ K i cy µ q K. mikvwi evrvi Kx? 1 AvK ó K i L. Ò fv³vb wecyb wgkö Yi K `ªwe `yó e vl v Ki 2 ` k Kí-2 : Rvev qi Zvi wegv Kv úvwb wkÿv wegvi cwjwmi MÖnxZv m wói M. DÏxc Ki Zswms Kvb evrv ii µzv? e vl v Ki 3 j ÿ Zvi cöwz ekx KvDQvi mv n ei evmvq wm q KvDQvi mv n ei Q j- N. ` ki A_ bwzk Dbœq b Kvi f wgkv ewk e j Zzwg g b Ki? hyw³ `vi 4 g qi Rb wkÿv wegv MÖn Yi Rb hyw³m½z Z_ Dc vcb K ib 5 XvKv-PÆMÖvg mo Ki `yõcv k `ywu KwgDwbwU m Uvi GKwUi bvg Ô Mv ìb K. mvgvwrk g~j eva Kx? 1 UvP&Õ AciwUi bvg ÔwcÖÝ Ae XvKvÕ Mv ìb UvP& wb R `i KwgDwbwU m Uvi K n ik ikg B jkuªwbk evwzi mgš^ q mw¾z K i Zv `i cöpvi L. ÒweµwqKZv GKwU m Rbkxj cöwµqvó e vl v Ki 2 Pvjvq, Aciw` K ÔwcÖÝ Ae XvKvÕ gnvmo Ki PjvPj Mvwo jv Z w Kvi M. ` k Kí-2 Gi Rvev qi Gi KvR K wecy bi fvlvq Kx ejv hq? e vl v Ki 3 Ges iæz c~y v b cv vi I e vbvi jvwm q Zv `i cöpvikvh Pvjvq N. Rvbv q` I Rvev qi Gi KvR GKB ai bi g b n ji Zv `i g a K. B f U Kx? 1 Kv Ri wfbœzv i q Q Zzwg wk GKgZ? hyw³ `vi 4 L. ÔcÖPv i cömviõ e vl v Ki 2 11 Avgv `i `kmn c w_exi cövq `k evrvirvzki Y cwjw_bwbf i hvi M. ÔwcÖÝ Ae XvKvÕ Gi weávc bi gva gwui bvg Kx? e vl v Ki 3 d j c w_ex AvR cwjw_ bi `~l Y `~wlz wvk mb gyn~ Z evsjv ` ki W. N. ÔwcÖÝ Ae XvKvÕ A cÿv Ô Mv ìb UvP&Õ Gi weávcb e q ewk Ges gvevik Avn ` Lvb nvwi q hviqv mvbvjx Avuk cv Ui m jv jvm _ K Kvh KvwiZv Kg Zvgvi gzvg Zi c ÿ hyw³ `LvI 4 cwjw_ bi gz wkš cwjw_ bi PvB Z k³, cvwb Z I gvwu Z cpbkxj, 6 ` k Kí-1 : Rbve Avwgi e ov _ K digvwjbgy³ Avg wk b XvKvq LyPiv cyov j QvB n q hvq Ges cwi ekevüe Ô mvbvjx e vmõ Avwe vi K ib, hv e emvqx `i wbku ^í jv f `ªæZ weµq K i `b, h nzz Zvi wbku Avg evrvirvzkiy K w` e bzzb c _i w`kv c w_ex K ivl e `~lygy³ msiÿ Yi Kv bv e e v bb K. AbjvBb wecyb Kx? 1 ` k Kí-2 : Rbve Rwjj gywýmä _ K AwaK cwigvy Avjy wk b PÆMÖv gi L. cwikwíz wecyb ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 LyPiv e emvqx `i wbku Pvwn`v Abycv Z weµq K ib Aewkó Avjy M. DÏxc Ki Ô mvbvjx e vmõ Drcv`b Kvb ai bi wecyb aviyv? e vl v Ki 3 wngvmv i msiÿy K ib N. ÒW. gvevik Avn `i Avwe vi c w_ex K `~lygy³ ivl e Ó hyw³ `vi 4

16 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy Kzwgjøv evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Zviv wgqv MÖv gi `wi`ª köwyi jvk wzwb ZvjcvZv w` q ˆkwíK K. LyPiv e emvq Kx? 1 bkkvmnkv i nvzcvlv ˆZwi K i MÖvg A ji evrv i weµq K i m Qjfv e L. wefvmxq wecwy ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 Rxebhvcb Ki Qb Zvi ˆZwiK Z nvzcvlvi Pvwn`v e w cviqvq wkqymsl K M. cö_g Ae vq ibp DwÏb cqviv weµ qi ÿ Î Kvb ai bi Kg x wb q e nr cwim i nvzcvlv ˆZwi K i ` ki Ab vb A j cvbkvwi eèbcöyvwj e envi K i Q? e vl v Ki 3 Kviev ii gva g weµ qi e e v Ki Qb µzvivi Kgg~ j cq `mb N. DÏxc Ki Av jv K Rbve ibp DwÏ bi e emvq m úömvi Yi nvzcvlv µq K i mš ó d j Zviv wgqv Avw_ Kfv e jvfevb n Q, hšw³kzv g~j vqb Ki 4 Ab w` K Kg ms vb m wói gva g mvgvwrk Kj vy mvwaz n Q 7 Rbve Avjg wewfbœ Drcv` Ki wbku _ K DbœZgv bi wewfbœ ai bi RyZv I K. wecyb Kx? 1 m v Ûj msmön K i XvKv kn ii wewfbœ GjvKvq GKB bv g wewfbœ kvlv L. Ô fv³vb evrv ii ivrvõ e vl v Ki 2 `vkv bi gva g weµq K i Avw_ Kfv e m QjZv jvf K ib D³ kvlv M. Zviv wgqvi Kv R wecy bi Kvb gšwjk aviyv iæz c q Q? e vl v Ki 3 `vkvb jv cy weµ qi ÿ Î GKB bxwz AbymiY K i _v K m úöwz N. Zzwg wk g b Ki, Zviv wgqvi Kvh vewj Z Zvi wb Ri I mgv Ri Rbve Avjg ÔAvjg myõ bv g AvšÍR vwzkgv bi RyZv I m v Ûj cö ZKvix DcKvi n q Q? DÏxc Ki Av jv K gzvgz `vi 4 cöwzôvb vc bi wm vší wb q Q Ges cöwzôvbwu GB j ÿ Zvi Drcvw`Z RyZv 2 ÔNiYxÕ XvKvi jkv b GKwU bvgkiv d vkb nvdr cöwzôvbwui gvwjk ÔAvjg myõ bv g ` ki wewfbœ kni jv Z kvlv LvjviI D ` vm wb q Q dvirvbv ingvb cöwz eqi evsjv beel I 1jv dvê b K mvg b i L we kl K. bm` evæv Kx? 1 wwrvb bi g q `i Rb kvwo I w_ª wcq Ges Q j `i Rb cvävwe I wukvu wecyb K i Avm Q fv³v `i wbku `L Z AvKl Yxq niqvq M. cöv_wgkfv e Rbve Avjg Kvb ai bi LyPiv e emvq cwipvjbv L. kwcs cy ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 weµ qi cwigvy e w c q Q wkš G eqi Av iv K qkwu d vkb nvdr Ki Q? e vl v Ki 3 hgb-rviv, wgiv I mvr GKB ai bi cvkvk wecyb Kivq ÔNiYxÕ d vkb N. DÏxc Ki Av jv K Rbve Avj gi mv úöwzk wm vší MÖn Yi nvd Ri gvwjk wg mm dvirvbv ingvb LyeB wpwšíz n q c ob hšw³kzv g~j vqb Ki 4 K. wecyb cwi ek Kx? 1 8 ÔisabyÕ Avevmb Kv úvwb wemz K qk eqi a i wi qj G U e emvq cwipvjbv L. ÒcÖhyw³MZ cwi ek Amxg my hvm I ûgwk m wó K ió e vl v Ki 2 K i Avm Q cöwzôvbwu ez gv b XvKvi A`~ i eywom½v b`xi Zx i ÔkvwšÍ bxoõ M. ÔNiYxÕ d vkb nvdr mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`v bi cöwz jÿ bv g Avi GKwU nvdwrs cökí Pvjy K i Q cöwzôvbwu weµq e w i j ÿ iv Ívi i L wecyb cwipvjbv Ki Q? e vl v Ki 3 cv k Ges kn ii AÆvwjKvi Ic i weávc bi e e v K ib Kvw ÿz j ÿ N. ÔNiYxÕ d vkb nvd Ri gvwjk wg mm dvirvbv ingv bi wpšíz nevi DcbxZ bv niqvq cöwzôvbwu mvz w`be vcx Avevmb gjvi Av qvrb K i KviY we køly Ki 4 MÖvnK `i AvK ó Kivi Rb wewfbœ ikg cyi vi Ges my hvm-myweavi K_v NvlYv 3 ÔZuvZcjøxÕ ivrkvnx Z GKwU cöwm kvwo wecwy cöwzôvbwu wmivrmä I K ib d j ^í mg q cöwzôvbwu Kvw ÿz j ÿ cušqv Z mÿg nq Uv½vBj _ K Zuv Zi kvwo msmön K i Zv `i `vkv bi gva g weµq K i K. UªvbwRU weávcb Kx? 1 _v K ÔZuvZcjøxiÕ ivrkvnx Z wcdi Zuv Zi kvwo weµ qi mybvg i q Q L. c~y mev`vbkvix cvbkvi ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 cöwzôvbwu kvwo weµ qi ÿ Î wkqy bxwz AbymiY K i hgb cö Z KwU M. DÏxc K DwjøwLZ Avevmb Kv úvwbwu cøu weµ qi ÿ Î cö_ g Kvb kvwoi cök wz, Yv Y, is I eqm f ` Avjv`v Avjv`v i v K kvwo mvwr q ai bi weávcb gva g e envi K i Q? e vl v Ki 3 weµq K i _v K d j fv³viv Zv `i cq `g Zv kvwo mn R µq Ki Z N. ÔkvwšÍ bxoõ nvdwrs Kv úvwbi weµq e w i KviY we køly Ki 4 cvivq cöwzôvbwui weµq I gybvdv e w cvq K. `vgrvzkiy Kx? 1 9 Ô gvevbj gvu Õ XvKv AvšÍR vwzk evwyr gjvq Zv `i j weµqkvh cwipvjbvi Rb ek K qkrb vu I mỳ k b ZiæYx wb qvm `b L. ÒDËg µq weµ qi A a KÓ e vl v Ki 2 wb qvm`v bi ci weµqkv h cvi`k x K i Zvjvi Rb K qk w` bi M. ÔZuvZcjøxÕ wmivrmä I Uv½vB ji kvwo G b weµ qi d j Kvb ai bi Dc hvm m wó n q Q? e vl v Ki 3 cöwkÿyi cö`vb K ib d j j AvMZ µzv `i Kv úvwbi Av`k, cy N. DÏxc K µzv `i cq `i kvwo wbe vp b m úvw`z wecyb Kvh vewji m úwk Z aviyv I e envi wewa mvejxjfv e Dc vcb K i cök Z µzvq mwvkzv g~j vqb Ki 4 cwiyz Ki Z mÿg nb Kv úvwbi e e vcbv KZ cÿ Zv `i Kg `ÿzvq 4 Ômygb j`vi nvdrõ DbœZgv bi Pvgov Øviv AvKl Yxq wwrvb bi jwwm mš ó n q Zv `i K vwqfv e PvKwi `Iqvi wm vší wb q Qb e vm Drcv`b I wecyb K i Avm Q G Z K i cöwzôvbwu evrv ii wkqy K. eûkvlv wecwy Kx? 1 Ask `Lj Ki Z mg_ nq wkš cöwzôvbwu fv³v `i mvgvwrk köwy I L. weµwqkzv ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 Rxeb auv Pi cöwz we epbv bv K i wecyb Kivq Kvw ÿz weµq jÿ gvîv M. Ô gvevbj gvu Õ weµqkg x wb qv M Kvb ai bi Yvewji cöwz iæz AR b Ki Z cvi Q bv d j cöwzôvbwu ÿwzi m ylxb n Q w` q Q? e vl v Ki 3 K. wecyb wgköy Kx? 1 N. Ô gvevbj gvu Õ e e vcbv KZ c ÿi wm v šíi hšw³kzv g~j vqb Ki 4 L. evrvi wefw³kiy Kb cö qvrb? e vl v Ki 2 10 Rbve Kwig PÆMÖvg kn ii cövy K `ª Ò ^cœxjó bvgk GKwU wecwy vcb M. DÏxc K DwjøwLZ Ômygb j`vi nvdrõ Kvb ai bi fv³vevrvi K ib GB wecwy Z ^ mevq Kgg~ j Lv` mvgmöx, gỳ x, M n vwj cy weµq wefw³ki Yi wfwë AbymiY Ki Q? e vl v Ki 3 K i D jøl cöwzwu c Y i g~j, cwigvy, IRb, Drcv` bi ZvwiL BZ vw` N. DÏxc Ki Av jv K mygb j`vi nvd Ri weµq e w i Dcvqmg~n we køly Ki 4 j f j jvmv bv _v K d j µzviv Lye mn RB cy µq K i _v K 5 ÔeªvBU jykõ GKwU Z K dm vkvix dqvi bm wµg cöwzôvbwu K qk eqi mve ÿwyk hvmv hvm Gi Rb GKwU I qemvbu Pvjy K ib d j cöwzôv b a i e vck cömvig~jk Kvh µg hgb weávcb I weµq cömv ii gva g weµ qi Ges gybvdvi cwigvy e w cv Q mk ji wbku cwiwpwz jvf K i Ges weµqi `ªæZ MwZ Z e w cvq wkš K. K vuvjm gv K wus Kx? 1 ez gv b Zxeª cöwz hvwmzv I cöwz hvmx cöwzôv bi msl v e w cviqvq weµq L. ÔcÖPv ib cömviõ e vl v Ki 2 cöe w n«vm c Z _v K µzviv wekí c Y i cöwz AvK ó nq GB Ae vq M. DÏxc K Ò ^cœxjó Kvb ai bi LyPiv wecwy? e vl v Ki 3 ÔeªvBU jykõ cöwzôv bi KZ cÿ ek wpwšíz N. DÏxc Ki Av jv K Rbve Kwi gi Ô ^cœxjõ wecwy Z weµq e w i K. jvfbxq cy Kx? 1 KviY we køly Ki 4 L. fvimvg we `y g~j wba viy c wz ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 11 Ôgbv dzw wj.õ ivrkvnxi Avg Pvwl `i wbku n Z Avg msmön K i cøvw Ki M. cöv_wgkfv e ÔeªvBU jykõ wµg c Y i RxebP µi Kvb Í i Ae vb KiwQj? e vl v Ki 3 evz j g vs Mv Rym Drcv`b I wecyb K i Avm Q cvkvcvwk Ômyifx N. ÔeªvBU jykõ KZ c ÿi wpwšíz nevi KviY wby q K i DÏxc Ki g vs Mv RymÕ bv g Avi GKwU Rym Kv úvwb cwi ek Dbœqb, mvgvwrk Av jv K Zv wbim bi Dcvq mycvwik Ki 4 Kj vy Ges ^v m Z Dcv q cy Drcv`b I wecyb K i Zviv cøvw K 6 ez gv b cqvivi Pvwn`v e w cviqvq ivqcyi MÖv gi ibp DwÏb ^í cwim i evz ji cwie Z KvM Ri c v KU e envi Kivq cwi ek m PZb cqvivi Pvl ïiæ K ib Drcvw`Z cqviv wb Ri GjvKvi nvu-evrv i weµq µzv `i wbku RbwcÖq Rym wnmv e cwiwpwz jvf K i d j gbv dzw wj. K i A bkuv jvfevb nb GeQi AwaK jv fi Avkvq `k wenv Rwg Z cqvivi Gi Zzjbvq myifx g vs Mv Rym weµq wø Y nv i e w cvq Pvl ïiæ K ib djb fv jv niqvq Drcvw`Z cqviv vbxq AvoZ`vi `i wbku K. cwiez bkxj e q Kx? 1 weµq K i AvoZ`viiv Avevi wewfbœ A ji cvbkvi `i wbku weµq K i L. Òwkíc Y i eèbcöyvwj mswÿßó e vl v Ki 2 cvbkviiv Avevi LyPiv e emvqxi wbku weµq K i LyPiv e emvqxiv fv³vi M. ivrkvnxi Avg Pvwliv e wók cwi e ki Kvb Dcv`v bi mv _ wbku weµq K i Gfv e mviv ` k fv³v `i wbqwgz fv Mi my hvm m wói m ú ³? e vl v Ki 3 gva g evwywr Kfv e cqvivi Drcv`b I wecyb Ae vnz _v K N. Ômyifx g vs Mv RymÕ Gi weµq wø Y nv i e w i KviY we køly Ki 4

17 14 Digital Interactive E-book 14 PÆMÖvg evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 MvRxcy ii Rbve iwedj GKRb U g Uv Pvwl mlvbkvi Rwg U g Uv Pv li K. g~j Kx? 1 Dchy³ wzwb µzvi Pvwn`vi cöwz jÿ i L cövq mviv eqib U g Uv Pvl L. ÒAhvwPZ c Y i weµq e w i Rb e w³k weµq iæz c~y Ó e vl v Ki 2 K ib Rbve iwedj Rwg _ K U g Uv msmön Kivi ci Zv evqvb K i M. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwu Kw úduv ii weµqg~j wba vi Y h DbœZgv bi U g Uv jv c vwks K i XvKvi AwfRvZ köwyi MÖvn Ki Rb c wz Aej ^b K i Zv D jølc~e K e vl v Ki 3 wewfbœ wecwy wezv b mieivn K ib d j Aí w` bb wzwb jvfevb nb Zvi N. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwu cyivzb g W ji Kw úduvi wewµi Rb `Lv `wl MÖv gi ekvi hye KivI U g Uv Pv l GwM q G m mdjzv cvb h c wz e envi K i Q Zvi hšw³kzv we køly Ki 4 K. evrvi Kx? 1 7 ÔivwKe U vuvbj wgjõ DbœZgv bi c v Ui Kvco ˆZwi K i Zv `i Drcvw`Z L. Ôweµq I wecyb GK bqõ e vl v Ki 2 Kvc oi AwaKvsk wbw` ó K qkwu Mv g Um d v±wi Z mieivn K i Avevi wkqy M. DÏxc K DwjøwLZ Pvwli U g Uv MvRxcyi _ K XvKvq mieivn Kivi Kvco cöwzôvbwu wwjv ii gva g vbxq evrv i mieivn K i mlvb _ K gva g Kvb ai bi Dc hvm m wó n q Q e vl v Ki 3 vbxq UBjvm gvwjkiv Kvco wk b c v U ˆZwi K i weµq K ib N. DÏxc K DwjøwLZ Rbve iwed ji b vq ekvi hye Kiv U g Uv Pv l K. eèbcöyvwj Kx? 1 GwM q Avmvi d j evsjv ` ki A_ bwzk Dbœq b h f wgkv ivl e L. Ò`vjvjiv c Y i gvwjkvbv ^Z MÖnY K i bv Ó e vl v Ki 2 Zvi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 M. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwu Zv `i Drcvw`Z AwaKvsk Kvco 2 Rbve gvngy` XvKvi gwzws j Kw úduv ii LyPiv hš vsk wewµi cvkvcvwk wemz Mv g Um d v±wi Z mieivn Kivi Rb Kvb ai bi eèbcöyvwj 20 eqi hver B Uvi buhy³ g Wg wewµ K i ek jvfevb n q Qb MZ K qk e envi K i Zv D jølc~e K e vl v Ki 3 eqi _ K evsjv ` k Wifi 4G vu dvb I dmeyk Pvjy niqvq B Uvi buhy³ N. DÏxc K DwjøwLZ UBjvm gvwjk Kvb ai bi µzv Zv D jølc~e K g Wg Zgb Avi e envi n Q bv welqwu wb q wzwb ek wpwšíz GRb wzwb vbxq evrvi _ K cy µ qi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 e vsk _ K FY wb q e emvq AvaywbKvq bi K_v fve Qb 8 ÔSzgv j`vi Kv úvwbõ Zv `i Drcvw`Z RyZv, m v Ûj I e vm weµ qi Rb K. wecyb cwi ek Kx? 1 Ô j`vi nvuõ bv g XvKvi avbgwû, wgicyi, k vgjx, gvwjevm I jkv b kv-iæg L. Òe wók cwi ek wecyb Kvh µ g cöz ÿfv e cöfve we Ívi K i Ó e vl v Ki 2 M. Rb DÏxc K DwjøwLZ B Uvi buhy³ g Wg e envi n«vm cviqvi vcb K i DbœZgv bi wwrvbb, Kg `vg I YMZgvb DbœZ niqvi Kvi Y cöwzôvbwu fv³v `i e vck mvov c Z mÿg nq ez gv b cöwzôvbwu e emvq cwi e ki h Dcv`vbwU `vqx Zv D jølc~e K e vl v Ki 3 m úömvi Yi j ÿ DËiv Z Av iv GKwU bzzb kv-iæg vcb K i Ges Ab vb N. DÏxc K DwjøwLZ Rbve gvngy `i `ywðšív _ K DËi Yi Rb e vsk _ K FY biqv KZUv hšw³k? mvgwók cwi e ki aib D jølc~e K e vl v Ki 4 kv-iæ gi Zzjbvq GLv b g~j n«v m cy mvgmöx wewµ Kivi wm vší bq K. wecwygvjv Kx? 1 L. ÒcvBKvwi e emvqx GKw` K cy µqkvix Ab w` K cy weµqkvixó e vl v Ki 2 kvwo msmön K i Zv wbr ^ Mvox Z K i XvKvi wbdgv K Ui ÔmvweÎx kvwo M. Ô j`vi nvuõ Kvb ai bi LyPiv wecwy? e vl v Ki 3 nvdrõ mn Av iv KwZcq kvwoi `vkv b mieivn K ib mvweîx kvwo N. DÏxc K Ô j`vi nvuõ KZ K bzzb kv-iæ g n«vmk Z g~ j cy wewµi nvdr kvwoi cök wz, YMZgvb, wwrvbb I g~j cöf wz f ` c _K c _K wm vší KZUv hšw³k? LyPiv e emv qi aib D jølc~e K g~j vqb Ki 4 i v K kvwo jv mw¾z K i G Z K i MÖvnKiv mn RB Zv `i ev R Ui 9 Rbve nv kg wm ju hviqvi D Ï k ev m e m Av Qb G mg q GKwU jvk g a cq `i kvwo µq Ki Z cv i ev m D V cö Z K hvîx K GKwU K i KvMR w` q b g M jb Rbve nv kg K. µq Kx? 1 Zv c o `L jb Ôa~gcvb ^v i Rb ÿwzkiõ G m ú K bvbvb welq L. Òweµ qi gva g ^Z MZ Dc hvm m wó nqó e vl v Ki 2 mlv b my `i fvlvq jlv Av Q wzwb hlb wm ju cušqv jb Ges `L jb M. DÏxc K DwjøwLZ Rbve mv bvqv ii XvKvq kvwo mieiv ni Kv R eûzj wewkó GKwU `vjv bi Mv q GKB welq jlv mvaviy gvbyl wn m e wbr ^ Mvox e env ii gva g wecy bi h KvRwU m úbœ n q Q Zv Rbve nv kg G `yai bi gva g jlvi Kv bv cv_ K c jb bv D jølc~e K e vl v Ki 3 K. weávcb Kx? 1 N. DÏxc K DwjøwLZ mvweîx kvwo nvdr KZ K cq `i kvwo wbe vpb L. Òweµq cömvi µzv `i ZvrÿwYK µ q DrmvwnZ K ió e vl v Ki 2 myweavi Rb m úvw`z wecyb Kv Ri hšw³kzv we køly Ki 4 M. DÏxc K DwjøwLZ ev mi g a a~gcvb we ivax cöpv i weávc bi Kvb 4 Ôcøvm c q UÕ Zv `i wbr ^ kv-iæ g µzv `i Avw_ K mvg _ i welqwu gva gwu e envi Kiv n q Q? e vl v Ki 3 we epbvq i L wewfbœ Kv úvwb I eª v Ûi me ai bi gvevbj dvb mu N. Ò`ywU v bi jlvi Kv bv cv_ K bv _vk ji weávc bi gva g wewµ K i µzv `i cq `i myweavi Rb m Ui aib, g~j I eª vû wn m e Zv Kv bv Ae v ZB GK bq Ó we køly Ki 4 Abyhvqx c _K c _K i v K wwm cø K i GQvov Zviv weµq e w i Rb mv ji AvšÍR vwzk evwyr gjvq Rvcv bi ÔmvB Kv B jkuªwb Õ wewfbœ cömvig~jk Kvh µg MÖnY K ib Kv úvwb evsjv `wk µzv `i cy µ q DØy K i weµqkvh m úbœ Kivi K. wkíevrvi Kx? 1 Rb G `kxq wkqy weµqkg x wb qvm `q wb qv Mi ci Zv `i cöwkÿ Yi L. ÒevRvi wefw³ki Yi gva g jvfrbk evrvi Ask wbe vpb Kiv e e v K i d j weµq e w Z Avkvbyiƒc mvdj AwR Z nq gjv k l nqó e vl v Ki 2 mgvcbx Abyôv b cöwzôv bi e e vck e jb h, weµqkg x `i msl v ewk M. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwu h wel qi Ici wfwë K i evrvi wef³ n ji ez gv b mr I wek Í weµqkg xi e vck Afve i q Q K i Q, Zv D jølc~e K e vl v Ki 3 K. e w³k weµq Kx? 1 N. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwui wecyb wgköy e env ii hšw³kzv g~j vqb Ki 4 L. ÒweµwqKZv wkÿvjäó e vl v Ki 2 5 e `i bmix PÆMÖv gi nvwjkni GjvKvq Ôiƒcv viõ bv g GKwU Rbv ij M. DÏxc K DwjøwLZ weµqkg x `i h ai bi Yvewji Kvi Y weµq vi Av Q Av kcv ki evwm `v `i Rb wbz w` bi cö qvrbxq `ªe mvgmöx e w Avkvbyiƒc n q Q, Zv e vl v Ki 3 wewµi Rb viwu Z ivlv Av Q iƒcv v ii gvwjk m úöwz Zvi N. DÏxc K mgvcbx Abyôv b e e vc Ki e³ e i hšw³kzv `vkv bi mv _B Av iv GKwU `vkvb fvov wb q wewfbœ eª v Ûi Nwo I weµqkg xi Yvewji aib D jølc~e K we køly Ki 4 Km gwuk&m weµq ïiæ K ib 11 XvKv-AvwiPv gnvmo Ki cv k mvfv ii Av kcv ki µzv `i myweavi K_v K. wkícy Kx? 1 wpšív K i Agj KvwšÍ evjv ÔwcÖqZx kwcs Kg cø Õ bv g GKwU kwcs m Uvi 3 Rbve mv bvqvi biwms`x I wmivrm Äi ZuvwZ `i wbku _ K DbœZgv bi L. Ôwewkó cy ^Zš ˆewkó m úbœó e vl v Ki 2 cöwzôv K ib D³ cöwzôv b gvby li wbz cö qvrbxq mkj ai bi cy M. iƒcv v i h ai bi fvm cy wewµ nq Zv D jølc~e K e vl v Ki 3 N. iƒcv v ii gvwjk Zvi bzzb `vkv b h ai bi fvm cy weµq ïiæ cviqv hvq Ges G Z cy µq-weµ qi Avbylw½K mkj my hvm-myweav we` gvb D³ kwcs m Uv i ÔivZzj UªWvm Õ bv g GKwU vi Av Q hvi K ib, Zv e emvwqk mvdj AR b mnvqzv Ki e we køly Ki 4 gvwjk I cwipvjk GKB e w³ wzwb wewfbœ ai bi cy c _K c _Kfv e 6 Rbve Kvgivb Kw úduvi weµqkvix cöwzôv b weµq e e vck c ` wewfbœ wefv M mvwr q wewµ K ib Kg iz wzwb Avg`vwbmn Ab vb e qi mv _ 30% Uv M U gybvdv AR bi K. wmöb gv K wus Kx? 1 j ÿ Kw úduv ii g~j wba viy K i wecyj cwigv Y gybvdv AR b mÿg L. ÔAbjvBb wecyb n Q cöz ÿ wecy bi GKwU mnr cš võ e vl v Ki 2 n q Qb m úöwz cyivzb g W ji wkqy Kw úduv ii Pvwn`v n«vm cviqvq Zv M. DÏxc K DwjøwLZ kwcs m UviwU Kvb ai bi wecwy K `ª? e vl v Ki 3 weµ qi j ÿ AvMÖnx µzv `i cwi`k b mv c ÿ h g~ j µq Ki Z N. ÒivZzj UªWvm _ K cy µq K i µzviv LywkÓ LyPiv e emv qi B QzK Zv wjwlzfv e Rgv`v bi AvnŸvb Rvwb q Qb aib D jølc~e K Zvgvi gzvgz `vi 4

18 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy wm ju evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 wegj cv ji c~e cyiæl g rwk íi mv _ RwoZ wqj ez gv b gvwui ˆZwi M. wg. mvc` weµqkg x wb qv M wecyb cömv ii Kvb Dcv`vbwUi cöwz ˆZRmcÎ gvbyl e envi K i bv D P wkwÿz wegj cvj G ckv _ K m i iæz w` q Qb? e vl v Ki 3 bv wm q eis gvwui ˆZwi AvaywbK KviæcY ˆZwi K i eo eo kn i mšwlb N. Ò hvm weµqkg x cöwzôv bi Rb g~jab ^iƒcó DÏxc Ki Av jv K µzv `i wbku wewµ K ib we ` k gvwui ˆZwi mšwlb wrwb mi e vck g~j vqb Ki 4 Pvwn`v Av Q R b wzwb Gme cy we ` k ißvwbi D ` vm bb 7 Rbve iwng Zvi Drcvw`Z kmv vbxq evrv i 10 UvKv KwR ` i K. Pvwn`v Kx? 1 dwoqv `i wbku weµq K ib dwoqviv Avevi XvKvi cvbkvi `i wbku L. ÒmKj µzvb fv³v bqó e vl v Ki 2 weµq K i cvbkviiv LyPiv e emvqx `i wbku weµq K i Gfv e bvbv M. g rwk íi aib cwiez b K i wegj cvj g rwkíx `i g b bzzb Avkvi nvz Ny i hlb H kmv fv³vi Kv Q Av m ZLb wzwb 45 UvKv KwR ` i Av jv mâvi K i Qb e vl v Ki 3 µq K ib A_P Drcv`bKvix K lk b vh g~j cövwß _ K ewâz nb N. mdjzv AR bi Rb wegj cv ji bzzb D ` v Mi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 K. K wlcy Kx? 1 2 wg. iwdk ` ki `wÿyvâ j A bk Avjy Pvl Ki Q GjvKvi Pvwn`v L. cvbkvwi e emvq ej Z Kx evsvq? 2 c~i Yi ci DØ Ë Avjy msiÿy I weµ qi Rb XvKv I Gi cvk ez x M. Rbve iwng Kvb ai bi eèbcöyvwj e envi K ib? e vl v Ki 3 GjvKvq wb Z nq G Z cwienb LiP ewk covq wzwb Zgb jvfevb n Z N. Avgv `i ` ki K lk `i Drcvw`Z c Y i b vh g~j bv cviqvi cvi Qb bv wzwb ei bv Z GKwU Kvì- v ir vcb Kivi wm vší bb KviY h_vh_fv e g~j vqb Ki 4 K. gv K wus Kx? 1 8 `xwjc A vû eªv`vm ` ki wewfbœ AÂj _ K Kvco Drcv`bKvix `i wbku L. µzv f vjy ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 _ K Kvco msmön K i KvjvBqv e ` i wbr ^ `vkv b bm` g~ j LyPiv I M. wg. iwd Ki wm vší Kvb ai bi Dc hvm m wó Ki e e j g b Ki? cvbkvwi wewµ K i _v K Kvc oi gvb I weµqkg x `i e envi my `i Zvgvi DË ii mc ÿ hyw³ `vi 3 niqvq µzviv GLvb _ K Kvco wkb Z cq ` K ib gybvdv ewk N. ÒDbœZ hvmv hvm e e v wecy bi mnvqkó DÏxc Ki Av jv K niqvq `xwjc A vû eªv`vm Rjv kn i GKwU bzzb `vkvb Lvjvi g~j vqb Ki 4 cwikíbv K i Q 3 Rbve gvmy` GKRb Pvj e emvqx GK mgq wzwb mvaviy PvjKj vcb K. Uwj gv K wus Kx? 1 K i avb _ K Pvj Drcv`b Ki Zb ez gv b fv³v `i iæwp cwiez b L. wecwy gvjv ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 n q wpkb Pv ji Pvwn`v e w cviqvq wzwb GKwU A Uv gwuk PvjKj vcb M. DÏxc Ki `xwjc A vû eªv`vm Kvb ai bi ga e emvqx? e vl v Ki 3 K i wpkb Pvj Drcv`b K i ewk jvfevb n Qb N. Ô`xwjc A vû eªv`ªvm Õ Rjv kn i kvlv Lvjvi hšw³kzv DÏxc Ki K. A_ bwzk cwi ek Kx? 1 Av jv K g~j vqb Ki 4 L. Òe wók cwi ek wecyb Kvh µg K cöz ÿfv e cöfvwez K ió 9 Avwei GBP Gm wm cixÿvi ci XvKvq eov Z Mj XvKv kn i bvbv e vl v Ki 2 AvKvi, is I bvbv gva g AmsL wej evw `L Z cvq Kv úvwb Zv `i c Y i we ÍvwiZ Z_ AZ ší AvKl Yxqfv e Dc vcb K i Q Avwei cövq M. ÒA_ bwzk mg w gvby li iæwpi cwiez b NUvqÓ DÏxc Ki cö Z KwU c Y i wej evw ` L AvKwl Z n Q m GKwU c Y i e vcv i Av jv K e vl v Ki 3 GZB AvK ó n jv h, `vkvb _ K mwu wk bb djj N. ez gvb cöÿvc U Rbve gvmy `i A Uv gwuk PvjKj vcb KZUv K. weµq cömvi Kx? 1 ev Íem Z? DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 4 wg Uz wgqv GKRb cvkvk e emvqx wzwb wb R XvKvi wewfbœ cvbkvwi evrvi L. ÒweÁvcb GKwU A_ cö`ë gva gó e vl v Ki 2 Ny i nvj d vk bi gvbm Z cvkvk `vgv`vwg K i Zzjbvg~jK Kg `v g µq M. DÏxc K Avwe ii cy µ qi cq b wecyb cömv ii Kvb nvwzqviwu K ib Av kcv ki `vkvb`vi `i P q wzwb A cÿvk Z Kg `v g cy wewµ cöfvwez Ki Q? e vl v Ki 3 Ki Z cv ib weavq Zvi wewµ I gybvdv Ab mevi P q ewk N. ÒcÖPv ib cömvió K_vwUi h_v_ Zv DÏxc Ki Av jv K g~j vqb Ki 4 K. weµq Kx? 1 10 ez gv b Avgv `i ` ki kn i ` úwz `i g a `yr bb PvKwi K ib Ggb L. DËg µq K weµ qi A a K ejv nq Kb? e vl v Ki 2 ` úwzi msl v evo Q A b KB Awdm _ K divi c _ wwcvu g Uvj M. wg Uz wgqv Zvi e emv qi gva g Kvb ai bi Dc hvm m wó K ib? vi _ K wbz cö qvrbxq cy mvgmöx µq K i _v Kb cöhyw³i Kj v Y DÏxc Ki Av jv K e vl v Ki 3 GLb Avevi `vkv b bv wm qi AbjvB b AW vi K i N i e mb h Kv bv N. wg Uz wgqvi e emv qi mdjzvi KviY DÏxc Ki Av jv K g~j vqb Ki 4 cy cviqv hvq 5 wek wel vz gvevbj wbg vzv cöwzôvb 'X' evub gvevbj Drcv` b c w_exi K. cöz ÿ wecyb Kx? 1 miv wqj hy Mi Pvwn`v UvP& gvevbj Drcv` b Zviv AvMÖnx bv niqvi L. AbjvBb wecyb ej Z Kx evsvq? 2 Kvi Y cöwzôvbwu jvkmv bi Ke j c o ez gv b Zviv UvP& gvevbj M. Kvb ai bi wecyb µq Kvh K mnr K i? DÏxc Ki Av jv K Drcv`b K i evrvi `L ji Póv Ki Q AZxZ mybvg G ÿ Î Zv `i e vl v Ki 3 myweav w` Q N. ÒAbjvBb kwcs KbvKvUvi cyi bv a vb-aviyv e` j w` QÓ K. jvfbxq cy Kx? 1 g~j vqb Ki 4 L. eªvû ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 11 Ô`xbv evrviõ ewikvj kn ii GKwU e n`vqzb e emvq cöwzôvb GKB M. DÏxc Ki 'X' Kv úvwbi 2q ch v qi cy wu Kvb ai bi fvm cy? `vjv b K qkwu ^qsm ú~y wefv Mi gva g K `ªxqfv e wbqwš Z I e vl v Ki 3 cwipvwjz nq GLv bi c Y ˆewPÎ Av Q weµqi A bk fv jv B`vbxs N. ÒcÖwZôv bi HwZn I mybvg cy wecy bi ÿ Î AwaKZi Kvh Kix Ô`xbv evrv iiõ weµq K g hv Q A bk cöwzôvb AbjvBb kwcs Pvjy K i f wgkv iv LÓ DÏxc Ki Av jv K g~j vqb Ki 4 µzv AvK ó Ki Q `xbv evrvi wbr ^ I qemvbu Pvjyi gva g AbjvBb 6 mvc` mv ne wefvmxq kn i GKwU wwcvu g Uvj v iii gvwjk wzwb wkwÿz, mỳ k b I gvwr Z e envi ` L weµqkg x wb qvm w` q Qb Ges wb R kwcs-gi wm vší wb q Q K. wkq gv K wus Kx? 1 MÖvnK `i mv _ weµqkg x `i e envi Z`viwK Ki Qb Aíw` bb wzwb L. wmöb gv K wus ej Z Kx evsvq? 2 e emvq mvd j i gyl ` L Qb Ab vb e emvqxiv Zvi mvdj ` L AevK M. Ô`xbv evrviõ Kvb ai bi LyPiv e emvqx cöwzôvb? e vl v Ki 3 K. kwcs cy Kx? 1 N. Ô`xbv evrviõ h bzzb ai bi wecyb e e vi wm vší wb q Q Zvi L. weµ qvëi mev Kx? e vl v Ki 2 hšw³kzv we køly Ki 4

19 16 Digital Interactive E-book 16 ewikvj evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 wzb eüy GgweG (cvm) K i Ò fbv dzw GÛ efv iró bv g GKwU Drcv`b cöwzôvb M o Zv jb cöwzôvbwu Z wewfbœ Kvgj cvbxq c Y i cvkvcvwk M. Ô mvbvjx kvwo nvdrõ cy mvwii wfwë Z Kvb ai bi LyPiv e emvq? e vl v Ki 3 N. LyPiv e emv qi aib D jølc~e K Rbve bvc gi mv úöwzk D ` v Mi ekvix mvgmöx Drcv`b Ges wecyb Kiv nq wecy bi ÿ Î cöwzôvbwu µzv I hšw³kzv Zz j ai 4 Ab vb c ÿi mv _ kw³kvjx I `xn gqvw` m úk ˆZwi Kivi Ici iæz w` q _v K d j cöwzôvbwui weµq w`b w`b e w cv Q mrb KZ cÿ cöwzôvbwu K m úömvi Yi wm vší wb q Qb wm všíwu ev ÍevwqZ n j Kg ms vb m wó, 7 Rbve Avgxb Zvi wbku ˆeKvjx KuvPvevRv ii mewr we µzv Rbve bvmx gi wbku _ K UvUKv I m ZR kvkmewr µq K ib Rbve bvmxg cöwzw`b fvi ejv Lyjbvi UªvK Uvwg bv j Aew Z cvbkvwi KuvPvevRvi _ K UvUKv RxebhvÎvi gvb e w I RvZxq A_ bxwz Z Ae`vb ivl Z mÿg n e kvkmewr A cÿvk Z Kg g~ j µq K i weµq K ib GB KuvPvevRv i Lyjbv K. wecyb Kx? 1 A ji mkj mewr Drcv`bKvwiMY cvbkvwi g~ j Zv `i cy weµq K ib L. ÒwecYb GKwU e e vckxq cöwµqvó e vl v Ki 2 GB Rb Rbve bvmxg Zvi `vkv bi mkj kvkmewr D³ evrvi _ KB µq M. µzv `i mv _ `xn gqvw` m úk ˆZwi I a i ivlvi Ici iæz `Iqvi K ib d j A bk fv³vb Rbve bvmx gi `vkvb _ K UvUKv kvkmewr µq welqwu wecy bi µgwekv ki Kvb Kvb hym K wb ` k K i? e vl v Ki 3 K ib G Kvi Y Rbve bvmx gi `vkv bi mewri Pvwn`v e ob P j Q N. ÒDÏxc Ki cöwzôvbwu ` ki A_ bwzk Dbœq b Ae`vb ivl QÓ K. c ivÿ eèbcöyvwj Kx? 1 Zzwg wk G e³ e i mv _ GKgZ? DË ii mc ÿ hyw³ `vi 4 L. ÒeÈbcÖYvwj Z_ mieivn K ió e vl v Ki 2 2 ÒcÖeZ bvó GKwU bvgkiv d vkb nvdr cöwzôvbwui gvwjk cöwz eqi evsjv M. DÏxc Ki Rbve bvmxg Kvb ai bi ga e emvqx? e vl v Ki 3 beel I 1jv dvíyb K mvg b i L we kl wwrvb b g q `i Rb kvwo I N. DÏxc K DwjøwLZ c Y i ÿ Î h ai bi eèbcöyvwj Abym Z n q Q w_ª-wcm Ges Q j `i Rb cvävwe I wu-kvu wecyb K i Avm Q m m ú K hyw³mn gzvgz `vi 4 fv³v `i wbku `L Z AvKl Yxq niqvq weµ qi cwigvy e w c q Q 8 ÒisabyÓ Avevmb Kv úvwb wemz K qk eqi a i wi qj G U e emvq cwipvjbv wkš G eqi Av iv K qkwu d vkb nvdr GKB ai bi cvkvk wecyb K i Avm Q cöwzôvbwu ez gv b XvKvi A`~ i eywom½v b`xi Zx i ÔkvwšÍ bxoõ Kivq ÔcÖeZ bvõ d vkb nvd Ri gvwjk LyeB wpwšíz n q c ob bv g Avi GKwU nvdwrs cökí Pvjy K i Q cöwzôvbwu weµq e w i j ÿ iv Ívi K. evrvirvzkiy cwi ek Kx? 1 cv k Ges kn ii AÆvwjKvi Ic i weávc bi e e v K i Kvw ÿz j ÿ L. ÒcÖhyw³MZ cwi ek Amxg my hvm I ûgwk m wó K ió e vl v Ki 2 DcbxZ bv niqvq cöwzôvbwu 7 w`b e vcx Avevmb gjvi Av qvrb K i MÖvnK `i M. ÔcÖeZ bvõ d vkb nvdr mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`v bi cöwz jÿ AvK ó Kivi Rb wewfbœ ikg cyi vi Ges my hvm-myweavi K_v NvlYv K i d j i L wecyb cwipvjbv Ki Q? e vl v Ki 3 ^í mg q cöwzôvbwu Kvw ÿz j ÿ cušqv Z mÿg nq N. DÏxc K DwjøwLZ d vkb nvd Ri gvwj Ki wpwšíz niqvi KviY we køly Ki 4 K. cwienb weávcb Kx? 1 3 Ôwm Kv B jkuªwb Õ wewfbœ ai bi B jkwuªk mvgmöx Drcv`b I wecybkvix L. c~y mev`vbkvix cvbkvi ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 cöwzôvb GwU MvRxcy i Aew Z cöwzôvbwu Zv `i Drcvw`Z cy wbr ^ M. DÏxc K DwjøwLZ Avevmb Kv úvwbwu cøu weµ qi ÿ Î cö_ g Kvb e e vq mviv ` ki wewfbœ e emvqxi wbku mieivn K i _v K cy ai bi weávcb gva g e envi K i Q? e vl v Ki 3 weµ qi mgq cöwzôvbwu 3 (wzb) eq ii M vivw U I 10 (`k) eq ii N. ÔkvwšÍ bxoõ nvdwrs Kv úvwbi weµq e w i KviY we køly Ki 4 Iqv iw U w` q _v K fv³viv GB cöwzôv bi cy e envi K i LyeB mš ó 9 Ô Kqv m vwbuvwiõ GKwU bvgkiv e emvq cöwzôvb G cöwzôv b AvaywbK I d j cöwzôv bi weµq w` b w` b e w cv Q DbœZgv bi wk Pb I ev_iæg Gi wdwusm weµq Kiv nq mvnvm UªWvm I K. ch vwqzkiy Kx? 1 ingvb UªWvm mn A bk e emvq cöwzôvb GLvb _ K wbqwgz wdwusm L. Ò `vgrvzkiy mgqmz Dc hvm m wó K ió e vl v Ki 2 mvgmöx µq K i fv³v `i Kv Q weµq K i fv³viv Gme `vkvb _ K M. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvb cy mieiv ni ÿ Î wecy bi Kvb Zv `i cq ` I iæwpm Z wdwusm wkb Z cvivq LyeB mš ó G Z mvnvm Kvh vewji Ici iæz w` q Q? e vl v Ki 3 UªWvm I ingvb UªWv m i mybvg e w i mv _ mv _ gybvdv e w cv Q N. cöwzôvbwui weµq e w i KviY we køly Ki 4 K. weµq cömvi Kx? 1 4 Ômygb j`vi nvdrõ DbœZgv bi Pvgov Øviv AvKl Yxq wwrvb b jwwm e vm L. ÒweÁvcb Kg ms vb m wó K ió e vl v Ki 2 Drcv`b I wecyb K i Avm Q G Z K i cöwzôvbwu evrv ii wkqy Ask M. Ô Kqv m vwbuvwiõ Kvb ai bi e emvq Kvh µg cwipvjbv K i? e vl v Ki 3 `Lj Ki Z mg_ nq wkš cöwzôvbwu fv³v `i mvgvwrk köwy I Rxeb N. e emv qi aib D jølc~e K mvnvm UªWvm I ingvb UªWv m i auv Pi cöwz jÿ bv i L Drcv`b I wecyb Kivq Kvw ÿz jÿ gvîv AR b mvd j i KviY we køly Ki 4 Ki Z cvi Q bv d j cöwzôvbwu ÿwzi m ylxb n Q 10 ivr dvg vwmdwuk vj Kv úvwb GKwU cöwzwôz Jla Drcv`bKvix cöwzôvb K. evrvi Z_ Kx? 1 GB cöwzôvbwu Jla wecy bi ÿ Î Ab vb cöwzôv bi b vq weµqkg xi L. ÒDËg µq weµ qi A a KÓ e vl v Ki 2 Ici wbf i K i weµqkg x wb qv Mi ÿ Î cöwzôvb me `v dv g wm I imvqb M. DÏxc K DwjøwLZ Òmygb j`vi nvdró Kvb ai bi fv³v evrvi wel q wwwmöcövß vu, my`k b I `ÿ wkÿv_ x `i AMÖvwaKvi `q wb qv Mi wefw³ki Yi wfwë AbymiY K i Q? e vl v Ki 3 ci cöwzôv bi Drcvw`Z c Y i YMZgvb m ú K Zv `i h_vh_fv e N. DÏxc Ki Av jv K Òmygb j`vi nvdró Gi weµq e w i Dcvqmg~n mycvwik Ki 4 cöwkÿy `Iqv nq hvi d j Aí mg qi g a ivr dvg vwmdwuk vj ` ki 5 Rvgvj DÏxb GKRb K lk wzwb wbr ^ Rwg Z kvkmewr Pvl K ib Zvi mkj A j Zv `i evrvi a i ivl Z I e w Ki Z mÿg nq Drcvw`Z kvkmewr weµ qi ÿ Î wb œiƒc eèbcöyvwj AbymiY K ib K. weµwqkzv Kx? 1 Drcv`K fv³v MÖvg I kn i kvkmewri Pvwn`v w`b w`b e w L. ÒcÖPv ii wek vm hvm Zv me P q ewkó e vl v Ki 2 cv Q d j wzwb Zvi wbr ^ Rwg QvovI jxrk Z Rwg Z ˆeÁvwbK M. ivr dvg vwmdwuk vj Zv `i cy wecy bi ÿ Î cö gvk bi Kvb c wz Z Pvl Kivq Drcv`b e w cv Q wkš cövq ÿ ÎB wzwb fv³v `i nvwzqviwu e envi K i Q? e vl v Ki 3 Pvwn`vbyhvqx cy mieivn Ki Z e _ n Qb m Kvi Y wzwb ga N. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwu weµqkg x wb qv Mi ÿ Î h Yvewji e emvqxi mnvqzv MÖn Yi wm vší wb q Qb cövavb w` q Q Zvi aib D jølc~e K h_vh_ g~j vqb Ki 4 K. evrvi Kx? 1 11 AvRv` A Uv X I Y bvgk `k _ K wewfbœ Kv úvwbi wewfbœ g W ji 50 L. evrvi wefw³kiy Kb Kiv nq? e vl v Ki 2 wmwm, 80 wmwm, 100 wmwm, 110 wmwm, 125 wmwm gui mvb Kj Avg`vwb M. DÏxc K Kvb ai bi eèbcöyvwj e envi Kiv n q Q? e vl v Ki 3 K i mviv ` k wbr ^ kv-iæ gi gva g weµq K i _v K AvRv` A Uv N. DÏxc K DwjøwLZ Rvgvj DÏx bi M nxz wm v šíi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 mvgvwrk köwy, Rxeb auvp, e w³z BZ vw` wepvi-we epbv K i evrvi K 6 Ô mvbvjx kvwo nvdrõ kn ii cövy K `ªi GKwU kvwo weµqkvix cöwzôvb fvm K i _v K Ab w` K h kvi A Uv ïay D P köwyi µzv `i Rb 150 Rbve bvcg GwU cwipvjbv K ib GLv b we kl ˆewkó m úbœ mxwgz cy wmwm g W ji gui mvb Kj Avg`vwb K i weµq K i eqi k l AvRv` mvwii `vwg `vwg wewfbœ eª v Ûi kvwo weµq Kiv nq cöwzôvbwui weµq w`b A Uv I h kvi A Uvi weµ qi cwigvy we køly K i `Lv hvq AvRv` w`b e w cv Q d j Rbve bvcg Avw_ Kfv e jvfevb n Qb G Z A Uvi weµq h kvi A Uvi P q K qk Y ewk AbycÖvwYZ n q wzwb kn ii wewfbœ iæz c~y v b ÔbvCg kvwo nvdrõ bv g K. wmöb gv K wus Kx? 1 K qkwu wecwy K `ª vcb K ib G wecwy jv Z mkj ai bi kvwo GKB L. Ab jvbb gv K wus ej Z Kx evsvq? 2 bxwz Z weµq Kiv nq Ges GKB gvwjkvbvq I wbqš Yvax b cwipvwjz nq M. DÏxc K AvRv` A Uv evrvi wefw³ki Y Kvb welqwu we epbv K. AhvwPZ cy Kx? 1 K i Q? e vl v Ki 3 L. mycvi gv K U ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 N. cy ˆewPÎ KiYB n jv AvRv` A Uv Gi weµq e w i g~j KviY DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4

20 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy w`bvrcyi evw 2019 welq KvW : mgq 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 mwre dzw wj. MvRxcy ii fvm cy Drcv`bKvix GKwU ^bvgab cöwzôvb M. DÏxc K wg. Rwjj Zvi cy eè b Kvb ai bi eèbcöyvwj fv³v `i cö qvrb I cöz vkv K iæz w` q cöwzôvbwu cy mvgmöx Drcv`b I e env ii cwikíbv K iwq jb? e vl v Ki 3 wecyb K i ZvQvov MÖvnK `i AvbyMZ I vqx µzvq cwiyz Kivi j ÿ N. wg. Rwj ji cöz vwkz gybvdv AR b K wlcy wecy bi Kvb Zv `i cö qvrb, iæwp I cq ` Abyhvqx cy Dbœqb K i d j cöwzôvbwui c Y i cöyvwjwui cö qvm mwvk e j Zzwg g b Ki? hyw³mn gzvgz `vi 4 Pvwn`v e w i mv _ mv _ evrvi m úömvwiz n Q Ab w` K fv³vivi cöz vwkz 7 Ôgy³v UªWvm Õ e ovi GKwU wel vz e emvq cöwzôvb cöwzôvbwu Drcv`K `i cy fv Mi my hvm cv Q cöwzôvbwu gvî 30 Rb Kg x wb q hvîv ïiæ Ki ji wbku _ K e vck AvKv i cy µ qi cvkvcvwk Zv `i Avw_ K mnvqzvi K i ez gv b 250 Rb Kg x GLv b KvR Ki Q m úöwz cöwzôvbwu wbr ^ kv-iæ gi e emvqx `i Qvov cöwzôvbwu Kv bv Ae v ZB fv³v `i wbku cy weµq K i gva g mviv ` k cy wecy bi j ÿ 200 Rb Kg x wb qv Mi wm vší wb q Q bv AwaKš, Ôgy³v UªWvm Õ c Y i evrvi m ú K wewfbœ Z_ Drcv`K `i K. cö qvrb Kx? 1 mieivn K i d j, Drcv`Kiv fv³v `i Dc hvmx cy Drcv`b Ki Z mÿg L. wecyb Kxfv e Pvwn`v I hvmv bi g a mgzv weavb K i? e vl v Ki 2 nq cöwzôvbwu gv S gv S fv³v `i Pvwn`v c~i Yi Rb we `k _ KI cy M. DÏxc K DwjøwLZ mwre dzw wj. Gi mdjzvq wecy bi Kvb hy Mi Avg`vwb K i ez gv b cöwzôvbwu Z 25 Rb Kg Pvix wb qvwrz i q Q cöwz Bw½Z Kiv n q Q? e vl v Ki 3 K. Uwj gv K wus Kx? 1 L. `vjvj Kxfv e cy µq-weµ q mnvqzv K i? e vl v Ki 2 N. ÒwecYb Kg ms vb m wó Z I RxebhvÎvi gvb Dbœq b mnvqkó DÏxc Ki Av jv K Dw³wUi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 M. DÏxc K DwjøwLZ Ôgy³v UªWvm Õ Kvb ai bi e emvq cöwzôvb e vl v Ki 3 N. Ògy³v UªWvm Drcv`K `i mnvqzvi cvkvcvwk gvby li RxebhvÎvi 2 e wócv Z cvwb AvU K bv _vkvq LvMovQwoi cvnvwo Xv j cöpzi e bšlwa MvQ gvb Dbœq b e vck f wgkv cvjb Ki Q Ó Zzwg wk GKgZ? DÏxc Ki R š GBme MvQ _ K Jla ˆZwi K i wg. AwbK P `ª Zv wecyb K i _v Kb Av jv K Zvgvi gzvgz we køly Ki 4 KuvPvgv ji cövpzh I m Ív kög _vkvq Jla Drcv` b Kv bv mgm v nq bv wzwb 8 d vwý Km gwu m ú~y bzzb GKwU Ô dqvi bm wµgõ evrv i Q o Q me `v Jl ai gv bi cöwz iæz `b Ges gqv` DËxY Jla wbr `vwq Z evrvi cy wui gvb fv jv niqvq Gi `vg Zzjbvg~jKfv e GKUz ewk d j _ K Zz j bb ZvQvov Jla wecy bi ÿ Î wzwb JlabxwZ 1982 mwvkfv e µzviv cy wui cöwz Zgb mvov w` Q bv cöwzôvbwu c Y i evrvi m wói g b P jb G Z Ab vb eª v Ûi P q Zvi Jl ai evrvi Pvwn`v e vck nv i Rb gnvmo Ki Dfq cv k wej evw, cövpxi jlb, wjd ju, msev`cî, e w cvq Ges ^í mg qi g a B wzwb e emvwqk mvdj AR b K ib B Uvi bu BZ vw` e envi K i cöpviyv Pvjvq GZ`m Ë I, cöwzôvbwu K. e wók cwi ek Kx? 1 Kvw ÿz Pvwn`v m wó I weµq jÿ AR b e _ nq ciez x Z evrvi L. ÒcÖhyw³MZ cwi ek Amxg my hvm m wó K i Ó e vl v Ki 2 M elyv K i c Y i g~j Qvo, jvkx Kzcb, mšrb cy cö`vb BZ vw` M. mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`v bi cöfv e wg. AwbK P `ªi Jla KŠkj cö qv Mi gva g cöwzôvbwu cöz vwkz jÿ AR b K i e emvq mg w jvf K i? e vl v Ki 3 K. UªvbwRU weávcb Kx? 1 N. Zzwg wk g b Ki DÏxc K DwjøwLZ JlabxwZ Abymi Y wg. AwbK P `ª L. Òweµq cömvi bzzb cy cöpj b mnvqzv K ió e vl v Ki 2 e emv q mdjzv jv f mÿg nq? Zvgvi DË ii mc ÿ hyw³ `vi 4 M. d vwý Km gwu c Y i evrvi m wó Z wecyb cömv ii Kvb 3 wg. Avqbvj e vsk _ K 75 jÿ UvKv FY wb q 15 Rb Kg Pvixi mnvqzvq nvwzqviwu e envi K i Q? e vl v Ki 3 mivmwi Pvwl `i wbku _ K wewfbœ ai bi mewr msmön K ib wzwb N. ÒweÁvcb wecyb cömv ii me P q iæz c~y nvwzqvi n ji ÿî cwien bi gva g GBme mewr XvKvi KvIivb evrv i weµq K ib G Z we k l weµq cömvi AwaK Kvh Ki nqó DÏxc Ki Av jv K e vsk FY, Kg Pvix `i ezb I hvezxq LiP cwi kva K ii wzwb evwl K Dw³wUi h_v_ Zv we køly Ki 4 15 jÿ UvKv Avq K ib e emvq jvfrbk niqvq wb Ri fv M vbœq bi 9 ÔG cvu G K zwmfõ ˆZwi cvkvk wecybkvix GKwU e n`vqzb cöwzôvb cvkvcvwk GjvKvi wewfbœ Dbœqbg~jK Kg Kv Ð wzwb iæz c~y Ae`vb ivl Qb cöwzôvbwu weµqkvh cwipvjbvi Rb 10 Rb my`k b, wkwÿz, vu I K. evrvi Z_ Kx? 1 mȳ ^v i AwaKvix weµqkg x wb qvm w` q Q `wk-we `wk wewfbœ eª v Ûi L. weµq K wecy bi me P q iæz c~y KvR ejv nq Kb? e vl v Ki 2 DbœZgv bi cvkv Ki mgv ivn _vkv m Ë I cöwzôvbwu cöz vwkz weµq jÿ M. wg. Avqbvj KvIivb evrv i mewr weµ qi gva g Kvb ai bi AR b e _ nq GgZve vq cöwzôvbwui ^Z vwakvix weµqkg x `i 15 w` bi Dc hvm m wó K i Qb? e vl v Ki 3 cöwkÿy Kg kvjvq cvvvq ciez x Z cöwkwÿz weµqkg xiv cvkvkmsµvší N. ÒwecYb Kvh vewji gva g GKwU ` ki Av_ mvgvwrk Ae vi Dbœqb wewfbœ Z_ µzv `i Kv Q mieivn K ib Ges cvkvk µ q AvMÖnx K i Zv ib Avevi cöwzôvb gvwjk K µzvmsµvší wewfbœ Z_ cö`v bi gva g N U Ó DÏxc Ki Av jv K Dw³wUi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 Zv `i cq ` gvwdk cö qvrbxq cy mieivn Ki Z mnvqzv K ib d j ^í 4 N.B dzw wj.õ bv Uv ii GKwU wel vz fvm cy Drcv`bKvix cöwzôvb m úöwz mg qi g a cöwzôvbwui mybvg ` ki Pvwiw` K Qwo q c o cöwzôvbwu `wk-we `wk wewfbœ d ji mswgkö Y DbœZgv bi Rym Drcv`b K i K. weµwqkzv Kx? 1 mviv ` k Rym wecy bi Rb cöwzôvbwu wwjvi wb qvm `q Ges weµq e w i L. e w³k weµq Kxfv e cöwzôv bi mybvg e w K i? e vl v Ki 2 Rb weávcb cöpv ii wm vší MÖnY K i GZ`m Ë I cöwzôvbwu cöz vwkz weµq M. weµqkg x `i Kvb Yi Afv e ÔG cvu G K zwmfó cöz vwkz jÿ AR b e _ nq ciez x Z wwjvi `i civg k cöwzôvbwu µzv `i weµq jÿ AR b e _ nq? e vl v Ki 3 cö qvrb, iæwp, Pvwn`v, µqÿgzv I eq mi Ici wfwë K i wewfbœ `v gi I N. ÒweµqKg xiv µzvi cöwzwbwa wn m e KvR Kivi cvkvcvwk cöwzôv bi mdjzv gv bi Rym Drcv`b I wecyb K i e vck e emvwqk mvdj AR b mÿg nq AR b mnvqzv K ió DÏxc Ki Av jv K Dw³wUi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 K. evrvi wefw³kiy Kx? 1 10 XvKvi AwfRvZ GjvKv evwiavivi evwm `v iwke mv ne mkvj ejvq Kwjs L. ÒwecYb wgköy n jv 4P Gi mswgköyó e vl v Ki 2 e ji k ã `irv Ly j GKRb mỳ k b hyek K KZK jv c v KU nv Z M. weµq e w i Rb DÏxc Ki N.B dzw wj.õ wecyb wgkö Yi Kvb `uvwo q _vk Z ` L AevK nb hyekwu Rvbvq, hy³iv óªi U vm _ K Dcv`vb e envi K i Q? e vl v Ki 3 Zv `i cöwzôv bi gva g G jv cvvv bv n q Q iwke mv ne Q j K N. ÒmwVK evrvi wefw³kiyb N.B dzw wj.-gi e emvwqk mvd j i g~j KviYÓ dvb K i Rvb Z cvi jb Z_ cöhyw³ mviv wek K GK evrv i cwiyz evrvi wefw³ki Yi wfwë D jølc~e K Dw³wUi h_v_ Zv we køly Ki 4 K i Q Ges GB wecyb c wzi gva g Zvi Q j Kg Li P I ^í mg q 5 Z lv d vkb nvdr ikgvwi wwrvb bi cvkvk Drcv`b I wecybkvix U vm _ K evev K Rš w` bi Dcnvi wn m e G jv cvwv q Q wecy bi cöwzôvb MÖvnK Pvwn`v c~i Y cöwzôvbwu c Y i YMZ gvb wvk i L GB c wz iwke mv n ei cq ` niqvq KzwoMÖvg Rjvi cöz ší GjvKvq Zuvi Drcv`b Li Pi mv _ 20% gybvdv avh K i cy g~j wba viy K i m úöwz QvU ev bi Rb Dcnvi wn m e wkqy cy mvgmöx cvvv Z wm q e _ nb cöwz hvmx cöwzôv bi msl v e w cviqvq cöwzôvbwui A bk cy AweµxZ K. wecwygvjv Kx? 1 _ K hvq GgZve vq cöwzôvbwui ^Z vwakvix Zvi mvg _ i g a 10% L. ÒcÖZ ÿ wecyb `ªæZ, mn R I myj f cy µ q mnvqzv K i Ó e vl v Ki 2 g~j Qv o cy weµ qi wm vší bb M. DÏxc K Kvb ai bi wecyb cš vi K_v D jøl Kiv n q Q? e vl v Ki 3 K. wewkó cy Kx? 1 N. iwke mv n ei Dcnvi cvvv Z e _ Zvi KviY DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 L. c Y i RxebP µi aviyv Abyhvqx Kvb Íi me P q `xn vqx nq? e vl v Ki 2 11 ÔAvgvb UªwWs Ki cv ikbõ 2018 mv j ivrkvnx Rjvi `wi`ª I gavex M. DÏxc K DwjøwLZ ÔZ lv d vkb nvdrõ Kvb c wz Z c Y i g~j wkÿv_ x `i wkÿv e wë cö`vb K i GB Dcj ÿ cöwzôvbwu ivrkvnx Rjv wba viy K i Q? e vl v Ki 3 wwqv g GKwU RuvKRgKc~Y Abyôv bi Av qvrb K i D³ Abyôv b mviv N. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwui 10% g~j Qv o cy weµ qi wm vší ` ki wewfbœ ckvi MY gvb e w³em Dcw Z wq jb AbyôvbwU ek K qkwu T.V P v bj mivmwi m úöpvi K i Ges ciw`b wewfbœ vbxq I wk ev Íem Z e j Zzwg g b Ki? hyw³mn we køly Ki 4 RvZxq msev`cî iæz mnkv i cökvk K i 6 wg. Rwjj K wl Awa`ß ii Aax b cöwkÿy wb q wbr ^ 5 wenv Rwg Z U g Uv Pvl K. cöpvi Kx? 1 K ib AvenvIqv AbyK j _vkvq U g Uvi ev úvi djb nq AwaK gybvdvi Avkvq L. we`ÿ rwenxb cöz ší MÖvg A j weávc bi Kvb gva gwu AwaK wzwb wb RB kn i wm q mivmwi µzv `i wbku U g Uv weµ qi cwikíbv MÖnY Kvh Ki n e? e vl v Ki 2 K ib wkš vbxq dwoqv `i Amvay ZrciZvq eva n q wzwb Zv `i wbkub Kg M. MYgva g ÒAvgvb UªwWs K c v ikbó -Gi AbyôvbwU cökvk Kiv K g~ j U g Uv weµq K ib d j cöz vwkz gybvdv AR b e _ nb Kx e j? DÏxc Ki Av jv K e vl v Ki 3 K. K wlcy Kx? 1 N. DÏxc K DwjøwLZ AbyôvbwU cöpvwiz niqvq ÔAvgvb UªwWs K c v ik biõ L. Òga e emvqxiv cy µ q cö ivwpz K i Ó e vl v Ki 2 Ici Kxiƒc cöfve co e e j Zzwg g b Ki? gzvgz `vi 4

21 18 Digital Interactive E-book 18 XvKv, h kvi, wm ju, w`bvrcyi evw 2018 welq KvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Rbve gvmy `i GKwU g vs Mv Rym d v±wi Av Q d v±wiwu g nicy i Aew Z 7 ÔmRxe viõ h kv ii wbdgv K U GjvKvq GKwU cy weµqkvix cöwzôvb cöwzôvbwu Z Avg _ K g vs Mv Rym, AvPvi, g vs Mv evi BZ vw` Drcv`b nq Rbve mrxe GwU cwipvjbv K ib GLv b Kv bv weµqkg x _v K bv wzwb Avg evmvb gvwj Ki wbku _ K mivmwi Avg msmön K ib wemz K qk m PZb µzviv GLv b KbvKvUv K ib GLv b wewfbœ cökvi eqi a i Rjevqy I AvenvIqvi cwiez brwbz Kvi Y Av gi djb Kg niqvq wbz cö qvrbxq `ªe mvgmöxi cvkvcvwk M n vwj mvgmöx weµq Kiv nq Rbve gvmy `i cöwzôv bi c ÿ c Y i Drcv`b Kvw ÿzgvîvq ervq ivlv m e cöwzôvbwu Z cwi e ki ÿwz K i Ggb Kv bv cy weµq Kiv nq bv n Q bv d j cöwzôvbwu ÿwzi m ylxb n Q GLv b cwi ekevüe DcKiY w` q cy c v KU Kiv _v K c v K Ui Mv q K. mvgwók cwi ek Kx? 1 c Y i mkj Z_ wjlv _v K m Kvi Y µzviv mn R cq `g Zv cy L. cöwz hvmx Kxfv e cy wecy b cöfvewe Ívi K i? e vl v Ki 2 M. DwjøwLZ DÏxc K AvgevMvb gvwjkiv wecy bi Kvb cwi e ki wbe vpb Ki Z cv i d j cöwzôvbwui weµq w`b w`b e ob P j Q AšÍfz ³? e vl v Ki 3 K. cöz ÿ eèbcöyvwj Kx? 1 N. DÏxc Ki cöwzôvbwui ÿwzi KviY we køly Ki 4 L. d vkb cy ej Z Kx evsvq? 2 2 Ôcjøex d vkvýõ XvKvi GKwU cvkvk cö ZKvix cöwzôvb Zviv Q j I M. DwjøwLZ DÏxc K ÔmRxe viõ Kvb ai bi LyPiv e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 g q `i bv `wbk wwrvb bi cvkvk ˆZwi K i wbr ^ kviæ gi gva g N. DÏxc Ki cöwzôvbwui mdjzvi KviY we køly Ki 4 weµq K i cöwzôvbwu me `v µzv `i Afve, cö qvrb I cq `i cöwz 8 Ôiƒcvjx Mv g UmÕ GKwU cvkvk cö ZKviK I weµq cöwzôvb cöwzôvbwu iæz w` q wbz bzzb wwrvb b cvkvk ˆZwi K i evrv i weµq K i µzv `i cq ` I iæwp Abyhvqx kvu, c v U, mv jvqvi, KvwgR, evikv ez gv b cöwz hvmx cöwzôv bi msl v e w cviqvq cöwzôvbwui KZ cÿ cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb SMS I Facebook-Gi gva g fv³v `i BZ vw` cvkvk ˆZwi K i weµq K i cöwzôvbwu cy µ q DrmvwnZ Kivi Rb g~j Qvo, Dcnvi cö`vb, Kzcb cö`vb, evbvm cö`vb BZ vw` KŠkj mv _ cöwzwbqz hvmv hvm iÿv K i Gi gva g µzv `i mv _ mym úk e envi K i m úöwz cöwzôvbwu evrvi m úömviy I weµq e w i Rb ˆZwi nq d j Aíw` bb weµq jÿ gvîv AwR Z nq wewfbœ is, fvlv, kã I Qwei e envi Kiv hvq Ggb GKwU gva g c Y i K. µzv f vjy Kx? 1 weávb cö`v bi wm vší MÖnY K i Q L. wecyb ej Z Kx evsvq? 2 K. cöwzwbwa Kx? 1 M. Òcjøex d vkvýó wecy bi Kvb ˆewk ó i cöwz iæz w` q Q? e vl v Ki 3 L. ÒweÁvcb RxebhvÎvi gvb e w K ió e vl v Ki 2 N. cöwz hvwmzv iv a Òcjøex d vkvýó KZ K M nxz c` ÿc KZUzKz hšw³k? we køly Ki 4 M. DÏxc Ki cöwzôvbwu wecyb cömv ii Kvb KŠkj e envi Ki Q? e vl v Ki 3 3 mzz MÖvgxY e vsk _ K 1 (GK) jÿ UvKv FY wb q 6,000 (Qq nvrvi)wu N. weávcb gva gi aib D jølc~e K cöwzôvb KZ K M nxz wm v šíi gyimx µq K i wbr evwo Z GKwU gyiwmi Lvgvi cöwzôv K ib gyimx jv hšw³kzv g~j vqb Ki 4 wwg `Iqv ïiæ K i Q Drcvw`Z wwg wzwb MÖv gi wewfbœ evwo Z 9 Rbve Kwig ÔKÕ bvgk GKwU Rxeb wegv Kv úvwbi wegv cöwzwbwa wzwb Pvwn`vbyhvqx mieivn K ib A bk mgq ekwkqy wwg AweµxZ Ae vq _ K K j Ri Aa ÿ Rbve RvwKi Gi mv _ `Lv K i Rxeb wegv cwjwm Kxfv e hvq G nb cwiw wz Z wzwb fv³v `i ckv, Avq, AvqZb BZ vw` we epbv Zuvi cwiev ii Avw_ K wbivcëv w` Z cv i m welqwu e vl v K ib d j K i wbr Rjv m` ii AwfRvZ GjvKvq wwg mieiv ni K_v fve Qb Rbve RvwKi Rxeb wegv cwjwm MÖn Y m Z nb ciez x Z wegv Kv úvwbwu K. wecyb wgköy Kx? 1 MÖvnKmsL v e w i D Ï k wegvmönxzv K ÔWv³vwi civgk cö`vbõ, nvmcvzv j L. ÒmKj µzvb fv³v bqó e vl v Ki 2 fwz n j wwmkvd U myweav cö`vb BZ vw` ^í gqvw` cš v Aej ^b K i Gi M. mzz Kvb ai bi evrv i wwg weµq K ib? e vl v Ki 3 gva g cöwzôvbwu Kvw ÿz mdjzv jv f mÿg nq N. mzzi M nxz wm v šíi hšw³kzv g~j vqb Ki 4 K. ckvmz Ávb Kx? 1 4 wg. i gk bv Uvi kn ii GKRb gvq e emvqx Bwj ki gšmy g i gk ewikvj L. cöz ÿ wecyb ej Z Kx evsvq? 2 _ K GK mv _ A bk cwigvy Bwjk gvq µq K i µqk Z gvq Zvi `vkv b M. Rbve Kwig KZ K m úvw`z Kvh vewj wecyb cömv ii Kvb ai bi G b wewfbœ MÖ W ( hgb eo, gvsvwi, QvU AvKv i) fvm K i weµq K i nvwzqv ii mv _ m úwk Z? e vl v Ki 3 d j fv³viv mn RB cq `g Zv Bwjk gvq µq Ki Z cv i wkš gšmy g N. wecyb cömv ii aib D jølc~e K cöwzôvbwui mdjzvi KviY we køly Ki 4 Bwj ki `vg Kg _vkvq wkqy cwigvy gvq fwel Z weµ qi Rb msiÿy 10 Ôiƒcmv B Kv-cvK Õ Lyjbv kn ii K `ª j Aew Z kxzvzc wbqwš Z kwcs m Uvi K ib eq ii Ab vb mgq hgb c njv ˆekvL, C` I Kvievbx Z m jv GLv b ev Pv `i Ljvayjvi e e v, wbivcëvg~jk cwi ek, DbœZ hvmv hvm I Pov`v g weµq K ib Gfv e wg. i gk Avw_ Kfv e h _ó jvfevb nb cvwk s-gi e e v _vkvq mn RB KbvKvUv Ki Z cv i GQvov cöwzôvbwu cwi ek K. gvokxkiy Kx? 1 `~ly iva, cwi ek Dbœqb I UKmB wecy bi Dci AwaK iæz w` q _v K d j L. cöwgzkiy ej Z Kx evsvq? 2 D³ cöwzôvbwu e emvq RM Z e vck mvdj AR b mÿg n Q M. wecy bi Kvb Kv Ri d j wg. i g ki Bwjk gvq mn R wewµ n q hvq? e vl v Ki 3 K. e w³k weµq Kx? 1 N. wg. i g ki mdjzvi KviY we køly Ki 4 L. weávcb ej Z Kx evsvq? 2 5 ivrkvnxi gvjø v UªWvm DbœZgv bi myzv Avg`vwbKviK cöwzôvb Lyjbvi M. DÏxc Ki Ôiƒcmv B Kv-cvK Õ Kvb ai bi wecwy? e vl v Ki 3 wk kvi U UvBj gvjø v UªWv m i wbku _ K myzv µq K i evnvix is I myzvi N. DÏxc Ki cöwzôvbwui mvd j i KviY we køly Ki 4 mswgkö Y DbœZgv bi ewkxu I Zvqv j cö Z K i wewfbœ ai bi 11 Ôw`kv MÖæcÕ KFC bv g Uwej I wmwjs d vb Drcv`b K i mviv `ke vcx ga e emvqxi mnvqzvq mviv `ke vcx evrvirvzkiy Ki Q mvjgv GKRb mybv gi mv _ evrvirvz K i Avm Q D³ cöwzôv bi 2016 Drcvw`Z d v bi M wnyx m h kv i cöz ší MÖv g evm K i mvjgvi wbku wk kvi U UvB ji ewkxu LyeB cq ` mvjgvi g Zv A bk M wnyx MÖv gi evrvi _ K mn RB D³ cy µq Ki Z c i ek Z ß cvkvcvwk cöwzôvbwui ek jvfevb n Q weµq I gybvdv wp Îi gva g Dc vcb Kiv n jv K. fv³vevrvi Kx? 1 25 L. e q hvm g~j wba viy ej Z Kx evsvq? 2 15 M. gvjø v UªWvm Kvb ai bi c Y i e emv Ki Q? e vl v Ki 3 5 weµq N. ÒDchy³ eèbcöyvwji Kvi Y wk kvi U UvBj mdjzv AR b gybvdv K i QÓ G wel q Zvgvi gzvgz Zz j ai 4 jvkmvb Rbve iwb ÔK Kv úvwbõ bv g GKwU Drcv`b KviLvbvi gvwjk GB cöwzôvbwu Z wewb qvm DbœZgv bi eww jvkb I cviwddg ˆZwi Kiv nq Rbve iwb cy g~j wba viyc~e K (UvKv) cwi ek Ki gva g wewfbœ Rjvq cy mvgmöx weµ qi e e v K ib µzv `i mgq (ermi) A b KB D³ cy m ú K AeMZ bq PjwZ eqi Rbve iwb weµ qi Kvw ÿz K. Riæwi cy Kx? 1 jÿ gvîv AR b Ki Z cv ibwb welqwu wb q wzwb ek wpwšíz L. D`vniYmn jvfbxq cy aviyvwu e vl v Ki 2 K. wkícy Kx? 1 M mv j D³ cöwzôvbwu c Y i RxebP µi Kvb Í i L. weµ qvëi mev ej Z Kx evsvq? 2 Ae vb KiwQj? e vl v Ki 3 M. DÏxc K wecyb wgkö Yi Kvb Kvb Dcv`v bi D jøl Av Q? e vl v Ki 3 N _ K 2015 mvj ch ší cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb N. Rbve iwbi mgm v mgvav b Zvgvi mycvwik Zz j ai 4 cöwzôv bi KiYxq m ú K Zvgvi mycvwik Zz j ai 4 weµq I gybvdv ( KvwU UvKv)

22 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy ivrkvnx, Kzwgjøv, PÆMÖvg, ewikvj evw 2018 welq KvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 ÔRvb d vkvbmõ XvKvi GKwU cvkvk cö ZKvix cöwzôvb cöwzôvbwu Q j I g q `i bv `wbk wwrvb bi cvkvk ˆZwi K i wbr ^ kv-iæ gi gva g weµq K i cöwzôvbwu me `v fv³vi Afve, cö qvrb I cq `i cöwz iæz w` q wbz bzzb wwrvb bi cvkvk ˆZwi K i evrv i weµq K i ez gv b cöwz hvmx cöwzôv bi msl v e w cviqvq cöwzôvbwui KZ cÿ cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb SMS I Facebook-Gi gva g fv³v `i mv _ cöwzwbqz hvmv hvm iÿv K i Gi gva g fv³v `i mv _ mym úk ˆZwi nq d j Aíw` bb weµq jÿ gvîv AwR Z nq K. Afve Kx? 1 L. wecyb Kxfv e fv³vi mš wó weavb K i? e vl v Ki 2 M. ÔRvb d vkvbm&õ wecy bi Kvb ˆewk ó i cöwz iæz w` q Q? e vl v Ki 3 N. cöwz hvwmzv gvkvwejvq ÔRvb d vkvbm&õ KZ K M nxz c` ÿc KZUzKz hšw³k? e vl v Ki 4 2 Ôgvayix dzj NiÕ XvKvi kvnevm gv o Aew Z cöwzôvbwui gvwjk Rbve Avwid h kv ii M`Lvjxi dzjpvwl `i wbku _ K wewfbœ Rv Zi dzj msmön K i Zvi `vkv bi gva g wewµ K i wek fv jvevmv w`em, Ô1jv dvê b, beel D`hvcb Dcj ÿ dz ji Pvwn`v e w cvq d j dzj wewµ K i Rbve Avwid Avw_ Kfv e A bkuv jvfevb nb wkš G eqi `y h vmc~y AvenvIqv I AwZ e wócv Zi Kvi Y dzj Drcv`b e vnz nq d j dz ji Pvwn`v _vkv m Ë I mgqg Zv dzj msmön Ki Z bv cvivq Rbve Avwid Avw_ Kfv e ÿwzmö Í nb GB Ae vq wzwb ek wpwšíz K. wecyb cwi ek Kx? 1 L. ÒwecY bi e wók cwi ek wbqš Y hvm Ó e vl v Ki 2 M. dzjpvwliv e wók cwi e ki Kvb Dcv`v bi mv _ m úwk Z? e vl v Ki 3 N. Rbve Avwi di wpwšíz niqvi KviY we køly Ki 4 3 wg. M Yk cvebv kn ii GKRb gvq e emvqx Bwj ki gšmy g M Yk ewikvj _ K GK mv _ A bk cwigvy Bwjk gvq µq K ib µqk Z gvq Zvi `vkv b G b wewfbœ MÖ W hgb : (eo, gvsvwi I QvU) AvKv i fvm K i weµq K ib d j fv³viv mn RB cq `gz Bwjk gvq µq Ki Z cv ib wkš gšmy g Bwj ki `vg Kg _vkvq wkqy cwigvy gvq fwel Z weµ qi Rb msiÿy K ib eq ii Ab vb mgq hgb : 1jv ˆekvL, C` I Kvievbx Z m jv Pov`v g weµq K ib Gfv e wg. M Yk Avw_ Kfv e h _ó jvfevb nb K. evrvi Kx? 1 L. c Y i gvokxkiy Kb cö qvrb? e vl v Ki 2 M. wecy bi Kvb Kv Ri d j wg. M Y ki Bwjk gvq mn R wewµ n q hvq? e vl v Ki 3 N. Rbve M Y ki mdjzvi KviY we køly Ki 4 4 ` k Kí-1 : ÔRwb gvuim wj.õ GKwU gvuimvb Kj Drcv`bKvix cöwzôvb cöwzôvbwu wemz K qk eqi a i wb œweë, ga weë I D PweË köwyi µzv `i Rb wewfbœ g W ji gvuimvb Kj Drcv`b K i evrv i weµq K i Avm Q ` k Kí-2 : Ôwbkvb A Uv wj.õ D³ wzb köwyi µzv `i D Ï k DËg wwrvbbm úbœ wewfbœ ai bi gvuimvb Kj Drcv`b K i cömvig~jk Kvh µg MÖn Yi gva g ` ki wewfbœ A j b vh g~ j m jv weµq K i Gi gva g cöwzôvbwu ek jvfevb n q Q K. jvfbxq cy Kx? 1 L. c Y i RxebPµ ej Z Kx evsvq? 2 M. Rwb gvuim wj. Kvb ai bi evrvi wefw³kiy AbymiY K i Q? e vl v Ki 3 N. Ôwbkvb A Uv wj.õ-gi mdjzv jv fi KviY we køly Ki 4 5 ÔmvbivBR MÖæcÕ Ô d«k GqviÕ bv g Uwej I wmwjs d vb Drcv`b K i mviv `ke vcx mybv gi mv _ evrvirvzkiy K i Avm Q D³ cöwzôv bi mv ji Drcvw`Z d v bi weµq I gybvdv wp Îi gva g Dc vcb Kiv n jv : weµq I gybvdv ( KvwU UvKv) jvkmvb wewb qvm (UvKv) weµq gybvdv mgq (ermi) K. Riæwi cy Kx? 1 L. c Y i evæv ej Z Kx evsvq? 2 M mv j D³ cöwzôvbwu c Y i RxebP µi Kvb Í i Ae vb KiwQj? e vl v Ki 3 N _ K 2015 mvj ch ší cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb cöwzôv bi KiYxq m ú K Zvgvi mycvwik Zz j ai 4 6 PÆMÖv gi Ônvwee UªWvm Õ DbœZgv bi myzv Avg`vwbKviK cöwzôvb MvRxcy ii ÔAvRv` U UvBjmÕ nvwee UªWv m i wbku _ K myzv µq K i evnvix is I myzvi mswgkö Y DbœZgv bi ewwmu I Zvqv j cö Z K i wewfbœ ai bi ga e emvqxi mnvqzvq mviv `ke vcx evrvirvz Ki Q mvjgv GKRb M wnyx m h kv ii cöz ší MÖv g emevm K i mvjgvi wbku AvRv` U UvB ji ewwmu LyeB cq ` mvjgvi g Zv A bk M wnyxi MÖv gi evrvi _ K mn RB D³ cy µq Ki Z c i ek Z ß cvkvcvwk cöwzôvbwui ek jvfevb n Q K. KuvPvgvj Kx? 1 L. cy Dbœqb Í i wewb qvm e q ewk nq Kb? e vl v Ki 2 M. nvwee UªWvm Kvb ai bi c Y i e emv Ki Q? e vl v Ki 3 N. ÒDchy³ eèbcöyvwji Kvi Y ÔAvRv` U UvBjmÕ mdjzv AR b K i Q Ó G wel q Zvgvi gzvgz Zz j ai 4 7 Rbve Avgvb XvKv wbdgv K U Ômy Kv ikkbõ bv g GKwU wecwy cwipvjbv K ib cöwzôvbwu Z wewfbœ Kv úvwbi RyZv msmönc~e K weµq Kiv nq cöwzôvbwui XvKv Z K qkwu kvlv Av Q GB e emv qi gva g Rbve Avgvb Kvw ÿz gybvdv AR b e _ nb ciez x Z Rbve Avgvb ÔAvgvb myõ bv g RyZv Drcv`b K i mviv `ke vcx wbr ^ kvlv vc bi gva g m jv weµq Ki Z _v Kb PjwZ eq i wzwb Kvw ÿz gybvdv AR b mÿg nb K. eª vû bvg Kx? 1 L. ÒcwiKwíZ wecwy K `ª GKwU e nr LyPiv e emvq Ó e vl v Ki 2 M. cö_g ch v q Rbve Avgv bi Ômy Kv jkkbõ Kvb ai bi LyPiv e emvq? e vl v Ki 3 N. Rbve Avgv bi mdjzvi KviY we køly Ki 4 8 ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ XvKvi A`~ i GKwU mycwikwíz Avevmb cökí ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ-gi gvwjk Rbve AvRgj Lvb XvKv kn i PjvPjKvix evm, U vw K ve, eo eo AÆvwjKvi Qv ` I wewfbœ cövpx i D³ Avevmb cök íi AvKl Yxq weávcb w` q AvevwmK cøu weµq K i Avm Q m úöwz cöwzôvbwui e e vcbv cöwz hvmx `i Zzjbvq AwaK cwigvy weµ qi j ÿ evsjv beel Dcj ÿ cöwzwu cøu eywks w` jb gvuimvb Kj, GjBwW TV I Kw úduvi wd«cö`v bi wm vší bq Gi gva g cöwzôvbwu weµ qi Kvw ÿz jÿ gvîv AR b mÿg n e e j cöz vkv Ki Q K. B- gbj Kx? 1 L. ÒweÁvcb n jv A_ cö`ë ˆbe w³k Dc vcbó e vl v Ki 2 M. ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ G weávc bi Kvb gva gwu e en Z n q Q? e vl v Ki 3 N. ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ-gi e e vcbv KZ K M nxz wm v šíi mwvkzv g~j vqb Ki 4 9 Ô ^cøxjõ wm ju kn i Aew Z GKwU e n`vqzb wefvmxq wecwy GLv b wewfbœ wefv Mi gva g Q j I g q `i wewfbœ cökvi cy weµq Kiv nq Ô ^cœxjõ G wu-kvu wefv M weµq Kv R wb qvwrz Av Q gšuzmx gšuzmx vu I mỳ k b Pnvivi AwaKvix cy m úwk Z h _ó Ávb _vkvq gšuzmx mvejxj fvlvq cy m úwk Z Z_ Dc vc bi gva g AvMZ µzv `i gy» K i vqx µzvq cwiyz K i d j Aímg q Ô ^cœxjõ-gi weµq I gybvdv e w cvq K. K vuvjm gv K wus Kx? 1 L. weµ qvëi mev ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 M. Ô ^cœxjõ wecyb cömv ii Kvb KŠkjwU e envi K i Q? e vl v Ki 3 N. ÔZzwg Kx g b Ki DËg weµqkg x weµq e w i mnvqk? DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 10 ÔAciƒcv d vkvb nvdrõ I ÔkZiƒcv d vkvb nvdrõ XvKv kn i Aew Z `ywu bvgkiv d vkvb nvdr cöwzôvb `ywu wb R `i ˆZwiK Z w_ª wcm&, kvu, wu-kvu I cvävwe XvKv kn ii wewfbœ A j kv-iæ gi gva g weµq K i _v K ÔkZiƒcv d vkvb nvdmõ m úöwz Zv `i c Y i I qemvbu Pvjy K i Q D³ I qemvb U Zv `i c Y i Qwe I K vuvjm Dc vcb K i _v K A bk evovwj we ` k Ae vb K i Zviv cöev m Ae vb Ki ji Zv `i wbku `kxq cvkv Ki AvKl Y A bk ewk I qemvbu _ K cöevmxiv D³ d vkvb nvd Ri cy mn RB µq Ki Z cv i d j ÔAciƒcv d vkvb nvd RiÕ Zzjbvq ÔkZiƒcv d vkvb nvd RiÕ weµq wø Y nv i e o hvq K. `vjvj K? 1 L. MÖxb gv K wus aviyv e vl v Ki 2 M. ÔAciƒcv d vkvb nvdrõ cöz ÿ wecy bi Kvb cš vwu AbymiY K i Q? e vl v Ki 3 N. ÔkZiƒcv d vkvbõ nvd Ri weµq e w i KviY we køly Ki 4 11 ÔivRkvnx wmé nvdrõ HwZn evnx wmé kvwo we µzv ivrkvnx Z Drcvw`Z wmé kvwo GKgvÎ Zv `i `vkv bi gva g weµq nh Lyjbvi wbdgv K U Aew Z Ôiƒcmx e wezvbõ ivrkvnx wmé nvdr _ K DbœZgv bi wmé kvwo µq K i fv³v `i wbku weµq K i Ôiƒcmx e wezvbõ-gi gvwjk Rbve mvw`k ek wkqy bxwzi Dci e emv cwipvjbv K ib hgb : Ô fv³v `i cö qvrb I Pvwn`vgvwdK cy mieivnõ, ÎæwUc~Y cy mv _ mv _ diz biqvõ, Ôc Y i e envi wewa m ú K civgk cö`vbõ I ÔevwK Z cy mvgmöx weµqõ DcwiD³ Kvh µ g fv³viv mš ó n q Ôiƒcmx e wezvbõ _ K Zv `i cö qvrb I cq `gz kvwo µq K i d j weµq I gybvdv e w cvq K. wefvmxq wecwy Kx? 1 L. weµq cömvi ej Z Kx evsvq? 2 M. ivrkvnx wmé nvdr Kvb ai bi cvbkvwi e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 N. Ôiƒcmx e wezvbõ-gi mdjzvi KviY we køly Ki 4

23 20 Digital Interactive E-book kxl vbxq K j Ri wbe vpwb cix vi cökœcî I DËigvjv : eûwbe vpwb AwaK Abykxj bi gva g miv cö wzi Rb 20 wfkviæbwbmv b~b zj GÛ K jr, XvKv welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. wkÿv I ckv Kvb wecyb cwi e ki Dcv`vb? DÏxcKwU c o 11 I 12bs cö kœi DËi `vi : 20. ivwke XvKv hvevi D Ï k ev mi GKwU AwMÖg K A_ bwzk L ivr bwzk evsjvwjfvi GKwU mycöwzwôz AvšÍR vwzk wu KU µq K i wkš mwvk mg q evm Qvovi M RbmsL vmz N mvs wzk eª vû Ô dqvi GfviÕ mvevb cöwzôvbwui GKwU v b cšuqv Z cv i bv m evmwu ai Z bv cvivq 2. wb Pi KvbwU wecy bi KvR? eûj RbwcÖq cy wek e vcx dqvi Gfvi mw`b Zvi XvKv hviqv nq bv ivwk ei ÿ Î K cy wwrvbb L weµ qvëi mev mvev bi e vck Pvwn`v _vkv m Ë I cöwzôvbwu mevi Kvb ˆewkó wu dz U D V Q M c Y i wegvkiy N cy Drcv`b dqvi Gfvi mvev bi mv _ juvwii gva g K Awe Q` Zv L cwiez bkxjzv 3. wecyb evrvi n Q ^ Y i AvswU `qvi cö Íve w` q Q M cpbkxjzv N MÖnY hvm Zv K weµ qi vb L µzvi mu 11. Ô dqvi GfviÕ mvev bi e vck Pvwn`vi 21. XvKv UªWvm nvmvb UªWv m i wbku _ K 1 jvl M we µzvi mu N µ qi vb KviY KvbwU? gwuªk Ub Kqjv mieiv ni AW vi msmön K i, 4. g~ j i AšÍfz ³ n jv K eª v Ûi cwiwpz eë gvbwbs wj. K Kqjvi AW viwu cšu Q `q i. ZvwjKv g~j ii. evwki kz L ^í c Y i g~j XvKv UªWvm Kvb ai bi cvbkvwi e emvqx? K K vk A vû K vwi L UªvK iii. cwi kv ai mgq M c Y i ˆewPÎ M Wªc wkcvim N i vk Revim N ^ Y i AvswU cö`v bi cö Íve K i I ii L i I iii M ii I iii N i, ii I 22. cy mvwifwëk LyPiv e emvq n jv iii 12. Ô dqvi GfviÕ mvev bi mv _ ^ Y i AvswU i. evæv wecwy ii. mycvi gv K U DÏxcKwU c o 5 I 6bs cö kœi DËi `vi : `Iqvi cö ÍvewU w` q Q iii. wefvmxq wecwy Drcv`K i. µzvi mš wó AR bi Rb ii. weµ qi cwigvy e w i Rb wwjvi iii. c Y i wb œgv bi Rb 23. A_ e q e ZxZ msev` Dc vcb K ejv nq K wm bgv øvbw L wbqb mvbb cvbkvwi e emvq M cöpvicî N cövwpicî 13. wb Pi Kvb cöwzôvbwu frvj cy 24. mzzv I wek ÍZv weµqkgx i Kvb ai bi Yvewj? LyPiv e emvqx Drcv`bKvix `i kvw Íi e e v K i? K kvixwik Yvewj L gvbwmk Yvewj K ISO L BSTI M EPB N EPZ M ˆbwZK Yvewj N mvgvwrk Yvewj fv³v 5. DÏxcKwU Kx wb ` k K i? K weµq cöyvwj L wecyb cöyvwj M µq cöyvwj N Drcv`b cöyvwj 6. DÏxc Ki 4_ Í ii e emvqx `i KvR n jv i. mikvwi KviLvbv _ K cy µq ii. cvbkvwi e emvqxi wbku n Z cy µq iii. mivmwi fv³vi wbku _ K cy µq 7. wecy bi ` wó KvY _ K evrvi n jv K GKwU wbw` ó vb L cy mgvnv ii vb M ez gvb I m ve µzvi mgwó N µzv I we µzvi mgwó 8. KvbwU cöwgzkiy? K c Y i evrvig~j wba viy L c Y i YMZ gvb wba viy M c Y i wefvmxqkiy N c Y i gvb wbqš Y UvKvi cy µq Ki j 10% Qvo, GUv Kvb ai bi evæv? K bm` L cwigvymz M gšmywg N myweavw` 10. e vsk Kvb ai bi ga e emvqx? K ewyk ga e emvqx L Kwgkb G R U M `vqmövnk N Kvh wfwëk 14. evrvirvzki Yi cöv_wgk jÿ Kx? K ` ki A_ bwzk Dbœqb L µzvi Rb fvjy m wó M Kg ms vb m wó N RxebhvÎvi gvb Dbœqb 15. Kvb c Y i eèbcöyvwj `xn nq? K fvm cy L wkíy M K wlcy N mevcy 16. c Y i RxebP µi Kvb Í i weµq `ªæZ ev o? K Dbœqb L cöe w M c~y Zv N m~pbv 17. cwi ekevüe gvok e envi KvbwUi mv _ m úk hy³? K cöz ÿ evrvirvzkiy L wmöb gv K wus M wi jkbwkc gv K wus N weávcb 18. KvbwU b fjwu? K B Uvi b U weávcb `qv L c Y i gvo K Z_ gyw`ªz Kiv M mỳ k Kv Pi N i cy mvwr q ivlv N c Y i Mv q weávcb Z_ gyw`ªz Kiv 19. Uwj gv K wus cö gvk bi Kvb nvwzqv ii AšÍM Z? K weávcb M e w³k weµq L cöpvi N weµq cömvi 25. wcrrv nvu, g vk Wvbvjm BZ vw` Kvb ai bi msmvb? K ^ Qvg~jK msmvb L d«vbpvbr msmvb M wewkó c Y i msmvb N mycvi vi 26. KvbwU e wók cwi e ki Dcv`vb? K cöhyw³ L ms wz M RbmsL v N Kv úvwb 27. M vivw U I Iqv iw U wecy bi Kvb Kv Ri AšÍfz ³? K cwienb L weµq M `vgrvzkiy N weµ qvëi mev DÏxcKwU c o 28 I 29bs cö kœi DËi `vi : nvmvb GKRb cvbkvwi e emvqx Drcv` Ki KvQ _ K cöwz KwR 18 UvKvi Avjy µq K i cöwz KwR Avjyi cwienb LiP 2 UvKv wzwb cöwz KwR Avjy Z kzkiv 20 UvKv gybvdv K ib 28. nvmvb Kvb c wz Z Avjyi g~j wba viy Ki Z cvi eb? K Pjgvb nv i L e q hvm gybvdvi wfwë Z M cöwz hvwmzvwfwëk N f vjywfwëk 29. DÏxc K nvmvb cöwz KwR Avjy KZ UvKvq weµq K ib? K 22 L 26 M 24 N K e wzµg? K nvj mjvi M wi UBjvi L mvcøvbqvi N G R U 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN M 2 L 3 L 4 N 5 L 6 M 7 M 8 L 9 L 10 N 11 K 12 K 13 L 14 L 15 K 16 L 17 L 18 N 19 M 20 M 21 M 22 M 23 M 24 M 25 L 26 N 27 N 28 L 29 M 30 L Self test

24 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy XvKv iwm Wbwmqvj g Wj K jr welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. e qeûj weávcb gva g n jv 12. Drcv` bi Av M Kvb KvRwU Ki Z nq? 23. kwcs cy Kbvi ÿ Î K cwîkv L g vmvwrb K vb wbe vpb L cöwgzkiy i. c~e cwikíbv Kiv nq M Uwjwfkb N wej evw M cwi ek we køly N fv³v mš wó hvpvb ii. Kbvq mgq ewk jv M 2. µzv fv³v `i Awf hvm wb úwë Kiv nq 13. Kvb KvR mwvkfv e bv Ki j µzviv iii. evievi Kbv nq wk mi gva g? h_vmg q cy cvq bv? K cöpvi L weávb K weávcb L µq M e w³k weµq N MYms hvm M wecyb KvR N g~j wba viy 24. mšikw³i e envi evovi Kvi Y Rbve 3. Kv úvwbi Av`k Rvbv Kx ai bi Y? DÏxcKwU c o 9 I 10bs cö kœi DËi `vi : wkgyj mšikw³ PvwjZ bzzb d vb D veb K ˆbwZK Y L ckvmz Y AvBmwµ gi evrv i bzzb G m Q Ki jb d vbwu Kvb köwyi cy? M mvgvwrk Y N gvbwek Y K Ôjv f jvõ wfbœagx ^v` Ges `v g wkqzuv wkí L cöavb M wbqwgz AhvwPZ N bzzb AhvwPZ 4. AbjvBb wecyb GKwU Kg e j Aíw` bb GwU fv jv Ae v b P j DÏxcKwU c o 20 I 21bs cö kœi DËi `vi : i. cöz ÿ hvmv hvm e e v G m Q Z e ÔBMjyÕ I Ô cvjviõ eª vû iæwg dvg v wjwg UW GKwU Iim vjvbb ii. e qeûj wecyb e e v AwaKvsk evrvi `Lj K i Av Q Ôjv f jvõ Drcv`bKvix cöwzôvb Iim vjvb bi ^v ` wfbœzv iii. mgqmv cÿ wecyb e e v Pv Q evrv i Av iv cöwzwôz n Z ZvB GwU Avbvi Rb GKwU dgy jv D veb K i Q cy wu ek wkqz weµqkgx wb qvm K i Q Drcv` bi Av M Kv úvwb µzvi gzvgz Rvbvi 14. jv f jv, BMjy Ges cvjv ii g a Zxeª Rb mviv ` k 250 Rb Kgx wb qvm w` q Q 5. Kvb ai bi cöz ÿ wecyb KŠkj cöwz hvwmzvi Kvi Y µzviv Kvb 25. Iim vjvbb Kvb ai bi cy? AbjvB b Ges WvK hv MI n Z cv i? myweavwu fvm Ki Q? K Riæwi cy L myweav cy K AbjvBb wecyb L WvK gv K wus K Kg ms vb m wó L ^í g~ j cy cövwß M wewkó cy N AhvwPZ cy M B gbj gv K wus N K vuvjm gv K wus M wkívqb 26. evrvirvzki Yi Drcv`bc~e Kvh vewj 6. µzv mš wó ÿ Î KvbwU mwvk? N we `wk cy fv Mi my hvm Øviv Kv úvwb Rvb Z cvi e K µzv mš wó = c Y i Kvh KvwiZv 15. Ôjv f jvõ-i wecyb Kv Ri gva g n Q i. µzvi Pvwn`v µzv f vjy i. Uwjwfkb ii. c Y i fwel r evrvi L µzv mš wó = µzvi cöz vkv ii. wej evw iii. Drcv` bi m ve cwigvy c Y i Kvh KvwiZv iii. B Uvi bu K i M µzv mš wó = µzvi cöz vkv I ii L i I iii M ii I iii N i, ii I iii µzvi e q K i I ii L i I iii M ii I iii N i, ii I 27. c Y i RxebP µi Kvb Í i µzvcöwz iii LiP m e v P nq? N µzv mš wó = µzvi e q µzvi cöz vkv 16. grỳ Uvb Ifvi wby q K i K? K cy Dbœqb Íi L c~y Zv Íi 7. wecy b Drcv`b-c~e Kv Ri AvIZvfz³ n jv K LyPiv e emvqx L cvbkvi M czb Íi N m~pbv Íi i. ch vwqzkiy M µzv N fv³v ii. hš cvwz msmön 17. evrv ii ˆewkó KvbwU? iii. cöwz hvmx wpwýzkiy K `i-klvkwl L g~j wba viy M weµq N Drcv`b 18. Bgivb Avn g` g Uªv kwcs gj _ K 2wU 8. f vjy m ú K KvbwU wvk? kvu wk b Qb wzwb Kvb evrv ii m`m? K f vjy = e q myweav M f vjy = e q L f vjy = myweav e q N evrvi f vjy = cy e q 9. KvbwU Awbqš Y hvm? K Rb Mvôx L c Y i ˆewPÎ M KuvPvgv ji µgn«vmgvbzv N mvgwók cwi ek 10. wecyb cwi e ki e wók Dcv`vb jv i. Amxg my hvm m wó K i ii. wecybkvix wbqš Y Ki Z cv i iii. Zzjbvg~jK Kg cwiez bkxj 11. cwi e ki Kvb Dcv`vbwU Kv úvwbi evrvirvzkiy Kvh µg K mivmwi cöfvwez K i? K cöhyw³ M cövk wzk L cöwz hvmx N A_ bwzk K e emvq L wkí M fv³v N cybtwe µzvi 19. Kvb cy wewµi ÿ Î cöwz hvwmzv niqvi KviY i. wekí c Y i Dcw wz ii. c v KwRs iii. A bk µzvi Dcw wz 20. cöhyw³ Kvb Pj Ki AšÍf y³? K RbmsL v welqk L cwipvjbv welqk M cwiw wzmz Dcv`vb N e w³mz ˆewkó 21. we` vjq, nvmcvzvj Ges KvivMvi Kvb ai bi evrv ii Ask? K cövwzôvwbk evrvi L fv³v evrvi M mikvwi evrvi N e wók evrvi 22. gv K wus Gi 4Ps Gi RbK K? K wdwjc KUjvi L bbj evi Wb M Kjwfb jb Kjvi N Gd WweøD UBji 28. KvbwU mwvk Abyµg? K Drcv`bKvix cvbkvi fv³v LyPiv we µzv L Drcv`bKvix cvbkvi LyPiv we µzv fv³v M cvbkvi Drcv`bKvix fv³v LyPiv we µzv N Drcv`bKvix LyPiv we µzv cvbkvi fv³v 29. wdwjc KUjv ii g Z, c Y i Íi msl v n jv K PviwU L wzbwu M `ybwu N cuvpwu DÏxcKwU c o 30bs cö kœi DËi `vi : PŠiv Ívi gv o Avwm di evwowu ek DuPz GwU mn R mevi br i c o GKwU weávcbx ms v evwowui GKwU `qvj fvov K i GKwU wbw` ó Kv úvwbi weávcb `q wkš H Kv úvwbi weávcb `Iqvi D Ïk AwR Z nqwb ciezx Z ms vwu is I Qwei e envi nq Ggb GKwU kw³kvjx RbwcÖq gva gi mnvqzvq weávcb `q d j cöwzôvbwu mdjzv AR b mÿg nq 30. DÏxc K D jøwlz fvov Kiv vbwu weávc bi Kvb gva g wn m e MY n e? K AvKvk weávcb L ewntweávcb M cömvi N cöpvi 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN M 2 M 3 L 4 K 5 M 6 L 7 M 8 L 9 N 10 M 11 L 12 M 13 M 14 L 15 N 16 L 17 K 18 M 19 K 20 L 21 M 22 L 23 K 24 N 25 K 26 N 27 N 28 L 29 L 30 L Self test

25 22 Digital Interactive E-book 22 Av`gRx K v Ub g U K jr, XvKv welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. `vjvj Zvi Kv Ri wewbg q Kx cvq? 20. wg mm iƒcv Kvb c wz Z kvwo I K gybvdv L grywi w_ªwc mi g~j wba viy K i _v Kb? M Kwgkb N ezb 10. µzvi mv _ mivmwi m úk m wó I ervq K e q- hvm L fvimvg we `y DÏxcKwU c o 2 I 3bs cö kœi DËi `vi : ivlvi KŠkj n Q M Pjgvb nvi N f vjywfwëk I ck Kv úvwb wbr ^ KviLvbvq wewfbœ K Rbms hvm L e w³k weµq 21. ivr bwzk cwi e ki AšÍfz ³ Dcv`vb n jv ai bi RyZv ˆZwi K i Zviv Drcvw`Z RyZv M weávcb N cöpvi i. AvBb-Kvbyb ` ki wewfbœ eo kni jv Z wbr ^ kv 11. Kwgkb gv P U Kvb ai bi cvbkvi? ii. mikvwi ms v iæ gi gva g fv³v `i wbku wewµ K i K c~y mev`vbkvix L mxwgz mev`vbkvix iii. ekiz Gi d j Zv `i Zzjbvg~jK jvf ewk nq M UªvB cvbkvi N cöwzwbwa 2. I ck Kvb ai bi wecwy? 12. e qeûj weávcb gva g n jv K PBb vi L mycvi vi K msev`cî L iwwi 22. GKRb weµqkgx i ˆbwZK Yvewj KvbwU? M wefvmxq wecwy N eûkvlv wecwy M Uwjwfkb N Pjw PÎ K wgïk ^fve L AvZ wek vm 3. I ck Kv úvwbi ewk jv fi KviY n jv 13. wcöwgqvg Kvb ai bi wecyb cömv ii nvwzqvi? M wek ÍZv N Kíbvkw³ i. Kvg Dcwie q K weávcb L e w³k weµq 23. MÖxb gv K wus Gi gva g ii. wbr ^ e e vcbv I cwipvjbv M weµq cömvi N MYms hvm i. cwi ek `~ly iva Kiv hvq iii. ga e emvqx `i cwinvi DÏxcKwU c o 14 I 15bs cö kœi DËi `vi : ii. mgv Ri Kj vy mvwaz nq Ôiæ ej viõ mivmwi K l Ki KvQ _ K iii. cwi e ki fvimvg ervq _v K wewfbœ ai bi mewr µq K i fv³v `i DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : wbku weµq K i nvvr eb vi Kvi Y K i I ii L i I iii Drcv`K Drcv`b ji mv _ hvmv hvm e e v M ii I iii N i, ii I iii ÿwzmö Í nihvi Kvi Y wkqzw`b mewr bv 24. gv K wus cö gvk bi cöz ÿ KŠkj KvbwU? Avmvq weµq I gybvdv n«vm cvq K weávcb L weµq cömvi wwjvi 14. iæ ej v ii cy mieivn wewnœz niqvi M MYms hvm N e w³k weµq Rb Kvb cwi e ki cöfve we` gvb? 25. DbœZgv bi cy `ªe cviqv hvq cvbkvwi e emvqx K mvs wzk L mvgvwrk i. PBb v i M A_ bwzk N cövk wzk ii. wwcvu g U v i 15. DÏxc Ki cöwzôvbwu Z cöfve we ÍviKvix LyPiv e emvqx iii. mycvi v i 4. DÏxcKwU Kx wb ` k K i? Dcv`vb _ K gyw³i Dcvq n jv i. K wecyb cöyvwj L eèb cöyvwj cwi ek wbqš Y Kiv ii. M µq cöyvwj N Drcv`b cöyvwj iv Ív DuPz Kiv 26. KZ mv j Ilya bxwz cöyxz nq? iii. cwi ek iÿvq m PZb niqv 5. DÏxc Ki 4_ Í ii e emvqxi KvR n jv K 1982mv j L 1985 mv j i. mivmwi KviLvbv _ K cy µq M 1990 mv j N 1994 mv j ii. cvbkvwi e emvqxi wbku _ K cy µq DÏxcKwU c o 27 I 28bs cö kœi DËi `vi : iii. mivmwi fv³vi wbku _ K cy weµq 16. evrvi wefw³ki Yi myweav n jv iæcg wewfbœ AÂj _ K bvbv ai bi dj i. weµq e w ii. e q e w msmön K i dj jv K K qkwu MÖ W iii. K i I ii L i I iii M ii I iii N i, ii I c Y i gv bvbœqb iii fvm K i Zvi `vkv b weµq K i d j 6. Kvb mvj _ K wecyb hym ïiæ nq? `vkv b memgq µzv `i wfo j MB K 1860 L 1920 _v K M 1950 N Iqv iw U c Y i Kvb Dcv`v bi AšÍfz ³? 27. iƒcg Kvb ai bi wecybkvh m úv`b K i? 7. evsjv ` ki A_ bxwz Z wecyb iæz c~y K ˆewPÎ Zv L ˆewkó K cwienb L weávcb M Ae`vb ivl Z cv i, KviY Gi gva g eª vû bvg N mev M cöwgzkiy N ch vwqzkiy i. RbmsL v e w cvq 18. wb Pi Kvb ai bi cy µ q 28. D³ Kv Ri gva g iæcg hme myweav cvq ii. K wli Dbœqb nq c~e cwikíbvi cö qvrb nq bv? Zvn j K iii. myôz eèb wbwðz nq Avewk K L jvfbxq i. AwaK gybvdv AR b M wewkó N kwcs ii. cöwz hvwmzv e w 19. cy g~ j i AšÍM Z Dcv`vb iii. mwvk g~j cövwß 8. µzv f vjy Kx? i. ZvwjKv g~j ii. gvb K cy _ K cövß myweav iii. evwki kz K i I ii L i I iii L c Y i g~j M ii I iii N i, ii I iii M µzv I we µzv m úk 29. cöwgzki Yi D Ïk KvbwU? N cövß myweav I e qi cv_ K DÏxcKwU c o 20bs cö kœi DËi `vi : K gvb wba viy L mev cö`vb 9. cöpv ii ˆewkó n jv avbgwð Z wg mm iƒcvi GKwU kvwo I M gv bvbœqb N köwye KiY i. ˆbe w³k Dc vcbv w_ªwc mi `vkvb i q Q wzwb kvwo I 30. Kvb evrvi wbw` ó v b K `ªxf Z _v K? ii. A-A_ cö`ë w_ªwc mi µqg~ j i mv _ AwZwi³ 100 UvKv K fv³v L wkí iii. MÖnY hvm Zv gybvdv a i µzv `i wbku weµq K ib M cybtwe µzv N mikvwi 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN M 2 N 3 M 4 L 5 M 6 M 7 M 8 N 9 N 10 L 11 N 12 M 13 M 14 N 15 M 16 L 17 N 18 L 19 L 20 K 21 K 22 M 23 N 24 N 25 N 26 K 27 N 28 L 29 K 30 L Self test

26 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy ZRMuvI K jr, XvKv welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. wb Pi KvbwU mvgwók cwi e ki ewnf Z Dcv`vb? K A_ bwzk L mvs wzk 13. fvimvg we `y Kx? M ivr bwzk N Rb Mvôx K h we `y Z Avq ewk wkš e q Kg 2. cövk wzk cwi e ki Dcv`vb jv n jv L h we `y Z Avq Kg wkš e q ewk i. Rjevqy ii. g wëkv M h we `y Z Avq I e q mgvvb iii. cöhyw³ N h we `y Z Avq I e q ewk 3. eè bi AšÍfz ³ welq n jv i. gvokxkiy ii. cöyvwji we Í wz iii. jwrw Km 4. wecy bi Kvb KvR DËgfv e m úvw`z n j Zv K weµ qi A a K e j? K µq L cwienb M `vgrvzkiy N weávcb 5. wb Pi KvbwU mgqmz Dc hv Mi mv _ RwoZ? K cwienb L weávcb M wewbgq N `vgrvzkiy DÏxcKwU c o 6 I 7bs cö kœi DËi `vi : Rbve iwei h kvi _ K mewr msmön K i KviIqvb evrv i mieivn K ib m cöwz `ŠjZw`qv cvuzwiqv Nv U Zxeª hvbr Ui Kvi Y mewr evsvvb UªvK Zvi n Z wej ^ nq mieivn w` Z bv cvivq Gevi cöpzi mewr cu P hvq I YMZgvb bó nq d j Rbve iweb e vck ÿwzi m ylxb nq 6. Rbve iweb m cöwz Kvb ai bi cöwzeükzvi m ylxb n q Qb? K ^Ë MZ L mgqmz M vbmz N iƒcmz 7. Rbve iweb Avw_ K ÿwz n«v m KiYxq n jv i. wngvmvim úbœ cwienb e envi ii. ch vwqzki Yi e e v MÖnY iii. wekí c _ cy cwienb 8. Kv `i K wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z ivlv nq? K fv³v L Drcv`K M cvbkvi N ißvwbkvik DÏxcKwU c o 9 I 10 bs cö kœi DËi `vi : Rbve ivqnvb GKRb cövb fu Kvi we µzv wzwb fv³v `i ˆewkó g~j vq bi gva g ` L Qb h XvKv I PÆMÖvg jvk `i µqÿgzv ewk Gi Dci wfwë K i wzwb XvKv I PÆMÖv g cövb fu Kv ii kš-iæg vcb K i Qb Ges e vck mvdj c q Qb 9. DwjøwLZ DÏxc K Rbve ivqnvb evrvi wefw³ki Yi PjKwU e envi K i Qb? K wkÿv L Avq M NbZ N ckv 10. Rbve ivqnv bi e emvq ÿ Î mvd j i KviY n jv i. evrvi Rwic ii. evrvi wefw³kiy iii. cy evrvirvzkiy 14. cöwzwbwa ga e emvqx n jv K cvbkvwi L LyPiv we µzv M e vsk I wegv N `vjvj 15. c Y i AšÍfz ³ n jv i. `ªe ii. aviyv iii. mev 16. Afve Kx? K Pvwn`v L Dc hvm ÿgzv M cö qvrb N cy ev mev DÏxcKwU c o 17 I 18 bs cö kœi DËi `vi : gqgbwms ni ÔiƒcvÕ cøvrvq wg mm köveyxi ÔmvZisÕ bv g GKwU kvwoi `vkvb i q Q Zvi cöwzôv bi weµqkg xiv AwfÁZvi Av jv K MÖvnK `i cq `i gvîv ev S kvwoi g~j wba viy K ib G Z KL bv Zuvi jvf ewk Avevi KL bv jvf Kg nq m cöwz Av kcv k K qkwu wecwy Z GK` i (Fixed price) AvKl Yxq wwrvb bi kvwo weµq Kiv ïiæ K i Gi d j wg mm köveyxi A bk MÖvnKB Hme wecwy _ K kvwo µq Ki Qb ` L wzwb wpwšíz n q c ob 17. wg mm köveyx Kvb c wz Z g~j wba viy K ib? K e q hvm L fvimvg we `y M f vjywfwëk N AvbygvwbK 18. wg mm köveyxi mgm v _ K D Ëvi Y KiYx n jv i. MÖvnK `i Av v AR bi c` ÿc MÖnY Kiv ii. Ab vb we µzv `i g~j we epbv Kiv iii. cöwz hvmx `i c Y i gvb we epbv Kiv 19. c~y mev`vbkvix cvbkvi K? K Rbv ij jvbb cvbkvi L K vk GÛ K vwi cvbkvi M Wªc wckvim& N i vk Revim& DÏxcKwU c o 20 I 21 bs cö kœi DËi `vi : wgicy i Rbve civ Mi ÔcivM f vivbwu viõ Aew Z wzwb cvbkvwi e emvqx `i wbku _ K cy µq K i Av kcv ki `vkv bi P q wkqzuv n«vmk Z g~ j fv³v `i wbku cy weµq K ib ZvQvov AW vi Abyhvqx cy cuš Q `b G Z Aí mg qb Rbve civ Mi wecwy Z weµq e vckfv e e w cvq 20. Rbve civm Kvb ai bi ga e emvqx? K cvbkvi M AvoZ`vi L LyPiv N G R U 22. Rbve kvnwiqvi PÆMÖvg ij k b weµqkg x Qvov ^qswµq e e vq Pv, Kwc I Kvgj cvbxq weµq K ib GLv b AvMZ hvîxiv LyeB mn RB cq `i fvm Ki Z cvivq LyeB mš ó Rbve kvnvwiqv ii e emv qk Kvb ai bi e emvq e j? K åvg gvy LyPiv e emvq L Uwjgv K wus M A Uv gwuk fvwìs N myweav vi 23. K P ovší fv³vi wbku cy weµq K i? K Wªc wkcvim L i vk Revim M LyPiv e emvqx N cvbkvi e emvqx 24. weávc bi ˆewkó KvbwU? K e w³k Dc vcbv L úýikxc M wcöwgqvg N A_ cö`ë 25. weµq cömv ii myweav n jv i. ZvrÿwYK cy µ q DrmvwnZKiY ii. bzzb c Y i cöpjb iii. AvšÍte w³k m úk vcb DÏxcKwU c o 26 I 27 bs cö kœi DËi `vi : wg mm Zvwbqv ^cwiev i KbvKvUvi Rb ÔDËiv kwcs Kg cø Õ-G hvb kwcs Kg cø wu AZ vaywbk my hvm-myweavm úbœ niqvq Ges GKB ai bi c Y i `vkv bi Ae vb cvkvcvwk niqvq Zviv Lye mn RB cq `i cy jv KbvKvUvi KvR kl K i bb mlv b ev Pviv wkqzÿy Ljvayjv K i Lye Avb ` K i Zvici dzw Rv b Lvevi m i wm b Kg cø Lye cq `i GKwU Qwe Dc fvm K ib Gfv e mvivw`b Avb ` we bv`b KvUv Z c i cwiev ii mevb Lywk 26. ÔDËiv kwcs Kg cø Õ Kvb ai bi wecwyi AšÍfz ³? K PBb vi L mycvi gv K U M cwikwíz wecwy K `ª N nvbcvi gv K U 27. ÔDËiv kwcs Kg cø Õ-G KbvKvUvi myweav n jv i. g bvig cwi ek ii. DbœZ MÖvnK mev iii. mse cöpvibv 28. ez gv b evwywr K e vsk jv Zv `i µwwu Kvh wwwfk b wkwÿz I vu ZiæY-ZiæYx `i wb qvm K i Q Giv m ve MÖvnK `i mv _ Uwj dv b I e w³mz ch v q hvmv hvm K i µwwu KvW e envikvix msl v e w K i Q DÏxc K Kvb ai bi cömvig~jk Kv Ri K_v ejv n q Q? K weávcb L weµq cömvi M e w³mz weµq N cöpvi 29. Rbve mšwgî ÔAwb ` mycvi kcõ-g weµqg x wn m e PvKwi Ki Qb wzwb AvKl Yxq e w³ Z i AwaKvix, AvZ wek vmx, D` gx I Avkvev`x GKRb gvbyl ZvQvov gvwr Z Av`e Kvq`v I wkïk ^fv ei Kvi Y Zvi mybvg i q Q d j eqi bv Nyi ZB wzwb GLb d vi Bb Pv R i `vwqz c jb weµqkg x wn m e Rbve mšwg Îi Kvb ai bi Yvewji K_v D jøl Kiv n q Q? i. ckvmz Yvewj ii. gb ÍvwË K Yvewj iii. mvgvwrk Yvewj 11. wb Pi KvbwU weávcb gva g ewnf Z? 21. Rbve civ Mi mvd j i KviY n jv K iwwi L wuwf i. fv³v `i Pvwn`v c~iy 30. wmöb gv K wus Gi g~j weµq n jv M UªvbwRU N cöpvi ii. weµ qvëi mev cö`vb i. cwi ekevüe cy wecyb 12. fvm c Y i wecyb ˆewkó n jv iii. c Y i e vck cö gvkb ii. UKmB wecyb iii. c Y i myôz eèb i. `xn jvbb cöyvwj ii. Kg GKK g~j iii. Pzw³wfwËK µq 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN Self test 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 K 3 M 4 K 5 N 6 M 7 K 8 K 9 L 10 K 11 N 12 K 13 M 14 N 15 N 16 L 17 N 18 K 19 K 20 L 21 K 22 M 23 M 24 N 25 K 26 M 27 K 28 L 29 M 30 K

27 24 Digital Interactive E-book 24 ivrkvnx mikvwi wmwu K jr welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. Kxfv e wecy bi g~j D Ïk AR b Kiv m e? K c Y i iƒcmz Dc hvm m wói gva g L cy gv bi avivevwnk cwiez b K i M Drcv`b I fv³vi g a mym úk vcb K i N µq wm v šíi Ici e vck n Í ÿc K i 2. Ô fv³vb ivrvõ Kb? K wecy bi mkj Kvh µg fv³v Kw `ªK L fv³viv µq K i cy fvm K i M fv³viv ivrvi mv _ Zzjbxq N mgv R fv³vi msl v AZ wak 3. Kv bvwkqyi Afve, µ qi mvg_ Ges µ qi B Qv Kv bv e w³i g a ez gvb _vk j Zv K Kx e j? K cö qvrb L Afve M Pvwn`v N f vjy 4. mvgwók cwi e ki Dcv`vb jvi cök wz Kgb? K wbqš Y hvm L Af šíixy M Awbqš Y hvm N AwZ ÿz`ª 5. wecy bi ` wó KvY _ K evrvi n jv K cy mgvnv ii vb L cy µq-weµ qi vb M c Y i ez gvb I m ve µzvi mgwó N µzv I we µzvi mgwó DÏxcKwU c o 6 I 7bs cö kœi DËi `vi : Rbve Avgvb GKRb eo cvbkvi wzwb MvRxcyi wkí GjvKvq Aew Z BBRM _ K iw msmön K ib Ges wewfbœ mzz cök í iw cšu Q `b wewbg q Avgvb Kwgkb cvb 6. Rbve Avgvb Kvb ai bi cvbkvwi e emvqx? K UªvK cvbkvi L wkí cvbkvi M Wªc wkcvim N `vjvj 7. Rbve Avgv bi e emv qi myweavrbk w`k n Q i. cy `vgrvz Ki Z nq bv ii. gvwjkvbv MÖnY Ki Z nq bv iii. SzuwK MÖnY Ki Z nq bv 8. cwi ek cöfvwez K i gvby li i. AvPvi-AvPiY K ii. ixwz-bxwz K iii. wpšív- PZbv K 9. c Y i RxebP µi me P q SuywKc~Y Íi KvbwU? K cy Dbœqb Íi L cy aviyv Íi M c~y Zv Íi N cöe w Íi 10. eèbcöyvwji gva g i. cy cöevwnz nq ii. A_ cöevwnz nq iii. Z_ cöevwnz nq DÏxcKwU c o 11 I 12bs cö kœi DËi `vi : jvkx kvwoni cöwzwu kvoxi µq g~ j i mv _ AwZwi³ 100 UvKv gybvdv a i µzv `i wbku kvwo weµq K ib 11. jvkx kvwo Ni Kvb c wz Z kvwoi g~j wba viy K ib? K Pjgvb nvi L f vjywfwëk M fvimvg we `y N e q- hvm 12. DÏxc K DwjøwLZ c wz Z g~j wba vi Yi ÿ Î we ep welq n jv i. w i e q ii. cwiez bkxj e q iii. cöz vwkz weµ qi cwigvy 13. weµq Kvb ai bi Dc hvm m wó K i? K iƒcmz Dc hvm L mgqmz Dc hvm M vbmz Dc hvm N ^Z MZ Dc hvm 14. µzv cy wbe vpb K i KvbwUi wfwë Z? K c Y i f vjy L c Y i c v KwRs M c Y i wwrvbb N c Y i AvK wz 15. ch vwqzkiy wk mi wfwë Z wefvrb Kiv nq? K Yvewj Abyhvqx L mev Abyhvqx M ^v` Abyhvqx N MÜ Abyhvqx 16. gvokxki Yi d j c Y i i. YMZ gvb iÿv cvq ii. Pvwn`v e w cvq iii. AvKl YxqZv e w cvq w` bi g a g~j cwi kva Ki j 6% evæv Ges 30 w` bi g a g~j cwi kva Ki Z n e GwU Kvb ai bi evæv? K bm` L gšmywg M Kvh wfwëk N cwigvy 18. cvbkvwi e emv qi ˆewkó n jv K mxwgz c Y i jb `b L ^í g~jab M cy ˆewPÎ Zv N mivmwi hvmv hvm 19. mevmz cy KvbwU? K eb L cvj vi M mvb Kj N cwýj 20. wecyb wgkö Yi Dcv`vb KqwU? K GKwU L `ybwu M wzbwu N PviwU 21. fv³v evrvi wefw³ki Yi KviY Kx? K Drcv` bi PjK wby q L fv³vi `ŠivZ cwigvc M ga e emvqxi cöfve wby q N fv³vi Pvwn`v kbv³kiy 22. ÔRxeb avpõ wb œi Kvb evrvi wefw³ki Yi m úk hy³? K fš MvwjK L AvPiYwfwËK M gb ÍvwË K N RbmsL v welqk 23. wkí evrvi wefw³ki Yi wfwë KqwU? K wzbwu L PviwU M cuvpwu N mvzwu DÏxcKwU c o 24 I 25bs cö kœi DËi `vi : cjvk GKRb mvevb Drcv`bKvix m me ikg LiP wnmve Kivi gva g g~j wba viy K i weµq Lye ewk bv niqvq GLb m 5wU mvev bi mv _ 1wU wd«`iqvi wm vší wb q Q 24. cjv ki Drcvw`Z mvevb Kvb ai bi cy? K AZ vek Kxq cy L jvfbxq cy M Riæwi cy N kwcs cy 25. cjvk Kvb c wz Z g~j wba viy K i? K e q hvm c wz Z L f vjywfwëk c wz Z M PjwZ nvi wfwëk c wz Z N `icîwfwëk c wz Z 26. e qeûj weávcb gva g n jv K msev`cî L iwwi M Uwjwfkb N Pjw PÎ 27. weávc bi gva g wbe vp b we ep welq KvbwU? K c Y i gvb L c Y i cök wz M c Y i Drcv`b mgq N c Y i KuvPvgvj 28. weávcb Kvb ai bi hvmv hvm e e v? K GKgyLx L wøgylx M wîgylx N eûgylx 29. MÖxb gv K wus Gi aviyv jv n Q i. cwi ek `~ly iva ii. UKmB wecyb iii. cwi ek Dbœqb 30. Kvb Í i c Y i cömvi ewk iæz c~y? K c~y Zv Í i M cöe w Í i L m~pbv Í i N czb Í i 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN M 2 K 3 M 4 M 5 M 6 L 7 K 8 N 9 L 10 N 11 N 12 K 13 N 14 K 15 K 16 L 17 K 18 K 19 L 20 N 21 N 22 M 23 M 24 K 25 K 26 M 27 L 28 K 29 N 30 L Self test

28 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy K v Ub g U K jr, h kvi welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. Drcv`K mgevq Kvb ai bi cvbkvi? K cöwzwbwa L mxwgz mev`vbkvix M c~y mev`vbkvix N Drcv`K kvlv 10. ÔKv `i eªv`vmõ-gi weµq we K `ªxf Z KvbwU wb ` k K i? K eû cy L eû kvlv 2. eèbcöyvwj Z ga e emvqxi Ae vb M eû gvwjkvbv N GKB bvg Kvi gv S? 11. ÔKv `i eªv`vm Õ-Gi ˆewkó n jv K Drcv`b I LyPiv e emvqxi i. bm` weµq ii. weµqkg xi Afve L cvbkvi I fv³vi iii. e n`vqzb µq K weµq M Drcv`K I fv³vi M weávcb N LyPiv e emvqx I cvbkvi 3. µgweez bg~jk cöwµqvi dmj KvbwU? 12. µzvi evmvq c Y i ZvwjKv cöiy Kiv K weávcb L weµq KŠkj M Drcv`K N wecyb DÏxcKwU c o 4 I 5 bs cö kœi DËi `vi : Ômy `iebõ bv g GKwU Kv úvwb gv j qwkqv n Z cvwb weï KiY gwkb Avg`vwb K i wbr ^ weµqkg xi gva g Zvi fv³v `i wbku wewµ K i Zv `i weµqkg xiv m ve µzv `i wbku cy wui fv jv-g ` mkj w`k ey bv K i weµqkvh m úbœ K ib 4. DÏxc K DwjøwLZ Kvh µg K Kx ejv hv e? K weávcb L weµq cömvi M e w³k weµq N Rbms hvm 5. Giƒc KvR A_ bwzkfv e Kx iæz enb K i? K c Y i Pvwn`v m wó L e vck Av v AR b M e vck cöpvi Pvjvq N weávcb LiP n«vm 6. weµ qi cwigvy e w m e v P ch v q cušqvq Kvb Í i? K m~pbv Íi L cöe w Íi M c~y Zv Íi N czb Íi 7. weµwqkzv K Kx bv g AwfwnZ Kiv nq? K me Rbxb weávcb L Rbms hvmg~jk cöpviyv M ^íkvjxb cö Yv`bv N e w³mz weávcb 8. Kvh Ki evrvi wefw³ki Yi we ep welq n jv i. cwigvc hvm Zv ii. cö ek hvm Zv iii. wek vm hvm Zv 9. wg mm iƒcv avbgwûi GKwU e n`vqzb wecwy Z gv S gv S cwiev ii cö qvrbxq kwcs Ki Z hvb G wecwy Z kvwo, Km gwukm, RyZv, ev Pv `i cvkvk, Ry qjvwi cöf wz c _K c _K wefv M weµq Kiv nq d j wzwb mn RB cq `bxq cy wkb Z cv ib DÏxc K wg mm iƒcv h wecwy _ K kwcs K ib mwu Kvb ai bi wecwy? K mycvi gv K U L mycvi vi M PBb vi N wefvmxq wecwy DÏxcKwU c o 10 I 11 bs cö kœi DËi `vi : ÔKv `i eªv`vm Õ GKwU e n`vqzb LyPiv e emvqx cöwzôvb Zv `i µq K `ªxf Z Ges weµq we K `ªxf Z G cöwzôvbwu gvbm Z cy weµ qi cöwz AwaK iæz cö`vb K i nq Kvb wecyb c wz Z? K Uwj gv K wus L cöz ÿmvov gv K wus M K vuvjm gv K wus N AbjvBb gv K wus 13. µzvi mgm v mgvavb KvbwU? K cy L g~j M weávcb N vb 14. wmöb gv K wus-gi Aci bvg Kx? K Biological Marketing L Ecological Marketing M Social Marketing N Electronic Marketing 15. wb gœi KvbwU wecy bi mnvqk KvR wn m e we ewpz nq? K cömvi L SzuwK MÖnY M weµ qvëi mev N cöwgzkiy 16. cöwgz KiYK Z c Y i ˆewkó n jv i. wbfz j cy Z_ cövwß ii. wbw` ó gvb iii. ^í µqg~j 17. cöwzôv bi c Y i Pvwn`v K g M j Kvb ai bi wecyb KŠkj AwaK Kvh Ki nq? K cöz ÿ wecyb L weµq cömvi M e w³k weµq N weávcb DÏxcKwU c o 18 I 19 bs cö kœi DËi `vi : Rbve Avj Avwgb AvBwU welqk GKwU cöwzôv bi wecyb e e vck XvKv I PÆMÖvg kn ii RbmsL vi NbZ Ges RxebhvÎvi gvb we epbvq kni `ywui Rb Avjv`v cwikíbv MÖnY K ib Z e cöwz hvmx `i we epbvq wzwb 24 NÈv MÖvn Ki mev cö`v bi Rb Kj m Uvi vcb Ki Z cöwzôvb KZ c ÿi Kv Q Av e`b Ki jb 18. DÏxcKwU Z `ywu kn ii Rb Avjv`v cwikíyv MÖn Y wecy bi Kvb mvgwók Dcv`vbwUi cöfve i q Q? K A_ bwzk cwi ek L cöhyw³mz cwi ek M cövk wzk cwi ek N RbmsL vmz cwi ek 19. DÏxc K cöwz hvmx `i ÿ Î Rbve Avj-Avwg bi wecyb Kvh µ gi Rb cö hvr n jv, GwU i. wecy bi e wók Dcv`vb ii. cöwzôv bi Ici cöz ÿ cöfve iv L iii. cöwzôv bi Af šíixy Dcv`vb 20. wb gœ KvbwU eûkvlv wecwyi ˆewkó? K GKB `vjv b GwU Aew Z nq L Drcv`K KZ K GwU cwipvwjz M K `ªxf Z weµq e e vq cwipvwjz N G ÿ Î GKvwaK ga e emvqx e en Z nq 21. KvbwU Z Zxq c ÿi Øviv msnwuz nq? L Drcv`b N cöpvi 22. Zxeª cöwz hvwmzvi djvdj n jv i. bzzb c Y i Avwef ve ii. ^íg~ j cy cövwß iii. DbœZgv bi cy cövwß 23. weµqkg xi KcUZvi AvkÖ qi djvdj KvbwU? K weµq e w L cöwzôv bi mg w M µzv e w N evrvi n«vm DÏxcKwU c o 24 I 25 bs cö kœi DËi `vi : nv mb GÛ weìvms wewfbœ ai bi Drcv`bmvgMÖx BgviZ wbg vykvix `i wbku weµ qi mv _ RwoZ cöwzôvbwu e emvwqk Sv gjv Gwo q fwel Z evævi gva g e emvq cöwzôvb cwipvjbvi wm vší wb q Q 24. nv mb GÛ weìvm wb gœi Kvb ai bi ga e emvqx? K cvbkvi L cwi ekk M LyPiv e emvqx N Kwgkb gv P U 25. evæv e e v Pvjy K i cöwzôvbwu fwel Z Kxiƒc LyPiv e emv q cwiyz n e? K d«vbpvbr msmvb L PBb vi M wwmkvd U vi N wewkó wecwy 26. eèbcöyvwj Drcv`bKvix `i A_ ms v b hfv e mnvqzv K ib i. AwMÖg A_ cö`vb K i ii. bm ` cy µq K i iii. mỳ cö`vb K i 27. Kvb evrv ii Aci bvg Drcv` Ki evrvi? K cybtwe µzvi evrvi L fv³v evrvi M mikvwi evrvi N e emvq evrvi 28. Kwgkb G R U Kwgk bi wewbg q KvR K ib i. µzvi c ÿ ii. we µzvi c ÿ iii. mikv ii c ÿ 29. weµqkg xi mdjzvi cöwzk j hvq i. Zvi KK k AvIqvR ii. ZviZxÿè köeykw³ iii. mœvqwek `ye jzv 30. AwZwi³ Kwgkb jvf K i K? K SzuwKevnK cöwzwbwa L åvg gvy cöwzwbwa M ißvwb Kv R wb qvwrz cöwzwbwa N cy Lvjvm cöwzwbwa 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN L 2 M 3 N 4 M 5 K 6 M 7 N 8 K 9 N 10 L 11 L 12 M 13 K 14 M 15 M 16 K 17 M 18 N 19 K 20 L 21 N 22 N 23 N 24 M 25 M 26 K 27 N 28 K 29 L 30 K Self test

29 26 Digital Interactive E-book 26 Kzwgjøv wf ±vwiqv mikvwi K jr welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. wecyb Kvh µ g µzv Kvb ai bi Dcv`vb? K Awbqš YKvix L evwn K M cövk wzk N wbqš YKvix 2. Kvb ch v qi wecybkvix K Pvwn`v m ú K AewnZ n Z nq? K weµqc~e L weµq ciez x M Drcv`bc~e N Drcv`bKvjxb 3. µzv I we µzvi g a wewbgq m úk vcb K i KvbwU? K weávcb L e w³k weµq M cöpvi N wecyb 4. ˆbwZKZv I g~j ev` Kvb cwi e ki Dcv`vb? K mvgvwrk L ivr bwzk M mvs wkz N cövk wzk 5. wecy bi Kvb Dcv`vbwU wecybkvix wbqš Y Ki Z cv i? K cöhyw³mz L A_ bwzk M mieivnkvix N ivr bwzk 6. KZ mv j Jla bxwz cöyxz nq? K 1992 L 1982 M 1911 N ch vwqzki Yi gva g Kvb KvRwU m úvw`z nq? K köwykiy L gvb wba viy M gv bvbœqb N Yv Y we køly 8. cöwzôv bi Rxeb iÿvkvix KvR wn m e MY Kiv nq KvbwU K? K A_ vqb L SzuwKMÖnY M weµq N Drcv`b 9. gvokxki Y D Ïk n jv i. cy cwiwpwzkiy ii. c Y i gvb iÿv iii. c Y i wbivc` msiÿy 10. kwcs cy KvbwU? K gvevbj dvb L Pvj M Ljbv N ibb KvU DÏxcKwU c o 11 I 12 bs cö kœi DËi `vi : iweb cövb fu Kvi we µzv wzwb fv³v `i ˆewkó g~j vq bi gva g `L Qb h, XvKv I Kzwgjøvi jvk `i µqÿgzv ewk Gi Dci wfwë K i wzwb XvKv I Kzwgjøvq cövb fu Kv ii kviæg vcb K ib Ges e vck mvov cvb 11. DÏxc K iweb evrvi wefw³ki Yi Kvb PvjKwU e envi K i Qb? K wkÿv L Avq M ckv N NbZ 12. iwe bi e emvq ÿ Î mvd j i KviY n jv i. evrvi Rwic ii. evrvi wefw³kiy iii. cy evrvirvzkiy 13. wej evw Kvb ai bi weávcb gva g? K msev`cî L mvgwqkx M cöz ÿ WvK N ewntweávcb 14. KvbwU Z µzvi mv _ mivmwi hvmv hvm N U? K weávcb L weµq cömvi M e w³k weµq N cöpvi 15. weµqkg xi ˆbwZK Yvewj KvbwU? K im eva L AvZ wek vm M wek ÍZv N wgïk ^fve 16. Ô4wcÕ Gi RbK K? K Philip Kotler L Neil. H. Borden M K.J. McCarthy N W.J. Stanton 17. c Y i RxebP µi Kvb Í i gybvdv _v K bv? K Dbœqb L m~pbv M cöe w N c~y Zv 18. Kvb ai bi cy mvgvwrk m PZbZv e w Ki Z cv i? K e MZ L wewkó M aviyvmz N vbmz 19. wecybkvix KZ K fv³v `i K cö`ë we kl ai bi cöwzköæwz m ^wjz iwm` K Kx e j? K wcöwgqvg L Dcnvi M Kzcb N bm` diz DÏxcKwU c o 20 I 21 bs cö kœi DËi `vi : Rbve Kvgvj GKRb cvbkvi wzwb Drcv` Ki KvQ _ K cöwz KwR Avjy 15 UvKv ` i µq K ib cöwz KwR Avjyi cwienb LiP 2 UvKv wzwb cöwz KwR Avjy Z kzkiv 20 UvKv gybvdv K ib 20. iwdk Kvb c wz Z Avjyi g~j wba viy K ib? K cöwz hvwmzvwfwëk L e qwfwëk M Pjgvb nv i N gvk Avc 21. Rbve Kvgvj cöwz KwR Avjy KZ UvKvq weµq K ib? K 22 L 24 M 26 N Kvb evrv i KuvPvgvj µq-weµq nq bv? K fv³v evrvi L Drcv` Ki evrvi M cybtwe µzvi evrvi N mikvwi evrvi 23. wb Pi KvbwU Z Kv bv weµqkg x _v K bv? K wefvmxq wecwy L cwikwíz wecwy M PBb vi N mycvi gv K U 24. wb Pi KvbwU cöz ÿ wecy bi KŠkj? K wmöb gv K wus L AbjvBb gv K wus M n vûwej N wbqb mvbb 25. c~y mev`vbkvix cvbkvi KvbwU? K Wªc wkcvim L Kwgkb gv P U M i vk Revim N nvj mj gv P U 26. AbjvBb wecy b we µzvi cöavb myweav KvbwU? K `ªæZ I mn R weµq L mxwgz µzv M µwwu Kv W i mxwgz e envi N ga Kvievwii Abycw wz 27. we µzvi w`k _ K cöz ÿ wecy bi myweav n jv K SzuwK n«vm L mn R µq M µzv mš wó N mxwgz µzv 28. KvbwUi gva g UKmB wecyb m e? K cy wecyb L mev wecyb M mvgvwrk wecyb N meyr wecyb DÏxcKwU c o 29 I 30 bs cö kœi DËi `vi : Rbve wgï GKRb ißvwbkvik wzwb hy³ivóªmn BD iv ci wewfbœ ` k cvkvk ißvwb K ib MZ mßv n Uvbv wzb w`b cwienb ag NvU _vkvi Kvi Y wzwb mgqg Zv wkc g U e _ nb d j Zvi 2 jÿ MwÄi AW vi evwzj n q hvq 29. DÏxc K Avmv `i wkc g U evwz ji cq b cwi e ki Kvb Dcv`vbwU `vqx wqj? K cövk wzk cwi ek L ivr bwzk cwi ek M mvs wzk cwi ek N cöhyw³mz cwi ek 30. cvkvk wkí Dbœq b mikvi I gvwjk c ÿi Rb Riæwi n jv i. Kg cwi ek DbœZ Kiv ii. köwgk `i b~ bzg grywi wbwðz Kiv iii. ivr bwzk w wzkxjzv Avbqb K i I ii M ii I iii L i I iii N i, ii I iii 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 M 3 N 4 M 5 M 6 L 7 K 8 M 9 N 10 K 11 L 12 K 13 N 14 M 15 M 16 L 17 K 18 M 19 M 20 N 21 M 22 K 23 N 24 L 25 N 26 K 27 M 28 N 29 L 30 N Self test

30 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy evsjv `k bševwnbx K jr, PÆMÖvg welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. wkí c Y i µzv g~jz Kviv? 10. LED TV I vu gvevbj dvb Kvb K LyPiv e emvqx L fv³v ai bi cy? M cvbkvi N Drcv`K K jvfyxq cy L AZ vek Kxq cy 2. wmöb gv K wus-gi Aci bvg Kx? M wewkó cy N wecyb cy K Bilogical marketing 11. c Y i Rxeb P µi Kvb Í i evrv i L Ecological marketing bzzb cy cö ek K i? M Social marketing K m~pbv L cöe w N Electronic marketing M c~y Zv N czb 3. Uwjgv K wus Kx ai bi ga e emvqxi AšÍM Z? DÏxcKwU c o 12 I 13bs cö kœi DËi `vi : K gvevbj e emvq L LyPiv e emvq AvKivg mv ne ïaygvî w`bvrcy ii Pvj wk b M cvbkvwi e emvq N mxwgz gv K wus LyPiv we µzvi wbku weµq K i GQvov Ab 4. Drcv`K I fv³vi `~iz Kg Q Kb? Kv bv c Y i e emvq m K i bv K cöwzôv bi mybvg evovi Kvi Y 12. AvKivg mv ne Kvb ai bi cvbkvi? L cöwz hvwmzv evovi d j K mvaviy c Y i cvbkvi M wecwy e e vi wek vq bi Kvi Y L wewkó cvbkvi N evrv ii cök wzi wek vq bi d j M Wªc wkcvim& N WvKevnx cvbkvi 5. weµqkgx i mdjzvi cöwzk j hvq 13. fvm c Y i e UbcÖYvwj Kq cökvi? i. Zvi KK k AvIqvR K 3 cökvi L 4 cökvi ii. Zvi Zxÿè köey kw³ M 5 cökvi N 6 cökvi iii. œvqywek `ye jzv 14. evuv my Kv úvwb wb R cy Drcv`b K i evsjv ` ki wewfbœ RvqMvq Zv `i kviæ g mivmwi cy weµq K i evuv my DÏxcKwU c o 6 I 7bs cö kœi DËi `vi : Kvb ai bi LyPiv e emvq? wm-j vû GKwU ^bvgab nv Uj el vi mgq K PBb vi L eûkvlv wecwy nv Uj MÖvnK `i Avbv Mvbv K g hvq G M wefvmxq wecwy N cwikwíz wecwy Ae vq evæv `Iqvi wm vší bq 15. K wl cy wecy bi cy KvbwU Dchy³ 6. Òwm-j vûó Kvb ai bi evæv ` e? gva g? K bm` evæv L cwigvyg Zv evæv K g vmvwrb L iwwi M Kvh wfwëk N gšmywg evæv M msev`cî N wej evw 16. jð bi Òn viwmó wb Pi Kvb ai bi 7. weávcb n jv wecwyi D`vniY? i. GKwU ˆbe w³k Dc vcb K mycvi vi L wefvmxq wecwy ii. A_ cö`vb Kvh µg M PBb vi N nvbcvi gv K U iii. wøgylx hvmv hvm e e v 17. AbjvBb gv K wus n jv i. cöz ÿ wecyb ii. cvi úwik wµqvkxj 8. PBb vi-gi ˆewkó iii. Abgbxq i. e n`vqb LyPiv e emvq cöwzôvb ii. K `ªxf Z e e vcbv iii. we K `ªxf Z cwipvjbv 18. we µzv I m ve µzvi g a gy LvgywL hvmv hvm K Kx e j? K weµq cömvi L e w³k weµq 9. cöz ÿ wecyb K KvbwU ejv nq? M cöpvi N weµwqkzv K cöz ÿ weµ qi gva g L cöz ÿ hvmv hv Mi gva g 19. cwjw_b wbwl KiY AvBb Kvb wecyb cwi e ki AšÍf y³? M e w³mz hvmv hv Mi gva g K cövk wzk L cöhyw³mz N e w³mz weµ qi gva g M ivr bwzk N mvs wzk 20. eèbcöyvwj m wó K i i. mgqmz Dc hvm ii. iƒcmz Dc hvm iii. vbmz 21. Rxeb wegv cwjwm Kvb ai bi cy K myweav L kwcs M wewkó N AhvwPZ 22. Kwgkb gv P U Kvb ai bi cvbkvi? K c~y mev`vbkvix L mxwgz mev`vbkvix M UªvK cvbkvi N cöwzwbwa 23. weávcb gva g wbe vp bi we ep welq n jv i. wkÿv ii. ev RU iii. mikvwi bxwzgvjv 24. wek ÍZv, mz evw`zv weµqkgx i Kvb ai bi Yv Y AšÍf y³? K kvixwik L gb ÍvwË K M ˆbwZK N mvgvwrk 25. `vjvj Zvi Kv Ri wewbg q Kx cvq? K gybvdv L grywi M ezb N Kwgkb 26. c Y i Rxeb P µi Íi KqwU? K 3wU L 4wU M 5wU N 6wU 27. mycvi gv K U KvbwU Abycw Z? K gvbm Z cy L cy ˆewPÎ M Mvwo cvwk s N `i KlvKwl 28. KviLvbvq e en Z GqviKzjvi Kvb ai bi wkí cy? K KuvPvgvj L Avav cö Z cy M mnvqk cy N Avbylw½K hš cvwz 29. Kvb c Y i e UbcÖYvwj Z ga e emvqxi msl v Kg? K fvm L wkí M K wl N Riæwi 30. weávc bi gva g wbe vp b we ep welq KvbwU? K c Y i gvb L c Y i cök wz M Drcv` bi mgq N c Y i KuvPvgvj 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 M 3 L 4 M 5 L 6 N 7 K 8 K 9 L 10 M 11 K 12 K 13 L 14 L 15 L 16 L 17 K 18 L 19 M 20 L 21 N 22 N 23 N 24 M 25 N 26 M 27 M 28 N 29 L 30 L Self test

31 28 Digital Interactive E-book 28 wm ju Kgvm K jr welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. M vivw U I Iqv iw U wecy bi Kvb 11. fv³v I µzv `i Awf hvm we úwëi Kv Ri AšÍfz ³? K cwienb L weµq KŠkj KvbwU? K weávcb L e w³k weµq M `vgrvzkiy N weµ qvëi mev M cömvi N MYms hvm 2. KvbwU e wók cwi e ki Dcv`vb? DÏxcKwU c o 12 I 13bs cö kœi DËi `vi : K Kv úvwb L cöhyw³ wgm. ivby-nvmvb cvwk s, kxzvzc wbqwš Z, M RbmsL v N ms wz WvK e e v, we bv`b I ev Pv `i Ljvi 3. mšikw³ e envi e w i Kvi Y Rbve Kgj myweavhy³ "Pink Choice Tower" _ K Zvi mšipvwjz bzzb d vb D veb Ki jb cö qvrbxq cy µq K i GLv b gvbm Z d vbwu Kvb köwyi cy? I AvaywbK wwrvb bi cy weµq niqvq K cöavb L wbqwgz AhvwPZ D PweË köwyi µzv `i AvMgb ewk M úu weávcb M wkí N bzzb AhvwPZ DÏxcKwU c o 4 I 5 bs cö kœi DËi `vi : Rwb Zvi cøvw K d v±wii KuvPvgv ji Ach vßzvi Kvi Y mwvk mg q cy Drcv`b Ki Z cvi Qb bv d j Ab iv G m mb vb `Lj Ki Q G Z K i Zvi e emv q e vck ÿwz n Q 4. DÏxc K Kvi Kvi Y mwvk mg q Rwb KuvPvgvj cvqwb? K Drcv`bKvix L mieivnkvix M Rb Mvôx N ivrbxwzwe` 5. Rwbi e emvq cwipvjbvi mgm v m wói KviY i. MÖvnK ii. cöwz hvmx iii. KuvPvgv ji msku 6. Riæwi c Y i ˆewkó wb Pi KvbwU? K c~e cwikíbv L AwbqwgZ Pvwn`v M wbqwgz µq N AwaK cö Póv 7. evrvi wefw³ki Y wb Pi KvbwU K wewfbœ köwy Z fvm Kiv nq? K µzv L cy M weµ qi vb N eèbcöyvwj 8. cvbkvwi e emvqxi KvR n jv i. µq-weµq ii. cwienb I `vgrvzkiy iii. Drcv`b I bkkvqb 9. eèbcöyvwji KvR KvbwU? K Drcv`b Kiv L A_ ms v bi e e v Kiv M e e vcbvi KvR cwipvjbv Kiv N fv³vi wbku cy cušqv bv 10. cwi ek `~ly iv a I cwi ek Dbœqb wb Pi Kvb gv K wus-gi AšÍfz ³? K wi jkbwkc M wmöb L AbjvBb N wkq 12. "Pink Choice Tower" Kvb ai bi wecwy? K mycvi gv K U L mycvi vi M wecwygvjv N cwikwíz wecwy K `ª 13. D PweË köwyi µzv `i Avmvi KviY n jv i. AwaK wbivcëv ii. D Pg~j cö`vb iii. kni Kw `ªK K i I ii L i I iii M ii I iii N i, ii I iii 14. evsjv ` k UªWgvK AvBb KZ mv ji? K 2001 L 2005 M 2009 N gvevb ji gva g cwi ek Ki m ½ hvmv hvm evrvirvzki Yi Kvb cwi e ki cöfve? K A_ bwzk L ivr bwzk M mvgvwrk N cöhyw³mz 16. Pvj, Wvj, gvq, gvsm BZ vw` Kvb c Y i D`vniY? K Avek Kxq L jvfbxq M Riæwi N M n mieivnk Z DÏxcKwU c o 17 I 18 bs cö kœi DËi `vi : ivrkvnxi AviwW gv K U mvw` ei GKwU ev Pv `i cvkv Ki `vkvb Av Q mvw`e AwfÁZvi Av jv K µzv `i cq `i gvîv ey S c Y i `vg wba viy K ib cv k Av ikwu `vkv b GK`v g GKB ai bi cy wewµ ïiæ K i Gi d j mvw` ei A bk µzvb bzzb `vkvb _ K cy µq Ki Z _v K 17. mvw`e Kvb c wz Z g~j wba viy K ib? K e q- hvm L fvimvg we `y M f vjywfwëk N Pjgvb nvi 18. mvw` ei mgm v `~ixki Y KiYxq i. µzv `i Av v AR b KvR Kiv ii. cöwz hvmx `i g~j we epbv Kiv iii. cöwz hvmx `i c Y i gvb we epbv Kiv 19. ga e emvqxi mydj n jv i. Dc hvm m wó ii. Avq e w iii. g~j e w 20. ez gv b wewfbœ KvwPs m Uvi A UvevBK- Gi ewnf v M Zv `i weávcb cöpvi Ki Q Zv `i GwU Kvb ai bi weávcb? K UªvbwRU weávcb L ewntweávcb N cövpxicî 21. Kvb ai bi gv K wus K UKmB gv K wus e j? K K vuvjm L wkq M AbjvBb N wmöb 22. wefvmxq wecwyi ˆewkó KvbwU? K GKB `vjv b Aew Z L GKvwaK kvlvi Dcw wz M K `ªxf Z µq 23. fv³vevrv ii AšÍfz ³ n jv K wkícy Drcv`bKvix L cvbkvi I LyPiv e emvqx N Kg g~ j cy weµq M Avg`vwbKviK N P ovší fv³v 24. wb Pi KvbwU cöwzwbwa ga e emvqx? K `vjvj L dwoqv M e vsk N cvbkvi 25. ms wz I e w³z Øviv cö qvrb Aby gvw`z n j Zv K Kx e j? K cö qvrb L Afve M Pvwn`v N µzv f vjy 26. g~j wba vi Yi D Ïk n jv K RxebhvÎvi gvb Dbœqb L gybvdv me vwakiy M A_ bwzk Dbœqb N Kg ms vb m wó 27. cpbkxj c Y i ˆewkó n jv i. ^í g~j ii. ^í Pvwn`v iii. ^í vwqz 28. AbjvBb wecyb n jv i. cöz ÿ hvmv hvm e e v ii. e qeûj wecyb e e v iii. mgqmv cÿ wecyb e e v 29. KvbwU fvm cy? K hš vsk L Jla M KuvPv Zzjv N KuvPv cvu 30. wecy bi KvR bq KvbwU? K eèb L Drcv`b M µq-weµq N evrvi M elyv 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 K 3 N 4 L 5 M 6 L 7 K 8 K 9 N 10 M 11 L 12 N 13 L 14 M 15 N 16 K 17 M 18 K 19 K 20 K 21 N 22 K 23 N 24 L 25 L 26 L 27 L 28 K 29 L 30 L Self test

32 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy ewikvj mikvwi gwnjv K jr welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 12. wecy bi Kvb Kv Ri mv _ cwi ek m úk hy³? 1. evsjv `k AZ vek Kxq cy wbqš Y AvBbwU KZ mv ji? K 1950 L 1956 M 1960 N wb Pi KvbwU gvwjkvbv n ÍvšÍi msµvší KvR? K µq L cömvi M A_ ms vb N `vgrvzkiy 3. ÔDò QuvqvÕ GKRb weµqkg xi Kvb Yvewji AšÍfz ³? K kvixwik L gvbwmk M ˆbwZK N mvgvwrk 4. wb Pi KvbwU mycvi gv K Ui myweav? K D P mvrm¾v e q L D P gvbm Z cy M Kg weµq N hš_ mybvg 5. ÔevÆvÕ Kvb ai bi weµq cömvi nvwzqvi? K fv³v weµq L e emvq cömvi M Kvievi cömvi N weávcb 6. wb Pi KvbwU mwvk µgweb vm? K Afve cö qvrb Pvwn`v L cö qvrb Afve Pvwn`v M cö qvrb Pvwn`v Afve N Pvwn`v Afve cö qvrb DÏxcKwU c o 7 I 8 bs cö kœi DËi `vi : wg. wjgb GKRb wkí D ` v³v Zvi cöwzôv bi Drcvw`Z cy ` ki wewfbœ cöv ší cuš Q `Iqvi Rb wzwb KvfvW f vb e envi K ib ZvQvov wzwb Drcvw`Z c Y i myiÿvi Rb GKwU wekvj Iq vinvdr wbg vy K ib 7. DÏxc K wg. wjg bi KvfvW f v bi e envi Kvb Dc hvm m wó K i? K iƒcmz L ^Z MZ M vbmz N Z_ msµvší 8. DÏxc K Iq vinvdr e env ii d j i. GK mg qi Drcvw`Z cy Ab mg q cviqv hvq ii. evwn K ÿqÿwz _ K iÿv cviqv hvq iii. D P g~j wbwðz Kiv hvq 9. KvbwU b fjwu? K B Uvi b U weávcb `Iqv L c Y i gvo K Z_ gyw`ªz Kiv M mỳ k Kv Pi N i cy mvwr q ivlv N c Y i Mv q weávcb Z_ gyw`ªz Kiv 10. Facebook, youtube, google Kvb wecyb hym K cökvk K i? K mvgvwrk wecyb hym L mvgvwrk hvmv hvm hym M weµq hym N wecyb hym 11. mikvwi evrv ii AšÍfz ³ n jv i. mikvwi Awdm ii. mikvwi Kg Pvix iii. mnkvwi nvmcvzvj K gvb wba viy L cömvi M gvokxkiy N SzuwKMÖnY 13. Kvh Ki evrvi wefw³ki Yi we ep Dcv`vb KqwU? K 4wU L 3wU M 7wU N 5wU 14. evsjv ` k cöewz Z cö_g nvbcvi g K UwU Kv_vq Aew Z? K emyüiv wmwu L hgybv wddpvi cvk M B vb cøvrv N wewrwee qvi 15. wb Pi KvbwU gv K wus cö gvk bi Dcv`vb wn m e we ewpz nq? K mev L MYms hvm M Ae vb N eªvwûs DÏxcKwU c o 16 I 17 bs cö kœi DËi `vi : gmvm Avwbœ UªWvvm Zv `i cvk ez x Avor`v ii KvQ _ K wpwb µq K i evwk Z weµq K i evwk Z weµqk Z c Y i cvibv Av`vq bv niqvi SzuwK enb Kivi wewbg q Zviv AwZwi³ Kwgkb c q _v K 16. DÏxc K DwjøwLZ Avwbœ UªWvm Kvb ai bi ga Kvievix? K cöwzwbwa L ewyk M Kvh wfwëk N wewb qvmkvix 17. Avwbœ UªWv m i Kvh µ gi d j i. Drcv`K ev we µzvi cy weµq mnrzi nq ii. weµqrwbz SzuwK `~i nq iii. c Y i cömvi e w cvq K i I ii L i I iii M ii I iii N i, ii I iii 18. wb Pi KvbwU g~j wba viy wm v ší cöfve we ÍviKvix evwn K we ep Dcv`vb? K evrvi cök wz Ges Pvwn`v L mvwe K evrvirvzkiy M D Ïk vewj N evrvirvzkiy wgköy 19. e w³mz cö qvrb n jv i. fv jvevmv ii. AvZ cökvk iii. Ávb 20. wb Pi KvbwU fvm cy? K KuvPvgvj L Rbv iui M hš cvwz N Uwjwfkb 21. AwfÁZv Kx? K Kvb wel q AwR Z eb qi Ávb L cöwkÿ Yi gva g AwR Z ev Íe Ávb M Kvb welq m ú K AwR Z ev Íe Ávb N wkÿvi gva g AwR Z Ávb DÏxcKwU c o 22 I 23 bs cö kœi DËi `vi : kvwdb GÛ ivwdb eªv`vm GKwU úvu m mvgmöx cö ZKvix cöwzôvb Zv `i cy jv m ú K m ve µzv `i Rvbv bvi D Ï k Zviv GKRb L vzbvgv Pjw PÎKv ii cwipvjbvq GKwU wuwfwm ˆZwi K i wuwfwm cöpv ii Rb Zviv wewfbœ m v UjvBU P v b ji mv _ Pzw³ K i 22. DÏxc K kvwdb GÛ ivwdb eªv`v m i KvRwU Kx? K weµq cömvi L wwwruvj Dc vcbv M cöpvi N weávcb 23. DÏxc K D jøwlz KvRwUi d j i. e nr Rb Mvôxi D Ï k evz v cvvv bv m e nq ii. bzzb c Y i Pvwn`v m wó nq iii. mvgvwrk ˆelg n«vm cvq 24. wb Pi KvbwU AvPiwYK wefw³ki Yi Dcv`vb? K e w³z L e env ii nvi M mvgvwrk köwy N Avq 25. evsjv `k mikvi m cöwz cy msiÿ Y cwjw_b Gi cwie Z cv Ui e vm e envi eva Zvg~jK K i Q mikv ii GB wb ` kbv Kvb ai bi gv K wus cwi e ki AšÍM Z? K mvs wzk L A_ bwzk M ivr bwzk N cövk wzk 26. ÔAwMœ wbe vck hš Õ h ai bi cy K AhvwPZ L myweavrbk M wewkó N Avek Kxq 27. wb Pi KvbwU cöz ÿ wecy bi ˆewkó ewnf Z? K AvšÍtwµqvkxj L wek vm hvm Zv M bgbxqzv N wek e vcx 28. ga e emvqx Kvb cwi e ki Dcv`vb? K e wók L mvgwók M cövk wzk N A_ bwzk DÏxcKwU c o 29 I 30 bs cö kœi DËi `vi : ewikvj my nvdr GKwU wel vz RyZvi `vkvb `vkvbwu Z wbr ^ KviLvbvq Drcvw`Z RyZv Ges _vbj vû _ K Avg`vwbK Z RyZv wgwj q cövq 5,000 AvB U gi RyZv i q Q ˆewPÎ gq RyZvi mgvnv ii Kvi Y `vkvbwu Z cöpzi wfo _v K 29. DÏxc K ewikvj my nvdr Kvb ai bi LyPiv wecwy? K wewkó wecwy L mycvi gv K U M K vuvmwi wcjvi N d v±wi AvDU ju 30. `vkvbwu mdj n e, KviY i. RyZvi wecyj mgvnvi ii. g~j Kg _v K iii. mvgvb mev `qv n e 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN L 2 K 3 K 4 L 5 K 6 L 7 M 8 K 9 L 10 L 11 L 12 M 13 N 14 K 15 L 16 L 17 K 18 K 19 L 20 N 21 M 22 N 23 K 24 L 25 M 26 K 27 L 28 K 29 K 30 L Self test

33 30 Digital Interactive E-book 30 mikvwi ewikvj K jr welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 10. cövk wzk cwi e ki Dcv`vb n Q 20. wkíevrv ii m`m Kviv? K wkÿv I ms wz L mâq I wewb qvm K e w³ I cwievi L D ` v³vmy M wek vm I g~j eva N kw³m ú` I KuvPvgvj M LyPiv we µzv N cvbkvwi we µzv 11. Rbve gvgyb kxzkv j dwiqv `i gva g ` ki 21. evrvi wefw³kiy Kx? wewfbœ AÂj _ K Avjy msmön K ib D³ Avjy K µzv `i wewfbœ köwy Z fvm Kiv wbr ^ e e vq a i i L ciezx Z Pvwn`v Abyhvqx L cy K wewfbœ köwy Z fvm Kiv mieivn K ib Rbve gvgy bi Kvh µ gi gva g M eèbcöyvwj K wewfbœ köwy Z fvm Kiv Kvb ai bi Dc hvm m wó nq? N weµq vb K wewfbœ köwy Z fvm Kiv 1. f vjy Kx? K Avb ` I nzvkvi Abyf wz L cy _ K cövß myweav I e q Gi cv_ K M wkqz cö`vb i gva g wkqz MÖnY N wewfbœ c ÿi mv _ mym úk vcb 2. wecyb ej Z eysvq K jvfrbk Dcv q fv³v `i Rb cy Drcv`b L jvfrbk Dcv q fv³v `i Rb cy eèb M jvfrbk Dcv q fv³v `i Rb cy Dbœqb N jvfrbk Dcv q fv³v `i mš wóweavb 3. ms wz I e w³z Øviv cö qvr bi ev Íe cökvk K e j K cö qvrb L Afve M Pvwn`v N f vjy 4. M elyv I Dbœqb Kvb ai bi mvgwók cwi e ki Dcv`vb? K RbmsL v L A_ bwzk M cöhyw³ N mvs wzk 5. wecy bi gva g h Dc hvm m wó nq Zv n jv i. iƒcmz ii. mgqmz iii. vbmz 6. evsjv ` ki A_ bxwz Z gv K wus AZ ší iæz c~y Ae`vb ivl Z cv i, KviY Gi gva g i. RbmsL v e w cvq ii. ˆe `wkk evwy R i Dbœqb nq iii. RvZxq Avq e w cvq DÏxcKwU c o 7 I 8bs cö kœi DËi `vi : Ôwf fvõ Kv úvwb Zv `i bzzb 16 gmvwc j K v givmn me vaywbk ˆewkó m úbœ V-9 gvevbj mu wecyb Ki Q Kv úvwb G eqi 15 jÿ gvevbj mu weµ q mÿg n q Q Ges fwel Z Av iv 5 jÿ mu weµq Kiv m e n e e j Avkv Ki Q Kv úvwbi e e vcbvi wek vm bzzb gvevbj muwu wecy bi gva g Zv `i BwZevPK eª vû B gr ˆZwi Kiv m e 7. DÏxc K MÖvnK msl vi gva g wecy bi Kvb aviyv cöwzdwjz n q Q? K cö qvrb L Afve M Pvwn`v N evrvi 8. bzzb gvevbj muwu wecyb K i Kv úvwb h myweav fvm Ki Z cv i Zv n jv i. mybvg e w ii. e q ms KvPb iii. gybvdv m e v PKiY 9. A _ i wewbg q c Y i gvwjkvbv MÖnY K Kx e j? Self test K iƒcmz L mevmz M mgqmz N vbmz 12. e wók cwi e ki AšÍM Z Dcv`vb jv n jv i. Kv úvwb ii. cöwz hvmx iii. RbmsL v 13. wb Pi KvbwU AhvwPZ cy? K ^v mev L Rxeb wegv cwjwm M e e vcbv civgk N wwwruvj K v giv 14. Kvb evrv ii m`m iv RbM Yi Kj v Yi D Ï k cy µq K i? K fv³vevrvi L wkíevrvi M cybtwe µzvi evrvi N mikvwi evrvi 15. c~e wba vwiz gvb Abyhvqx cy K wewfbœ köwy Z fvm Kiv K e j K cöwgzkiy L ch vwqzkiy M `vgrvzkiy N weávcb 16. c Y i RxebP µi Kvb Í i weµq mepvb Z ewk nq? K cy Dbœqb L m~pbv M cöe w N c~y Zv 17. hme cy fv³viv wbkuezx vb _ K Kg cö Póvq ZvrÿwYKfv e µq K i mme cy K Kx e j? K myweav cy L kwcs cy M wewkó cy N AhvwPZ cy DÏxcKwU c o 18 I 19bs cö kœi DËi `vi : mvbdzj mv ne h kvi _ K mewr wk b XvKvi KviIqvb evrv i mieivn K ib m úªwz `ŠjZw`qv-cvUzwiqv Nv U Zxeª hvbr Ui Kvi Y mewr evsvb UªvK cvi n Z wej ^ nq G Z mgqg Zv mieivn w` Z bv cvivq cöpzi mewr c P hvq I YMZ gvb bó nq d j mvbdzj mv ne e vck ÿwzi m ylxb nb 18. mvbdzj mv ne m úªwz Kvb ai bi cöwzeükzvi m ylxb n q Qb? 22. wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z ivlv nq K fv³v K L Drcv`K K M cvbkvi K N ißvwbkvik K 23. c Y i Íi jv n jv i. Riæwi cy ii. cök Z cy iii. ewa Z cy 24. wb Pi KvbwU kwcs cy? K eªw L g vmvwrb M AjsKvi N wek Kvl 25. fvimvg we `y Kx? K h we `y Z Avq ewk I e q Kg L h we `y Z Avq Kg I e q ewk M h we `y Z Avq I e q mgvb N h we `y Z Avq I e q ewk 26. Acy Abvm cixÿvq 1g köwy Z 1g niqvq Zvi evev mš ó n q Zv K Lenovo eª v Ûi GKwU j vcuc wk b `b ZvB Acy Lye Lywk evevi KvQ _ K cviqv wmduwu Kvb ai bi cy? K jvfbxq L kwcs M AhvwPZ N Riæwi 27. wewkó c Y i D`vniY n jv i. gvwm wwr eä ii. mšipvwjz Mvwo iii. Rado Nwo K i I ii L ii I iii M i I iii N i, ii I iii 28. Kvb c Y i eèbcöyvwj mvaviyz ÿz`ª nq? K wkícy L K wlcy M fvm cy N mevcy 29. Rbve AvjgMx ii ek K qkwu eo eo cykzi Av Q mlv b wzwb evwywr K wfwë Z gv Qi Pvl K i D³ gvq ` ki wewfbœ v b weµq K ib Rbve AvjgMxi Kvb ai bi cy weµq K ib? i. fvm ii. wkí iii. K wl 30. weávc bi A_ bwzk iæz n jv i. m PZbZv m wó ii. RxebhvÎvi gvb Dbœqb iii. RvZxq Avq e w K mgqmz L ^Z MZ M vbmz N iƒcmz 19. mvbdzj mv n ei Avw_ K ÿwz n«v m KiYxq n jv i. wngvmvihy³ cwienb e envi ii. ch vwqzki Yi e e v MÖnY iii. wekí c _ cy cwienb K µq L weµq M cöwgzkiy N ch vwqzkiy 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN L 2 N 3 L 4 M 5 M 6 M 7 N 8 L 9 K 10 N 11 M 12 K 13 L 14 N 15 L 16 N 17 K 18 M 19 L 20 L 21 K 22 K 23 M 24 M 25 M 26 L 27 M 28 K 29 L 30 M

34 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy KvigvB Kj K jr, iscyi welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. weµq Kvb ai bi Dc hvm m wó K i? 12. fv³vevrv i c Y i GKK g~j wkiƒc _v K? 22. Drcv`b c~ e msmwvz nq K iƒcmz Dc hvm L mgqmz Dc hvm K ewk L Kg i. cöwgzkiy M vbmz N ^Z MZ M AcwieZ bkxj N ^vfvwek ii. Z_ msmön 2. ÿzav jvm j GKRb Av gwikvb evm vi 13. g vs Mv, e vbvbv, ª ewi, Kgjv BZ vw` iii. hš cvwz µq L Z Pvb GU Kx? K cö qvrb L Afve d fv e AvBmwµg wecyb Kiv n j Zv K c Y i Kx ejv nq? M Pvwn`v N f vjy K ˆewPÎKiY L eª vû cwiwpwzkiy 23. h ev whwb fv Mi D Ï k cy `ªe I 3. KvbwU mevi ˆewkó M bkkvkiy N gvowkkiy mev µq K ib Zv K wb q wb œi Kvb i. A úk bxq 14. wb Pi KvbwU wkícy? evrvi MwVZ nq? ii. Drcv`K _ K wew Qbœ Kiv hvq bv K mvevb L Zj K wkíevrvi L fv³vevrvi iii. msiÿy K i ciez x Z fvm Kiv hvq M Avg N KvuPvgvj M cybt we µzvi evrvi 15. wb Pi KvbwU AhvwPZ cy? N mikvwi evrvi K ^v mev L Rxeb wegv cwjwm 24. LyPiv e emvq Kvb ai bi cy wb q M o 4. wecy bi Kvb hy M cwi ekevüe cy M e e vcbv civgk I V? wecy bi Dci iæz `qv nq? N wwwruvj K v giv K GKwU gvî cy L mgrvzxq cy M K wewbgq L gv K wus 16. fvm c Y i AšÍfz ³ n jv wewfbœ cökvi cy N AhvwPZ cy M mvgvwrk wecyb N m úk wfwëk i. Rbv iui I BwÄb 25. wb Pi KvbwU weµq cömv ii KŠkj? K 5. wecy bi gšwjk aviyvi AšÍfz ³ ii. wuwf I wd«r cöpvi L úýiwkc M i. µzv f vjy m wó ii. A_ bwzk Dbœqb iii. kvwo I Mnbv Rb mev N cö`k bx iii. µzvmš wó e w 17. mevi ÿ Î GKgvÎ KvbwU Kiv hvq? 6. Kvb hym K wkíwecø ei hym ejv nq? K g~j cö`vb L wewbgq K wecyb hym K L weµq hym K M Drcv`b hym K N gvb hym K 7. wecy bi ˆewk ó i g a c o i. mvgvwrk I e e vckxq cöwµqv ii. mš wó weav bi cöwµqv iii. MwZkxj cöwµqv 8. Kvb ai bi cwi ek cy wecy bi ÿ Î Amxg my hvm m wó K i? K cövk wzk L mvs wzk M cöhyw³mz N ivr bwzk 9. evsjv ` k AZ vek Kxq cy wbqš Y AvBb KZ mv j cöyqb Kiv nq? K 1940 L 1956 M 1964 N mvs wzk cwi e ki Dcv`vb n jv i. g~j eva ii. eqm KvVv gv iii. wek vm 11. wecy bi Kvb KvR DËgfv e m úvw`z n j Zv K weµ qi A a K e j? K µq M `vgrvzkiy L cwienb N weávcb M wewb qvm N myweav n ÍvšÍi DÏxcKwU c o 18 I 19bs cö kœi DËi `vi : mv `K mv ne GKRb cvkvk cö ZKviK hy³iv óªi m Qj gvby li Rb wzwb cvkvk cö Z K i mieivn K ib ` ki gvby li Kj v Yi K_v wpšív K i wzwb C` Dcj ÿ ` ki evrv i ˆZwi cvkvk weµ qi wm vší MÖnY K i Qb 18. evrvi wefw³ki Yi Kvb wfwëi Dci mv `K mv ne hy³iv óª cvkvk mieivn K i Qb? K RbmsL v L fš MvwjK M gb ÍvwË K N AvPiwYK 19. C` Dcj ÿ ` ki evrv i cvkvk mieiv n wzwb Kvb wfwëi Dci iz v ivc K i Qb? K RbmsL v L fš MvwjK M gb ÍvwË K N AvPiwYK 20. eèbcöyvwj Z me kl Ae vb K i K? K fv³v L LyPiv we µzv M cvbkvwi N µzv 21. Drcv`b Ges fv Mi ga ez x mgq ch ší cy a i ivlv K Kx e j? K cwienb L `vgrvzkiy M cöwgzkiy N ch vwqzkiy 26. e w³i weµq n jv GK ai bi i. gšwlk Dc vcbv ii. ˆbe w³k Dc vcbv iii. mivmwi Dc vcbv DÏxcKwU c o 27 _ K 29bs cö kœi DËi `vi : Avjx GÛ mý RyZv ˆZwi K i LyPiv weµq K i µzv AvKl Yi Rb cöwzôvbwu 1 eq ii Iqv iw U w` q _v K weµq Avkvbyiƒc bv niqvq Avjx GÛ mý GLb e w³k weµ qi mvnvh bqvi wm vší wb q Q 27. Avjx GÛ mý Kvb ai bi evrv i RyZv wewµ K i? K fv³vevrvi L wkíevrvi M cybt we µzvi evrvi N AvšÍR vwzk evrvi 28. Iqv iw U c Y i Kvb Dcv`v bi AšÍfz ³? K ˆewPÎ L ˆewkó M eª vû bvg N mev 29. DÏxc K DwjøwLZ e w³k weµq Kvb ai bi evrvirvzkiy wgkö Yi nvwzqvi? K cy L g~j M vb N cömvi 30. mjd mvwf m m Uvi KvbwU? K PBb vi L cwikwíz kwcs vi M mycvi gv K U N wwcvu g Uvj vi 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 L 3 K 4 M 5 L 6 M 7 L 8 M 9 L 10 L 11 K 12 K 13 K 14 N 15 L 16 M 17 K 18 L 19 N 20 K 21 L 22 M 23 L 24 M 25 N 26 L 27 K 28 N 29 N 30 M Self test

35 32 Digital Interactive E-book kxl vbxq K j Ri wbe vpwb cix vi cökœcî : m Rbkxj AwaK Abykxj bi gva g miv cö wzi Rb 32 wfkviæbwbmv b~b zj GÛ K jr, XvKv welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 nv kg mv ne GKRb ÿz`ª e emvqx wzwb wpov, gywo, o w` q wewfbœ ik gi gvqv, bvwi Kj I wzj w` q m `k ˆZwi K i evrv i wewfbœ `vkv b mieivn K ib µzviv Zvi cy AvMÖ ni mv _ µq K ib nv kg mv ne memgq µzv `i iæwp, Pvwn`v I mš wói cöwz iæz `b G Z K i w`b w`b Zvi e emv qi gybvdv hgb e w cv Q Zgwb GjvKv Z mybvgi AwR Z n Q nv kg mv ne e emvqwu m úªmvi Yi wpšív Ki Qb K. µzv f vjy Kx? 1 L. wecyb Kxfv e RxebhvÎvi gvb DbœZ K i? 2 M. DÏxc Ki nv kg mv n ei e emvqwu wecy bi Kvb gzvg Zi AšÍfz ³? e vl v Ki 3 N. e emv q mdjzv AR bi Rb nv kg mv ne h w`kwui Ici we klfv e iæz w` q Qb Zv Z wk Zzwg GKgZ? gzvgz `vi 4 2 ÔdzjKwjÕ PÆMÖv gi GKwU wgwó RvZxq `ªe cö ZKvix cöwzôvb cöwzôvbwu mivmwi MÖv gi Mvqvjv `i wbku _ K `ya msmön K i wewfbœ ai bi mȳ ^v`y wgwórvzxq `ªe ˆZwi K i LuvwU `y ai ˆZwi weavq µzv `i Pvwn`v e vck cöwzôvbwu vbxq Pvwn`v c~iy K ii ` ki Ab vb A j wbr ^ e e vcbvq wgwó mieivn K i _v K w` b w` b weµ qi cwigvy e o hvq dzjkwj Aíw` bb e emvwqk mybvg AR b K i K. cybtwe µzv K? 1 L. ÔwecY b mgwók cwi ek Awbqš Y hvm Õ e vl v Ki 2 M. Mvqvjviv wecy bi Kvb cwi e ki mv _ m úwk Z we køly Ki 3 N. dzjkwj e emvwqk mybvg AR b wecyb Kvh vewj KZUzKz iæz c~y we køly Ki 4 3 gvt Avjg ev `iev b GKwU Kvì v ir M o Zv jb D³ Kvì v i R cvnvwo Kgjv Pvwl I e emvqxiv Kgjv msiÿy K ib D³ Kgjvi cök wz I ˆewkó Abymv i evqvb K i mviv ` ki µzv `i Pvwn`v guv bv nq Gi d j µzviv hgb cq ` Abymv i Kgjv fvm Ki Z cv i Zgwb Kgjv Pvwl I e emvqxivi Dchy³ g~j c q _v K G Z gvt Avj gi cvkvcvwk Kgjv Pvwl I e emvqxivi Avw_ Kfv e jvfevb n Qb K. g~j Kx? 1 L. fv³v `i Kb wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z ivlv nq? 2 M. gvt Avj gi Kvb Kvh µ gi gva g Kvb ai bi Dc hvm m wó n q Q? e vl v Ki 3 N. µzv `i cq ` Abymv i Kgjv c Z DÏxc K h wecyb KvRwU m úv`b Kiv n q Q Zvi h_v_ Zv Zz j ai 4 4 Rb Mvôx Ges Afve I Pvwn`v A_ e q Kivi B Qv I KZ Z A_ I mvg_ K. Qvo Kx? 1 L. fv³vevrv ii AvKvi AZ ší e vck I we Í Z Kb? 2 M. DÏxc K Ô?Õ wpwýz Ask Kx wb ` k Ki Q? e vl v Ki 3 N. DÏxc K Rb Mvôx Ges msmvbmg~n evrvi K Kxfv e cöfvwez K i? we køly Ki 4 5 Ôb vkbvj MÖæc GEC b g Uwej I wmwjs d v U Drcv`b K i mviv ` k evrvirvz K i Avm Q D³ cöwzôv bi 2016 mv ji Drcvw`Z d v bi weµq I gybvdvi wp Îi gva g Dc vcb Kiv n jv m~pbv cöe w c~y Zv weµq I gybvdv ( KvwU UvKv) jvkmvb wewb qvm (UvKv) 2000? mgq (ermi) weµq gybvdv K. fvimvg we `y Kx? 1 L. D`vniYmn jvfbxq cy aviyvwu e vl v Ki 2 M mv j D³ cöwzôvbwu c Y i RxebP µi Kvb Í i Ae vb K iwqj? e vl v Ki 3 N _ K 2015 mvj ch ší cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb cöwzôv bi KiYxq m ú K Zvgvi mycvwik Zz j ai 4 6 Rbve AvZi Avjx mviv ` k fvm cy wewµi D Ï k GKwU Drcv`bagx cöwzôvb M o Zv jb fv³v `i Kv Q cy cšuqv Z Zvi mvg b wb œwjwlz wekí eèbcöyvwj we` gvb cöyvwj 1 : Drcv`K fv³v cöyvwj 2 : Drcv`K LyPiv we µzv fv³v cöyvwj 3 : Drcv`K cvbkvi LyPiv we µzv fv³v K. dwiqv K? 1 L. ga e emvqx ej Z Kx evsvq? 2 M. Kvb ai bi Drcv`K cöyvwj-1 e envi K ib Ges Kb? e vl v Ki 3 N. Rbve AvZi Avjxi Drcvw`Z cy mviv ` k wewµi D Ï k Kvb cöyvwj e envi Kiv myweavrbk n e? Zvgvi gzvgz `vi 4 7 Ô ^ `kõ d vkb PÆMÖvg kn i kvu Drcv`bKvix cöwzôvb gvbm Z I DbœZ wwrvb bi Kvi Y vbxq evrv i kv U i e vck Pvwn`v m wó nq cöwzôv bi Drcvw`Z kvu g~jz vbxq cvbkvi `i wbku wewµ Kiv nq cvbkvi `i g a A b K AwMÖg g~j cö`vb K i digv qk w` q _v Kb Zv `i Giƒc Avw_ K mn hvwmzvi Kvi Y cöwzôv bi gvwjk K KviLvbv cwipvjbvi Rb PjwZ g~jab I evrvirvzkiy wb q Zgb fve Z nq bv c Y i µgea gvb Pvwn`vi Kvi Y wefvmxq kn i wewµi wbwg Ë ÔcÖwZw`b wbz cö qvrbõ Gi mv _ Pzw³e nq Zviv wbr ^ gvwjkvbv I e e vcbvq Gme weµq K `ª cwipvjbv K i K. wmöb gv K wus Kx? 1 L. c~y mev`vbkvix cvbkvi ej Z Kx evsvq? 2 M. DÏxc K Ô ^ `k d vkbõ K AwMÖg A_ cö`vb Kiv cvbkvwi e emvqxi Kvb ai bi KvR? e vl v Ki 3 N. DÏxc K ewy Z cy wu evrvirvzki Y ÔcÖwZw`b wbz cö qvr biõ f wgkv g~j vqb Ki 4 8 W vwbk Kv úvwb mviv ` k bywzjm weµq K i cöwzôvbwu 5wU bywzjm GKmv _ wkb j 1wU wd«`iqvi wm vší wb q Q wkš ez gv b Zxeª, cöwz hvwmzvi Kvi Y cöwzôvbwu weµq Uv M U c~iy Ki Z cvi Q bv ZvB W vwbk Kv úvwb GLb wewfbœ wgwwqvq weávcb `Iqvi K_v ej Q K. weávc bi gva g Kx? 1 L. cöpvi ej Z Kx evs? 2 M. DÏxc K Ô5wU wkb j 1wU wd«õ Kvb ai bi weµq cömvi nvwzqvi? e vl v Ki 3 N. W vwbk Kv úvwb wewfbœ wgwwqvq weávcb `Iqvi K_v fve Q? Gi hšw³kzv KZUzKz? 4 9 gšmywg dvwb Pvi Lyjbvi GKwU Kv Vi AvmevecÎ cö ZKvix cöwzôvb GB cöwzôvb weµq KvR cwipvjbvi Rb fv jv ^v, mỳ k b Pnvivi AwaKvix, cwikögx, Rbve gviæd K weµqkgx wn m e wb qvm `q wb qv Mi ci Zv K weµq Kv R cvi`kx K i Zvjvi cöwkÿy `Iqv nq d j m cöwzôvb I cy m úwk Z hvezxq Z_ µzv `i Kv Q Dc vcb Ki Z mÿg nq G Z cöwzôvbwui c ÿ Zvi Kvw ÿz jÿ AR b Kiv m e nq K. e w³i weµq Kx? 1 L. weµq cömvi n jv ^í gqvw` cö Yv`bvg~jK Kvh µg e vl v Ki 2 M. gšmywg dvwb Pvi-Gi weµqkgx wb qv Mi ÿ Î Kvb ai bi Yvewji Dci cövavb `q? ey bv Ki 3 N. gšmywg dvwb Pvi Gi weµqkgx i Yvewj wkÿvjä bv Rš MZ? DË ii mc ÿ hyw³ `vi 4 10 Rbve PÂj GKRb ekvwi e emvqx wzwb KviLvbvq wbr cwipvjbvq we zu, PvbvPzi, KK, cvdiæwu ˆZwi K i evrv ii wewfbœ `vkv b weµq K ib µzvi mš wó Zv `i g~j jÿ mrb µzvi Pvwn`v I iæwp Abyhvqx wzwb cy Drcv`b K ib djköæwz Z e emvq Zvi mybvg w`bw`b AwaK nv i e w cv Q K. wecyb Kx? 1 L. evrvi I wecyb GK bq e vl v Ki 2 M. Rbve PÂj-Gi e emvqwu Kvb ai bi Dc hvm m wó K i Q? e vl v Ki 3 N. DÏxc K h w`kwui Ici we klfv e iæz `Iqv n q Q Zv e emv qi mvdj AR b KZUv mwvk? gzvgz `vi 4 11 iwe Kzgvi 100 Rb Kgx wb q XvKvq GKwU eo cöwzôvb M o Zv jb hlv b cy mvgmöx 25wU wefv M mvrv bv n q Q cwi e ki K_v gv_vq i L cy mieiv ni ÿ Î wzwb gvuv KvM Ri VvOv I P Ui e vm e envi K ib K. PBb vi Kx? 1 L. AbjvBb wecyb ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 M. DÏxc K cöwzôvbwu Kvb ai bi wecyb cöwzôvb e vl v Ki 3 N. iwe Kzgvi cwi ek `~ly iv ai h c` ÿc MÖnY K i Q Zv evrvirvzkiy aviyvi gva g we køly Ki 4

36 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy exi köô b~i gvnv ` cvewjk K jr, XvKv welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 wzb eüy Gg.we.G cvm K i Ò fbv dzw GÛ efv iró bv g GKwU Drcv`b 6 BqvwQb GKRb cvbkvwi e emvqx Zvi KZK jv f vb Mvwo Av Q cöwzôvb M o Zv jb cöwzôvbwu Z wewfbœ Kvgj cvbxq c Y i cvkvcvwk m m jvi gva g cöwzw`b mkv j Zvi KviLvbvq Drcvw`Z KK, ekvwi mvgmöx Drcv`b Ges wecyb Kiv nq wecy bi ÿ Î cöwzôvbwu we zu, cvdiæwu BZ vw` wewfbœ `vkv b mieivn K i Kx cwigvy µzv I Ab vb c ÿi mv _ kw³kvjx I `xn gqvw` m úk ˆZwi Kivi cy Wwjfvwi w` Z n e mrb m Av Mi w`b `vkv b `vkv b Dci iæz w` q _v K d j cöwzôvbwui weµq w`b w`b e w cv Q wm q AW vi wb q Av m wkš fwel Z Zvi B Qv Av Q m mrb KZ cÿ cöwzôvbwu K m cömvi Yi wm vší wb q Qb wm všíwu WvK hv M `~iez x v bi cy Wwjfvwi w` e ev ÍevwqZ n j Kg ms vb m wó, RxebhvÎvi gvb e w I RvZxq A_ bxwz Z K. Wªc wkcvim Kv K e j? 1 Ae`vb ivl Z mÿg n e L. d«vbpvbr msmvb Kx? eyws q jl 2 M. BqvwQb K Kx ai bi cvbkvi ejv h Z cv i Ges Kb? 3 K. wecyb Kx? 1 N. fwel Z `~iez x v b cy mieiv ni welqwui hšw³kzv L. ÒwecYb GKwU e e vckxq cöwµqvó e vl v Ki 2 g~j vqb Ki 4 M. µzv `i mv _ `xn gqvw` m úk ˆZwi I a i ivlvi Dci 7 Bqvw Bqvw bv g GKwU PK ju evrv i bzzb G m Q Zviv Zv `i iæz `Iqvi welqwu wecy Yi µgwekv ki Kvb hym K c Y i cöpv ii Rb avbgwð GjvKvq cövq cöwzwu d v U webvg~ j wb ` k K i? e vl v Ki 3 PK ju weziy Kij ciez x Z cy wu K mviv ` k RbwcÖq K i N. DÏxc Ki cöwzôvbwu ` ki A_ bwzk Dbœq b Ae`vb ivl QÑ Zvjvi Rb wewfbœ gva g Zviv e vck cöpvi I cömvi Kvh µg Zzwg Kx G e³ e i mv _ GKgZ? DË ii ^c ÿ hyw³ `vi 4 Pvjvj Ges Aíw` bi g a cy wu ek RbwcÖq n q DVj 2 mvwke cov kvbv kl K i GKwU e emvq ïiæ Kij Zvi K. weµq cömvi Kv K e j? 1 e emvqwui cök wz n jv cö_ g cy µq K i `vgrvz K i iv L L. weávcb gva g ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 c i myweavg Zv mg q Zv evrv i wewµ K i G ÿ Î m wbr ^ M. DÏxc K DwjøwLZ cö_g c` ÿcwu K wecy bi fvlvq Kx ejv cwienb e e vi gva g cy msmön K i Ges msmönk Z cy jv nq? e vl v Ki 3 evqvb K i gvb Abyhvqx mvwr q wfbœ wfbœ `v g wewµ K i A bk N. cy K AviI RbwcÖq K i Zvjvi Rb ciez x c` ÿc mgq m Zvi µzv `i mš wói cwigvc K i m ú K Zvgvi gzvgz Zz j ai 4 K. e emvq evrvi Kx? 1 8 mvqgb GKwU emikvwi Kv úvwb Z PvKwi K ib mlv b Zvi L. ÔweÁvcb n jv ˆbe w³k Dc vcbvõñ e vl v Ki 2 KvR n jv Kv úvwb Z Drcvw`Z cy wu m ú K µzv `i K M. mvwk ei mvgwmök cöwµqv K Kx wn m e AvL vwqz Kiv hvq? 3 Rvbv bv Ges cy m ú K µzvi gzvgz Rvbv KvRwU A bk N. mvwk ei e emv qi cöe w i Rb Zv K Avi Kx Kx c` ÿc Kómva n ji m GwU K P v jä wn m e MÖnY K i Q Ges Zvi wek vm m GLv b Pigfv e mdjzv AR b Ki Z cvi e MÖnY Ki Z Zzwg civgk w` e? 4 K. e w³k weµq Kv K e j? 1 3 qvi MÖæc Ae Kv úvwbr G ` ki ^bvgab GKwU Kv úvwb Zviv L. weµwqkzv Kx? Av jvpbv Ki 2 me `v M elyv K i K i µzv `i Rb cö qvrbxq cy ˆZwi K i M. mvqgb cy weµ qi Rb h mkj Kjv KŠkj e envi K ib A bk M elyvi ci qvi MÖæc GKwU bzzb cy evrv i Q o Q m jv K Kx bv g AvL vwqz Kiv hvq? e vl v Ki 3 cy wu evrv i cö e ki ci Av Í Av Í wewµ n Q Ges µgvš^ q N. mvqgvb K Zvi Kv R mdj n Z n j Zv K Kvb ai bi wewµ evo Q ez gv b MY wu Ggb GKwU Í i Ae vb Ki Q hlvb Yvewj AR b Ki Z n e? Zvgvi gzvgz `vi 4 _ K cy wui `ªæZ wewµ evo Q gybvdvi n Q 9 iwb I Rwb `yb eüy we.we.g- Z c o cov kvbvi cvkvcvwk Zviv K. evrvi wefw³kiy Kv K e j? 1 wkqy Qv UvLv Uv e emvq Kivi K_v fve Q A bk wpšívi ci `yrb L. evrvirvzkiy wgkö Yi Dcv`vbmg~n e vl v Ki 2 wg j wm vší wbj Zviv Ggb GKwU `vkvb w` e hlv b cy M. ez gv b cy wu cy RxebP µi Kvb Í i Ae vb Ki Q? e vl v Ki 3 mvrv bvi `ikvi n e bv GgbwK cy weµ qi Rb ` k gvb Kv bv N. M elyvi d jb cy wu evrv i ek mgv` Z n q QÑ G weávcb `Iqvi cö qvrb n e bv Z e G KvRwU Kivi Rb Zviv e³ e i mv _ ZzwgI wk GKgZ? 4 Zv `i evmvi Kw úduviwu e envi Ki e 4 eb weµ qi Rb evsjv ` ki XvKvi bxj ÿz GKwU cöwm vb GLv b K. cöz ÿ evrvirvzkiy Kv K e j? 1 cöpzi eb qi `vkvb i q Q GQvovI d UvKwc, Kw úduvi K úvr, L. wmöb gv K wus m ú K Av jvpbv Ki 2 kbvwi `ªe vw` weµq, eb evavb Kiv BZ vw` wewfbœ ai bi KvR Kiv nq M. DÏxc K Kvb ai bi evrvirvzki Yi K_v ejv n q Q? e vl v Ki 3 Z e RvqMvqwU cwiwpwz jvf K i Q ïay eb weµ qi Rb KviY GLv b N. ez gvb Ae vi cöwÿ Z Zv `i G ai bi D ` vm KZUzKz mg_ b hvm e j Zzwg g b Ki? hyw³mn Zvgvi gzvgz Zz j ai 4 wewfbœ ik gi eb cviqv hvq hgb : zj, K j Ri GKv WwgK eyk, 10 AvKvk MÖæc Ae Kv úvwbr-gi wewfbœ ai bi e emvq i q Q hgb: gww Kj eyk, BwÄwbqvwis eyk, BmjvwgK eyk BZ vw` cvkvk ˆZwi, myzv Drcv`b BZ vw` Zviv evrv i bzzb GKwU cy K. cy Kv K e j? 1 Qvo Z Pvq hvi mv _ GB LiPmg~n RwoZ: vqx e qñ 4,00,000 L. c Y i Íimg~n Av jvpbv Ki 2 UvKv, cwiez bkxj e q GKKcÖwZ 30 UvKv, Zv `i cöz vwkz weµ qi M. DÏxc Ki bxj ÿ Zi eb qi `vkvb Kvb ai bi LyPiv cwigvy n jvñ 40,000 GKK Ges Zviv gybvdv Ki Z Pvq 20% e emv qi AšÍf y³? e vl v Ki 3 K. evrvi Kx? 1 N. ïay eb weµ qi Dci wfwë K i GKwU gv K U M o D V Q L. µzvmš wó ej Z Kx evsvq? 2 welqwu e emvwqk w`k _ K we køly Ki 4 M. eªk-b fb cwigvy wby q Ki 3 5 Gm G UvicÖvBR G ` ki GKwU bvgkiv e emvq cöwzôvb Zviv N. AvKvk MÖæc Ae Kv úvwbr Gi gybvdvi cwigvy 25% Kiv n j eªkwb Riv Kv bv cy Drcv`b K i bv Z e Giv evsjv `k _ K cy B f bi cwigvy e w bv n«vm cv e MvwYwZKfv e Zv we køly Ki 4 we ` k ißvwb Z Ges we `k _ K cy evsjv ` k Avg`vwb Z 11 avbgwð 2 bs iv W Aew Z Ò vi KveveÓ GKwU AZ ší RbwcÖq mnvqzv K i G KvR jv Zviv Kwgk bi wewbg q K i _v K i Íviuv cövq mviv eqi mlv b wfo _v K h nzz Lvevi A bk mȳ ^v`y fwel Z cöwzôvbwu Gi AvqZb e w Ki e Ges Giv kqvi, FYcÎ Ges `vgi ewk bq ZvB cövq mkj ai bi jvk GLv b L Z Av m BZ vw` wewµi `vqfvii MÖnY Ki e i ÍviuvwU ek cwi vi Ges AvKv i A bk eo niqvq GLv b wbqwgz Lvev ii cvkvcvwk wewfbœ Abyôv bii Av qvrb Kiv nq K. eèbcöyvwj Kv K e j? 1 K. g~j Kv K e j? 1 L. d vkui Kx? e vl v Ki 2 L. evrvi wefw³ki Y Ôc _KxKiY hvm Õ ej Z Kx evsvq? 2 M. Gm G UvicÖvBR K Kx ai bi ga e emvqx ejv h Z M. vi Kvevi Kvb ai bi g~j c wz e envi Ki QÑ e vl v Ki 3 cv i? e vl v Ki 3 N. vi Kvev ii Abym Z g~j c wz Zzwg KZUzKz mg_ b Ki? N. fwel Z cöwzôvbwui bzzbfv e Avwef v ei wm všíwu g~j vqb Ki 4 we kølyvz K gzvgz `vi 4

37 34 Digital Interactive E-book 34 XvKv iwm Wbwmqvj g Wj K jr welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 gyb wmivwgk XvKvi GKwU wmivwg Ki _vjvevmb cö ZKvix cöwzôvb L. evrvi wefw³kiy Kiv nq Kb? e vl v Ki 2 Zviv bv `wbk wwrvb bi _vjvevmb ˆZwi K i wbr ^ kviæ gi gva g M. mvdvz B j±ªwb Øviv Drcvw`Z gvevbj dvb ez gv b c Y i Rxeb weµq K i cöwzôvbwu me `v µzv `i cq `i cöwz iæz w` q bzzb P µi Kvb Í i Ae vb Ki Q? DÏxc Ki Av jv K e vl v Ki 3 wwrvb bi cy ˆZwi K i evrv i weµq K i ez gv b cöwz hvmx N. mvdvz B j±ªwb Gi e emvq cwiez bi wm vší KZUzKz cöwzôv bi msl v e w cviqvq cöwzôvbwui KZ cÿ cöwz hvwmzv hyw³hy³ e j Zzwg g b Ki? DÏxc Ki Av jv K gzvgz gvkvwejv Kivi Rb GmGgGm I dmeyk Gi gva g fv³v `i mv _ `vi 4 cöwzwbqz hvmv hvm K i Gi gva g µzv `i mv _ mym úk ˆZwi 7 Rbve dvirvb Zuvi Drcvw`Z Mg vbxq evrv i 30 UvKv KwR ` i nq d j Aíw` bb weµ qi jÿ gvîv AwR Z nq dwoqv `i wbku weµq K ib dwoqviv Avevi XvKvi cvbkvi `i wbku K. µzv mš wó Kx? 1 weµq K i cvbkviiv LyPiv e emvqx `i wbku weµq K i Gfv e bvbv L. Kxfv e µzv f vjy m wó Kiv hvq? 2 nvz Ny i hlb G Mg fv³v `i Kv Q Av m ZLb wzwb 60 UvKv KwR ` i M. DÏxc K gyb wmivwgk wecy bi Kvb gzev `i AšÍfz ³? e vl v Ki 3 µq K ib A_P Drcv`bKvix K lk b vh g~j cövwß ewâz nb N. cöwz hvwmzv iv a gyb wmivwgk KZ K M nxz c` ÿc KZUzKz K. åvg gvy cöwzwbwa K? 1 hšw³k? we køly Ki DÏxc Ki Av jv K wecybkvix `i L. Kg wfwëk ga e emvqx ej Z Kx evsvq? 2 GLb wk c` ÿ` bqv cö qvrb ey bv Ki 4 M. DÏxc c DwjøwLZ Rbve dvirvb Kvb ai bi eèbcöyvwj 2 Rbve mvbdzj wgéwfuv cöwzôv bi GKRb wek Í µzv wzwb Zvi e envi K ib? e vl v Ki 3 ev Pvi Rb me mgq wgéwfuv `ya wkb Zb nvvr wgéwfuvmn me N. Avgv `i ` ki K lk `i Drcvw`Z c Y i b vh g~j bv cv wiz `y a gvbe ` ni Rb ÿwzki A vbwueviwuk cviqv hviqvq cviqvi KviY h_vh_fv e g~j vqb Ki? 4 wzwb GLb Avi Kvb cökvi c v KURvZ Zij `ya K bb bv 8 Avi MvR evrvi wm ju kn ii GKwU e n`vqzb e emvqx cöwzôvb K. cöwz hvmx Kx? 1 L. wecyb cwi ek Aa qb Kb iæz c~y? e vl v Ki 2 cöwzôvbwu GKB `vjv b K qkwu Avjv`v wefv Mi gva g K `ªxqfv e M. Rbve mvbdzj wecyb cwi e ki Kvb ai bi Dcv`vb e vl v Ki 3 wbqwš Z I cwipvwjz nq GLv bi c Y i ˆewPÎ Av Q B`vbxs Avi MvR N. wgéwfuv wecyb cwi e k Rbve mvbdzj kw³ bvwk ûgwk? g~j vqb Ki 4 evrvi fv jv weµq Ki Z cvi Q bv ZvB Zviv wm vší wb q Qb AbjvBb 3 Rvg`vwb kvwoi c i Gevi Bwjk gvq evsjv ` ki fš MvwjK kwcs Pvjy K i wbr ^ I qemvb Ui gva g µzv `i AvK ó Kivi wb ` kk (wrimövwdkvj BbwW Kkb) cy wn m e ^xk wz c q Q K. g~j n«vm LyPiv e emvq Kx? 1 Bwjk Drcv` b evsjv `k we k i Ab Zg evsjv ` ki we k i gvu L. eûkvlv wecwyi gva g bkj cöwz iva m e e vl v Ki 2 75 kzvsk Bwjk AvnwiZ nq GLb wecybkvix `i DwPZ GB M. Avi MvR evrvi Kvb ai bi e emvq cöwzwbwa? e vl v Ki 3 HwZn evnx c Y i mwvk iÿyv eÿy Kiv N. Avi MvR evrvi h ai bi wecyb e e vi wm vší wb q Q K. mieivnkvix K? 1 Zvi hšw³kzv we køly Ki 4 L. ÔwecYb Kvh µg mikvwi wewawb la Øviv cöfvwez nqõ e vl v Ki 2 9 nv Uj B UviKw U b Uvj XvKvi kvnvev M Aew Z GKwU AvšÍR vwzk gv bi M. DÏxc K cwi e ki Kvb Dcv`v bi Dcw wz i q Q? ey bv Ki 3 AvevwmK nv Uj G cöwzôvbwu Zv `i e emvwqk Kvh µ g mdjzv Avb Z N. Bwjk gvq Drcv`b I wecy b wecybkvixi KiYxq DÏxc Ki Kg x `ÿzvi Ici iæz `q Giv AvšÍR vwzk bvix w`em Dcj ÿ mkj Av jv K we køly Ki 4 Kg x K wb q cöwz hvwmzvg~jk Abyôv bi Av qvrb K i Ges werqx `i 4 XYZ UªWvm GKwU ^bvgab wecybkvix cöwzôvb mwvk evrvi Z_ msmön g~j evb Dcnvi `q G ai bi Abyôv bi gva g cöwzôv bi Kg x `i g a I DbœZ gv bi KuvPvgvj wk b cöwzôvbwu wbr ^ KviLvbvq bmz gv bi cy cöwz hvwmzvi cwi ek m wó K i e emvq mdjzv Avbv hvq Drcv`b K i Drcvw`Z cy h_vh_fv e gvokxkiy k l `vgrvz K. cövpxicî Kx? 1 K i ciez x Z wbr ^ kv-iæg Gi gva g µzv `i Kv Q wewµ K i L. we`ÿ rwenxb cöz ší MÖvg A j weávc bi Kvb gva gwu ewk cöwzôvbwu gv S gv S µzv `i ms ú k wm q cy m ú K µzv `i Kvh Ki n e? e vl v Ki 2 civgk bb Ges cö qvrbxq ÿ Î ms kvabg~jk Kvh µg wb q _v K M. nv Uj B UviKw U b Uvj weµq cömv i Kvb ai bi KŠkj K. wecy bi ` wó Z µq Kx? 1 Aej ^b K i Q? e vl v Ki 3 L. Ò gvokxkiy ïay gvbb myiÿv K i bv, GwU c Y i cöpv ii N. nv Uj B UviKw U b Uvj weµqkg x `i cömv i Avi Kx Kx f wgkv iv LÓ e vl v Ki 2 c` ÿc wb Z cv i DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 M. DÏxc Ki NUbvq wecy bi Drcv`b c~e ez x h KvR jv 10 ZvwiK m` wek we` vjq _ K cvm K i GKwU e vs K jvb wefv M Av Q Zv e vl v Ki 3 wb qvmcövß nq jvb wb Z MÖvnK `i ivwr Kiv bvi Rb Zv K w` bi ci N. XYZ UªWvm weµq ciez x hme KvR m úbœ K i DÏxc Ki w`b MÖvnK `i wcq b j M _vk Z nq Zvi fv jv e envi Avi evsv bvi Av jv K we køly Ki 4 ÿgzv fv jv niqvq m Lye fv jv cvi`wk Zv `Lv Q 5 BDwbwjfvi evsjv `k wjwg UW DbœZgv bi k v úy Drcv`b I K. weávb Kx? 1 wecyb K i Zviv evrvi M elyv K i `Lj h, D PweË köwyi L. weµwqkzv K Kb g bvweávb I mvgvwrk weávb wn m e fv³viv Zv `i Drcvw`Z k v úy e envi K i bv Zviv Av iv fv jv AvL vwqz Kiv nq e vl v Ki 2 gv bi we `wk k v úy e envi K i ez gv b Zviv wewµ evov bvi M. ZvwiK Kx ai bi Yvewji Kvi Y mdjzv c q Q DÏxc Ki Rb µzv `i Ae vb, µqÿgzv, e qi auv Pi Ici wfwë K i Av jv K e vl v Ki 3 wewfbœ gv bi k v úy Drcv`b I wecy bi wm vší wb q Q N. Zzwg wk g b Ki Zvwi Ki mdjzv wkÿvjä bvwk Rš MZ? K. c Y i Rxeb Pµ Kx? 1 DÏxc Ki Av jv K Gi we køly Ki 4 L. evrvi wefw³ki Yi we ep welqmg~n D jøl Ki 2 11 Rbve dzqv` ÿz`ªfy wb q GKwU M elyvi Kv R wb qvwrz Av Qb M elyvi M. BDwbwjfvi evsjv `k wjwg UW wewµi cwigvy evov bvi Rb myweavi Rb Zuvi wkqz Z_ cö qvrb hv wkbv B Uvi bu G A bk Luy RI wecyb wgkö Yi Kvb Dcv`vbwU e envi Ki Q? 3 c jb bv wzwb Zuvi cöwzôvbwu K AewnZ Ki j Zviv e j Qb cö qvrbxq N. DÏxc Ki cöwzôvbwui wewµ evov bvi Rb wecy bi Kvb cwi e ki e e v wb eb Aciw` K Rbve dzqv` M elyvi Kv Ri cö qvr b AvgvRb Ici iæz w` q Q e j Zzwg g b Ki DË ii ^c ÿ Av jvpbv Ki 4 WU Kg _ K GKwU eb AW vi K ib `vg cwi kva Kiv mn Ab vb Z_ vw` 6 mvdvz B jkuªwb 3wR cöhyw³i gvevbj mu Drcv`b Ges weµq `qvi ci I ebwu Zv K cvvv bv nqwb K i mdjzv AR b K i Q mv úªwzkkv j 4wR cöhyw³i vu dvb K. AšÍg ylx Uwjgv K wus Kx? 1 evrv i Drcvw`Z I weµq niqvq 3wR cöhyw³i gvevbj m Ui L. Awa wecwy ej Z Kx evsvq? 2 Pvwn`v µgvmz n«vm cv Q ZvB mvdvz B j±ªwb fwel Zi ÿwzi M. Rbve dzqv` AbjvB bi gva gb Kxfv e Z_ jv c Z K_v wpšív K i Drcvw`Z c Y i 20% evæv w` q weµq e w i Póv cv ib? e vl v Ki 3 Ki Qb Ges fwel Zi e emv qi aib cwiez bi wm vší N. DÏxc Ki Av jv K AvgvRb WU K gi bwzevpk welqwu wb q Qb D jølc~e K Zvgvi gzvgz `vi 4 K. kwcs cy Kx? 1

38 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy mikvwi kvn& myjzvb K jr, e ov welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Rbve gnwmb GKwU cvw K KviLvbvi gvwjk wzwb µzv `i D Ï k M. wgzvjx wjwg UW weµ qvëi mev cö`vb Kvb Kv Ri Ask? wewfbœ ai bi cy hgb : Pqvi, Uwej, evjwz BZ vw` Drcv`b K i ey bv Ki 3 Zv wewfbœ `vkv b wecyb K ib µzv `i AvK wó Kivi Rb wzwb N. wgzvjx wjwg UW RvZxq Avq e w Z Kxfv e f wgkv ivl Q cwîkvq, Uwjwfk b Ges wej ev W weávcb w` q _v Kb e j Zzwg g b Ki 4 K. wecyb Kx? 1 7 e ovi ^í wkwÿz hyek eveyj PvKzwii wc Q bv `Š o wbr MÖv g GKwU L. ÔwecYb wgköy wbqš Y hvm Õ e vl v Ki 2 cöwzôvb M o Zzj jb Gi gva g wzwb fvovi wewbg q K lk `i M. Rbve gnwm bi cöwzôvbwu Kvb evrv i AšÍf y³? e vl v Ki 3 Drcvw`Z Avjy msiÿ Yi `vwqz wb jb ciezx Z K lk `i N. Rbve gnwm bi cöwzôv b evrvi wgkö Yi Kvb Dcv`vbwU dz U Pvwn`vg Zv mg q Zv Zv `i K mieivn w` Zb G Z GKw` K hgb D V Q? we køly Ki 4 Zvi Av qi my hvm m wó n q Q, Ab w` K Zgwb K lkivi Zv `i c Y i 2 Rbve mv ne GKwU i z i Ui gvwjk Zvi i z i UwU XvKvi evowz `vg cv Q wkš wg. evey ji fvebv n jv Zvi G Kvh µ gi gwzws j Aew Z cöwzw`b Av kcv ki eûmsl K jvk Zvi d j fv³viv ewk `v g Avjy wkb Z eva n Q i z i U L Z Av m w`b w`b Zvi i z i Ui µzvi msl v K. cöwgzkiy Kx? 1 e w cviqvi Kvi Y gvneye mv ne Zvi i z i Ui mkj Lvevi g~j L. wecy bi ÿî mgqmz Dc hvm m wói Kvh µgwu e vl v Ki 2 ^í cwigv Y e w K ib M. wg. evey ji KvRwU wecy bi Kvb Kv Ri AšÍf y³ e vl v Ki 3 K. g~j Kx? 1 N. wg. evey ji fvebvwu ga e emvqx `i wec ÿi hyw³ib L. g~j wba viy Kb iæz c~y? 2 ewntcökvk N U Q welqwu g~j vqb Ki 4 M. Rbve mv ne Kvb ai bi cy wb q e emvq cwipvjbv 8 iwrqv Lvb gi evmv XvKvi DËivq wzwb GKRb e vskvi Zv K cöwzw`b Ki Qb? e vl v Ki 3 Awd m hviqvi Av M evmvq evrvi K i w` q h Z nq cöwzw`b wewfbœ N. Rbve mv n ei e emvq c Y i g~j wba vi Y h w`kwu dz U RvqMvq Ny i Ny i evrvi K i Awd m hviqv Zvi Rb Kómva e vcvi D V Q Zv we køly Ki 4 m úªwz DËivq AvMgb wm bgv n ji wbpzjvq ^ cœi (mycvi vi) GKwU 3 dvwng Kvs GKwU cöwzwôz fvm cy Drcv`bKvix cöwzôvb cöwzôvbwu kvlv niqvq GLb Zvi evrvi Ki Z Kó nq bv GKB `vkv b wm q 2016 mv j Wv ei cvwb evzjrvz K i evrvirvzkiy Kiv ïiæ Kij cy wu evrv i Qvovi ci µzv `i wbku cwiwpzki Yi D Ï k weávcb cö`vb Kiv n jv G Z K i c Y i weµq e w cj 2018 mv j cy wu meikg cy cviqvq Zvi g Zv H GjvKvq emevmiz `i Rxeb GLb A bk ^v Q ` gq c Y i gvb I mvwf m fv jv niqvq w`b w`b Gme `vkv bi Pvwn`v Av iv e w cv Q weµq m e v P ch v q cušqvq wkš gybvdvi cwigvy Kg Z _v K K. wefvmxq wecyx Kx? 1 GgZve vq cöwzôvb bzzb KŠkj MÖn Y D ` vmx n jv L. mycvi vim Gi köwywefvm ey bv Ki 2 K. cy Kx? 1 M. DÏxc K D jøwlz `vkvbwu Kvb ai bi e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 L. bzzb cy Dbœq b cwikíbv cö qvrb Kb? e vl v Ki 2 N. RxebhvÎvi gvb Dbœq b ^ cœi g Zv cöwzôv bi f wgkv g~j vqb Ki 4 M. dvwng Kvs-Gi cy wu c Y i Rxeb P µi Kvb Í i Av Q? 9 ivwre I widvz `yb eüy `yrbb Zv `i wbr wbr e emv qi ÿ Î e vl v Ki 3 cöwzwôz Zviv h e emvq wb qvwrz Zv Pvi Íi wewkó eèbcöyvwji N. dvwng Kvs wk ai bi wecyb KŠkj MÖnY Ki Z cv i m AšÍf y³ wkš widv Zi e emvq c Y i GKK cöwz gybvdv ewk wel q Zvgvi gzvgz `vi 4 Avevi ivwr ei e emvq c Y i GKK cöwz gybvdv Kg n ji gvu 4 wg. Avjx GKRb Pvwl wzwb 10 KvVv Rwg Z DbœZ Rv Zi cuj Pvl Ki Qb MÖvg nv U wzwb cöwz nvuev i Aí cwigvy cuj wb q gybvdv widv Zi P q ewk K. eèbcöyvwj Kx? 1 hvb MÖvg nv U Avmv µzviv Zvi KvQ _ K LyPiv g~ j cuj µq L. ÔDËg µq weµ qi A a KÕ e vl v Ki 2 K i Avw_ Kfv e jvfeb n Z cv ib M. DÏxc K ivwre Kvb ai bi e emvqx? e vl v Ki 3 K. cvbkvwi e emvqx K? 1 N. DÏxc K ivwre I widv Zi e emv qi g a Kv bv cv_ K L. ÔeÈbcÖYvwj Drcv`K I fv³vi g a ms hvm vcb K iõ e vl v Ki 2 Av Q wk? hyw³mnkv i we køly Ki 4 M. wg. Avjx Kvb ai bi eèbcöyvwj e envi K ib e vl v Ki 3 10 ÔGwkqvwUK A vwfviuvbwrs wjwg UWÕ wewfbœ Kv úvwbi cy I mevi bv `wbk N. wg. Avjxi wbku _ K cuj µq K i µzviv Kxfv e weávcb ˆZwi K i wewfbœ gva g cöpvi K i G Z Kv úvwbi cy I mev jvfevb n e Zv we køly Ki 4 m ú K µzviv AewnZ n Z cvi Q d j fv³v m PZbZv evo Q Ges 5 Rbve Avjg GKRb e emvqx wzwb wbr n Z Avjy _ K wpcm, cöwz hvmx Kv úvwbi msl v e w i mv _ mv _ weávc b cöwz hvwmzv m wó n Q bvwi Kj Øviv bvo I avb _ K wpov evwb q evrv ii wewfbœ `vkv b K. weµq cömvi Kx? 1 wecyb K ib Z e e emv qi g~j D Ïk B n jv µzv `i mš wó L. weávc bi D Ïk Kx Kx? 2 ZvB µzvi Pvwn`v I iæwp Abyhvqx wzwb cy Drcv`b K ib G Z M. DÏxc K D jøwlz weávcb cöwzôvbwui weávcb cöpv ii K i w`b w`b e emv qi mybvg e w cv Q ÿ Î gva g wbe vp bi iæz e vl v Ki 3 K. µzv f vjy Kx? 1 N. DÏxc Ki Av jv K ÔGwkqvwUK A vwfviuvbwrs wjwg UWÕ- Gi weávcb gva g wbe vp bi hšw³kzv g~j vqb Ki 4 L. Ò fv³vb ivrvó e vl v Ki 2 11 ez gv b XvKvi cvš c _ Aew Z emyüiv wmwu evsjv ` ki Ab Zg M. Rbve Avj gi e emvqwu Kvb ai bi Dc hvm m wó K i Q? e nëg kwcs gj evsjv ` ki AwaKvsk D PweË cwiev ii jv Kiv ey bv Ki 3 GLvb _ K KbvKvUv K i e j GLv b Av Q AZ vaywbk me my hvm N. e emvq mvdj AR bi Rb Rbve Avjg h w`kwui Dci myweav G gv K U G KK mvwi Z cök wz Abyhvqx G KK ai bi we klfv e iæz w` q Qb Zv Kx mwvk? gzvgz `vi 4 c Y i `vkvb mvwie fv e mvrv bv Av Q d j µzviv Zv `i 6 wgzvjx wjwg UW Zv `i c Y ÔwWjv wuwfõ µqk Z MÖvnK `i Rb cö qvrbxq me ai bi cy µq Ki Z cv i GLv b Kvi cvwk s I cuvp eqi ch ší weµ qvëi mev w` q _v K Gi d j µzvivi wm bgv njmn AZ vaywbk my hvm-myweavi we` gvb i q Q Zv `i Kv R mš ó µ g µ g Pvwn`v evovq KZ cÿ GwU Ab K. PBb vi Kx? 1 ` ki ißvwb Ki Q L. kwcsg ji ˆewkó mg~n Zz j ai 2 K. cö qvrb Kx? 1 M. emyüiv wmwu kwcs gj Kvb ai bi cöwzôvb? e vl v Ki 3 L. ÔeZ gv b µzv mš wób wecy bi g~j jÿ Õ e vl v Ki 2 N. RxebhvÎvi gvb Dbœq b G ai bi cöwzôv bi f wgkv g~j vqb Ki 4

39 36 Digital Interactive E-book 36 mikvwi Gg Gg K jr, h kvi welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Rbve wkewiqv x I mšívb wb q we k i `xn Zg mgỳ ª mkz K vevrv i N. h wecwy n Z Puv ` mi`vmi cy wu µq Ki jb Zv `i Drcvw`Z eov Z wm q nv Uj gvnv Z D Vb wkš nv Uj iæ g Kv bv wuwf I cy g~ j i Dci ga e emvqx `i cöfve G Kev ib bb e³ e i Mig cvwbi e e v bb ZvB wzwb ciw`b nv Uj evjykv ejv bvgk Ab h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 GKwU nv U j D Vb mlv b nv Uj K ÿ B Uvi b Ui ms hvm, wwk 7 Pvi iv Ívi gv o Kv `i KvKvi QvÆ GKwU `vkvb mßv n GKevi Kv bkkbmn wuwf, B UviKg Ges ev Pv `i Rb mybwgs cy ji e e v gnvr bi wbku _ K cy G b `vkv b mvwr q iv Lb Zvici mviv mßvn i q Q hw`i Rbve wkewiqv K Av Mi P q wø Y LiP Ki Z n q Q, a i ÿz`ª AvKv i Zv wewµ K ib Zvi B Qv-evwK Z wzwb cy wewµ Ki eb ZeyI wzwb LyeB Lywk KviY Zvi K evrv i ågy LyeB Avb ``vqk wqj bv wkš B Qvi weiæ I KD KD Zvi wbku n Z evwk wb q hvq welqwu K. m úk wfwëk wecyb Kx? 1 cö_g cö_g Lvivc jvm ji GLb Zv m q M Q Kv `i KvKvi Giƒc L. wecyb cöwzwu gvby li Rxe bi IZ cövzfv e RwoZ e vl v Ki 2 Awb QzK mev cö`v b µzviv Zvi cöwz ek mš ó, ZvB wzwb g b K ib M. wecy bi aviyv Abyhvqx DÏxc Ki K evrvi Kx? e vl v Ki 3 Zvi B Qvi weiæ m úvw`z KvRwUi f wgkv gv UB Lvivc bq N. Ô nv Uj gvnbv I nv Ui evjykv ejvõ G Rbve wkewiqvi mš wó K. fvm cy Kx? 1 µzv fjÿ i wfwë Z g~j vqb Ki 4 L. ÒwefvMxq wecwyi µq we K `ªxf Z wkš weµq K `ªxf Z Ó e vl v Ki 2 2 Pxbv GKwU Kv úvwb evsjv ` k Zv `i B jkuªwb cy wecyb Ki Z Pvq M. DÏxc Ki Kv `i KvKv Kvb ai bi ga e emvqx e vl v Ki 3 ZvB Zv `i wiwrdb vj gv K wus Gw wkdwu fi cöavb K i GKwU cöwzwbwa `j N. Kv `i KvKvi Awb QvK Z Kv Ri d j wecy bi h D Ïk wu AwR Z evsjv ` k cvvv jb `jwu G ` ki gvby li gv_vwcqz Avq, RxebaviY e q, n q Q, DÏxc Ki Av jv Z Zv g~j vqb Ki 4 mâq BZ vw` welq jv ch v jvpbv K i cöwz e`b `vwlj Ki jb Gici 8 Rbve AvdRvj Lyjbv hv eb ev m e m Av Qb Ggb mgq GK jvk cöwz e`b c q KZ cÿ ` ki AvBbk Ljv cwiw wz, nizvj, ag NU BZ vw`i Zv `i ev m D V cö Z K hvîx K GKwU K i KvMR w` q b g M jb K_v gv_vq i L mveav b wewb qv Mi c ÿ wm vší MÖnY Ki jb Rbve AvdRvj Zv c o `L jb Ôa~gcvb ÿwzkiõ G m ú K bvbvb welq K. wecy bi e wók cwi ek Kx? 1 GLv b my `i fvlvq jlv Av Q wzwb hlb Lyjbvq cušqv jb `L jb L. cwi ek I wecyb cwi e ki g a m úk Av Q wk? hw` _v K Zv wbiƒcy Ki 2 eûzjwewkó GKwU `vjv bi Mv q GKB welq jlv mvaviy gvbyl wn m e M. cöwzwbwa `jwu wecy bi mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`vb wb q Rbve AvdRvj G `y ai bi gva g jlvi Kv bv cv_ K c jb bv ch v jvpbv K iwqj e vl v Ki 3 K. weávcb Kx? 1 N. cwz e` bi evb ii KZ cÿ wecy bi mvgwók cwi e ki h L. weávcb I cöpvi wk GKB? g Zi ^c ÿ hyw³ `vi 2 Dcv`vb K wm vší MÖn Y we epbv K i Qb DÏxc Ki Av jv K Zvi M. ev mi g a a~gcvb we ivax cöpv i weávc bi Kvb gva gwu e envi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 n qwqj? e vl v Ki 3 3 e ovi ^í wkwÿz hyek eveyj PvKwii wc Q bv `Š o wbr MÖv g GKwU N. Ô`yÕwU v bi jlvi Kv bv cv_ K bv _vk ji weávc bi gva g cöwzôvb M o Zv jb Gi gva g fvovi wewbg q wzwb K lk `i Drcvw`Z wn m e Zv Kv bv Ae v ZB GK bq Õ Zzwg wk Gi mv _ GKgZ, Avjy msiÿ Yi `vwqz wb jb ciez x Z K lk `i Pvwn`vg Zv mg q Zv g Zi mc ÿ hyw³ `vi 4 Zv `i K cybtmieivn K ib G Z GKw` K hgb Zvi Av qi my hvm m wó 9 ÔM wnyxõ bv gi GKwU Kv úvwbi bvbvb ai bi uov gmjvmn ivbœvi wewfbœ mvgmöx wb q n q Q, Ab w` K Zgwb K lkivi Zv `i c Y i evowz `vg cv Q wkš evrv i AvZ cökvk Kij wecyb cömvi Kvh µ gi Ask wn m e Zviv cöv_wgk ch v q wg. evey ji fvebv n jv Zvi G Kvh µ gi d j fv³viv ewk `v g Avjy XvKv kni K e Q wb q Q cy I ivbœv m ú K Aeva Ávbm úbœ Zv `i c Y I bvbv wkb Z eva n Q DcKvwiZvi K_v Zz j a ib d j gvî GK gv mi g a B Zv `i weµ qi jÿ gvîv K. cöwgzkiy Kx? 1 AwR Z n q Q e j ÔM wnyxõ Gi wecyb e e vck wpšívgy³ n q Qb L. wecy bi ÿ Î Kxfv e vbmz Dc hvm m wó nq, e vl v Ki 2 K. wecyb Kx? 1 L. µzv f vjy ej Z Kx eysvq? 2 M. wg. evey ji KvRwU wecy bi Kvb Kv Ri AšÍfz ³ e vl v Ki 3 M. DÏxc K ÔM wnyxõ KZ K wecyb cömv ii Kvb nvwzqvi e envi Kiv N. wg. evey ji fvebvwu ga e emvqx `i cö qvrb KB A ^xkvi n q QÕ e vl v Ki 3 K i Q DÏxc Ki Av jv K Zvi fvebvi AmviZv cögvy Ki 4 N. DÏxc K D jøwlz weµqkg xi Yi mgš^ q hv m wó nq, weµq 4 Ô i v cövb fu wjwg UWÕ Ggb GKwU cy Drcv`b I weµq K i evrv i µzviv jÿ gvîv AR b Zvi Kvh KvwiZv we køly Ki 4 ^í cwigv Y wkš ev i ev i µq K i G evrv ii µzviv we ÍxY A j emevm 10 ÔemygwZ gv K UÕ XvKvi cövy K `ª Aew Z GKwU wecwy e e v GLv b AvMZ Kivq Ô i cövb fu wjwg UWÕ `xn eèbcöyvwj e envi K i Gid j c Y i g~j µzv `i cy bvbvb ai bi my hvm- myweav we` gvb hvi g a e vsk I wegv myweav, wkqzuv e w c ji µzviv Zv `i nv Zi bvmv j cy cvq we bv` bi e e v, cöv_ bvi RvqMv, Lvjv gjv cwi ek Ab Zg wg. Zvmwd MÖvg K. cy Kx? 1 _ K XvKvq eov Z G m D³ wecwy K `ªi GKwU wecwy Z wm q `L jv Zviv L. Kb evrvi wefw³kiy Kiv nq? e vl v Ki 2 wb R `i Drcvw`Z cy wewµ Ki Q Zv `i K `ªxq e e vcbvq Ges wbqš Yi M. DÏxc K Ô i cövb fu Kv úvwbõ Kvb evrv i cy weµq K i? e vl v Ki 3 Abyiƒc Av ikwu wecwy Zv `i gd ^j kn ii Av Q wzwb f ewq jb GLv b N. DÏxc K DwjøwLZ Kv úvwb h ai bi eèbcöyvwj e envi Ki Q Zv `i c Y i `vg ewk n e wkš `L jb Zv `i GjvKv Ges GLv bi `v gi g a Zvi hšw³kzv e vl v Ki 4 Kv bv cv_ K bb gvb I `vg m ú K Kv iv Kv bv Awf hvm bv _vkvq G 5 Rbve gybœv GKwU k v úy Kv úvwbi gvwjk wzwb Zvi KviLvbvi wewfbœ d fv ii wecwywu Z cöpzi cwigv Y µzvi mgv ek N U Q k v úy Drcbœ K i Zv wecyb K ib µzv AvKl Yi Rb wzwb Zvi Drcvw`Z K. B Uvi bu Kx? 1 c Y i g~j Qvo `Iqvi wm vší MÖnY K ib GRb wzwb c Y i gvo K g~j L. ÒcÖhyw³ e ZxZ Ab-jvBb gv K wus m e bqó- e vl v Ki 2 Qv oi welqwu úó Aÿ i D jøl K ib d j evrv i Zvi Drcvw`Z c Y i M. DÏxc K DwjøwLZ gv K UwU Kvb ai bi wecwy? e vl v Ki 3 Pvwn`v e w cv Q Ges c Y i weµqi w`b w`b e w cv Q N. wg. Zvmwc h wecwy Z wm qwq jb µzvmš wó AR b Zv `i f wgkv K. cöpvi Kx? 1 DÏxc Ki Av jv K g~j vqb Ki 4 L. weávcb GKwU A_ cö`ë gva g e vl v Ki 2 11 mvbvjx nvdwrs Kv úvwb c~e vpj Dckni msjmœ GjvKvq 100 wenv Rwgi Dci M. Rbve gybœvi e emv q weávc bi Kvb gva gwu e envi Kiv n q Q? e vl v Ki 3 ÔwbS iõ bv g GKwU Avevmb cökí M o Zz j Q G cöwzôvbwu h Kv bv Dcv q N. c Y i weµq e w i Rb Rbve gybœv Kx mwvk wm vší wb q Qb? MÖvnK K cøu µ q AvMÖnx K i Zvjvi Rb cî-cwîkv I Uwjwfk b e vckwfwëk Zvgvi DË ii c ÿ hyw³ `vi 4 weávcb cöpvi K i Ges PŠKl weµqkg x wb qvm K i G Z Aí mg qi g a 6 ewikv ji Puv ` mi`vmi GLb XvKvq evm K ib MÖv gi evwo _ K wzwb cö_ g ekwkqz msl K cøu weµq nq m úªwz H cök íi cv kb iƒcvšíi nvdwrs bv g Ab bškvq M Ä Av mb, Gici wi vq P o eo mo K D Vb mlvb _ K ev m GKwU Kv úvwb ÔSY vavivõ bv g Av ikwu Avevmb cökí nv Z wb q Q G K i ewikvj bše `i cšqvj Gici j  D V XvKvi m`inv U bv gb Kv úvwbwu cî-cwîkv I Uwjwfk bi cvkvcvwk I qemvbu e envi K i MÖvnK `i AZtci A Uvwi vq K i evmvq cš Qb XvKvq G m wzwb wb Ri e env ii mv _ my úk ervq i L Aí mg qi g a Kvw ÿz weµq AR b mÿg nq Rb Ggb GK Rvov m Ûj µq Ki jb hviv wb RivB cy Drcv`b K i Ges K. evrvi Kx? 1 Zv `ib Av ikwu `vkvb ewikv ji Av Q L. wecyb K mvgvwrk cöwµqv ejv nq Kb? e vl v Ki 2 K. wkícy Kx? 1 M. mvbvjx nvdwrs Kv úvwbi m úvw`z Kvh µg wecy bi µgwekv ki L. Kb cy wefvrb Kiv nq? 2 Kvb hy Mi AšÍfz ³? e vl v Ki 3 M. Rbve Puv ` mi`vm ii b vq h cöyvwj a i cy `ªe Zvi evmvq N. DÏxc K D jøwlz Kv úvwb `ywui g a Kvb Kv úvwbi Kvh µg DËg? cš Q Zv K Kx e j? e vl v Ki 3 wecy bi µgwekv ki ch vq D jølc~e K Zvgvi gzvgz `vi 4

40 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy K v Ub g U cvewjk zj GÛ K jr, Rvnvbvev`, Lyjbv welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Rbve Zv ni we. K MÖæ ci GKRb wecyb e e vck wzwb g b K ib cy wecy bi ÿ Î µzvb ivrv GRb µzv `i cq ` K iæz w` q wzwb cy Drcv`b K ib cvkvcvwk mgvr Ges mgv Ri gvby li Rb ÿwzki n Z cv i Ggb Kv bv Dcv`v bi wgköy _ KI Zvi cy K gy³ ivlvi Póv K ib Gme Kvi Y evrv i Zvi c Y i Ae vbi Lye fv jv K. µzv f vjy Kx? 1 L. µzv mš wó ej Z Kx eys? 2 M. Ô µzvb ivrvõ wecy bi Kvb ˆewk ó i AšÍM Z? e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki we. K MÖæ ci c Y i evrvi Ae vb fv jv niqvi cq b Kx Kx KviY _vk Z cv i e j Zzwg g b Ki? 4 2 eª vû B gr AR bkvix nvbw úw Kv úvwb 2015 mv j evsjv ` k mev cö`v bi j ÿ Pzw³e n q wbr ^ Kv úvwbi wmgkvw Pvjy K i Q welqwu bzzb Ges AvKl Yxq niqvq cöwzwu wmgkv W i `vg Zviv 2,000 UvKv wba viy K i evsjv ` k wewfbœ wefvmxq kni jv Z fv jv e emvq Kvh µ g cwipvjbv Ki ji Rjv kni jv Z Zv `i MÖvnKmsL v LyeB Kg welqwu wb q Kv úvwbi cwipvjk cl ` MÖvnK m wói j ÿ KvR Ki Q K. fv³vevrvi Kx? 1 L. wecyb cwi e k Aa qb iæz c~y Kb? e vl v Ki 2 M. mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`vbwUi we epbvq nvbw úw Kv úvwb mev Pvjy K i Q? e vl v Ki 3 N. DÏxcK Abyhvqx nvbw úw Kv úvwbi KiYxq we køly Ki 4 3 Rbve cjvk evwywr K wfwë Z ª ewi Pvl ïiæ K ib ª ewi Pvl m ú K c~e AwfÁZv bv _vkvq e emv qi ïiæ Z Zgb mdjzv cvbwb ciezx Z K wl Dbœqb Awa`ßi _ K civgk wb q ª ewi Pvl K ib Ges e vckfv e mdj nb ez gv b wzwb ª ewi we ` k ißvwb Kivi wpšívfvebv Ki Qb K. wecyb cwi ek Kx? 1 L. wecy b A_ bwzk cwi ek KZUzKz iæz c~y? 2 M. DÏxc K Rbve cjv ki ª ewi Pv l mdjzvi cq b Kvb cwi e ki cöfve me vwak? e vl v Ki 3 N. Rbve cjv ki ª ewi ißvwbi wm vší KZUzKz hšw³k? we køly Ki 4 4 Ave`yjøvn MvKb NvU evrv i gšmywg c Y i cvbkvwi e emvq K ib wzwb Avg, KuvVvj, wjpz, ZigyR, Avjy, U g Uv BZ vw` Drcv`bKvixi wbku GKmv _ ewk cwigv Y wk b G b evrv i weµq K ib Gme cy wzwb wk b Avbvi mv _ mv _B weµq K ib bv wzwb Av gi ÿ Î hgb UK, wgózv, bó, cwick Zv BZ vw` c~e wba vwiz gvb we epbvq fvm K ib Zgwb QvU, gvsvwi, eo BZ vw` AvKv ii wfwë Z fvm K ib G Z Zvi weµq AZ ší myk Lj nq K. cöpvi Kx? 1 L. gvokxkiy ej Z Kx eys? 2 M. DÏxc Ki Ave`yjøvn c Y i gvb we epbvq fvm K i wecy bi Kvb KvRwU m úbœ K ib? e vl v Ki 3 N. c Y i gvb Ges AvKvi Abyhvqx fvm K i e emvqx wnmv e Ave`yjøvn wk ai bi myweav c q _v Kb? we køly Ki 4 5 gvwiqv evsjv `k wj. ÔnvB P qrõ eª v Ûi Kjg Drcv`b K i D³ Kj gi Drcv`b msµvší Z_ wb œiƒc : GKK cöwz cwiez bkxj e q = 10 UvKv gvu vqx e q = 3,00,000 UvKv cöz vwkz gvu Drcv`b = 50,000 UvKv gvu wewb qv Mi cwigvy = 10,00,000 UvKv weµ qi Dci Uv M U gybvdv = 20% K. gvk -Avc g~j wba viy Kx? 1 L. ÒDrcv` bi wewfbœ Í i e q wewfbœ ikg nqó e vl v Ki 2 M. ÒnvB P qró eª vû Gi cöwzwu Kj gi weµq g~j wby q Ki 3 N. DÏxc Ki D jøwlz Z _ i wfwë Z ÒnvB P qró eª v Ûi Kj gi fvimvg we `y wby qc~e K Zvgvi gzvgz e ³ Ki 4 6 nv Uj wbivc` wj mvj _ K K evrv i ch UK `i Rb mev w` q Avm Q Zv `i nv Uj KZ K cö`ë mevi h _ó Pvwn`v _vk ji ez gv b ax i ax i Zv n«vm cv Q KviY ez gv b ch UKiv wbivc` AvkÖ qi cvkvcvwk wejvmeûj e e v KI cövavb w` Q d j cöwzôvbwu Zv `i cö`ë mevi weµq e w Z bzzb g~j wba viy KŠkj e envi K i ez gv b mgm v K gvkv ejv Kivi wpšívfvebv Ki Q K. jvfbxq cy Kx? 1 L. fvm c Y i eèbcöyvwj Kgb nq? e vl v Ki 2 M. nv Uj wbivc` wj. KZ K cö`ë mev c Y i RxebP µi Kvb Í i i q Q e vl v Ki 3 N. DÏxc K D jøwlz cwiw wz _ K DËi Y nv Uj wbivc` wj. Gi Kvb ai bi g~j KŠkj MÖnY Kiv DwPZ e j Zzwg g b Ki? Zvgvi DË ii mc ÿ hyw³ `vi 4 7 iæ ej, Zwn`yj, Lvwj` Zviv wzb eüy GKwÎZ n q GKB e e vcbvq wfbœ wfbœ wefv Mi gva g wewfbœ ai bi LyPiv weµ qi D ` vm MÖnY K ib wzwb eüyi DbœwZ ch eÿy K i cvk ezx MÖv gi Zzwnb AímsL K cy wb q wbr GjvKvq `ªæZ mg q cy weµ qi hvezxq KŠkj MÖnY K ib Ges wzwbi mdj nb K. Wªcvwkcvim Kx? 1 L. cvbkvi GKw` K µqkvix Ab w `K weµqkvix e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki D jøwlz wzb eüy Øviv cwipvwjz Kvh µg jv Kvb ai bi LyPiv e emv qi AvIZvfz³ Zv D jøl K i ey bv Ki 3 N. `ªæZ cy mvgmöx weµ qi Rb Zzwn bi M nxz KŠkjwUi aib D jølc~e K G m ú K we ÍvwiZ jl 4 8 wkcb d vkvb wj. XvKvi Wgovq Aew Z GKwU Rvg`vwb kvwo Drcv`bKvix cöwzôvb `ke vcx cöwzôvbwui Drcvw`Z kvwoi h _ó mybvg i q Q cöwzôvbwu wewfbœ Dcjÿ K K `ª K i weµq e w i Rb g~j n«vm, bm` A_ diz `vb, Dcnvi BZ vw` KŠkj Aej ^b K i _v K ez gv b cöwzôvbwu Zvi Drcvw`Z kvwo AvšÍR vwzk evrv i wewµi gva g e emvq m úªmvi Yi wm vší wb q Q wkš cöwzôvbwu Avkviƒc mvov cv Q bv d j wkcb d vkvb wj. Gi gvwjk wpwšíz K. weávcb Kx? 1 L. weávcb I cöpvi Df qib jÿ GK n ji `ywu wfbœ e vl v Ki 2 M. wkcb d vkvb wj. KZ K weµq e w i KŠkj Kvb ai bi wecyb cömvi KŠkj? e vl v Ki 3 N. wkcb d vkvb wj. Gi e emvq m úªmvi Y e Zvi KviY D jølc~e K GB mgm v mgvav b Kvb ai bi c` ÿc MÖnY Kiv hvq, gzvgz `vi 4 9 WBwi kwcs wj. XvKv kn ii avbgwû, jkvb, ebvbx I gwzwsj GjvKvq PviwU kv-iæ gi gva g GKB ai bi cy weµq K i _v Kb cö Z KwU kviæg weµ qi Rb Dc vwcz cy eª vû, g~j GKB ai bi cöwzwu kv-iæ gi gvwjk I wbqš YKvix KZ cÿ GKRb G mg Í kv-iæg _ K cy µ qi ÿ Î µzviv B Uvi bu e envi Ki Z cv ib µzviv kz e ÍZvi g a I `ªæZZvi mv _ mgq I A_ euvwp q Kv bv cökvi SuywK bv wb q N i e m Zv `i cö qvrbxq cy KbvKvUvi KvR m úbœ Ki Z cv ib we µzvii mwvk weµ qi cvkvcvwk µzv m úk m wó I Ab vb myweav jvf Ki Z cvi Q K. cöz ÿ wecyb Kx? 1 L. cwi ek euvpvi Av `vj bi ÿ Î wmöb gv K wus Gi f wgkv e vl v Ki 2 M. WBwj kwcs wj. Kvb ai bi wecwy K `ª e vl v Ki 3 N. DÏxc K WBwj kwcs wj. Kvb ai bi wecyb G e vcv i Zvgvi gzvgz `vi 4 10 Ôw`bvRcyi ivbmõ evsjv ` ki cvbkvwi I LyPiv evrv i Pvj mieiv ni e emv q RwoZ cöwzôvbwu cwjw_b e vm e envi bv K i cv Ui e vm e envi K i Pvj mieivn K i _v K w`bvrcyi ivbm Gi wecyb c wzwu cwi e ki Rb DcKvix niqv Z Ab vb e emvqxiv cv Ui e vm e env i DrmvwnZ n jb K. wmöb gv K wus Kx? 1 L. Uwjgv K wus Kvb ai bi wecyb? e vl v Ki 2 M. w`bvrcyi ivbm Kvb ai bi wecyb c wz e envi K ib e vl v Ki 3 N. cv Ui e vm e env i Ab vb e emvqx `i h Drmvn `Lv w` q Q Zv g~j vqb Ki 4 11 m wó mybum bv Uvi kn ii GKwU ^bvgab wgóvbœ fvûvi cöwzôvbwu fv³v `i w` K jÿ i L wewfbœ gvb I g~ j i wewfbœ ai bi wgwó ˆZwi I weµq K ib ez gv b cöwzôvbwui mybvg mviv `ke vcx Qwo q covq Gi gvwjk e emvq K m úªmviy wm vší MÖnY K ib RbmsL vi NbZ we epbv K i cöwzôvbwu wefvmxq kni jv Z weµq kvlv vcb I wecy bi cwikíbv K i Q K. evrvi Kx? 1 L. fv³v `i K `ª K ib wecy bi mkj KŠkj cöyqb Kiv nq e vl v Ki 2 M. m wó mybum Kvb ai bi evrv ii m` k e vl v Ki 3 N. m wó mybum KZ K e emvq m úªmvi Yi ÿ Î fv³vevrvi wefw³i Kvi Y Kv bv PjK ev Dcv`vb e envi K i Zv D jølc~e K Zv `i M nxz wm vší KZUzKz mwvk, G m ú K Zvgvi gzvgz `vi 4

41 38 Digital Interactive E-book 38 Kzwgjøv wf ±vwiqv mikvwi K jr welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Avkv mvc wjwg UW ÔAvkvÕ eª v Ûi GK cökvi DbœZgv bi mvevb Drcv`b I evrvirvzkiy Ki Q e vck cwim i weávcb I cöpv ii e e v MÖnY Kiv m Ë I evrv i Avkv eª v Ûi mvevb wewµi cwigvy Avkvbyiƒc e w cvq wu K Ui g~j wba viy K i Q cöwzôvbwu G RvZxq wewfbœ cwienb Kv úvwbi mv _ cöwz hvwmzv gvkvwejv K i AwaK hvîx msmö ni D Ï k C` Dcj ÿ 10% g~j n«vm NvlYv K i Q wb Kv úvwbi KZ cÿ evrvi M elyv K i `Lj h, `wi`ª I ga weë K. KuvPvgvj Kx? 1 köwyi AwaKvsk fv³vivb Zv `i Drcvw`Z mvevb e envi K i bv Gme L. mg Q` Avq we `y ej Z Kx evsvq? 2 µzv AviI Kg `vwg mvevb e envi K ib ez gv b cöwzôvbwu weµq M. Gwe cwienb wj. Kvb c wz Z Zv `i g~j wba viy K i Q? e vl v Ki 3 e w i Rb µzv `i iæwp, µqÿgzv I eq mi Dci wfwë K i wewfbœ N. Gwe cwienb wj. KZ K 10% g~j Qv oi NvlYv KZUzKz `v gi I gv bi mvevb Drcv`b I evrvirvzki Yi wm vší wb q Q Kvh Ki n e e j Zzwg g b Ki? gzvgz `vi 4 K. µzv f vjy Kx? 1 7 wg. Rq ev Minv U Zvi wbr ^ N i gvq Drcv`b K i we ` k L. wecyb Kx µzvgylx cöwµqv? e vl v Ki 2 cöpzi Pvwn`v _vkvq wzwb wngvwqz wpswo I mvgyw`ªk gvq ißvwb K i M. DÏxc K Avkv mvc wjwg U Wi weµq evov Z wecyb wgkö Yi Kvb Dcv`vbwU cö_ g e envi K i Q? e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki cöwzôvbwui weµq e w i Rb M nxz c` ÿcmg~n cöpzi Avq K ib m úªwz mikvwi AvBb I bxwz h_vh_fv e bv gvbvq ißvwb Dbœqb ey i Zvi ißvwb Kvh µg eü K i `Iqvq wzwb wpwšíz h_v_ Õ Zvgvi DË ii ^c ÿ hyw³ `vi 4 K. wecyb Kx? 1 2 wg. mv qg Puv`cyi _ K Bwjk gvq µq K i Kzwgjøvi evrv i weµq K ib Bwj ki gšmy g wzwb Kzwgjøvi cvbkvwi evrv i 500 UvKv KwR L. Ô Kv úvwb wecyb Kvh µ g cöz ÿfv e cöfve d jõ e vl v Ki 2 M. wg. Rq cy Drcv` bi ÿ Î mvgwók cwi e ki Kvb ` i wewµ K ib hw`i gšmyg k l Zv 900 UvKvq wewµ Kiv m e Dcv`vb K we epbv K i Qb? e vl v Ki 3 Rbve mv q gi fvebv n jv AvMvgx Z wzwb fiv gšmy g gvq µq K i N. DÏxc K R qi ißvwb Kvh µg eü niqvi aib I KviY gšmyg k l wewµ Ki eb G Z Zvi m e v P jvf wbwðz n e D jølc~e K KiYxq we køly Ki 4 K. Dcms wz Kx? 1 8 evsjv dzw mviv evsjv ` k wuwdb KK wecyb K i GwU P ovší L. ÔcÖhyw³MZ cwi ek Amxg my hvm ˆZwi K i e vl v Ki 2 fv³v `i Rb 5wU wkb j 1wU wd«w` q _v K Zxeª cöwz hvwmzvi M. wg. mv q gi Kg KvÐ Øviv wecy bi Kvb ai bi Dc hvm Kvi Y evsjv dzw gybvdv AR b Ki Z cvi Q bv evsjv dzw KZ cÿ m wó n q Q? e vl v Ki 3 GLb weávcb `Iqvi wm vší wb q Q N. m e v P jvf wbwð Z wg. mv q gi wm v šíi hšw³kzv we køly Ki 4 K. evæv Kx? 1 3 Rbve iweb Kzwgiøvi ivrm Äi GKRb wgwó e emvqx wzwb Zuvi L. `vq MÖvnK ej Z Kx evsvq? 2 KviLvbvq Drcvw`Z wgwó gvokxkiy K i kn ii wewfbœ GjvKvq M. 5wUi mv _ 1wU wuwdb KK wd«`iqv Kvb ai bi weµq Aew Z Zvi gvwjkvbvaxb wgwói `vkvb ÔwbD gvz fvðviõ G wewµ cömv ii nvwzqvi? e vl v Ki 3 K ib wgwó Avbv bqvi Kv R wg. iweb wbr ^ Mvwo e envi K ib N. Zzwg wk g b Ki weávcb cöwz hvwmzv gvkvwejvq mnvqk? ax i ax i Zvi wgwói mybvg kn ii Pviw` K Qwo q c o fv³vivi DÏxc Ki Av jv K Zvgvi gzvgz `vi 4 Zvi wgwó Z wßmnkv i fvm K i _v K d j Zvi weµ qi cwigvy h _ó Avkve ÄK e emv m úªmvi Yi Rb wzwb GLb cvk ez x kni dbx Z wbd gvz fvðv ii bzzb kvlv Lvjvi wm vší wb q Qb 9 gvb wwb GKwU gvevbj Kv úvwb GB Kv úvwb Kv gvi Kqvi m Uv ii Rb weµqkg x wb qv Mi mgq ^v, Pnviv, KÉ, vu bm, gvwr Z Av`e-Kvq`v, œvqywek Af vm BZ vw` welq we epbv K i K. cöwzwbwa cvbkvi K? 1 weµqkg xi my `ifv e µzv `i myweav-amyweav jv we epbv K i L. AbjvBb kwcs ej Z Kx evsvq? 2 µzviv weµqkg xi e env i mš ó G Z cöwzôvbwu mvdj cv Q M. Rbve iwe bi e emv q Kvb ai bi eèbcöyvwj e en Z K. weµwqkzv Kx? 1 n q Q? e vl v Ki 3 L. e w³k weµq ej Z Kx evsvq? 2 N. Rbve iwe bi bzzb kvlv Lvjvi wm všíwu KZUzKz M. gvb wwb weµqkg xi Kvb Kvb Yvewj we epbv Ki Q? e vl v Ki 3 ev Íem Z? DÏxc Ki Av jv K Zvgvi gzvgz `vi 4 N. DÏxc K D jøwlz weµqkg xi Yvewj wkÿvjä bv Rš MZ we køly Ki 4 4 wg. gwn` Zvi cwiev ii mv _ gvj qwkqvq eov Z M jb mlv b wkqz 10 Uwi dzw wj. ^v` GÛ wciiõ bv g g vs Mv Rym Drcv`b I wecyb KbvKvUvi Rb wel vz nvwbdv m Uv i hvb G KK ai bi cy mvwi K i cöwzôvbwu ivrkvnx _ K DbœZgv bi Avg msmön K i wb q G KKwU wefvm mvrv bv wzwb G ai bi LyPiv wecwy ` Lbwb ^v m Z Dcv q cöwµqvrvz K i m úªwz Kv úvwbwu cwi ek ej jb P j Z e evsjv ` ki Avb `i mv _ wkqzuv wgj Lyu R cvb Dc hvmx DbœZgv bi KvM Ri c v K U g vs Mv Rym ißvwbi wm vší K. weµq cöwzwbwa Kx? 1 MÖnY K i G jÿ I qemvb Ui gva g `wk I we `wk µzv `i L. Kb ga e emvqx P ovší fv³v `i wbku cy weµq K i? e vl v Ki 2 mv _ hvmv hvm K i e vck mvov c Z mÿg n q Q M. DÏxc Ki nvwbdv m Uvi Kvb ai bi wecwy? e vl v Ki 3 K. cöz ÿ wecyb Kx? 1 N. DÏxc Ki g Zv wecwy K `ª GKwU ` ki A_ bwzk L. cöpvi ej Z Kx eysvq? 2 Dbœq bi cözxk? Dw³wUi h_v_ Zv hvpvb Ki 4 M. DÏxc K D jøwlz cöwzôv bi Kg Kv Ð Kvb ai bi gv K wus 5 wg. Kvjvg GKwU Avg evmv bi gvwjk wzwb Avg Drcv` bi mv _ mv _ Gi aib cöwzdwjz n q Q? e vl v Ki 3 evmv bb cöwz KwR Avg 50 UvKv ` i LzPiv we µzv `i wbku wewµ K ib N. Kvh Ki hvmv hvm cöwzôvq Uwi dzw wj. KZ K M nxz LyPiv we µzviv Avg K QvU, gvsvwi I eo wzb fv M fvm K i µzv `i wbku Kg KŠk ji hšw³kzv g~j vqb Ki 4 wewfbœ `v g wewµ K ib G Z LyPiv we µzviv jvfevb n ji wg. Kvjvg Zgb 11 wg. wcqvm evzjrvz Lvevi cvwb I wewfbœ ^v `i Rym Drcv`b I wecyb Kv bv gybvdv cvb bv welqwu wb q wzwb LyeB wpwšíz K i fv³v `i K_v wpšív K i mgmö evrvi K GjvKv, kni, Dckni f ` K. cöwgzkiy Kx? 1 fvm K i Ges mb Abyhvqx `vg wba viy K ib wkš evrv i cöwz hvmx `i L. weµq K GKvwaK Kv Ri mgwó ejv nq Kb? e vl v Ki 2 RbwcÖqZv _vkvq cöwzôvbwu ewk jvfevb n Q bv GRb wg. wcqvm Zvi M. DÏxc K wg. Kvjvg Kvb ai bi e emvqx? e vl v Ki 3 cöwzôv bi weµq e w wb q ek wpwšíz N. wecyb Kvh vewji Av jv K wg. Kvjv gi gybvdv e w i Rb K. cwienb Kx? 1 KiYxq Kx? gšíe Ki 4 L. wkíevrvi ej Z Kx evsvq? 2 6 Gwe cwienb wj. XvKv-Kzwgjøv iæ U wejvmeûj Gwm evm Q o Q M. DÏxc K Kx mi wfwë Z Kv úvwbwu evrvi wefw³kiy cöwzôvbwu hvîx `i m e vëg mev wbwðz Kivi ga g MÖvnK `i K i Q? e vl v Ki 3 wbku mybvg AR b mÿg n q Q wbw` ó köwyi MÖvn Ki Kv Q G N. DÏxc K wecy bi Kvb ai bi KŠkj Aej ^b Ki j cwienbwu e vck RbwcÖqZv cviqvq Zv we epbvq i L cöwzôvbwu wcqv mi wpšív `~i Kiv m e? we køly Ki 4

42 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy evsjv `k bševwnbx K jr, PÆMÖvg welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 wg mm wrbvz GKRb d vkb wwrvbbvi beel, 1jv dvêyb mvg b i L wzwb Ggbfv e kvwo I w_ª-wcm wwrvbb K ib hv gwnjv `i Kv Q we kl Av e`b m wó K i GQvov C`, c~rv Dcj ÿ wzwb cyiæl `i Rb cvävwe, dzzqv ˆZwi K ib hv Z mk jb Zvi c Y i µzv n Z cv i m úªwz wzwb we `k _ K wkqz AZ vaywbk ^qswµq mjvb gwkb Avg`vwbi K_v fve Qb hv Z wzwb cy jv `ªæZ mievin w` Z cv ib K. mieivnkvix K? 1 L. cöwz hvmx Kxfv e cy wecy b cöfve we Ívi K i? e vl v Ki 2 M. wg mm wrbvz mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`vb K iæz w` q Qb? e vl v Ki 3 N. m úªwz wg mm wrbvz h wecyb cwi e ki Dcv`v bi K_v fve Qb Zvi hšw³k we køly Ki 4 2 Òwjmv MÖæcÓ KDS bv g PvR vi d vb Drcv`b K i D³ cöwzôv bi 2018 mv j Drcvw`Z c Y i wewµ I gybvdv wp Îi gva g Dc vcbv Kiv n jv : weµq I gybvdv ( KvwU UvKv) A B C D E weµq gybvdv/ wz K. Riæwi cy Kx? 1 L. c Y i evæv ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 M. wp Î DwjøwLZ ÔCÕ wpwýz ÍiwU c Y i Rxeb P µi Kvb Ae vb K wb ` k K i? e vl v Ki 3 N. wp Î DwjøwLZ ÔCÕ I ÔDÕ wpwýz Í i weµq I gybvdvi cwigvy Kx GBfv e e w cvq? we køly Ki 4 3 mvb Kv úvwb evsjv ` ki me cö_g wmöb cy Drcv`bKvix cöwzôvb Zv `i cwiez bkxj e q GKK cöwz 15 UvKv GKK cöwz weµqg~j 65 UvKv gvu vqx e q 5,00,000 UvKv D³ cöwzôv bi weµ qi cwigvy 40,000 GKK gyb Aci GKwU Kv úvwb Zv `i GKK cöwz cwiez bkxj e q 4 UvKv, vqx e q 2,00,000 UvKv Ges GKK cöwz weµqg~j 10 UvKv K. g~j Kx? 1 L. gvk -Avc c wz Z g~j wba viywu e vl v Ki 2 M. mvb Kv úvwbi fvimvg we `y (UvKvq) wby q Ki 3 N. DÏxc K DwjøwLZ mvb I gyb Kv úvwbi g a Kvb cöwzôvbwu jvfrbk? DË ii ^c ÿ hyw³ `vi 4 4 mvwb dvb Kv úvwb Zvi mxg weµ qi Rb cöli ` wókw³, my `i Pnviv I mȳ ^v i AwaKvix wg. gvmỳ K wb qvm `q wb qv Mi ci cöwzôvbwu GK mßvn cöwkÿ Yi gva g weµ q cvi`k x K i Zv j d j, wzwb Zvi `vwqz wbôvi mv _ cvjb Ki Z cv i G Z K i cöwzôvb Zvi Ici LyeB mš ó nq K. ˆbwZK Yvewj Kx? 1 L. weµq cömvi bgbxq KŠkj e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki cöwzôvbwu weµqkvix wb qv Mi ÿ Î Kvb ai bi Yvewji Ici iæz Av ivc K i? e vl v Ki 3 N. Zzwg wk g b Ki wg. gvmy `i Ici cöwzôvb mš ó niqvi cq b ïaygvî Rš jä YvewjB h _ó? DÏxc Ki Av jv K gzvgz `vi 4 5 ÒeÜy wi qj UÓ cöwzôvbwu Zv `i mevmg~n m ú K MÖvnK `i AewnZ Kivi Rb Uwjwfkb I msev`c Î wbqwgzfv e weávcb `q m úªwz Zviv EPZ G GKwU bzzb kvlv D Øva bi Av qvrb K i G welqwu msev` weávwßi Rb wewfbœ wgwwqv K AewnZ Kiv nq G Abyôv b wewfbœ MY gvb e w³ `i Avgš Y Rvbv bv nq c i msev`c Î welqwu cöpvwiz niqvq MÖvnK `i gv S ek mvov c o K. weµq cömvi Kx? 1 L. ÒcÖPvi n jv A-A_ cö`ë cömvi KŠkjÓ e vl v Ki 2 M. ÒeÜy wi qj UÓ bzzb kvlv D Øvab Dcj ÿ Kvb cömvi Kvh µg MÖnY K i Q e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki cöwzôvbwu KZ K e en Z weávcb gva gi Kvh KvwiZvi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 6 Rbve wmwïk GKwU cvkvk cö ZKvix Kv úvwbi gvwjk Zvi cöwzôv b DbœZ gv bi cvkvk ˆZwi Kiv nq H cvkvk jv weµ qi Rb wzwb ` ki wewfbœ v b Zvi Kv úvwbi kviæg Pvjy K ib d j, µzviv mivmwi Kv úvwbi kviæg _ K cvkvk µq Ki Z cv i G Z K i µzvivi Zvi cvkv Ki cöwz AvK ó n Q K. ga e emvqx K? 1 L. fvm c Y i eèbcöyvwj `xn nq Kb? 2 M. Rbve wmwïk Zvi Kv úvwb Z Kvb ai bi eèbcöyvwj e envi K ib? e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki cöwzôvbwu Z eèbcöyvwji hšw³kzv g~j vqb Ki 4 7 wgzzj GKRb QvÎ Zvi gv Zv K gyw` `vkvb _ K Pvj, Wvj BZ vw` wk b Avb Z ej jb m Kbvi ci wpšív Kij Gme wrwb mi Drcv`b Kiv Lye Kg `v g cy weµq K i G jv Drcv`Kiv Ggb ga ZvKvix `i wbku wewµ K i hviv Avevi Zvi mvg bi gyw` `vkvb`vi `i wbku weµq K i Gfv eb cy jv nvz e` ji gva g ewk `v g Zvi wbku Av m K. Kwgkb G R U Kviv? 1 L. Drcv`K I fv³vi gv S Kv `i Ae vb? e vl v Ki 2 M. DÏxc K Kvb ai bi eèbcöyvwj cwijwÿz nq? e vl v Ki 3 N. wgzz ji wpšívi hšw³kzv DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 8 wbkvz XvKv kn i bzzb G m Q Zvi Lvjv Zv K wb q Ggb GKwU `vkv b Mj hlv b wbp Zjv _ K 5g Zjv ch ší cy ivuvb `vkvb mlv b muyb-myzv _ K ïiæ K i me wkqz Av Q wkï `i, gwnjv `i mk ji Avjv`v wefvm wkš g~j cwi kva Kiv nq GKwU wbw` ó v b wbkvz Zvi Lvjvi Kv Q Av iv Rvb Z cvij Gi Kv bv kvlv bb K. eûkvlv wecwy Kx? 1 L. `vjvjiv Kxfv e cy µq-weµ q mnvqzv K i? 2 M. wbkv Zi `Lv `vkvbwu Kvb ai bi LyPiv e emv qi AšÍf y³? e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki DwjøwLZ cöwzôvb I GKwU eûkvlv wecwyi g a wk Kv bv cv_ K cwijwÿz nq? we køly Ki 4 9 wrmv bi GKwU gvevbj `ikvi m BD. Com Gi I qe c R wewfbœ ik gi gvevbj mu I Zv `i g~j AbymÜvb K i m Samsung gvevbj mu cq ` K i Ges AW vi `q mivmwi muwu `L Z bv cvivq m gvb wb q wpwšíz nq K. Uwj gv K U Kx? 1 L. w`b w`b µzviv cwikwíz weávcb K `ªi w` K AvK ó n Q Kb? e vl v Ki 2 M. wrmvb Kvb ai bi wecyb c wzi gva g cy wu wkb Z Pvq? e vl v Ki 3 N. wrmv bi wpwšíz niqvi h_vh_ KviY I hyw³ Dc vcb Ki 4 10 vbj GÛ dweª wjt wewfbœ d vk bej cy cö Z K i Kv úvwbwu Zv `i cy weµ qi mgq cwjw_b e vm e envi bv K i Kvc oi e vm e envi K i hv Z K i cwi e ki ÿwz bv nq µzvivi Zvi cy µq K i h _ó mš ó K. f qm gbj Kx? 1 L. mycvi gv K U ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 M. vbj GÛ dweª wj. Kvb ai bi wecwy c wz e envi K ib? e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki DwjøwLZ c wz Z wecy bi hšw³kzv we køly Ki 4 11 d vwgwj cövwv± Zv `i wewfbœ c Y i mv _ bzzb K i Kv j ij wd«ôm~h gylx Zj evrvi Q o Q GB Z ji m ú K µzv mvaviy K Rvbvevi R b Zviv PÆMÖv gi AvMÖvev` gv i wekvj nvw ev W GKRb bvwqkvi nv Z Zj msewjz QweI Zv `i c Y i we ÍvwiZ Z_ D jøl K i Q G Z K i A b KiB ` wó AvKl Y K i Q hv ciezx Z µ q DrmvwnZ K i Q K. mvgwqkx Kx? 1 L. weávcb n jv GKgyLx hvmv hvm e vl v Ki 2 M. d vwgwj cövwv± weávc bi Kvb gva g e envi K i Q? e vl v Ki 3 N. µzv `i cy µ q DrmvwnZ Ki Z Kv úvwb KZ K M nxz c` ÿ ci mwvkzv g~j vqb Ki 4

43 40 Digital Interactive E-book 40 nv Riv-ZRy wwmöx K jr, PÆMÖvg welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 ÒDËie½ ivbmó ` ki Af ší ii cvbkvwi I LyPiv evrv i Pvj 7 Rbve cv fj PÆMÖvg kn i GKwU ÒˆZwi cvkvkó KviLvbv vcb mieiv ni e emv q RwoZ cöwzôvbwu cwj e v Mi cwie Z cv Ui K ib wzwb 100wU gwkb vcb K i Drcv`b Kvh µg ïiæ K ib e v M Pvj mieivn K i _v K Zv `i `Lv `wl m PZb e emvqxiv Zuvi KviLvbvq Drcv`b e q ewk GgZve vq ˆZwi cvkv Ki Pvj wecy b cv Ui e vm e env i AvMÖnx n jb ez gv b wzwb Av iv 200wU gwkb vc bi wm vší wb q Qb K. wkq wecyb Kx? 1 K. wkícy Kx? 1 L. Uwjgv K wus Kvb ai bi wecyb? e vl v Ki 2 L. fvm c Y i mieivn wbqwgz I ch vß niqv cö qvrb e vl v Ki 2 M. DËie½ ivbm Kvb ai bi wecyb c wz e envi K ib? M. DÏxc Ki cöwzôvbwu c Y i RxebP µi Kvb Í i Av Q? e vl v Ki 3 e vl v Ki 3 N. e q-n«v mi Rb Rbve cv fj Gi M nxz c` ÿ ci mv _ Zzwg N. cv Ui e vm e envi cwi ek msiÿ Y mnvqk we køly Ki 4 Kx GKgZ? gzvgz `vi 4 2 Òmv RvqvÓ PÆMÖv gi GKwU wwcvu g Uvj vi G cöwzôv b mkj cy Avjv`v Avjv`v mvrv bv _v K wigv D³ cöwzôv bi GKRb 8 wg. iæ ej GKwU wmivwgk KviLvbvi gvwjk wzwb KviLvbvq cøu, weµqkgx wzwb Q j `i wu-kvu wefv Mi `vwqz cövß wzwb Kvc, gm, dzj`vwb, Mvgjv BZ vw` ˆZwi K ib Drcvw`Z cy jv µzv `i mv _ nvwmgy L K_v e jb Ges Zuvi mvejxj evpbfw½i wzwb wewfbœ `vkv b cvbkvwi `v g wewµ K ib weµq e w I gva g µzv `i wewfbœ Z_ mieivn K i cy µ q mnvqzv K i µzv K AvK ó Kivi Rb wzwb iwwi- Uwjwfk b Ges cwîkvq K. weávcb Kx? 1 weávb w` q _v Kb L. weµwqkzv wkÿvjä bv Rš MZ e vl v Ki 2 K. wecyb wgköy Kx? 1 M. Òmv RvqviÓ weµqkgx wigvi KvR K Kx ejv nq? e vl v Ki 3 L. wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z fv³vi Ae vb e vl v Ki 2 N. wigv µzvi µq wm vší MÖn Y mnvqzv K i DÏxc Ki M. wg. iæ e ji cöwzôvbwu Kvb evrv ii AšÍf y³? e vl v Ki 3 Av jv K we køly Ki 4 N. wewµ e w i Rb cöwzôvbwu wecyb wgkö Yi h Dcv`vb e Q 3 Òwkÿv WU KgÓ GKwU vbxq wkÿv DcKiY wewµi cöwzôvb wb q Q Zv wk hyw³hy³? we køly Ki 4 GLv b eb, KvMR, Kjg, Wv qwimn wewfbœ wkÿv DcKiY cvbkvwi 9 wg. wbs i mxzvkz Ði cvnv o cqviv evmvb jxr bb vbxq I LyPiv wewµ nq Wv qwimn wewfbœ wkÿv DcKiY cvbkvwi I LyPiv dwoqviv Zv K mvnvh K i DbœZ msiÿy myweav bv _vkvq wzwb wewµ nq eq ii ïiæ Z cöwzôvbwu cöpvi I cömvig~jk Kvh µg QvU-eo wg j M o KwR cöwz 50 UvKv ` i wewfbœ e emvqxi wbku MÖnY K i GjvKvi mkj wkÿvcöwzôvb K `vkv bi bvg msewjz wewµ K ib wkš e emvqxiv QvU, eo I gvsvwi wzb fv M fvm Kjg, Wv qwi I K v jûvi Dcnvi w` q _v K K. e w³k weµq Kx? 1 K ib eo cqviv KwR cöwz 100 UvKv, gvsvwi 80 UvKv Ges L. cöpv ib cömvi e vl v Ki 2 QvU 60 UvKvq wewµ K ib G Z QvU e emvqxiv jvfevb n ji M. Òwkÿv WU KgÓ Kvb ai bi weµq cömvi KŠkj e envi Ki Q? 3 wg. wbs i Zgb gybvdv cvb bv N. DÏxc K ewy Z Kvh µg K Kx weávcb ejv hvq? gzvgz `vi 4 K. cöwgzkiy Kx? 1 4 wgt Av jkrvûvi cuvp KvwU UvKv e q K i GKB mvrm¾v msewjz L. weµq wecy bi me P q iæz KvR e vl v Ki 2 R-Uz bv g `ywu weµq K `ª Lv jb cöwzôvbwu `wk we `wk wewfbœ M. DÏxc Ki wg. wbs i Kvb ai bi ga e emvqx? e vl v Ki 3 eª v Ûi RyZv wewµ K i w`b w`b mdjzv e w cviqvq cöwzôvbwu N. wecyb Kvh vewji Av jv K wg. wbs ii gybvdv e w i Rb Zvi GKB bvg, g~j I weµqbxwz AbymiY K i ` ki wewfbœ v b KiYxq mycvwik Ki 4 Av iv wekwu wecwy Lvjvi wm vší MÖnY K ib 10 wg mm iwngv GKRb d vkb wwrvbbvi wzwb 1jv dv b I 1jv K. Kwgkb gv P U Kx? 1 ˆekvL mvg b i L Ggbfv e kvwo I w_ª wcm wwrvbb K ib hv L. A Uv gwuk fwûs we µzvwenxb e emvq e vl v Ki 2 gwnjv `i Kv Q we kl Av e`b m wó K i d j Aí mg q Zvi M. R-Uz Kvb ai bi wecwy? e vl v Ki 3 wwrvbbk Z kvwo I w_ª wc Pi wewµ e w cvq m úªwz K qkwu N. DÏxc K ewy Z bzzb wekwu wecwy Lvjvi wm vší KZUzKz hšw³k? gzvgz `vi 4 bvgkiv d vkb nvdr mgrvzxq cvkvk wecyb Kivq wg mm iwngv 5 ` k Kí-1 : wn iv my Kv úvwb Pxb _ K RyZv Avg`vwb K i ` ki Zvi e emvq wb q LyeB wpwšíz cvbkvi `i wbku wewµ K i cvbkvi LyPiv e emvqx `i wbku wewµ K. wecyb cwi ek Kx? 1 K i fv³viv LyPiv e emvqx `i _ K RyZv µq K i L. wecy bi e wók cwi ek wbqš Y hvm e vl v Ki 2 ` k Kí-2 : gy³v my Kv úvwb ` ki Af ší i RyZv cö Z K i Zv `i wbr ^ M. wg mm iwngv mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`vb K iæz w` q kviæ g weµq K i fv³viv D³ kviæg _ K RyZv msmön K i cy Drcv`b K ib? e vl v Ki 3 K. cy Lvjvm cöwzwbwa K? 1 N. m úªwz wg mm iwngvi wpwšíz niqvi KviY I KiYxq m ú K L. ga e emvqxiv cy µ q cö ivwpz K i e vl v Ki 2 gzvgz e ³ Ki 4 M. ` k Kí-2 Gi gy³v my Kv úvwb Kvb ai bi cy eèbcöyvwj 11 Ò fvrb iwmkó PÆMÖv gi GKwU HwZn evnx i Íviuv cöwzôvbwu e envi K i Q? e vl v Ki 3 `xn w`b hver Kgg~ j Lvevi cwi ekb K i Avm Q mnbkxj g~j N. ` k Kí-1 Gi fv³viv AwaK g~ j cy µq K i _v K _vkvq ga köwyi fv³v `i wfo j MB _v K m úªwz Ò fvrb DË ii mc ÿ hyw³ `vi 4 wejvmó bv g Ab GKwU i Íviuv H i Íviuvi cv kb cöwzwôz nq 6 exyv I wgbv `yb evb Zv `i cö qvrbxq B jkuªwbk mvgmöx µ qi hlv b cwi Qbœ cwi e ki cöwz iæz `b cwi ek evüe Rb A bk `vkvb Ny i Ae k l Kw úduvi f jr G hvb exyv AvmevecÎ I _vjvevmb e envi K ib d j fvrb wejvm Aí Zvi c~e cwikíbv Abymv i Wz qj Kv ii GKwU GBPwc j vcuc w` bi g a mvdj AR b mÿg nq µq K ib wgbv GKwU gvdm I wcö Uv ii Kvwj µq K ib K. AhvwPZ cy Kx? 1 K. Afve Kx? 1 L. wkíc Y i µzvi msl v Kg e vl v Ki 2 L. evrvi I wecy bi g a cv_ K e vl v Ki 2 M. exyv Kvb ai bi fvm c Y i µzv e vl v Ki 3 M. Ò fvrb iwmkó wecy bi Kvb gšwjk aviyvi Ici iæz N. DÏxc K ewy Z µzv `i µqk Z c Y i mv` k I ˆemv` k w` q cöwzwôz? e vl v Ki 3 we kølyc~e K Zvgvi gzvgz `vi 4 N. Ò fvrb wejvmó mdjzvi KviY DÏxc Ki Av jv K g~j vqb Ki 4

44 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy wm ju Kgvm K jr welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 wcöqv Kv úvwb 'LFC' bv g d vb Drcv`b K i mviv `ke vcx evrvirvz K i Avm Q D³ cöwzôv bi 2018 mv ji Drcvw`Z d v bi weµq I gybvdv wp Îi gva g Dc vcb Kiv n jv weµq I gybvdv ( KvwU UvKv) jvkmvb wewb qvm (UvKv) weµq gybvdv K. Riæwi cy Kx? 1 L. D`vniYmn jvfbxq cy e vl v Ki 2 M mv j cöwzôvbwu c Y i RxebP µi Kvb Í i Ae vb KiwQj? e vl v Ki 3 N mvj ch ší cöwz hvwmzv gvkv ejv Kivi Rb KiYxq e vl v Ki (RxebP µi avc D jølc~e K) 4 2 ÔAvj-nvgivÕ wm j Ui K `ª j Aew Z kxzvzc wbqwš Z kwcs m Uvi GLv b ev Pv `i Ljvayjvi e e v, wbivcëvg~jk cwi ek, DbœZ hvmv hvm I cvwk s-gi e e v _vkvq mn RB KbvKvUv Ki Z cv i GQvov cöwzôvbwu cwi ek `~ly iva, cwi ek Dbœqb I UKmB wecy bi Ici AwaK iæz w` q _v K d j cöwzôvbwu e emvq RM Z e vck mvdj AR b mÿg n Q K. e w³k weµq Kx? 1 L. weávcb ej Z Kx eysvq? 2 M. ÔAvj-nvgivÕ Kvb ai bi wecwy? e vl v Ki 3 N. cöwzôvbwui mvd j i KviY we køly Ki 4 3 wg. gvn&`xi GKwU gvevbj dvb `ikvi ZvB m Ôweµq.com'-Gi I qe cb R Xz K g~j mn hvezxq Z_ we epbv K i GKwU IqvjUb gvevbj cq ` niqvq m µ qi AW vi `q wkš gvb wb q wkqzuv `ywðšívi _ K hvq mikvwi µq Ki Z cvi j nq Zv Zvi GB `ywðšív _vk Zv bv & K. mycvi gv K U Kx? 1 L. wmöb gv K wus ej Z Kx evsvq? 2 M. wg. gvn&`xi µ qi ÿ Î cöz ÿ wecy bi Kvb KŠkjwU e envi K i Qb? e vl v Ki 3 N. wg. gvn&`xi `ywðšív jvn ei KŠkjwU KZUzKz hšw³k DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 4 ÔBbwdwbwUÕ GKwU wel vz wefvmxq wecwy Zvi cöwzwu wefv Mi wkwÿz I my`k b weµqkg x wb qvm w` q cöwzôvb cwipvjbv K i Kg x `i g a mzzv I wbf i hvm Zv evov bvi Rb cöwzôvbwu gv S gv S cöwkÿ Yi e e v K i K. weµwqkzv Kx? 1 L. weµq cömvi bgbxq KŠkj e vl v Ki 2 M. weµqkg x wb qv Mi ÿ Î cöwzôvbwu Kvb ai bi Yvewji Ici iæz Av ivc K i Q? e vl v Ki 3 N. Òmr I wbf i hvm weµqkg x cöwzôv bi mybvg e w K ió Zzwg wk GB Dw³i mv _ GKgZ? weµqkg xi Yvewji aib D jølc~e K we køly Ki 4 5 mvw`qv GWz Kkb nvdm GKwU vbxq wkÿv DcKiY wewµi cöwzôvb G `vkv b KvMR, Kjg, Wv qixmn wewfyœ wkÿv DcKiY LyPiv I cvbkvix wewµ nq eq ii ïiæ Z cöwzôvbwu cöpvi I cömvig~jk Kvh µg MÖnY K i kn ii mkj wkÿv cöwzôv b `vkv bi bvg msewjz Kjg, Wv qix I K v jûvi Dcnvi w` q _v K K. cöpvi Kx? 1 L. cöpv ib cömvi e vl v Ki 2 M. mvw`qv GWz Kkb nvdr Kvb ai bi weµq cömvi KŠkj e envi K i Q? e vl v Ki 3 N. DÏxc K ewy Z Kvh µg K weávcb ejv hvq Kx? we køly Ki 4 6 gmvm mv njx wezvb XvKvi Bmjvgcy ii GKwU wel vz cöwzôvb cöwzôvbwu `wk-we `wk DbœZgv bi kvu, c v U, mÿ U I bvbv ai bi _vb Kvco weµq K i G cöwzôvb _ K gqgbwmsn kn ii dwgbv e wezvb I Ab vb ekwkqz cöwzôvb wbqwgzfv e Kvco µq K i vbxq fv³v `i Kv Q weµq K i fv³viv gqgbwmsn kni _ K XvKvi Kvco cq `g Zv wkb Z c i LyeB mš ó d j Gme cöwzôv bi weµq hgb `ªæZMwZ Z e w cv Q Zgwb mv njx e wezvb-gi weµqi w`b w`b e w cv Q K. Wªc wkcvim& Kx? 1 L. ga e emvqx c Y i g~j e w Z f wgkv iv L e vl v Ki 2 M. mv njx e wezvb-gi Kvh µg Kvb ai bi ga e emv qi AvIZvfz³? e vl v Ki 3 N. gqgbwmsn kn ii dwgbv e wezvb-gi mdjzvi KviY Kx? ga e emvqxi aib D jølc~e K e vl v Ki 4 7 Drcv`bKvix cöwzwbwa cvbkvi? fv³v eèbcöyvwj K. wm GÛ Gd G R U Kx? 1 L. cvbkvwi e emvq ej Z Kx eysvq? 2 M. wp Î eèbcöyvwji Kvb avcwu Abycw Z? GB av ci cö qvrbxqzv e vl v Ki 3 N. wp Îi eèbcöyvwji Ò Kvb ai bi c Y ió ÿ Î e envi nq bvg D jølc~e K we køly Ki 4 8 Rbve wkcjy Rbbx bvgk Jla Kv úvwbi GKRb weµq cöwzwbwa wzwb wbqwgzfv e wewfbœ wpwkrm Ki mv _ mvÿvr K ib Ges Kv úvwbi Jla jv m ú K Zv `i AewnZ K ib G ÿ Î cöwzôvb KZ K cöwkwÿz niqvq wzwb mn RB weµ qi jÿ AR b Ki Z mÿg nb wemz eq i Kv úvwbi weµq cöwzwbwa `i g a m e v P weµq Ki Z mÿg niqvi Kvi Y wzwb Ò e wi cö Rw UwU fió cyi vi jvf K ib GKB mv _ evbvmi cvb K. dwoqv Kx? 1 L. g~j wba vi Yi D Ïk n Q bm` cöevn wbwðz Kiv e vl v Ki 2 M. D jøwlz cy wu Kvb ai bi? e vl v Ki 3 N. cöwzôv bi mvdj AR b M nxz cö gvkb KŠk ji f wgkv Kx h_vh_? hyw³mn g~j vqb Ki 4 9 Rbve Av`bvb GKRb Kgjv Pvwl wzwb Zvi Drcvw`Z Kgjv wewfbœ mvb Ri wfwë Z Avjv`v K i weµq K ib G ÿ Î wzwb G KK mvb Ri Kgjv Avjv`vfv e dzw MÖW KvM R c v K U c vwks K i evrvirvz K ib d j Zvi Drcvw`Z Kgjvi `vg I gv b µzviv mš ó K. `vgrvzkiy Kx? 1 L. DËg µq weµ qi A a K e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki mvbr Abyhvqx Kgjv weµ qi gva g wecy bi Kvb KvRwU m úvw`z n q Q e vl v Ki 3 N. evrvirvzki Yi Rb Av`bv bi Kiv KvRwUi bvg D jøl K i hšw³kzv we køly Ki 4 10 wm ju Rjvi RwKMÄ MÖv gi cv qj wgqv GKRb Av cjkzj Pvwl wzwb µzvi Pvwn`vi Ici wfwë K i Av cjkzj Pvl K ib H GjvKvi f wg Av cjkzj Pv li Rb LyeB Dc hvmx GwUi ` k we ` k h _ó Pvwn`v i q Q ez gv b wzwb ` ki Pvwn`v wgwu q D³ cy we ` k ißvwb K i cöpzi ˆe `wkk gy`ªv Avq K ib Zvi mdjzv ` L GjvKvi A b KB Av cjkzj Pvl ïiæ K i Q K. wecyb Kx? 1 L. wecyb RxebhvÎvi gvb Dbœqb K i e vl v Ki 2 M. cv qj wgqv wecy bi Kvb gšwjk aviyvi Ici wfwë K i Av cjkzj Pvl K ib? e vl v Ki 3 N. cv qj wgqv I Ab vb Pvwliv Av cjkzj Pvl K i ` ki A_ bwzk Dbœq b KZUzKz f wgkv ivl e? we køly Ki 4 11 Zvbwfi evsjv ` ki Lyjbvq jvbv cvwb K K `ª K i mlv b GKwU wpswoi Ni vcb K i wpswo Drcv`b K ib we ` k cöpzi Pvwn`v _vkvq wzwb wngvwqz wpswo I mvgyw`ªk gvq ißvwb K i cöpzi Avq K ib m úªwz mikvwi AvBb I bxwz f½ Kivq ißvwb Dbœqb eÿ iv Zvi ißvwb Kvh µg eü K i `Iqvq wzwb wpwšíz K. wecyb cwi ek Kx? 1 L. mvgwók cwi ek Kx wbqš Y hvm? e vl v Ki 2 M. Zvbwfi-Gi cy Drcv` bi ÿ Î mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`vb K e Q wb q Qb? e vl v Ki 3 N. ivr bwzk cwi e ki cöfv eb Zvi ißvwb Kvh µg eü n q Q Zzwg wk G K_vq GKgZ? DÏxc Ki Av jv K gzvgz `vi 4

45 42 Digital Interactive E-book 42 mikvwi ewikvj K jr welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Rbve gwbi Ôd vkb UªÛÕ d vkb nvd Ri ^Z vwakvix wzwb memgq µzv `i Pvwn`v Abymv i Zv `i iæwp I cq `i mv _ m½wzc~y cvkvk Zuvi d vkb nvd R weµq K ib fv³vivi GLvb _ K cvkvk µq K i Z ß m úªwz cöwz hvwmzv e w cviqvq wzwb SMS I Facebook Gi gva g fv³v `i mv _ cöwzwbqz hvmv hvm K ib G Z Aí mg qi g a B MÖvnK `i mv _ Rbve gwb ii mym úk m wó nq Gi d j wzwb Zuvi cöz vwkz Uv M U c~i Y mÿg nq K. µzv f vjy Kx? 1 L. wecyb Kxfv e RxebhvÎvi gvb DbœZ K i? e vl v Ki 2 M. Ôd vkb UªÛÕ d vkb nvd Ri Kvh µg wecy bi Kvb ˆewk ó i mv _ mv` k i q Q? e vl v Ki 3 N. m úªwz cöwz hvwmzv e w cviqvq Rbve gwb ii M nxz wm vší KZUzKz hšw³k? gzvgz `vi 4 2 Rbve Av bvqvi ewikv ji ÔAóe ÄbÕ i z i Ui gvwjk wewfbœ ` ki ms wzi cöwz jÿ i L Zvi i z i U `kxq Lvev ii cvkvcvwk wewfbœ ` ki Lvev ii Av qvrb Kiv nq iæwpm Z I ˆewPÎ c~y Lvevi cwi ek b wzwb memgq m Pó ez gv b ÔdzWMv W bõ bv g Av ikwu i z i U H GjvKvq cöwzwôz n q Q G cöwzôvbwu iæwpm Z Lvevi Av qvr bi cvkvcvwk cwi ek m PZbZvi Dci iæz v ivc Ki Q G Z cöwzôvbwu Aí mg qi g a B mvdj AR b K i Q K. evrvi Kx? 1 L. ÒwecYb n jv e e vckxq cöwµqvó e vl v Ki 2 M. DwjøwLZ DÏxc K Rbve Av bvqvi wecy bi Kvb gšwjk aviyvi Dci iæz w` q Qb Zv e vl v Ki 3 N. wecy bi µgwekv ki ch v q D jølc~e K ÔdzWMv W bõ i z i Ui mvd j i KviY D jøl Ki 4 3 wg. Ry qj ewikvj I Puv`cyi _ K Bwjk gvq G b ` ki wewfbœ v b weµq K ib Gme weµ qi KvR mnr nq wzwb wbr e e vcbvq ei di mvnv h gv Qi YMZgvb iÿvi Póv Ki Qb PjwZ gšmy g cöpzi Bwjk gvq aiv covq I gv Qi `vg wkqzuv Kg niqvq µzvi Pvwn`v A bk ewk wkš gvq ivlvi ch vß myweav bv _vkvq wzwb GLb wpwšíz n q c o Qb K. gvokxkiy Kx? 1 L. Òcwienb vbmz Dc hvm m wó KiÓ e vl v Ki 2 M. wgt Ry q ji m úvw`z Kvh vewj K Kx e j? e vl v Ki 3 N. DÏxc K wgt Ry q ji `ywðšív n«v m KiYxq mycvwik Ki 4 4 wg mm iv eqv GKRb ÿz`ª e emvqx wzwb g~j I Yv Y hvpvb qi gva g wewfbœ Drm _ K Kgg~ j AvKl Yxq wwrvb bi bkkxkuv_v µq K i fvjv, wc ivrcy i I SvjKvwV GjvKvi fv³v `i wbku mieivn K ib m úªwz wzwb c~ e i e emv qi gybvdvi mv _ wkqz g~jab msmön K i ewikv ji m`i iv W GKwU kv-iæg wb q Qb mlv b wzwb bkkxkuv_vi cvkvcvwk Rvg`vwb I KvZvb kvwo wecyb ïiæ K ib µzv `i AvK ó Kivi Rb wzwb wjd ju, e vbvi I ˆ`wbK cwîkvq Z_ cöpvi K ib d j cöwz hvmx `i Zzjbvq Zvi c Y i Pvwn`v Cl Yxqfv e e w cvq K. wecyb Kvh vewj Kx? 1 L. Ò gvokxkiy c Y i AvKl YxqZv e w K ió e vl v Ki 2 M. DwjøwLZ DÏxc K Kvb ai bi Dc hvm m wói K_v ejv n q Q Zv e vl v Ki 3 N. wg mm iv eqvi M nxz cö gvkb KŠk ji cök wz D jølc~e K e emv qi mdjzvq D³ KŠk ji Zvrch we køly Ki 4 5 ewikv ji ^iƒckvwv A ji Rjevqy I gvwu cqviv Pv li Rb AZ ší Dc hvmx e j G A j cqvivi cöpzi djb nq Ô e dzw cövwv±mõ GLv b Drcvw`Z DbœZgv bi cqviv w` q Rym, R vg I Rwj ˆZwi K i weµ qi gva g e vck mybvg AR b K i Q m úªwz ÔgWvb dzw cövwv±õ AZ vaywbk hš cvwz e envi K i cqvivi AviI DbœZgv bi Rym, R vg I Rwj ˆZwi K i wecyb Kiv ïiæ K i Q Gi d j Ô e dzw cövwv±mõ Gi e e vcbv KZ cÿ wpwšíz n q c o Qb K. RbmsL vmz cwi ek Kx? 1 L. ÒmvgwóK cwi e ki Dcv`vb jv Awbqš Y hvm Ó e vl v Ki 2 M. Ô e dzw cövwv±mõ Gi wecyb mdjzvq cwi e ki Kvb Dcv`vb i f wgkv me vwak? e vl v Ki 3 N. e emvwqk mdjzv AR bi Rb Ô e dzw cövwv±mõ Gi Zzjbvq gw vb dzw cövwv±m KZ K M nxz KŠkj AwaKZi hšw³k G wel q Zvgvi gzvgz `vi 4 6 gvmỳ UªWvm we `k _ K Kvco, PBb, myzv I evzvg Avg`vwb K i ÔRv e` d vkb wjwg UWÕ Gi wbku mieivn K i Rv e` d vkb wjwg UW D³ cy mg~n e envi K i wr Ýi c v U ˆZwi K i cöwzôvbwu weávc bi gva g D³ cy m úwk Z Z_ fv³v `i AewnZ K i mviv `ke vcx Pvwn`v m wó niqvq cöwzôvbwu RjvwfwËK Kwgkb fvmx Kgx wb qvm `q Gi d j weµq e w cvq Ges cöwzôvbwu e vckfv e jvfevb nq K. ga e emvqx Kv K e j? 1 L. `vjvj c Y i gvwjkvbv MÖnY K i bv e vl v Ki 2 M. gvmỳ UªWv m i eèbcöyvwj Kvb ai bi Zv e vl v Ki 3 N. Rv e` d vkb wjwg UW-Gi e emvwqk mdjzvq Kgx e envi KZUzKz hšw³kz? ga e emvqxi aib D jølc~e K we køly Ki 4 7 n vg Kv wjwg UW we `k _ K hš vsk Avg`vwb K i ivbp KzKvi Drcv`b K i wbr ^ `vg ch vß cwigvy bv _vkvq LyPiv we µzv `i `v g cy msiÿy K i GRb LyPiv we µzviv evowz myweav ev evæv Pv Q K. jvfbxq cy Kx? 1 L. c Y i RxebPµ ej Z Kx evs? 2 M. n vg Kv wjwg UW Kvb ai bi cy Drcbœ K i? 3 N. n vg Kv wjwg UW LyPiv we µzv `i h ai bi evæv w` Z cv i Zvi h_v_ Zv we køly Ki 4 8 ÔBDwbK dvg vwmdwuk vj wjwg UWÕ Zv `i Jla wecy bi Rb ewikvj Rv b Rbve ˆmKZ I Rbve mv `K K wb qvm `q Zviv iæwubgvwdk ewikvj Rv bi Wv³vi I dvg vwm `i Kv Q wecybk Z Jl ai Yv Y Dc vcb K ib m úªwz Gi cvkvcvwk Zviv Wv³vi `i Jl ai m v új, Kjg, c vw, K v jûvi, `qvj Nwo cöf wz cö`vb K ib G Z Jl ai e vck cöpvi nq K. weµqkgx i Yvewj Kx? 1 L. Òe w³k weµq n jv wøgylx hvmv hvm c wzó e vl v Ki 2 M. Rbve ˆmKZ I Rbve mv ` Ki Kg cö Póv K Kx e j? e vl v Ki 3 N. m úªwz M nxz Kvh µg cöwzôv bi weµq e w Z mnvqzv Ki Q? cö gvk bi aib D jølc~e K we køly Ki 4 9 wg mm jwzdv Uv½vBj _ K bkkxkuv_v I weqvbvi Pv`i msmön K i jkvb I avbgwði evwm `v `i evwo evwo Ny i Ny i weµq K ib G Z wzwb Avw_ Kfv e jvfevb nb Pvwn`v e w cviqvq ez gv b wzwb e vck cwigvy bkkxkuv_v I weqvbvi Pv`i msmön K i Gme GjvKvi bvgkiv kviæg jv Z mieivn Kivi wm vší wb q Qb kviæg jv wg mm jwzdvi KvQ _ K bkkxkuv_v I weqvbvi Pv`i msmön K i fv³v `i wbku weµq K i jvfevb n Q K. LyPiv e emvq Kx? 1 L. Uwjgv K wus n jv mivmwi hvmv hvm e e v e vl v Ki 2 M. wg mm jwzdvi cöv_wgk ch v q m úvw`z e emvq Kvh µg Kvb ai bi LyPiv e emv qi AšÍfz ³ Zv e vl v Ki 3 N. m úªwz wg mm jwzdv e emvq m úªmvi Yi h wm vší MÖnY K i Qb Zvi hšw³kzv we køly Ki 4 10 Rbve ZeviK `xn w`b Av gwikv _vkvi ci ` k wd i G m e emvq ïiæ K ib wzwb XvKvi wewfbœ ÎæwUc~Y GjvKv I evwywr K K `ª Ôd vwgwj gvu Õ bv g mvzwu wecwy cöwzôvb K ib wzwb wewfbœ Drm _ K wewfbœ eª v Ûi DbœZgv bi cy msmön K i weµq K ib weµ qi ÿ Î mkj wecwy Z GKB bxwz AbymiY Kiv nq GLb wzwb e emvq j ÿ GKwU bzzb wewìs-g c _K c _K wefv Mi gva g cy weµ qi wm vší bb K. wmöb gv K wus Kx? 1 L. mycvi gv K U ^- mevi wfwë Z cwipvwjz nq e vl v Ki 2 M. Ôd vwgwj gvu Õ Kvb ai bi wecwy? e vl v Ki 3 N. Rbve ZeviK e emv m úªmvi Yi h wm vší wb q Qb Zvi h_v_ g~j vqb Ki 4

46 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy K v Ub g U cvewjk zj GÛ K jr, iscyi welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 mvb Kv úvwb wewfbœ ai bi mdu wwªsm ˆZwi K i Zviv µzv `i K_v 7 w`kv MÖæc R K eªv Ûi d vb ˆZwi K i cöwzôvbwui 2016 mv ji we epbv K i c Y i mvbr QvU, ga g I eo ˆZwi K i c Y i weµq I gybvdv wp Îi gva g Dc vcb Kiv n jv wwrvbb Ggbfv e ˆZwi Kiv nq hv Z Gi c v KR, is µzv `i AvK ó 45 K i µzv `i K_v we epbv K i Zviv cy wewµ Kivi mgq 35 cöwzôv bi jv Mv msewjz AvKl Yxq cwjw_b e envi K ib 25 K. weávcb Kx? 1 15 L. ÒDËg µq weµ qi A a KÓ e vl v Ki 2 5 weµq M. DÏxc Ki cöv_wgk ch v q wecy bi Kvb Kv Ri K_v ejv gybvdv n q Q? e vl v Ki 3 jvkmvb N. mv úªwzk µzv `i Rb cöwzôv bi M nxz Kvh µg wecyb wewb qvm Kvh vewji aib D jølc~e K we køly Ki 4 (UvKv) 2 ÔAvaywbK j`vi nvdrõ DbœZgv bi Pvgov w` q wewfbœ ai bi jwwm K. kwcs cy Kx? 1 e vm ˆZwi I wecyb K i Avm Q Zviv mkj c Y i Ici 15% L. cöwz hvwmzvwfwëk g~j wba viy ej Z Kx evsvq? 2 wwmkvd U `qvq weµq Lye `ªæZ e o hvq wkš cöwzôvbwu M mv j cöwzôvbwu c Y i Rxeb P µi Kvb fv³v `i mvgvwrk köwy I Rxeb auv Pi Ici iæz bv w` q cy Í i Ae vb K iwqj? e vl v Ki 3 wecyb Kivq Kvw ÿz jÿ gvîv AR b Ki Z e _ nq N mvj ch ší cöwzôvbwui cöwz hvwmzv K. evrvi wefw³kiy Kx? 1 gvkvwejv Kivi Rb Zvgvi mycvwik Zz j ai 4 L. Ò fv³v evrv ii m`m msl v ewkó e vl v Ki 2 8 Rbve Kz ei Rvgvjcy ii GKRb K lk wzwb Rwg Z kvk-mewr Pvl K ib M. cöwzôvbwu wecyb wgkö Yi Kvb Dcv`vb K cövavb w` q Q? e vl v Ki 3 Ges P ovší fv³vi wbku mivmwi weµq K ib Zvi Rwg Z DÕcv`b e w N. cöwzôvbwui Kvw ÿz jÿ gvîv AR b fv³vevrvi wefw³ki Yi cviqvq wzwb GKRb ga e emvqxi mnvhzv wb jb whwb wewfbœ GjvKvq Kvb Pj Ki Ici iæz `qv DwPZ e j Zzwg g b Ki? 4 Ny i Ny i Zvi Drcvw`Z cy weµ qi e e v K ib 3 Rbve mybu MvRxcy ii GKRb WªvMbdj Pvwl wzwb µzv `i K. Kwgkb gv P U Kx? 1 Pvwn`vi K_v we epbv K i mviv eqib WªvMbdj Pvl K ib wzwb L. e UbcÖYvwj ej Z Kx evsvq? 2 Rwg _ K WªvMbdj msmön K i Zv evqvb I c vwks K i XvKvi M. DÏxc Ki eèbcöyvwji aib Kgb? e vl v Ki 3 wewfbœ mycvi mc jv Z mieivn K ib d j Aí w` bb wzwb N. DÏxc K DwjøwLZ Rbve Kz ei KZ K M nxz ga e emvqxi jvfevb nb Zvi `Lv `wl A b K WªvMbdj Pv l GwM q Avm Q Kvh vewj e vl v Ki 4 K. evrvi Kx? 1 L. wecyb Ac Y ej Z Kx evs? 2 9 mwre dzwm mviv ` k wuwdb KK wecyb K i Zviv P ovší fv³v `i M. DÏxc K wecy bi Kvb ˆewkó dz U D V Q? e vl v Ki 3 Rb 4wU wkb j 1wU wd«w` q wewµi wm vší MÖnY K i Zxeª N. DÏxc K Rbve mybu KZ K m ók Z Dc hv Mi hšw³kzv we køly Ki 4 cöwz hvwmzvi Kvi Y mwre dzwm gybvdv AR b Ki Z cvi Qb bv 4 Rbve mv bvqvi ivrkvnxi wbdgv K U GKwU Kw úduvi `vkvb GRb cöwzôvbwu wewfbœ RvqMvq n vûwej wewj Kiv I cv vwis qi cwipvjbv K ib wzwb Kw úduv ii wewfbœ ai bi LyPiv hš vsk gva g cy m ú K µzv `i AewnZ Kivi Póv Ki Qb weµ qi cvkvcvwk Iqv iw Uhy³ g Wg weµq K ib wzwb e vsk K. Kzcb Kx? 1 n Z FY wb q e emvq m úªmvi Yi K_v fve Qb wkš m úªwz L. mycvi gv K U ej Z Kx evsvq? 2 Av iv K qkwu bvwg cöwzôvb Wifi, 4G mg g Wg wewµ Kivq M. DÏxc K 4wU wkb j 1wU wd«`iqv weµq cömv ii Kvb Rbve mv bvqvi `ykwpšívq c o hvb ai bi KŠkj? e vl v Ki 3 K. mieivnkvix K? 1 N. m úªwz cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb cöwzôvbwui M nxz L. bvmwik Rb Mvôx ej Z Kx evsvq? 2 c` ÿc wecy bi Kvb ai bi cöv gvkb KŠkj Zv M. DÏxc Ki DwjøwLZ cy wewµi gva g wecy bi mvgwók cwi e ki D jølc~e K Zvgvi gzvgz `vi 4 Kvb Dcv`v bi mv _ mv` k cviqv hvq? e vl v Ki 3 10 Rbve ZvbwRg ivrkvnx Z GKwU wecwy cöwzôv K ib ch vqµ g wzwb N. Rbve mv bvqv ii `ywðšívi KviY (e wók cwi e ki Dcv`vb) Ab vb Rjv kn i D³ wecwyi Av iv K qkwu kvlv vcb K ib Zvi D jølc~e K we køly Ki 4 wecwyi mkj kvlvq weµxz c Y i mvrm¾vq mvgäm jÿ Kiv hvq wzwb 5 Rev wj. GKwU Kw úduvi ˆZwi cöwzôvb Zv `i Kw úduvi ˆZwi wewfbœ Drm _ K cy µq K i Zvi cöwzôv bi wewfbœ kvlvq cöiy K ib msµvší LiPmg~n wb œiƒc : m úªwz cy m úwk Z wewfbœ Z_ cö`vb Ges µzv `i mv _ mivmwi GKK cöwz cwiez bkxj e q 70 UvKv, vqx e q 10,00,000 UvKv, B jkuªwbk Dcv q hvmv hv Mi Rb wzwb GKwU I qemvbu Pvjy K ib gvu wewµi cwigvy 40,000 GKK, gvu wewb qv Mi cwigvy G Z Zvi cöwzôv bi weµq A bk e o wm q Q 24,00,000 UvKv I wewµi Ici Uv M U gybvdv 25% K. cwikwíz wecwy K `ª Kv K e j? 1 K. wewkó cy Kx? 1 L. ÒwMÖb gv K wus cwi ekevüe cy wecyb K DrmvwnZ K i? e vl v Ki 2 L. ÒRiæwi c Y i Pvwn`v AwbqwgZÓ e vl v Ki 2 M. cöwzôvbwui GKK cöwz weµqg~j wby q Ki 3 M. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwu Kvb ai bi LyPiv e emvq N. DÏxc Ki Av jv K cöwzôvbwui Kw úduv ii fvimvg we `y cöwzôvb? e vl v Ki 3 wby qc~e K Zvgvi gzvgz e ³ Ki 4 N. Rbve ZvbwR gi m úªwz M nxz wm v šíi hšw³kzv cöz ÿ 6 ` k Kí-1 : wg. Kv kg XvKvq GKwU wecwy cwipvjbv K ib Zvi 4 wecy bi aib D jølc~e K we køly Ki 4 Zjv fe b 1g Zjvq µvkvwir AvB Ug, 2q Zjvq jwwm 11 Ôd vwgwj gvu Õ GKwU e n`vqzb LyPiv e emvq cöwzôvb cöwzôvbwu Zvi AvB Ug, 3q Zjvq R Um AvB Ug I 4_ Zjvq Ljbv AvB Ug weµqkgx `i mvnv h mivmwi µzv `i wbku cy weµq K i cöwzôvbwu wewµ Kiv nq mg Í Kvh µg K `ªxqfv e wbqš Y Kiv nq weµqkgx wb qv Mi ÿ Î GKRb e w³i cy msµvší Ávb K AwaK cövavb ` k Kí-2 : wg. Av e` my Kv jkmbm&& bv g wecwy cwipvjbv K ib w` q _v K d j MÖvnKivI weµqkgx i mnvqzvq mn R cy µq K i _v K Zvi mviv ` k A bk kvlv Av Q Ges mkj kvlvq GB my wewµ Kiv K. ˆbwZK Yvewj Kx? 1 nq G Z K i Zviv mdjzv c q Qb L. weµwqkzv wk wkÿvjä bv Rš MZ? e vl v Ki 2 K. Wªc wkcvim& Kx? 1 M. d vwgwj gvu Zv `i cy weµ qi ÿ Î cö gvk bi Kvb L. ÒA Uv gwuk fwûs n jv we µzvwenxb e emvqó e vl v Ki 2 KŠkjwU e envi K i Q? e vl v Ki 3 M. ` k Kí-1 Gi cöwzôvbwu Kvb ai bi LyPiv e emvq? 3 N. Kgx wb qv Mi ÿ Î DÏxcK DwjøwLZ cöwzôvbwu weµqkgx i N. ` k Kí-2 Gi cöwzôvbwui mdjzvi KviY Dchy³ wecwy wbe vpb h Yvewj K cövavb w` q Q Zvi aib D jølc~e K Gi (LyPiv e emv qi aib D jølc~e K) Zvgvi gzvgz `vi 4 h_v_ Zv e vl v Ki 4 weµq I gybvdv ( KvwU UvKv)

47 44 Digital Interactive E-book NCTB KZ K cö`ë P ovší gvbeè bi Av jv K G K zwmf g Wj U I DËigvjv : eûwbe vpwb gv vi UªBbvi c v bj KZ K cöyxz 44 G K zwmf g Wj U 01 welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. AvaywbK wecy bi RbK K? 10. DÏxc K Glv G UvicÖvBR fv³v evrvi K Philip Kotler L Gary Armstrong wefw³ki Y Kvb wfwë e envi K i Q? M Mitchell N W.J. Stanton K W gvmövwdk L gb ÍvwË K 2. fv³v `i ` wó KvY _ K wecy bi iæz? M fš MvwjK N AvPiwYK i. bzzb cy fvm ii. wbqwgz cy mieivn iii. b vh g~j 3. ÔMvQ jvmvb cwi ek euvpvbõ ˆewk ó i Abyhvqx GwU Kvb ai bi cy? K e MZ L mevmz M aviyvmz N vbmz 4. gỳ ªvùxwZ Kvb cwi e ki AšÍfz ³? K mvs wzk L ivr bwzk M A_ bwzk N cövk wzk DÏxcKwU c o 5 I 6 bs cö kœi DËi `vi : gvwu I RjevqyMZ Kvi Y Uv½vB ji gaycy i Avbvi mi cöpzi djb nq ZvB Avbvim e emvqx Rbve cvi fr PjwZ ermi Avbvi mi e emvq wewb qvm Ki Z AvMÖnx wkš ch vß e vsk FY bv cviqvq Zv e _ nq 5. Rbve cvi f Ri e _ Zvq cwi e ki Kvb Dcv`vb `vqx? 11. Rbve AvKei wbr n vpvwi _ K Drcvw`Z wpswo fv³vi wbku weµq Ki j Zv K KZ Íiwewkó eèbcöyvwj e j? K k~b L GK M `yb N wzb 12. KvbwU g~j wba vi Yi D Ïk? K RxebhvÎvi gv bvbœqb L gybvdv m e v PKiY M A_ bwzk Dbœqb N Kg ms vb m wó 13. c Y i RxebP µi Kvb Í i weµq `ªæZ ev o? K Dbœqb L cöe w M c~y Zv N m~pbv 14. ÔAwMœ wbe vck hš Õ h ai bi cy? K AhvwPZ L myweavrbk M wewkó N Avek Kxq 15. Drcv`bKvix I fv³vi g a mzz eübkvix K Kx e j? K µzv L we µzv M ga Kvievwi N mieivnkvix 16. evsjv ` k Kb dkkbvix mvgmöx we µ qi e en Z eèbcöyvwj n jv K G R U L wwjvi M mivmwi N LyPiv e emvqx 17. Kvb e emv q g~jab Zzjbvg~jK Kg jv M? K cvbkvi L LyPiv M Avg`vwb N ißvwb 18. weávc bi Ab Zg ˆewkó n jv i. GwU GKwU ˆbe w³k Dc vcbv ii. GwU A_ cö`ë gva g iii. G ÿ Î wbw` ó D ` v³v i q Q 19. weávcb e q P ovší ch v q K enb K i? 22. ÔAaybv RymÕ Kv úvwb k vg ji Yvewji Kvi Y h myweav cvq, Zv n jv i. weµq e w ii. µzv mš wó iii. m úk m wó 23. Green Peace Kx? K wbdwrj v Ûi cwi ekev`x msmvb L Kwbqvi cwi ekev`x msmvb M hy³iv óªi cwi ekev`x msmvb N Bsj v Ûi cwi ekev`x msmvb 24. we µzvi w`k _ K cöz ÿ wecy bi myweav n jv K SzuwK n«vm L mn R µq M µzv mš wó N mxwgz µzv 25. KvbwU cwikwíz wecwy K `ªi myweav? K Kg LiP L MÖvnKmsL v mxwgz M e vsk I GwUGg myweav N bgbxqzv 26. h mkj e emvqx c Y i gvwjkvbv MÖnY K i bv wkš cö`ë mevi Rb Kwgkb Av`vq K i Zv `i K Kx e j? K G R U L LyPiv e emvqx M Drcv`K N cvbkvi 27. GKB gvwjkvbv I cwipvjbvq wewfbœ v b kvlv Ly j wewfbœ Drcv`bKvixi Drcvw`Z cy weµqkvix LyPiv e emvq cöwzôvb K Kx e j? K cövk wzk L A_ bwzk M mvgvwrk N RbmsL v 6. wb Pi Kvb Dcv`vbwU e wók cwi e ki AšÍfz ³? K Kv úvwb L cöhyw³ K wecwygvjv L eûkvlv wecwy M ag wek vm N ivr bwzk M mycvi gv K U N wefvmxq wecwy 7. wecy bi KvR bq KvbwU? DÏxcKwU c o 28 I 29 bs cö kœi DËi `vi : K eèb L Drcv`b Rbve iwdk iscy ii GKRb K lk wzwb wewfbœ M µq-weµq N evrvi M elyv ai bi kvk-mewr Drcv`b K ib Drcv`b 8. cöwgzki Yi D Ïk KvbwU? gšmy g kvk-mewri mieivn e o hviqvq AZ ší K gvb wba viy L mev cö`vb Kg g~ j kvk-mewr vbxq evrv i weµq K ib M cwienb N köwye KiY K Drcv`K L fv³v G Z wzwb wpwšíz n q c ob 9. evrvi wefw³ki Yi myweav n jv M LyPiv e emvqx N cvbkvi 28. DÏxc K DwjøwLZ cy Kvb ai bi cy? i. weµq e w cvq K 20. weµq cömvi KŠk ji AšÍfz ³ n jv K wl L wkí ii. cöwz hvwmzvg~jk kw³ n«vm cvq M K Kzcb cö`vb L ˆbe w³k Dc vcbv AhvwPZ N Riæwi iii. fv³v köwy wba viy Kiv hvq M weµqkvixi mev e w N RbKj vy mvab 29. iwd Ki b vh g~j cövwßi Rb KiYxq n jv DÏxcKwU c o 21 I 22 bs cö kœi DËi `vi : i. wngvmv i cy ivlvi e e v MÖnY Rbve k vgj ÔAaybv RymÕ Kv úvwbi weµq ii. cwienb e e vi Dbœqb DÏxcKwU c o 10 I 11 bs cö kœi DËi `vi : cöwzwbwa wn m e Kg iz m`vnvm I DbœZ iii. mgevq mwgwz MV bi D ` vm MÖnY Glv G UvicÖvBR c Y i mgmö evrvi K e w³ Z i AwaKvix Rbve k vgj Aíw` bb DËivÂj, `wÿyvâj, c~e vâj, cwðgvâj ckvq mvdj AR b K ib BZ vw`i wfwë Z wef³ K i evrv i 21. Rbve k vgj Zvi Kvb Yi Kvi Y mdj n q Qb? 30. Ôe vskõ Kvb ai bi ga e emvqx? Ae vbc~e K cö qvrbxq evrvirvzkiy K mvgvwrk L kvixwik K ewyk ga e emvqx L Kwgkb G R U Kvh µg cwipvjbv K i M A_ bwzk N gb ÍvwË K M `vq MÖvnK N Kvh wfwëk 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN K 2 N 3 M 4 M 5 L 6 K 7 L 8 K 9 L 10 M 11 K 12 L 13 L 14 K 15 M 16 M 17 L 18 N 19 L 20 K 21 K 22 N 23 M 24 M 25 M 26 K 27 K 28 K 29 L 30 N Self test

48 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy G K zwmf g Wj U 02 welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. weecy Kx? 11. myr bi µqk Z gvevb ji wwrvbb 19. cy ev mev µ q DrmvwnZ Kivi K cy Drcv`b L c Y i f vjy m wó c Y i µgwekv k Kvb Íi? ^íkvjxb Kvh µg K Kx e j? M cy fvm K g~j Íi L m~pbv i K weávcb L weµq cömvi N MÖvnK `i mš wó weavb M cök Z Íi N ewa Z Íi M Rbms hvm N cöz ÿ wecyb 2. fv³vi ˆewkó n jv Dc hvm 12. myr bi µqk Z gvevb ji ewa Z Í i 20. weávcb Kvb ai bi cöwzeükzv `~i K m wó Kiv L wbt kl Kiv Kv úvwb myrb K hme mev cö`vb Ki e? K i? i. M vbvšíi Kiv N e w Kiv Iqv iw U mev K ii. 3. Kvb mvj _ K wecyb hym ïiæ nq? wkw Í Z g~j cwi kv ai my hvm vbmz L KvjMZ iii. weµ qvëi mev M SzuwKMZ N ÁvbMZ K 1930 L wb Pi KvbwU weávc bi gva g ewnf Z? M 1950 N 1960 K mvbb evw L Uwjwfkb 4. wkí wecøe Kv_vq msnwuz n qwqj? K evsjv ` k L fvi Zi 13. c Y i Rxeb-P µi czb Í i N U M msev`cî N AvKl Yxq gvok i. M d«v Ý N Bsj v Û weµ qi fvimvg 22. wb Pi KvbwU weávc bi mv _ m úk hy³? ii. eèbcöyvwji n«vm K Drcv`b L weµq DÏxcKwU c o 5 I 6 bs cö kœi DËi `vi : iii. gybvdv n«vm M cwikíbv N wbqš Y h kv ii Bgy IFC e vsk _ K 20 jÿ 23. weávcb Kvb ai bi hvmv hvm e e v? UvKv FY wb q h kvi kn i GKwU Pv K e w³ L ˆbe w³k cöwµqvrvzkiy KviLvbv vcb K ib 14. g~ j i AšÍfz ³ welq n jv M A-A_ cö`ë N Rbms hvm wm ju n Z Pv cvzv msmön K i m i. evwki kz DbœZgv bi Pv cö Z K i Z e e emv q 24. weávcb Kvb ai bi hvmv hvm e e v? ii. evæv jv fi cwigvy Kg niqvq Bgy bzzbfv e K GKgyLx L wøgylx iii. Kfv ir e emvq Kivi K_v fve Qb M wîgylx N eûgylx 5. Bgyi KviLvbvq mvgwók cwi e ki Kvb K i I ii L i I iii M ii I iii N i, ii I 25. weávc bi gva g e w cvq iii Dcv`vbwUi cöfve Abycw Z? i. c Y i g~j DÏxcKwU c o 15 I 16 bs cö kœi DËi `vi : K A_ bwzk L ivr bwzk ii. cwîkvq weáwß ` L Av e` bi d j iscy i evrvi M cövk wzk N mvs wzk mvw`k H A ji ÔAvi.Gd.Gj. MÖæcÕ-Gi iii. c Y i AvKl Y 6. Bgyi e emv qi jv fi cwigvy Kg niqvi KviY cy eè bi `vwqz cvq wbqgvbyhvqx mvw`k i. KuvPvgv ji Afv e wbw` ó nv i Kwgkb cv e ii. cwienb e q ewk 15. mvw`k Kvb ai bi ga ^Z e emvqx? 26. K wl hš cvwz weávc bi Rb Kvb iii. mikvwi wbqg-bxwzi cöwzk jzv K ewyk ga ^Z gva gwu Dchy³? L cöwzwbwa ga ^Z K g vmvwrb L iwwi M Kvh wfwëk ga ^Z M msev`cî N wej evw 7. wecy bi Drcv`b c~e Kvh vewj KvbwU? N KwgkbwfwËK ga ^Z 27. weµq e w i Kvb KŠkjwU RxešÍ Dcv`vb? K weµq L weávcb 16. ga ^Z e emvqx wn m e mvw` Ki Ab Zg K cöpvi L e w³mz weµq M cöwgzkiy N cwikíbv Kiv KvR n jv M 8. Drcv`b ciez x wecy bi me P q i. Z_ mieivn weávcb N weµq cömvi iæz c~y KvR KvbwU? ii. cöwzôv bi SzuwK n«vm K µq L weµq iii. Pvwn`v I hvmv bi mgzv weavb M cwienb N gvokxkiy 9. µzvmvavi Yi wbku ms e`bkxj welq KvbwU? K g~j L Qvo M evæv N mgq 10. fv³v evrv i c Y i GKK g~j Kxiƒc _v K? K ewk L Kg M w i N Aw i DÏxcKwU c o 11 I 12 bs cö kœi DËi `vi : myrb GBP. Gg. Gg iv W GKwU `vkvb _ K Nokia-2 bvgk GKwU gvevbj µq Kij G Z 2 eq ii Iqv iw U Av Q AvKl Yxq wwfvb Ri Kvi YB g~jz m gvevbjwu µq K i Q 17. Kvb cÿwu cy eèbcöyvwji mnvqk cÿ? K cvbkvi L LyPiv e emvqx M cwienb e emvqx N Avg`vwbKviK 18. fv³vi mv _ c Y i hvmv hvm NUvq i. eèbcöyvwj ii. Drcv`K iii. ga e emvqx K i I ii M ii I iii L i I iii N i, ii I iii 28. weµwqzvi Yvewj n jv i. µgvmz ii. Rš MZ iii. wkÿvjä 29. wb Pi KvbwU cöz ÿ wecy bi KŠkj? K wmöb gv K U L AbjvBb gv K U M n vûwej N wbqb mvbb 30. KvbwUi GKvwaK kvlv _v K? K wwcvu g Uvj v i L cwikwíz wecwy Z M mycvi gv K U N PBb v i 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN L 2 L 3 M 4 N 5 M 6 M 7 N 8 L 9 K 10 K 11 M 12 L 13 M 14 K 15 L 16 L 17 M 18 L 19 L 20 N 21 N 22 L 23 L 24 K 25 K 26 L 27 L 28 M 29 L 30 N Self test

49 46 Digital Interactive E-book 46 G K zwmf g Wj U 03 welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. weµqkg xi M nxz Kjv KŠkj K Kx e j? 10. wg. AvZvi e emv qi gva g mgv Ri cöwz 20. Kvb ai bi Pj Ki Dci wfwë K i K e w³k weµq L MYms hvm h ai bi Kvh vewj m úv`b K i Qb Zv fv³vevrvi K kni, Dckni, MÖvg BZ vw` M weµq cömvi N weµwqkzv n jv fvm Kiv nq? 2. cy, mev I aviyvi h Kv bv ai bi A- i. RxebhvÎvi gvb Dbœqb K NbZ L Rjevqy A_ cö`ë ˆbe w³k Dc vcbv K Kx e j? ii. fv³v `i Pvwn`v c~iy M Avq N cwievi K weávcb L e w³k weµq iii. Kg ms vb m wó 21. wb Pi KvbwU wecy bi KvR? M cöpvi N weµq cömvi K cy Drcv`b L cy wwrvbb DÏxcKwU c o 3 I 4 bs cö kœi DËi `vi : K i I ii L i I iii M cy wegvkiy N evrvi Z_ msmön wgm wgzz nvmvb cvwk s, kxzvzc wbqwš Z, WvK, M ii I iii N i, ii I iii 22. Kvb evrv i wbw` ó v b Kw `ªf Z _v K? we bv`b Ges ev Pv `i Ljvayjvi AZ vaywbk 11. Rbve Kz ei GKRb gvq e emvqx Zuvi K fv³v L wkí myweavhy³ ÔnvB P qm UvIqviÕ _ KB Zvi cykz ii UvUKv gvq wbr ^ `vkv bi gva g M cybtwe µzv N mikvwi cö qvrbxq mkj cy µq K i GLv b gvbm Z I AvaywbK wwrvb bi cy weµq fv³v `i wbku weµq K ib Kz e ii eèbcöyvwjwu KZ Íiwewkó? niqvi D PweË köwyi µzvi AvMgb ewk K k~b L GK 3. ÔnvB P qm UvIqv iõ Kvb ai bi wecwy? M `yb N wzb K mycvi gv K U L mycvi vi M wecwygvjv N cwikwíz wecwy K `ª 4. ÔnvB P qm UvIqv i D PweË köwyi µzv `i Avmvi KviY n jvñ i. AwaK wbivcëv ii. D Pg~j cöavb iii. kni Kw `ªK 5. µzv I fv³v `i Awf hvm wb úwëi KŠkj KvbwU? K weávcb L e w³k weµq M cöpvi N MYms hvm 6. cwi ek `~ly iva I cwi ek Dbœqb wb Pi Kvb gv K wus-gi AšÍfz ³? K wi jkbwkc L AbjvBb M wmöb N wkq 7. eèbcöyvwji KvR KvbwU? K Drcv`b Kiv L A_ ms v bi e e v Kiv M e e vcbv KvR cwipvjbv N fv³vi wbku cy cušqv bv 8. cvbkvi Zvi Kv Ri wewbg q Kx cvq? 12. evrvi wefw³ki Y wb Pi KvbwU K wewfbœ köwy Z fvm Kiv nq? K µzv L cy M weµq vb N eèbcöyvwj 13. Riæwi c Y i ˆewkó wb Pi KvbwU? K c~e cwikíbv L AwbqwgZ Pvwn`v M wbqwgz µq N AwaK cö Póv 14. KvbwU K wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z ivlv nq? K evrvi L Drcv`K M fv³v N e emvqx 15. mšikw³i e envi e w i Kvi Y Rbve mrj mšikw³ PvwjZ bzzb d vb D veb Ki jb d vbwu Kvb köwyi cy? DÏxcKwU c o 23 I 24bs cö kœi DËi `vi : jvwgqv Ges mvwgqv `yb evb GK Î evrv i Mj Zviv evrv i cušqv bvi ci e wó ïiæ n jv ZLb GKwU QvZv µq Kij Gici wewfbœ `vkvb Ny i cö qvrbxq cy mgmöx µq Kij Ae k l Zviv GKwU g vmvwrb µq K i evwo wdij 23. Zv `i µqk Z QvZvwU Kvb ai bi cy? K Riæwi L cöavb M jvfbxq N AhvwPZ 24. DÏxc K DwjøwLZ g vmvwrb n jvñ K AZ vek Kxq cy L Riæwi cy M wewkó cy N jvfbxq cy 25. ch vwqzki Y wk mi wfwë Z wefvrb Kiv nq? K Yvewj Abyhvqx L mev Abyhvqx M ^v` Abyhvqx N MÜ Abyhvqx 26. gvokxki Yi d j c Y iñ K cöavb L wbqwgz AhvwPZ i. YMZ gvb iÿv cvq M wkí N bzzb AhvwPZ ii. Pvwn`v e w cvq 16. cy K wewfbœ wefv M fvm Kivi gšwjk iii. AvKl YxqZv e w cvq mxgv wba viy K Kx e j? K `vgrvzkiy L ch vwqzkiy M cöwgzkiy N gvokxkiy 27. mwb wuwf Kvb ai bi cy? 17. KvbwU e wók cwi e ki Dcv`vb? K myweav cy L kwcs cy K Kv úvwb L cöhyw³ M AhvwPZ cy N wewkó cy K gybvdv L Kwgkb M RbmsL v N ms wz 28. cvi úwik wµqvkxj I mivmwi hvmv hvm M ezb N grywi 18. M vivw U I Iqv iw U wecy bi Kvb Kivi cöwµqv K Kx e j? DÏxcKwU c o 9 I 10bs cö kœi DËi `vi : Kv Ri AšÍfz ³? K weávcb L cöz ÿ wecyb cvebvi e emvqx wg. AvZv XvKv _ K wewfbœ K cwienb L weµq M MYms hvm N e w³k weµq cy µq K i vbxq evrv i LyPiv e emvqx `i M `vgrvzkiy N weµ qvëi mev 29. Uwj gv K wus Kx? wbku weµq K ib G Kv Ri Rb wzwb 19. Rbve MvRx Zuvi Drcvw`Z Kjv wbr ^ K B Uvi b Ui gva g weµq Kiv wkqzmsl K ekvi hyek K wb qvm cö`vb f v bi gva g vbxq evrv i mieivn L cy cö`k bi gva g weµq Kiv K i Qb bzzb cy cviqvq GjvKvi RbMY K ib G Z Zuvi LiP Kg I jvf ewk M Uwj dv bi gva g µzvi wbku cy weµq Kiv Zv `i Rxebavi Y bzzbz wb q G m Qb nq Rbve MvRx wecy bi Kvb Dcv`v bi N Uwjwfk bi mnvqzvq weµq Kiv 9. wg. AvZvi e emvqwu Kvb ai bi? cöwz iæz w` q Qb? 30. gỳ ªvùxwZ Kvb cwi e ki AšÍf y³? K cvbkvwi L mgevq K Drcv`b L cwienb K mvs wzk L ivr bwzk M LyPiv N mgvr mev M fv³v N evrvi M elyv M A_ bwzk N cövk wzk 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN Self test N 2 M 3 N 4 L 5 L 6 M 7 N 8 K 9 K 10 N 11 K 12 K 13 L 14 M 15 N 16 M 17 K 18 N 19 L 20 K 21 N 22 L 23 K 24 N 25 K 26 L 27 N 28 N 29 M 30 M

50 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy G K zwmf g Wj U 04 welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. µzv mš wói gva g wewbgq m úk DÏxcKwU c o 11 I 12bs cö kœi DËi `vi : 19. wg. wbjq Kvb ai bi cy wewµ K ib? Kiv K Kx e j? wigv GKwU cöwzôv bi wecyb e e vck K kwcs L wewkó K cwi ek L evrvi cöwzôvbwui cö qvrbxq A _ i Drm AbymÜvb, M myweav N Ah vwpz M Pvwn`v N wecyb msmön I wewb qv Mi e vcv i wm vší MÖn Y m 20. µzv a i ivlvi Rb wg. wbj qi KiYxq n jv 2. ms wz, e w³z I Áv bi gva g iæz c~y Ae`vb iv L GQvov evrvi _ K i. AwZwi³ cy grỳ cö qvr bi ev Íe iƒcvšíi K Kx e j? cy m úwk Z wewfbœ Z_ msmön K i ii. Dch y³ g~ j cy grỳ K cö qvrb L Afve 11. wegv wecy bi Kvb KvRwU m úv`b K i iii. gvbm Z cy weµq M Pvwn`v N f vjy K µq L weµq 3. ms wzi gva g cökvk cvq RbM Yi M A_ ms vb N SuywK MÖnY i. g~j eva ii. wek vm 12. wigv evrvi Z_ msmö ni gva g hme 21. `vjvj Zvi Kv Ri wewbg q Kx cvq? iii. A_ bwzk ÿgzv Kvh vewj m úv`b Ki Z cvi e Zv n jv K grywi L ezb i. wecyb cwikíbv MÖnY M gybvdv N Kwgkb ii. ev Íevqb I wbqš Y DÏxcKwU c o 4 I 5bs cö kœi DËi `vi : iii. we køly I eèb iwng wgtv A UvivBm wg j cöpzi Pvj Drcv`b Ki ji vbxq e vcv i Pvwn`v Abyhvqx Pvj mieivn K ib AwZwi³ Pvj 13. wb Pi KvbwU wkíevrvi wefw³ki Yi wfwë? wg ji AvaywbK `v g fwel Z wewµi K Avq L cöhyw³ Rb msiÿy K ib M ckv N ag 4. Pvwn`v Abyhvqx cy mieivn Ki j g~j wkiƒc nq? K e w cvq L AwZ e w cvq M n«vm cvq N w i _v K 5. ivbm wgjwu Kvb ai bi Dc hvm m wó K i Q? i. vbmz ii. KvjMZ iii. iƒcmz 6. KuvPvgvj Kvb cwi e ki Dcv`vb? K A_ bwzk L mvgvwrk M cövk wzk N cöhyw³mz 7. cwi ek e emv qi Ici m wó K i i. my hvm ii. gvwjkvbv iii. ûgwk DÏxcKwU c o 8bs cö kœi DËi `vi : gvwu I Rjevqyi Kvi Y Uv½vB ji gaycy i Avbvi mi cöpzi djb nq ZvB e emvqx wg. nvmvbb PjwZ eqi Avbvim e emv q wewb qvm AvMÖnx wkš ch vß e vsk FY bv cviqvq Zv e _ nq 8. wg. nvmvb bi e _ Zvq cwi e ki Kvb Dcv`vb `vqx? K cövk wzk L mvgvwrk M ivr bwzk N A_ bwzk 9. cöwgz gvb Abyhvqx cy K wewfbœ köwy Z fvm Kiv K Kx e j? K cöwgzkiy L ch vwqzkiy M gvb wba viy N fv³v wba viy 10. weµq Kv h i d j wbwðz nq i. e n`vqzb Drcv`b ii. cöwz hvwmzv iii. D Pg~j cövwß 14. cy wgkö Yi KŠkj jv n jv i. eª vû ii. Qvo iii. gvb DÏxcKwU c o 15 I 16bs cö kœi DËi `vi : wg. iwgr Pxb _ K gvui mvb Kj Avg`vwb K ib wzwb fv³v `i ˆewkó we køly K i cöz ÿ K ib h, wefvmxq kni jv Z emevmkvix RbM Yi µq ÿgzv ewk ZvB wzwb wefvmxq kni jv Z kv-iæg M o Zv jb Ges mdjfv e e emvq cwipvjbv K ib 15. wg. iwgr evrvi wefw³ki Yi Kvb PjKwU e envi K i Qb? K wkÿv L ckv M Avq N ey 16. wg. iwg Ri e emvq mdjzvi KviY n jv i. evrvi Rwic ii. cy c _KxKiY iii. evrvi wefw³kiy 17. c Y i RxebP µi Kvb Í i gybvdv _v K bv? K Dbœqb L m~pbv M cöe w N c~y Zv 18. cöwz hvwmzvwfwëk g~j wba viy c wz n Q i. f vjywfwëk ii. PjwZ nvi wfwëk iii. `icî wfwëk DÏxcKwU c o 19 I 20bs cö kœi DËi `vi : wg. wbjq PÆMÖvg kn ii PKevRv i Ô LjvNiÕ bv g GKwU Ljbvi `vkvb M o Zv jb `vkv bi wewµ w`b w`b e w c ji m úªwz Zvi `vkv bi Av kcv k Av iv `ywu Abyiƒc `vkvb M o DVvq wzwb wpwšíz n q c ob 22. eèbcöyvwj Kvb ai bi Dc hvm m wó K i? i. vbmz ii. iƒcmz iii. mgqmz DÏxcKwU c o 23 I 24bs cö kœi DËi `vi : Rbve ˆmKZ evrvi n Z cuqvr msmön K i grỳ K ib g~j e w c j m cy LyPiv e emvqx `i wbku wewµ K i AwaK jvfevb nevi Póv K ib 23. Rbve ˆmKZ Kvb ai bi cvbkvi? K AvswkK cvbkvi L eø vk Revi M vbxq cvbkvi N Wªcwmcvim 24. eèbcöyvwj Z Rbve ˆmKZ Gi Dcw wz Z i. cy g~j e w K i ii. cy eèb mnr K i iii. Drcv`b e q e w K i 25. weµq Kgx wenxb LyPiv e emvq vi KvbwU? K PBb L mycvi M wwcvu g Uvj N fwûs 26. ^í gqv ` weµq e w i D Ïk M nxz Kvh µg K Kx ejv nq? K weávcb L cöpvi M e w³k weµq N weµq cömvi 27. wgïk I gvwr Z AvPiY weµqkgx i Kvb ai bi Y? K gvbwek L kvixwik M ˆbwZK N ckvmz 28. KvbwU weµqkgx i gvbwmk Yvewj i. Amxg ˆah ii. AvšÍwiKZv iii. AvZ wek vm 29. Kvb ai bi wecyb K UKmB wecyb e j? K K vuvmwi L wkq M AbjvBb N wmöb 30. wb Pi KvbwU AbjvBb wecy bi mgm v? K AwaK µq L mxwgz µzv M ga e emvqx N MvcbxqZv duvm 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 L 3 K 4 N 5 N 6 M 7 L 8 N 9 L 10 K 11 M 12 K 13 L 14 L 15 M 16 L 17 K 18 M 19 K 20 M 21 N 22 L 23 M 24 K 25 L 26 N 27 K 28 L 29 N 30 L Self test

51 48 Digital Interactive E-book 48 G K zwmf g Wj U 05 welq KvW : mgq : 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî eûwbe vpwb Afxÿv c~y gvb : 30 [we kl `ªóe : mieivnk Z eûwbe vpwb Afxÿvi DËic Î cö kœi µwgk b ^ ii wecix Z cö`ë ey msewjz e Ëmg~n n Z mwvk/ m e vrk ó DË ii e ËwU ej c q U Kjg Øviv m ú~y fivu Ki cöwzwu cö kœi gvb 1 mkj cö kœi DËi w` Z n e cökœc Î Kv bv cökvi `vm/wpý `Iqv hv e bv ] 1. wkí c Y i µzv g~jz Kviv? 11. ÒmxMvj nv UjÓ evæv cö`v bi D Ïk n jv K LyPiv e emvqx L fv³v i. µzv AvKl Y M cvbkvi N Drcv`K ii. weµq e w 2. wmöb gv K wus-gi Aci bvg Kx? iii. bm` A_ Av`vq K Biological Marketing L Ecological Marketing M Social Marketing 12. wecyb cwi e k Kv úvwb Kvb ai bi Dcv`vb? N Electronic Marketing K 3. KvbwU 3q c ÿi Øviv msmwvz nq? wbqš Y hvm L cövk wzk K weµq L Drcv`b M weávcb N cöpvi 4. evrvirvzkiy wgköy Kx? K µzv `i wgköy L we µzv `i wgköy M KŠkjMZ evrvirvzkiy nvwzqv ii wgköy N ga Kvievix `i wgköy 5. wecyb wgkö Y cöfve we Ívi K i? i. e envi Dc hvwmzv ii. kö gi g~j iii. c Y i Yv Y 6. Uwjgv K wus Kx ai bi ga e emv qi AšÍM Z? K gvevbj e emvq L LyPiv e emvq M cvbkvwi e emvq N mxwgz gv K wus 7. weµqkgx i mdjzvi cöwzk j hvq i. Zvi KK k AvIqvR ii. Zvi Zxÿè köeykw³ iii. œvqywek `ye jzv 8. Drcv`K I fv³vi `~iz e w cv Q Kb? K cöwzôv bi mybvg e w i Kvi Y L cöwz hvwmzv e w i d j M wecyb e e vi wek vq bi d j N erv i cök wzi wek vq bi d j 9. g~j K f vjy wnmv e we epbv K i K? K µzv L we µzv M Drcv`K N wecybkvix DÏxcKwU c o 10 I 11bs cö kœi DËi `vi : mxmvj GKwU ^bvgab nv Uj el vi mgq nv U j MÖvnK `i Avbv Mvbv K g hvq GgZve vq evæv cö`v bi wm vší bq 10. ÒmxMvj nv UjÓ Kvb ai bi evæv cö`vb Ki e? K bm` evæv L cwigvymz evæv M Kvh wfwëk evæv N gšmywg evæv M evwn K N mgmvgwqk 13. ga e emvqxiv SzuwK MÖnY K i i. msiÿyrwbz ii. AweµqRwbZ iii. cwienbrwbz 14. Rev ii Av ik bvg n jv i. `vjvj ii. eªvkvi iii. dwoqv 15. mkj gvbylb Kvb c Y i µzv? K wkí cy L jvfbxq cy M fvm cy N ebr cy 16. weávcb n jv i. GKwU ˆbe w³k Dc vcbv ii. A_ cö`ë Kvh µg iii. GKgyLx hvmv hvm e e v 17. cvbkvwi e emv qi cömvig~jk KvR KvbwU? K weávcb L cöpvi M weµq cömvi N Rbms hvm 18. weávcb Kvb ai bi hvmv hvm e e v? K GKgyLx L wøgylx M eûgylx N Aa gylx 19. Kv úvwbi µzv me mvg _ i Ici cöfve m wó K i KvbwU? K mvgwók cwi ek L Awbqš Y hvm Dcv`vb M e wók cwi ek N cövk wzk Dcv`vb 20. PBb v ii gvwjkvbv Kx ik gi nq? K K `ªxf Z L we K `ªxf Z M ^vqëkvwmz N mikvwi 21. RxebhvÎvi gvb Dbœq bi m~pk KqwU? K PviwU L cuvpwu M QqwU N mvzwu DÏxcKwU c o 22 I 23bs cö kœi DËi `vi : Zzwj Mv g Um wjwg U Wi KvbvWvq cy cöi Yi wzbwu wkc g U Uvbv mvz w` bi nizv j evwzj n q M Q cy cöi Y wenœ niqvq cöwzôv bi e e vck we `wk AW vi wb q wpwšíz 22. Zzwj Mv g Um wj. Gi Ici Kvb wecyb cwi e ki cöfve jÿ Kiv hvq? K mvgvwrk cwi ek L ivr bwzk cwi ek M A_ bwzk cwi ek N cövk wzk cwi ek 23. e e vck we `wk AW vi wb q wpwšíz niqvi KviY i. Drcv`bkxjZv n«vm cv e ii. AW vi Ab ` k P j h Z cv i iii. köwgk Av `vjb ïiæ n Z cv i 24. wecy bi Kvb KvRwU wewbg qi mv _ m ú ³? K A_ ms vb L cwienb M µq N gvokxkiy 25. wecyb wgkö Yi K `ªwe `y Z Kvi Ae vb? K fv³vi L µzvi M c Y i N mieivnkvixi 26. PBb vi ev wecwygvjvi ˆewkó i. e n`vqzb LyPiv e emvq cöwzôvb ii. K `ªxf Z e e vcbv iii. we K `ªxf Z cwipvjbv 27. cöz ÿ wecyb KvbwU K ejv nq? K cöz ÿ weµ qi gva g L cöz ÿ hvmv hv Mi gva g M e w³mz hvmv hvm gva g N e w³mz weµ qi gva g 28. we µzv Ges µzvi gy LvgyLx hvmv hvm K Kx e j? K weµq cömvi L weávcb M e w³k weµq N KŠkj 29. cöz vkvi Zzjbvq c Y i Kvh KvwiZv ewk n j KvbwU N U? K wecyb mš wó L µzv Amš wó M e emvq cölyv N Afve n«vm 30. evrv ii aib KvbwU? i. cy cwiwpwzkiy ii. c Y i gvb iÿv iii. c Y i wbivc` msiÿy 1 KLMN 2 KLMN 3 KLMN 4 KLMN 5 KLMN 6 KLMN 7 KLMN 8 KLMN 9 KLMN 10 KLMN 11 KLMN 12 KLMN 13 KLMN 14 KLMN 15 KLMN 16 KLMN 17 KLMN 18 KLMN 19 KLMN 20 KLMN 21 KLMN 22 KLMN 23 KLMN 24 KLMN 25 KLMN 26 KLMN 27 KLMN 28 KLMN 29 KLMN 30 KLMN N 2 M 3 N 4 M 5 M 6 L 7 L 8 M 9 L 10 N 11 N 12 K 13 L 14 K 15 M 16 N 17 K 18 K 19 M 20 K 21 L 22 L 23 M 24 M 25 K 26 N 27 L 28 M 29 L 30 M Self test

52 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy 49 NCTB KZ K cö`ë P ovší gvbeè bi Av jv K G K zwmf g Wj U : m Rbkxj gv vi UªBbvi c v bj KZ K cöyxz 49 G K zwmf g Wj U 06 welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 wg. cj Mvwo Kbvi g Zv mvg_ bv _vkvq wzwb bv Uv i GKwU cvwëª dvg cöwzôv K ib dv g i Drcvw`Z wwg I gvsm DbœZgv bi niqvq e vck Pvwn`v we` gvb DË ivëi e emv qi mvd j i d j wzwb GKwU Mvwo µq K ib MvwowU wzwb e w³mz I e emvwqk Kv R e envi K ib Pvwvn`v AviI e w cviqvq wzwb ivrkvnx Z GKwU e nëg dvg cöwzôv Kivi wm vší MÖnY K ib hlv b 1000 Rb köwgk Kg iz _vk eb K. evrvi Kx? 1 L. ÒwecYb kw³kvjx µzvm úk m wó K ió e vl v Ki 2 M. wg. c ji Mvwo µq Kvb gšwjk aviyvi AšÍM Z? e vl v Ki 3 N. wg. c ji wm vší evsjv ` ki A_ bwzk Dbœq b h f wgkv ivl e Zv we køly Ki 4 2 XvKvi wljmuvi ew Í GjvKvi wcz nxb wk kvi Bgb mvgvb cuywr wb q XvKvi KvIivb evrvi _ K mewr wk b wbr ^ f v b K i Zv weµq K i GKw`b nizvj PjvKvjxb mewr weµ qi mgq GKwU wgwqj _ K GK`j jvk G m f v bi Ici AvµgY I fvspzi K i Ges Zv K gviai K i gvivz K AvnZ K i G Z Bg bi e emvq eü niqvq fwel Zi K_v f e m `ywðšívmö Í n q c o Q K. mieivnkvix Kviv? 1 L. Ò Kv úvwb wecyb Kvh µ gi Ici mivmwi cöfve d jó e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki wk kvi Bg bi Kvh µg e wók cwi e ki Kvb Dcv`v bi AšÍM ZÓ e vl v Ki 3 N. DÏxc K D jøwlz mvgwók cwi e ki Dcv`vbwU ` ki mvgwmök A_ bxwz Z Kxiƒc cöfve d j Zv we køly Ki 4 3 Rbve g ni Avjx GKRb ^bvgab Avg e emvqx wzwb ` ki wewfbœ A j _ K Avg msmön K i XvKvi gwzws j wbr ^ `vkv bi gva g weµq K i _v Kb wzwb Av g Kv bv ikg KwgK vj e envi K ib bv d j A bk Avg c P hvq G Z g ni Avjx A bk ÿwzi m ylxb nb ez gv b wzwb e vsk FY MÖnY K i GKwU Kvì v ir wbg v Yi K_v fve Qb K. wecyb Kvh vewj Kx? 1 L. ÔDËg µq-weµ qi A a KÕ e vl v Ki 2 M. Rbve g ni Avjx Avg weµ qi gva g Kvb ai bi Dc hvm m wó K i Qb? e vl v Ki 3 N. Rbve g ni Avjx Kvì v ir vc b e vsk FY MÖnY, e emvq mdjzvi ÿ Î KZUzKz hyw³hy³? DÏxc Ki Av jv K gzvgz `vi 4 4 ÒXvKv dzw Kv úvwbó gywýmä _ K mivmwi Avjy µq K i G Avjy w` q Zvi Kzogy o I gpg P m ZR wpcm ˆZwi K i, hv wkï-wk kvi `i Kv Q LyeB RbwcÖq ez gv b Zviv wewfbœ eq mi jvk `i K_v wpšív K i bvbv ^v `i wpcm ˆZwi Kivi wm vší wb q Q K. cy Kx? 1 L. Ò fv³v evrv ii AvqZb AZ ší e vckó e vl v Ki 2 M. DÏxc K DwjøwLZ ÒXvKv dzw Kv úvwbó Kvb evrv ii µzv? e vl v Ki 3 N. ÒeZ gv b cöwzôvbwu h wfwëi Dci iæz w` q evrvi wefw³kiy Ki Z Pvq Zv AZ ší hšw³kó Zzwg wk G wel q GKgZ? we køly Ki 4 5 wg mm w`cv PÆMÖvg wbdgv K Ui bvgkiv cvkvk we µzv cöwzôvb Ôw`cv d vkb nvdrõ Gi gvwjk wzwb `vkv b wewfbœ d vkb I ikgvwi wwrvb bi cvkvk gryz iv Lb µzviv hv Z cy jv fv jvfv e ` L ï b wkb Z cv i GRb wzwb mzk `vkv b GwU jvwm q Qb MÖvnKiv hv Z cöz vwkz g~ j fv jv cy wkb Z cv i G wel q wzwb m PZb weµqkg xiv µzv `i mv _ Kgb e envi Ki Q GUvI wzwb br i ivl Zb gv K Ui Rb e emvqxiv Zvi mdjzvi KviY AbymÜvb Ki Q K. cy Kx? 1 L. g~j wba viy ej Z Kx evsvq? 2 M. wg mm w`cv Kvb ai bi c Y i e emvq K ib? e vl v Ki 3 N. wg mm w`cvi e emvwqk mdjzvi welqwu DÏxc Ki Av jv K g~j vqb Ki 4 6 XvKv K v_ vi Gi ^Z vwakvix Rbve Avwid wmivrmä _ K jyw½ I MvgQv G b Bmjvgcy ii wewfbœ e emvqxi Kv Q weµq K ib wzwb G Kv R wbr ^ UªvK e envi K ib d j Rbve Avwid e emv q Cl Yxq mvdj cv Qb ez gv b wzwb GKwU evwywr K e vsk _ K FY wb q e emvq m úªmvi Yi wm vší wb q Qb K. fvm cy Kx? 1 L. wkíc Y i eèbcöyvwj ÿz`ª nq Kb e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki Rbve Avwid wbr ^ UªvK e env ii gva g h ai bi Dc hvm m wó K i Qb Zv e vl v Ki 3 N. ÒevwYwR K e vsk eèbmsµvší Kvh m úv` bi gva g cy wecy b mnvqzv K ió ga e emvqxi aib D jølc~e K e vl v Ki 4 7 ÔRbwcÖq viõ ivrkvnx kn ii GKwU cöwzwôz e emvq cöwzôvb Giv Drcv`bKvixi wbku _ K e vck AvKv i cy µq K i Aí AvKv i LyPiv e emvqx `i wbku weµq K i Giv KL bv fv³v `i wbku cy weµq K i bv Giv fv³v `i iæwp, cq ` Ges µq mgzv m ú K wewfbœ Z_ Drcv`bKvix K mieivn K i d j Drcv`bKvix fv³v `i cq `gvwdk cy Drcv`b I mieivn K i K. mycvi gv K U Kx? 1 L. ÔLyPiv e emvq mivmwi fv³v `i wbku cy wewµ K iõ e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki RbwcÖq vi Kvb ai bi e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 N. Ò fv³vi cq `gvwdk cy Drcv` bi RbwcÖq vi iæz c~y f wgkv cvjb K ió DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 8 ÒwK qvi d vkó gvevbj RM Z GKwU ^bvgab cöwzôvb GwU cöwzwbqz Zv `i gvevbj mu-gi wbz bzzb wwrvbb evrv i Qv o Zviv c Y i cöpv ii Rb msev`cî I Uwjwfk bi wewfbœ P v b ji mv _ Pzw³e n q Q cvkvcvwk cöwzôvbwu c Y i weµq e w i Rb juvwii gva g cyi v iii NvlYv w` q Q K. mvgwqkx Kx? 1 L. ÒcÖPvi n jv A-A_ cö`ë cömvi KŠkjÓ e vl v Ki 2 M. DÏxc K ÒwK qvi d vkó Kv úvwb cö_g ch v q µzv `i AewnZ Kivi Rb cömvi wgkö Yi Kvb nvwzqvi e envi K i Q? e vl v Ki 3 N. ÒjUvwii NvlYv `Iqv DÏxc Ki Kv úvwbi weµq e vck e w cv e Ó Zzwg wk GKgZ? cömvi wgköy KŠk ji aib D jølc~e K Zvgvi gzvgz we køly Ki 4 9 Rbve gvgyb nvg wjwg U Wi wgicyi kvlvi GKRb weµqkg x wzwb cöwzôvbwui Drcvw`Z M n vwj c Y i weµq e w Z me `v m Pó _v Kb wzwb MÖvnK `i mv _ cöwzwbqz hvmv hvm K ib d j MÖvnKiv h Kv bv mgm vq DcbxZ n j Zv K Rvbvq Ges Rbve gvgyb `ªæZ mgm v mgvav bi D ` vm bb wzwb wkwÿz, `ÿ I cöwkwÿz GKRb weµqkg x niqvq mn RB µzv `i g bvfve ey S c` ÿc MÖnY K ib K. e w³k weµq Kx? 1 L. weµqkg x Kxfv e µzvi wm všínxbzv `~i K i? e vl v Ki 2 M. weµqkg x gvgy bi Yvewji mvgwmök iƒc K wecy b Kx e j? e vl v Ki 3 N. vqx MÖvnK m wó Z gvgyb KZUzKz mnvqk e j Zzwg g b Ki? gzvgz `vi 4 10 Aw`wZ, n w`, kvwkj I Zvbfxi Rvnv½xibMi wek we` vj qi Pvi mncvvx Zviv covïbvi cvkvcvwk wewfbœ ai bi Km gwuk mvgmöx ˆZwi K i Ô ^cœ m viõ bv g Gme c Y i cwiwpwzi Rb Zviv I qemvb Ui gva g wewfbœ µzvi mv _ hvmv hvm K i G Z Zviv e vck mvov cvq ez gv b Zviv GKB e e vcbvq cwipvwjz I wbqwš Z LyPiv wecwy cöwzôv bi wewfbœ kvlv Z Zv `i ˆZwiK Z cy mieiv ni wm vší wb q Q K. cöz ÿ wecyb Kx? 1 L. ÒwMÖb gv K wus cwi ekevüe cy wecyb K DrmvwnZ K ió e vl v Ki 2 M. DÏxc K DwjøwLZ Kvh µ gi gva g Kvb ai bi wecyb aviyv cöwzdwjz n q Q, e vl v Ki 3 N. ÒGKB e e vcbvq cwipvwjz I wbqwš Z LyPiv wecwy cöwzôv bi wewfbœ kvlv Z cy mieiv ni wm vší e emvq m úªmvi Y f wgkv ivl eó LyPiv wecwyi aib D jølc~e K we køly Ki 4 11 Rbve gvmy `i GKwU g vs Mv Rym d v±wi Av Q d v±wiwu g nicy i Aew Z cöwzôvbwu Z Avg _ K g vs Mv Rym, AvPvi, g vs Mv evi BZ vw` Drcv`b nq wzwb Avg evmvb gvwj Ki KvQ _ K mivmwi Avg msmön K ib wemz K qk eqi a i Rjevqy I AvenvIqvi cwiez brwbz Kvi Y Av gi djb Kg niqvq Rbve gvmy `i cöwzôv bi c ÿ c Y i Drcv`b Kvw ÿzgvîvq ervq ivlv m e n Q bv d j cöwzôvbwu ÿwzi m ylxb n Q K. mvgwók cwi ek Kx? 1 L. cöwz hvmx Kxfv e cy wecy b cöfvewe Ívi K i? e vl v Ki 2 M. DwjøwLZ DÏxc K AvgevMvb gvwjkiv wecy bi Kvb cwi e ki AšÍfz ³? e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki cöwzôvbwui ÿwzi KviY we køly Ki 4

53 50 Digital Interactive E-book 50 G K zwmf g Wj U 07 welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 ivry ÔˆekvLxÕ d vkb nvd Ri KY avi wzwb cvkvk wecyb Ki Z m wó nq Pvwn`v c~i Y Òwbnvb d vkbó Zv `i mkj wrý c v U weµ qi wm q Lqvj K ib hy Mi mv _ Zvj wgwj q µzv `i iæwp, cq `, Rb RjvwfwËK Kwgkb fvmx Kgx wb qvm `q d j weµq e w cvq µq ÿgzv cöwzwbqz cwiez b nq wzwb mb cwiewz Z Pvwn`vi K. `vjvj Kx? 1 mv _ Zvj wgwj q cvkvk wecyb K ib Rbve ivry Kgx `i ev Íe L. K wlcy ej Z Kx eysvq? e vl v Ki 2 Ávb K Kv R jvwm q e emvq cwipvjbvi cöwz iæz Av ivc K ib M. AvKvk UªWv mi eèbcöyvwj Kvb ai bi Zv e vl v Ki 3 Ges cö qvr b Zv `i K civgk I `b N. wbnvb d vkb wjwg UW Gi e emvwqk mdjzv Kgx e envi K. wecyb Kx? 1 KZUzKz hšw³k? ga e emvqxi aib D jølc~e K we køly Ki 4 L. Òweµq hy M AvµgYvZ K weµq KŠkj MÖnY Kiv nqó 7 wgm wbï Ò ivmvó bv g GKwU e emvq cöwzôvb Zvi GKK gvwjkvbv e vl v Ki 2 I e e vcbvq cwipvjbv K ib Zvi cöwzôv b, A bk jv wefvm M. Rbve ivry cvkvk wecy b wecy bi Kvb ˆewk ó i cöwz Av Q h jv ^Zš Ges ^qsm ú~y P ovší fv³viv Zv `i iæz w` q Qb? e vl v Ki 3 cq `g Zv cöwzwu wefvm _ K cö qvrbxq cy wkb Z cv ib wgm N. e emvq cwipvjbvq Rbve ivry wecy bi h gšwjk aviyvi wbïi e emvqwu fv jvb Pj Q ZvB `k I ` ki evb ii GKB cö qvm iæz c~y g b K i Qb Zvi h_v_ Zv m ú K Zvgvi cy mvrm¾v I weµq bxwzi gva g AviI wkqz kvlv vcb Ki Z gzvgz `vi 4 Pvb wzwb cöz vkv Ki Qb Gi d j Zvi gybvdv A bk evo e 2 ÒAvjwfqv mÿ Kv úvwbó XvKvi mvfv ii Rbve kv n `i U vbvwi K. K vuvmwi wkjvi Kx? 1 _ K wbqwgzfv e DbœZgv bi Pvgov msmön K i RyZv, m v Ûjmn L. ÒcvBKvwi e emvqxiv mxwgz msl K c Y i jb `b K ió wewfbœ mvgmöx ˆZwi I wecyb K i kv n` eiveib ÒAvjwfqv mÿ e vl v Ki 2 Kv Kv úvwbió Pvwn`v Abymv i wewfbœ ai bi Pvgov cuš Q w` q M. DÏxc K wbï Kvb ai bi LyPiv e emvq cwipvjbv K i Qb? Avm Qb wkš wemz mßv n GKUvbv e wócv Zi Kvi Y wzwb e vl v Ki 3 cöwzköæwz Abymv i Pvgov cušqv Z e _ n q Qb d j ÒdvBb mÿ N. wgm wbï Zvi cöz vkv c~i Yi Rb h ai bi LyPiv e emv qi Kv úvwbió Drcv`b euvavmö n q c o Q cwikíbv Ki Qb Zv KZUzKz hšw³k? we køly Ki 4 K. Rb Mvôx Kx? 1 8 bvqjv Km gwu m ú~y bzzb GKwU dqvi bm wµg evrv i L. ÒmvgwóK cwi e ki Dcv`vb jv Awbqš Y hvm Ó e vl v Ki 2 Q o Q cy wu bzzb niqvq µzviv cy wui cöwz Zgb mvov M. Rbve kv n `i Kvh µ gi mv _ e vwók cwi e ki Kvb w` Q bv cöwzôvbwu c Y i evrvi m wói Rb gnvmo Ki Dfq Dcv`v bi mv` k i q Q? e vl v Ki 3 cv k wej evw, cövpxi jlb, wjd ju BZ vw` e envi K i cöpviyv N. DÏxc K ÒdvBb mÿ Kv úvwbió Drcv`b euvavmö niqvi Pvjvq GZ`m Ë I Kvw ÿz weµq AR b e _ nq c Y i weµq KviY mvgwók cwi e ki Dcv`vb D jølc~e K gzvgz `vi 4 e w i Rb cöwzôvbwu Kzc bi gva g cyi v ii NvlYv w` q Q 3 ÒAvqvZ B jkuªwb Ó wewfbœ ai bi B jkuªwb mvgmöx Drcv`b I K. cyk gvwb Kx? 1 wecybkvix cöwzôvb GwU bvivqymä G Aew Z cöwzôvbwu Zv `i L. ÒcÖPvi n jv AwaK MÖnY hvm cö gvkb KŠkjÓ e vl v Ki 2 Drcvw`Z cy wbr ^ e e vq mviv ` ki wewfbœ e emvqxi wbku M. bvqjv Km gwu c Y i evrvi m wó Z wecyb cömv ii Kvb mieivn K i _v K cy weµ qi mgq cöwzôvbwu 3 eq ii M vivw U I nvwzqviwu e envi K i Q? e vl v Ki 3 8 eq i Iqv iw U w` q _v K fv³viv GB cöwzôv bi cy e envi K i N. Òcyi v ii NvlYv `qvq weµq e w cv eó cömvi KŠk ji aib LyeB mš ó d j cöwzôv bi weµq w`b w`b e w cv Q D jølc~e K DÏxc Ki Av jv K Dw³wUi h_v_ Zv we køly Ki 4 K. ch vwqzkiy Kx? 1 9 ÒXvKv dvwb Pvi Zv `i dvwb Pvi weµ qi Rb cöli ` wókw³, my `i L. Òµq n jv gvwjkvbv MÖnY cöwµqvó e vl v Ki 2 Pnviv Ges mȳ ^v i AwaKvix wgvz I wigy K wb qvm `q wb qv Mi M. DÏxc K cöwzôvbwu cy mieiv ni ÿ Î wecy bi Kvb ci cöwzôvbwu GK mßvn cöwkÿ Yi gva g weµq Kv R cvi`kx K i KvR Gi Dci iæz w` q Q? 3 Zv j Zv `i Kg `ÿzvq Kv úvwbi weµq e vck e w cvq N. DÏxc K D jøwlz cöwzôvbwui weµq e w i KviY we køly Ki 4 K. e w³k weµq Kx? 1 4 ÒAvKvk j`vi nvdró DbœZgv bi Pvgov Øviv AvKl Yxq wwrvb bi jwwm L. ˆbwZK Yvewj ej Z Kx eys? e vl v Ki 2 e vm Drcv`b I wecyb K i Avm Q G Z K i cöwzôvbwu evrv ii wkqz M. DÏxc K weµqkgx wb qv Mi ÿ Î Kvb ai bi Yvewj Ask `Lj Ki Z mg_ nq wkš cöwzôvbwu fv³v `i mvgvwrk köwy I Dci iæz `Iqv n q Q? e vl v Ki 3 Rxeb auv Pi cöwz we epbv bv K i wecyb Kivq Kvw ÿz weµq jÿ gvîv N. ÒZzwg wk g b Ki wgvz I wigyi Kg cö Póv wkÿvjäó AR b Ki Z cvi Q bv d j cöwzôvbwu ÿwzi m ylxb n Q DÏxc Ki Av jv K hšw³k gzvgz `vi 4 K. wkí evrvi Kx? 1 10 Ò bnvj m UviÓ e ov kn ii K `ª j Aew Z kxzvzc wbqwš Z kwcs L. Ò fv³v K Kb wecyb wgkö Yi K `ª ivlv nqó e vl v Ki 2 m Uvi GLv b ev Pv `i Ljvayjvi e e v, wbivcëvg~jk cwi ek G.wU.Gg M. ÒAvKvk j`vi nvdró Kvb ai bi fv³v evrvi ey_, DbœZ hvmv hvm I cvwk s Gi e e v _vkvq mn RB KbvKvUv Ki Z wefw³ki Yi wfwë AbymiY Ki Q e vl v Ki 3 cv i GQvov cöwzôvbwu cwi ek `~ly iv a, cwi ek Dbœqb I UKkB N. DÏxc Ki Av jv K AvKvk j`vi nvd Ri weµq e w i Dcvq wecyb Gi Dci AwaK iæz w` q _v K d j D³ cöwzôvbwu e emvq we køly Ki 4 RM Z e vck mvdj AR b mÿg n Q 5 Rbve mvqnvg GKRb Nwo e emvqx XvKvi jkv b Zvi kv-iægwu K. AbjvBb wecyb Kx? 1 Aew Z wzwb mybrvij vû n Z D P, YMZ gvbm úbœ I L. Ò Uwjgv K wus `ªæZ hvmv hvm NUvqÓ e vl v Ki 2 cöhyw³mzfv e DbœZ Nwo Avg`vwb K ib Zvi Uv M U µzviv M. DÏxc K Ò bnvj m UviÓ Kvb ai bi wecwy? e vl v Ki 3 cy K Kxfv e Dcjwä K i Zvi Dci wbf i K i wzwb Nwoi g~j N. DÏxc K cöwzôvbwui mvd j i KviY we køly Ki 4 wba viy K ib d j Zvi kv-iæ gi Nwoi g~j D P niqv m Ë I 11 Ò WjvK evsjv `k wj.ó vcjvi Drcv`b K i D³ vcjvi wzwb Kvw ÿz gybvdv AR b mÿg n q Qb gvu vqx e q 8,00,000 UvKv cöwzwu vcjv ii cwiez bkxj K. cök Z cy Kx? 1 e q 20 UvKv cöwzôv bi e e vcbv KZ cÿ vcjv ii weµq L. Pvwn`vi g~j w wz vckzv Kx? e vl v Ki 2 jÿgvîv avh K i Q 40,000wU GRb D³ e emvq cöwzôv bi M. DÏxc Ki DwjøwLZ cy wu Kvb ai bi fvm cy? e vl v Ki 3 e e vck 20,00,000 UvKv wewb qvm K ib Ges weµ qi Dci N. Rbve mvqnvg weµqk Z c Y i g~j wba vi Y h c wz Uv M U 10% avh K i vcjv ii g~j wba viy K ib AbymiY K ib Zv D jølc~e K Gi h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 K. AhvwPZ cy Kx? 1 6 ÒAvKvk UªWvm Ó we `k _ K Kvco, PBb, myzv I evzvg Avg`vwb L. Òc Y i Rxeb P µi cöe w Í i weµq e w cvqó e vl v Ki 2 K i Òwbnvb d vkb wjwg UWÓ Gi wbku mieivn K i Òwbnvb d vkb M. DÏxc K DwjøwLZ cöwzwu vcjv ii weµq g~j wby q Ki 3 wj. D³ cy mg~n e envi K i wr Ýi c v U ˆZwi K i cöwzôvbwu N. DÏxc K DwjøwLZ Z _ i wfwë Z vcjv ii fvimvg we `y weávc bi gva g fv³v `i cy m úwk Z Z_ `qvq e vck Pvwn`v wby qc~e K Zvgvi gzvgz e ³ Ki

54 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy G K zwmf g Wj U 08 welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 ÔRvb d vkvbmõ XvKvi GKwU cvkvk cö ZKvix cöwzôvb cöwzôvbwu Q j I g q `i bv `wbk wwrvb bi cvkvk ˆZwi K i wbr ^ kv-iæ gi gva g wewµ K i cöwzôvbwu me `v fv³vi Afve, cö qvrb I cq `i cöwz iæz w` q wbz bzzb wwrvb bi cvkvk ˆZwi K i evrv i wewµ K i ez gv b cöwz hvmx cöwzôv bi msl v evovq cöwzôvbwui KZ cÿ cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb S.M.S I Face book-gi gva g fv³v `i mv _ cöwzwbqz hvmv hvm iÿv K i Gi gva g fv³v `i mv _ mym úk ˆZwi nq d j Aíw` bb wewµ jÿ gvîv AwR Z nq K. Afve Kx? 1 L. wecyb Kxfv e fv³vi mš wó weavb K i? e vl v Ki 2 M. ÔRvb d vkvbmõ wecy bi Kvb ˆewk ó i cöwz iæz w` q Q? e vl v Ki 3 N. cöwz hvwmzv gvkvwejvq ÔRvb d vkvbmõ KZ K biqv c` ÿc KZUzKz hšw³k? e vl v Ki 4 2 Ôgvayix dzj NiÕ XvKvi kvnevm gv o Aew Z cöwzôvbwui gvwjk Rbve Avwid h kv ii M`Lvjxi dzjpvwl `i KvQ _ K wewfbœ Rv Zi dzj msmön K i Zvi `vkv bi gva g wewµ K i wek fv jvevmv w`em, 1jv dvêyb, beel D`hvcb Dcj ÿ dz ji Pvwn`v e o hvq d j dzj wewµ K i Rbve Avwid Avw_ Kfv e A bkuv jvfevb nb wkš G eqi `y h vmc~y AvenvIqv I AwZ e wócv Zi Kvi Y dzj Drcv`b e vnz nq d j dz ji Pvwn`v _vkv m Ë I mgqg Zv dzj msmön Ki Z bv cvivq Rbve Avwid Avw_ Kfv e ÿwzmö Í nb GB Ae vq wzwb ek wpwšíz K. wecyb cwi ek Kx? 1 L. ÔwecY bi e wók cwi ek wbqš Y hvm Õ e vl v Ki 2 M. dzjpvwliv e wók cwi e ki Kvb Dcv`v bi mv _ m úwk Z? e vl v Ki 3 N. Rbve Avwi di wpwšíz niqvi KviY we køly Ki 4 3 wg. M Yk cvebv kn ii GKRb gvq e emvqx Bwj ki gšmy g M Yk ewikvj _ K GK mv _ A bk cwigvy Bwjk gvq wk bb Zvi Kbv gvq `vkv b G b wewfbœ MÖ W hgb : (eo, gvsvwi I QvU) AvKv i fvm K i wewµ K ib d j fv³viv mn RB cq `g Zv Bwjk gvq wkb Z cv ib wkš gšmy g Bwj ki `vg Kg _vkvq wkqz cwigvy gvq fwel Z wewµi Rb msiÿy K ib eq ii Ab vb mgq hgb : 1jv ˆekvL, C` I KvievYx Z m jv Pov`v g wewµ K ib Gfv e wg. M Yk Avw_ Kfv e h _ó jvfevb nb K. evrvi Kx? 1 L. c Y i gvowkkiy Kb cö qvrb? e vl v Ki 2 M. wecy bi Kvb Kv Ri d j wg. M Y ki Bwjk gvq mn R wewµ n q hvq? e vl v Ki 3 N. Rbve M Y ki mdjzvi KviY we køly Ki 4 4 ` k Kí-1 : ÔRwb gvuim wj.õ GKwU gvuimvb Kj Drcv`bKvix cöwzôvb cöwzôvbwu wemz K qk eqi a i wb œweë, ga weë I D PweË köwyi µzv `i Rb wewfbœ g W ji gvuimvb Kj Drcv`b K i evrv i wewµ K i Avm Q ` k Kí-2 : Ôwbkvb A Uv wj.õ D³ wzb köwyi µzv `i D Ï k DËg wwrvbbm úbœ wewfbœ ai bi gvuimvb Kj Drcv`b K i cömvig~jk Kvh µg biqvi gva g ` ki wewfbœ A j b vh g~ j m wj wewµ K i Gi gva g cöwzôvbwu ek jvfevb n q Q K. jvfbxq cy Kx? 1 L. c Y i Rxeb Pµ ej Z Kx evsvq? 2 M. Rwb gvuim wj. Kvb ai bi evrvi wefw³kiy AbymiY K i Q? e vl v Ki 3 N. Ôwbkvb A Uv wj.õ-gi mdjzv jv fi KviY we køly Ki 4 5 ÔmvbivBR MÖæcÕ d«k GqviÕ bv g Uwej I wmwjs d vb Drcv`b K i mviv `ke vcx mybv gi mv _ evrvirvz K i Avm Q D³ cöwzôv bi mv ji Drcvw`Z d v bi wewµ I gybvdv wp Îi gva g Dc vcb Kiv n jv : m~pbv cöe w c~y Zv wekìq I gybvdv (ˆKvwU UvKv) ˆjvKmvb wewbgqvm (UvKv) wekìq gybvdv mgq (ermi) K. Riæwi cy Kx? 1 L. c Y i evæv ej Z Kx evsvq? 2 M mv j D³ cöwzôvbwu c Y i Rxeb P µi Kvb Í i Ae vb KiwQj? e vl v Ki 3 N _ K 2015 mvj ch ší cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb cöwzôv bi KiYxq m ú K Zvgvi mycvwik Zz j ai 4 6 PÆMÖv gi Ônvwee UªWvm Õ DbœZgv bi myzv Avg`vwbKviK cöwzôvb MvRxcy ii ÔAvRv` U UvBjmÕ nvwee UªWv mi KvQ _ K myzv wk b evnvix is I myzvi mswgkö Y DbœZgv bi ewwmu I Zvqv j cö Z K i wewfbœ ai bi ga e emvqxi mnvqzvq mviv `ke vcx evrvirvz Ki Q mvjgv GKRb M wnyx m h kv ii cöz ší MÖv g emevm K i mvjgvi Kv Q AvRv` U UvB ji ewwmu LyeB cq ` mvjgvi g Zv A bk M wnyxi MÖv gi evrvi _ K mn RB D³ cy wkb Z c i ek Z ß cvkvcvwk cöwzôvbwui ek jvfevb n Q K. KuvPvgvj Kx? 1 L. cy Dbœqb Í i wewb qvm e q ewk nq Kb? e vl v Ki 2 M. nvwee UªWvm Kvb ai bi c Y i e emvq Ki Q? e vl v Ki 3 N. ÒDchy³ eèb cöyvwji Kvi Y ÔAvRv` U UvBjmÕ mdjzv AR b K i QÓ G wel q Zvgvi gzvgz Zz j ai 4 7 Rbve Avgvb XvKv wbdgv K U Ômy Kv jkkbõ bv g GKwU wecwy cwipvjbv K ib cöwzôvbwu Z wewfbœ Kv úvwbi RyZv msmön K i wewµ Kiv nq XvKv Z Gi K qkwu kvlv Av Q GB e emv qi gva g Rbve Avgvb Kvw ÿz gybvdv AR b e _ nb ciezx Z Rbve Avgvb ÔAvgvb myõ bv g RyZv Drcv`b K i mviv ` k wbr ^ kvlv vc bi gva g m jv wewµ Ki Z _v Kb PjwZ eq i wzwb Kvw ÿz gybvdv AR b mÿg nb K. eª vû bvg Kx? 1 L. ÒcwiKwíZ wecwy K `ª GKwU e nr LyPiv e emvq Ó? e vl v Ki 2 M. cö_g ch v q Rbve Avgv bi Ômy Kv jkkbõ Kvb ai bi LyPiv e emvq? e vl v Ki 3 N. Rbve Avgv bi mdjzvi KviY we køly Ki 4 8 ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ XvKvi A`~ i GKwU mycwikwíz Avevmb cökí ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ-gi gvwjk Rbve AvRgj Lvb XvKv kn ii PjvPjKvix evm, U vw K ve, eo eo AÆvwjKvi Qv ` I wewfbœ cövpx i D³ Avevmb cök íi AvKl Yxq weávcb w` q AvevwmK cøu wewµ K i Avm Q m úªwz cöwzôvbwui e e vcbv cöwz hvmx `i Zzjbvq ewk wewµi j ÿ evsjv beel Dcj ÿ cöwzwu cøu eywks w` jb gvuimvb Kj, GjBwW TV I Kw úduvi wd«`iqvi wm vší bq Gi gva g cöwzôvbwu wewµi Kvw ÿz jÿ gvîv AR b mÿg n e e j cöz vkv Ki Q K. B- gbj Kx? 1 L. ÒweÁvcb n jv A_ cö`ë ˆbe w³k Dc vcbvó e vl v Ki 2 M. ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ-g weávc bi Kvb gva gwu e en Z n q Q? e vl v Ki 3 N. ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ-gi e e vcbv KZ K biqv wm v šíi mwvkzv g~j vqb Ki 4 9 Ô ^cœxjõ wm ju kn i Aew Z GKU e n`vqzb wefvmxq wecwy GLv b wewfbœ wefv Mi gva g Q j I g q `i wewfbœ cökvi cy wewµ Kiv nq Ô ^cœxjõ-g wu-kvu wefv M wewµi Kv R wb qvwrz Av Q gšuzmx gšuzmx vu I my`k b Pnvivi AwaKvix cy m úwk Z h _ó Ávb _vkvq gšuzmx mvejxj fvlvq cy m úwk Z Z_ Dc vc bi gva g AvMZ µzv `i gy» K i vqx µzvq cwiyz K i d j Aímg q Ô ^cœxjõ-gi wewµ I gybvdv e o hvq K. K vuvjm gv K wus Kx? 1 L. weµ qvëi mev ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 M. Ô ^cœxjõ wecyb cömv ii Kvb KŠkjwU e envi K i Q? e vl v Ki 3 N. Zzwg wk g b Ki, DËg weµqkgx wewµ evov Z mnvqk? DÏxc Ki Av jv K we køly Ki 4 10 ÔAcyiƒcv d vkvb nvdrõ I ÔkZiƒcv d vkvb nvdrõ XvKv kn i Aew Z `ywu bvgkiv cöwzôvb cöwzôvb `yõwu wb R `i ˆZwiK Z w_ª wcq, kvu, wu-kvu I cvävex XvKv kn ii wewfbœ A j kv-iæ gi gva g wewµ K i _v K ÔkZiƒcv d vkvb nvdmõ m úªwz Zv `i c Y i I qemvbu Pvjy K i Q D³ I qemvb U Zv `i c Y i Qwe I K vuvjm Dc vcb K i Zv K A bk evovwj we ` k Ae vb K i Zviv cöev m Ae vb Ki ji Zv `i Kv Q `kxq cvkv Ki AvKl Y A bk ewk I qemvbu _ K cöevmxiv D³ d vkvb nvd Ri cy mn RB wkb Z cv i d j ÔAciƒcv d vkvb nvd RiÕ Zzjbvq ÔkZiƒcv d vkvb nvd RiÕ wewµ wø Y nv i e o hvq K. `vjvj K? 1 L. MÖxb gv K wus aviyv e vl v Ki 2 M. ÔAciƒcv d vkvb nvdrõ cöz ÿ wecy bi Kvb cš vwu AbymiY K i Q? e vl v Ki 3 N. ÔkZiƒcv d vkvbõ nvd Ri wewµ evovi KviY we køly Ki 4 11 ÔivRkvnx wmé nvdrõ HwZn evnx wmé kvwo we µzv ivrkvnx Z Drcvw`Z wmé kvwo GKgvÎ Zv `i `vkv bi gva g wewµ nq Lyjbvi wbdgv K U Aew Z Ôiƒcmx e wezvbõ ivrkvnx wmé nvdr _ K DbœZgv bi wmé kvwo wk b fv³v `i Kv Q wewµ K i Ôiƒcmx e wezvbõ-gi gvwjk Rbve mvw`k ek wkqz bxwzi Ici e emvq cwipvjbv K ib hgb : Ô fv³v `i cö qvrb I Pvwn`vgvwdK cy mieivnõ ÔÎæwUc~Y cy mv _ mv _ diz biqvõ, Ôc Y i e envi wewa m ú K civgk `IqvÕ I ÔevwK Z cy mvgmöx wewµõ DcwiD³ Kvh µ g fv³viv mš ó n q Ôiƒcmx e wezvbõ _ K Zv `i cö qvrb I cq `g Zv kvwo µq K i d j wewµ I gybvdv e o hvq K. wefvmxq wecwy Kx? 1 L. wewµ cömvi ej Z Kx evsvq? 2 M. ivrkvnx wmé nvdr Kvb ai bi cvbkvwi e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 N. Ôiƒcmx e wezvbõ-gi mdjzvi KviY we køly Ki 4

55 52 Digital Interactive E-book 52 G K zwmf g Wj U 09 welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 Ôcjøex d vkvýõ XvKvq GKwU cvkvk cö ZKvix cöwzôvb Zviv Q j I g q `i bv `wbk wwrvb bi cvkvk ˆZwi K i wbr ^ kviæ gi gva g weµq K i cöwzôvbwu me `v µzv `i Afve, cö qvrb I cq `i cöwz iæz w` q wbz bzzb wwrvb b cvkvk ˆZwi K i evrv i weµq K i ez gv b cöwz hvmx cöwzôv bi msl v e w cviqvq cöwzôvbwui KZ cÿ cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb SMS I Facebook-Gi gva g fv³v `i mv _ cöwzwbqz hvmv hvm iÿv K i Gi gva g µzv `i mv _ mym úk ˆZwi nq d j Aíw` bb weµq jÿ gvîv AwR Z nq K. µzv f vjy Kx? 1 L. wecyb ej Z Kx evsvq? 2 M. Òcjøex d vkvýó wecy bi Kvb ˆewk ó i cöwz iæz w` q Q? e vl v Ki 3 N. cöwz hvwmzv iv a Òcjøex d vkvýó KZ K M nxz c` ÿc KZUzKz hšw³k? we køly Ki 4 2 Ôgvayix dzj NiÕ XvKvi kvnevm gv o Aew Z cöwzôvbwui gvwjk Rbve Avwid h kv ii M`Lvjxi dzjpvwl `i wbku _ K wewfbœ Rv Zi dzj msmön K i Zvi `vkv bi gva g wewµ K i wek fv jvevmv w`em, 1jv dvêyb, beel D hvcb Dcj ÿ dz ji Pvwn`v e w cvq d j dzj wewµ K i Rbve Avwid Avw_ Kfv e A bkuv jvfevb nb wkš G eqi `y h vmc~y AvenvIqv I AwZ e wócv Zi Kvi Y dzj Drcv`b e vnz nq Rbve Avwid Avw_ Kfv e ÿwzmö Í nb GB Ae vq wzwb ek wpwšíz K. wecyb cwi ek Kx? 1 L. ÒwecY bi e wók cwi ek wbqš Y hvm? e vl v Ki 2 M. dzjpvwliv e wók cwi e ki Kvb Dcv`v bi mv _ m úwk Z? e vl v Ki 3 N. Rbve Avwi di wpwšíz niqvi KviY we køly Ki 4 3 mzz MÖvgxY e vsk _ K 1 (GK) jÿ UvKv FY wb q 6,000 (Qq nvrvi) wu gyiwm µq K i wbr evwo Z GKwU gyiwmi Lvgvi cöwzôv K ib gyiwm jv wwg `Iqv ïiæ K i Q Drcvw`Z wwg wzwb MÖv gi wewfbœ evwo Z Pvwn`vbyhvqx mieivn K ib A bk mgq ekwkqy wwg AweµxZ Ae vq _ K hvq G nb cwiw wz Z wzwb fv³v `i ckv, Avq, AvqZb BZ vw` we epbv K i wbr Rjv m` ii AwfRvZ GjvKvq wwg mieiv ni K_v fve Qb K. wecyb wgköy Kx? 1 L. ÒmKj µzvb fv³v bqóñ e vl v Ki 2 M. mzz Kvb ai bi evrv i wwg weµq K ib? e vl v Ki 3 N. mzzi M nxz wm v šíi hšw³kzv g~j vqb Ki 4 4 wg. M Yk cvebv kn ii GKRb gvq e emvqx Bwj ki gšmy g M Yk ewikvj _ K GK mv _ A bk cwigvy Bwjk gvq µq K ib d j fv³viv mn RB cq `g Zv Bwjk gvq µq Ki Z cv ib wkš gšmy g Bwj ki `vg Kg _vkvq wkqy cwigvy gvq fwel Z weµ qi Rb msiÿy K ib eq ii Ab vb mgq hgb : 1jv ˆekvL, C` I Kvievbx Z m jv Pov `v g weµq K ib Gfv e wg. M Yk Avw_ Kfv e h _ó jvfevb nb K. evrvi Kx? 1 L. c Y i gvokxkiy Kb cö qvrb? e vl v Ki 2 M. wecy bi Kvb Kv Ri d j wg. M Y ki Bwjk gvq mn R wewµ n q hvq? e vl v Ki 3 N. Rbve M Y ki mdjzvi KviY we køly Ki 4 5 ÔmvbivBR MÖæcÕ Ô d«k GqviÕ bv g Uwej I wmwjs d vb Drcv`b K i mviv `ke vcx mybv gi mv _ evrvirvzkiy K i Avm Q D³ cöwzôv bi mv ji Drcvw`Z d v bi weµq I gybvdv wp Îi gva g Dc vcb Kiv n jv : weµq I gybvdv ( KvwU UvKv) jvkmvb wewb qvm (UvKv) weµq gybvdv K. Riæwi cy Kx? 1 L. c Y i evæv ej Z Kx evsvq? 2 M mv j D³ cöwzôvbwu c Y i RxebP µi Kvb Í i Ae vb KiwQj? e vl v Ki 3 N _ K 2015 mvj ch ší cöwz hvwmzv gvkvwejv Kivi Rb cöwzôv bi KiYxq m ú K Zvgvi mycvwik Zz j ai 4 6 ÔmRxe viõ h kv ii wbdgv K U GjvKvq GKwU cy weµqkvix cöwzôvb Rbve mrxe GwU cwipvjbv K ib GLv b Kv bv weµqkg x _v K bv m PZb µzviv GLv b KbvKvUv K ib GLv b wewfbœ cökvi wbz cö qvrbxq `ªe mvgmöxi cvkvcvwk M n vwj mvgmöx weµq Kiv nq cöwzôvbwu Z cwi e ki ÿwz K i Ggb Kv bv cy weµq Kiv nq bv GLv b cwi ekevüe DcKiY w` q cy c v KU Kiv _v K c v K Ui Mv q c Y i mkj Z_ jlv _v K m Kvi Y µzviv mn R cq `g Zv cy wbe vpb Ki Z cv i d j cöwzôvbwui weµq w`b w`b e ob P j Q K. cöz ÿ eèbcöyvwj Kx? 1 L. d vkb cy ej Z Kx evsvq? 2 M. DwjøwLZ DÏxc K ÔmRxe viõ Kvb ai bi LyPiv e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki cöwzôvbwui mdjzvi KviY we køly Ki 4 7 Ôiƒcvjx Mv g UmÕ GKwU cvkvk cö ZKviK I weµq cöwzôvb cöwzôvbwu µzv `i cq ` I iæwp Abyhvqx kvu, c v U, mv jvqvi, KvwgR, evikv BZ vw` cvkvk ˆZwi K i weµq K i cöwzôvbwu cy µ q DrmvwnZ Kivi Rb g~j Qvo, Dcnvi cö`vb, Kzcb cö`vb, evbvm cö`vb BZ vw` KŠkj e envi K i m cöwz cöwzôvbwu evrvi m cömviy I weµq e w i Rb wewfbœ is, fvlv, kã I Qwei e envi Kiv hvq Ggb GKwU gva g c Y i weávcb cö`v bi wm vší MÖnY K i Q K. cöwzwbwa Kx? 1 L. ÒweÁvcb RxebhvÎvi gvb e w K ióñ e vl v Ki 2 M. DÏxc Ki cöwzôvbwu wecyb cömv ii Kvb KŠkj e envi Ki Q?Ñ e vl v Ki 3 N. weávcb gva gi aib D jølc~e K cöwzôvb KZ K M nxz wm v šíi hšw³kzv g~j vqb Ki 4 8 Ôiæcmv B Kv-cvK Õ Lyjbv k nii K `ª j Aew Z kxzvzc wbqwš Z kwcs m Uvi GLv b ev Pv `i Ljvayjvi e e v, wbivcëvg~jk cwi ek, DbœZ hvmv hvm I cvwk s-gi e e v _vkvq mn RB KbvKvUv Ki Z cv i GQvov cöwzôvbwu cwi ek `~ly iva, cwi ek Dbœqb I UKmB wecy bi Ici AwaK iæz w` q _v K d j D³ cöwzôvbwu e emvq RM Z e vck mvdj AR b mÿg n Q K. e w³k weµq Kx? 1 L. weávcb ej Z Kx evsvq? 2 M. DÏxc Ki Ôiƒcmv B Kv-cvK Õ Kvb ai bi wecwy?ñ e vl v Ki 3 N. DÏxc Ki cöwzôvbwui mvd j i KviY we køly Ki 4 9 ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ XvKvi A`~ i GKwU mycwikwíz Avevmb cökí ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ Gi gvwjk Rbve AvRgj Lvb XvKv kn i PjvPjKvix evm, U vw K ve, eo eo AÆvwjKvi Qv ` I wewfbœ cövpx i D³ Avevmb cök íi AvKlY xq weávcb w` q AvevwmK cøu weµq K i Avm Q m cöwz cöwzôvbwui e e vcbv cöwz hvmx `i Zzjbvq AwaK cwigvy weµ qi j ÿ evsjv beel Dcj ÿ cöwzwu cøu eywks w` jb gvuimvb Kj, GjBwW wuwf I Kw úduvi wd«cö`v bi wm vší bq Gi gva g cöwzôvbwu weµ qi Kvw ÿz jÿ gvîv AR b mÿg n e e j cöz vkv Ki Q K. B- gbj Kx? 1 L. ÒweÁvcb n jv A_ cö`ë ˆbe w³k Dc vcbóñ e vl v Ki 2 M. ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ G weávc bi Kvb gva gwu e en Z n q Q? e vl v Ki 3 N. ÔkvwšÍ bxo nvdwrsõ Gi e e vbv KZ K M nxz wm v šíi mwvkzv g~j vqb Ki 4 10 wg. wgrvb Kzwgjøv kn i Ô gšmygxõ bv g GKwU e n`vqz bi LyPiv e emvq cöwzôvb cwipvjbv K ib GLv b Lv` mvgmöxi cvkvcvwk wkqy M n vwj mvgmöx µzv `i ^ mevq weµq Kiv nq weµq e w i j ÿ cöwzôvbwu Zv `i wbr ^ I qemvb Ui gva g µzv `i wbku _ K AW vi MÖnY K i Aíw` bi g a Zv `i mybvg Qwo q c o Ges weµq Avkvbyiƒc e w cvq K. wmöb gv K wus Kx? 1 L. ÒwefvMxq wecwy GKB `vjv b Aew ZÓÑ e vl v Ki 2 M. Ô gšmygxõ Kvb ai bi LyPiv e emvq cöwzôvb? e vl v Ki 3 N. DÏxc K DwjøwLZ cöwzôvbwui weµq e w i KviY cöz ÿ wecy bi aib D jølc~e K we køly Ki 4 11 cwc Kv úvwb ÔGKZvÕ mxg weµ qi Rb cöli ` wókw³, my `i Pnviv Ges mȳ ^v i AwaKvix wg. wkgy I wg. wigy K wb qvm `q wb qv Mi ci cöwzôvbwu GK mßvn cöwkÿ Yi gva g weµq Kv R cvi`k x K i Zv j Zv `i Ici Awc Z `vwqz Zviv wbôvi mv _ cvjb K i Zv `i Kg `ÿzvq Kv úvwb mš ó n q Zv `i K PvKwi Z c `vbœwzi wm vší MÖnY K i K. weµwqkzv Kx? 1 L. Ôe w³k weµq n jv cy I mevi gšwlk Dc vcbvõ e vl v Ki 2 M. DÏxc K cöwzôvbwu weµqkg x wb qv Mi ÿ Î Kvb ai bi Yvewji Ici iæz Av ivc K i? e vl v Ki 3 N. Zzwg wk g b Ki wg. wkgy I wg. wigyi Kg cö Póv wkÿvjä DÏxc Ki Av jv K hyw³mn gzvgz `vi 4

56 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy G K zwmf g Wj U 10 welq ˆKvW : mgq : 2 NÈv 30 wgwbu Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî m Rbkxj cökœ c~y gvb : 70 [`ªóe : Wvb cv ki msl v cö kœi c~y gvb ÁvcK wb Pi DÏxcK jv co Ges mswkøó cökœ jvi DËi `vi h Kv bv mvzwu cö kœi DËi `vi ] 1 ga Av gwikv I gw Kv A ji ÔWªvMb djõ cö_g Pvl n Q K. eèbcöyvwj Kx? 1 evsjv ` ki ivrkvnx, cvebv I e ov A j GB dj MÖvgM Ä L. ÒcÖwZwbwa gv bb KwgkbwfwËK e emvó e vl v Ki 2 Zgb cwiwpz bq e j Rbve mvbdzj A cÿvk Z Kg g~ j dj µq M. Rbve Rwjj Kvb ai bi e emvqx? e vl v Ki 3 K i evowz Dc hvm m wó K i XvKv I PÆMÖv g wbr `vkv b cök Z N. Rbve Avwg ii wecyb Kvh µg Rbve Rwj ji wecyb g~ j i P q AwaK g~ j wewµ K ib GB dj Lv ` i P qi Jlwa Kvh µg _ K AwaKZi SzuwKc~Y we køly Ki 4 Y ficyi e j fv³viv AwaK g~ j B µq K ib 7 ^Y v bv gi GKRb QvÎx m úªwz fvi Z eov Z hvq mlv b ÒKgjv K. wecyb Kx? 1 vió bvgk GKwU vi _ K kwcs K i ^Y v Zvi kwcs Gi ey bvq L. wecyb Kxfv e RxebhvÎvi gvb Dbœq b mnvqzv K i? e vl v Ki 2 e jb, Avwg ÔKgjv viõ _ KB cvkvk, Ry qjvix, Lv` -mvgmöxmn M. XvKv I PÆMÖv g ÔWªvMb djõ weµ qi gva g Kvb ai bi cö qvrbxq me cy wk bwq GKB `vjv b wewfbœ wefv M cy jv _vk Z Dc hvm m wó n q Q? e vl v Ki 3 Kg mg q kwcs Ki Z mÿg nb GB K_v ï b Zvi evüex jzv ejj N. DÏxc Ki mvbdzj AwaKZi µzv f vjy AR b K i Q e j XvKvi ÔebjZv kwcs gjõ cy jv K wewfbœ wefv M mvwr q wewµ K i Zzwg g b Ki wk? gzvg Zi mc ÿ hyw³ `vi 4 evsjv ` ki wefvmxq kni jv Z G `i kvlv Av Q 2 evsjv `k cvkvk ißvwbi Rb m ve ` ki g a wdwjcvbb Ab Zg K. nvbcvi gv K U Kx? 1 cöwz gv m evsjv ` k wdwjcvb bi cövq 30 K UBbvi Kvco ißvwb L. Drcv`bKvix wk wkíc Y i µzv? e vl v Ki 2 K i m úªwz Ômycvi UvBdzb g vblyuõ S oi Kvi Y m ` ki M. DÏxc Ki ÔKgjv viõ Kvb ai bi LyPiv wecwy? e vl v Ki 3 e emvqx `i A bk ÿwz nq wdwjcvb bi AvBbMZ myweavi Kvi Y Kvc oi e emv q cvbkvi, LyPiv, `vjvj, cöwzwbwa cövqb evsjv `wk N. ÔebjZv kwcs gjõ Ges ÔKgjv viõ `ywu wk GKB wecwy? K. RbmsL vmz cwi ek Kx? 1 Zvgvi gzvgz `vi 4 8 Pvgov wk í evsjv `k DbœZ n ji w`b w`b Pvgov ißvwb n«vm cv Q cöwz 1 L. ÒwecY b mvgwók cwi ek Awbqš Y hvm Ó e vl v Ki 2 em dzu Pvgov ißvwb K i 1 Wjvi _ K 1.5 Wjvi cviqv hvq ez gv b mb M. Òmycvi UvBdzb g vblyuó mvgwók cwi e ki Kvb Dcv`v bi cwigvy Pvgov w` q RyZv ev Pvgov RvZxq cy ißvwb K i cviqv hvq 10 AšÍfz ³? e vl v Ki 3 _ K 15 Wjvi hv Pvgov ißvwbi PvB Z 80% _ K 90% ewk N. mvgwók cwi e ki Dcv`v bi Kvi YB wdwjcvb b Kvc oi evsjv ` ki nvrvi nvrvi `ÿ köwgk wewfbœ KviLvbvq RyZv I PvgovRvZ cy e emvq evsjv `wk `i nv Z h_v_ we køly Ki 4 Drcv` b wb qvwrz hv ißvwb n Q Rvcvb, Rvg vwb, Kvwiqvmn A bk ` k 3 Bwj ki gšmy g PÆMÖv g cöpzi Bwjk gvq aiv c o vbxq gvq e emvqxiv K. bm` g~j Qvo Kx? 1 R j `i wbku _ K M o cöwz KwR 300 UvKv ` i gvq wk b Zv eo, gvsvwi I QvU wzb fv M wef³ K i QvU gvq jv vbxq evrvi cöwz KwR 350 L. Òe q hvm g~j wba viy, g~j wba vi Yi mnr c wzó e vl v Ki 2 UvKv ` i wewµ K i eo I gvsvwi gvq jv XvKvi cvbkvi `i wbku M o M. Rvcvb, Rvg vwb, Kvwiqv Kvb ai bi cy Avg`vwb K i _v K? e vl v Ki UvKv ` i wewµ K i XvKvi Awaevmxiv LyPiv e emvqx `i wbku _ K eo N. Pvgov ißvwbi P q RyZv ev Pvgov RvZxq cy ißvwb Ki j c~ e i gvq 1200 UvKv Ges gvsvwi gvq 1,000 UvKv ` i µq K i P q eû Y ewk ˆe `wkk gỳ ªv AR b m e we køly Ki 4 K. weµq Kx? 1 9 Rbve Avmv` 20 Rb Kg Pvix w` q cvbkvwi e emvq cwipvjbv K ib L. Ôcwienb vbmz evav `~i K iõ e vl v Ki 2 cy Drcv` bi Rb wzwb Drcv`K K exr, mvimn cö qvrbxq M. vbxq gvq e emvqx gvq wewµi Av M evrvirvzki Yi Kvb DcKiYmg~n mieivn K ib Drcvw`Z cy Drcv` Ki KvQ _ K Zvi KvRwU m úv`b K i Qb? e vl v Ki 3 wbr ^ Mvwo Z K i LyPiv e emvqx `i wbku cuš Q `b fv³viv mb N. ga e emvqx `i Kvi Y XvKvi Awaevmx `i 300 UvKvi cy LyPiv e emvqx `i wbku _ K µq K i _v Kb K. i vk Revim& K? 1 gvq 1200 UvKvq µq Ki Z nq h_v_ Zv g~j vqb Ki 4 4 Aswms I Zswms `yõfvb KuvKov e emv qi mv _ RwoZ Aswms QvU L. ÒcvBKvi GKw` K µqkvix Ab w` K weµqkvixó e vl v Ki 2 QvU KuvKovi ev Pv µq K i m jv K wzbgvm jvjb-cvj bi M. Rbve Avmv` Kvb ai bi cvbkvi? e vl v Ki 3 gva g eo K i Px b ißvwb K i Zswms K evrvi I Lyjbv N. ÒAvmv `i e emvqx Kvh µ g P ovší fv³viv ^íg~ j cy A ji evrvi _ K ÔgvÕ KuvKov µq K i cörb bi gva g ev Pv fvm Ki Z cvi eó Zvgvi gzvg Zi mc ÿ hyw³ `vi 4 KuvKov Drcv`b K i Drcvw`Z ev Pv KuvKov ` ki Af ší i 10 ` k Kí-1 Rvbv q` wkí gjvq Zvi Kv úvwbi cy weµ qi Rb µzvi wewfbœ Lvgvix `i wbku wewµ K i Pvwn`vg Zv c Y i Yv Y m ú K µzv K AewnZ K i cy µ q AvK ó K i K. mikvwi evrvi Kx? 1 ` k Kí-2 : Rvev qi Zvi wegv Kv úvwbi wkÿv wegvi cwjwmi MÖnxZv L. Ò fv³vb wecyb wgkö Yi K `ªwe `yó e vl v Ki 2 m wói j ÿ Zvi cöwz ekx KvDQvi mv n ei evmvq wm q KvDQvi mv n ei M. DÏxc Ki Zswms Kvb evrv ii µzv? e vl v Ki 3 Q j- g qi Rb wkÿv wegv MÖn Yi Rb hyw³msmz Z_ Dc vcb K ib N. ` ki A_ bwzk Dbœq b Kvi f wgkv ewk e j Zzwg g b K. mvgvwrk g~j eva Kx? 1 Ki? hyw³ `vi 4 L. ÒweµwqKZv GKwU m Rbkxj cöwµqvó e vl v Ki 2 5 XvKv-PÆMÖvg mo Ki `yõcv k `yõwu KwgwbDwU m Uvi GKwU bvg Ô Mv ìb M. ` k Kí-2 Gi Rvev qi Gi KvR K wecy bi fvlvq Kx ejv UvPÕ AciwUi bvg ÔwcÖÝ Ae XvKvÕ Mv ìb UvP wb R `i KwgDwbwU hvq? e vl v Ki 3 m Uvi K n ik ikg B jkuªwbk evwzi mgš^ q mw¾z K i Zv `i cöpvi N. Rvbv q` I Rvev qi Gi KvR GKB ai bi g b n ji Zv `i Pvjvq, Aciw` K ÒwcÖÝ Ae XvKvÓ gnvmo K PjvPj Mvwo jv Z w Kvi g a Kv Ri wfbœzv i q Q Zzwg wk GKgZ? hyw³ `vi 4 Ges iæz c~y v b cv vi I e vbvi jvwm q Zv `i cöpvikvh Pvjvq 11 Avgv `i `kmn c w_exi cövq `k evrvirvzki Y cwjw_bwbf i hvi d j K. B f U Kx? 1 c w_ex AvR cwjw_ bi `~l Y `~wlz wvk mb gyn~ Z evsjv ` ki Wv. L. ÔcÖPv i cömviõ e vl v Ki 2 gvevik Avng` Lvb nvwi q hviqv mvbvjx Auvk cv Ui m jv jvm _ K M. ÔwcÖÝ Ae XvKvÕ Gi weávc bi gva gwui bvg Kx? e vl v Ki 3 cwjw_ bi g Zv wkš cwjw_ bi PvB Z k³, cvwb Z I gvwu Z cubkxj, N. ÔwcÖÝ Ae XvKvÕ A cÿv Ô Mv ìb UvP&Õ Gi weávcb e q ewk cyov j QvB n q hvq Ges cwi ekevüe Ô mvbvjx e vmõ Avwe vi K ib, hv Ges Kvh KvwiZv Kg Zvgvi gzvg Zi c ÿ hyw³ `LvI 4 evrvirvzkiy K w` e bzzb c _i w`kv c w_ex K ivl e `~lygy³ 6 ` k Kí-1 : Rbve Avwgi e ov _ K digvwjbgy³ Avg wk b XvKvq K. AbjvBb wecyb Kx? 1 LyPiv e emvqx `i wbku ^í jv f `ªæZ weµq K i `b, h nzz Zvi L. cwikwíz wecyb ej Z Kx evsvq? e vl v Ki 2 wbku Avg msiÿ Yi Kv bv e e v bb M. DÏxc Ki Ô mvbvjx e vmõ Drcv`b Kvb ai bi wecyb ` k Kí-2 : Rbve Rwjj gywýmä _ K AwaK cwigvy Avjy wk b aviyv? e vl v Ki 3 PÆMÖv gi LyPiv e emvqx `i wbku Pvwn`v Abycv Z weµq K ib N. ÒW. gvevik Avn `i Avwe vi c w_ex K `~lygy³ ivl e Ó Aewkó Avjy wngvmv i msiÿy K ib hyw³ `vi 4

57 54 Digital Interactive E-book

58 m Rbkxj Drcv`b e e vcbv I wecyb wøzxq cî : GKv`k-Øv`k köwy 55

Microsoft Word - unit 05_Infinite Series_F.docx

Microsoft Word - unit 05_Infinite Series_F.docx Amxg aviv Ifiite Series BDwbU f~wgkv Abyμg I Amxg avivi g a GKwU cöz ÿ m úk i q Q Abyμ gi c` jvi g a MvwYwZK wpý e evi K i Amxg aviv cviqv hvq BDwb Ui D Ïk GB BDwbU k l Avcwb- Abyμg Kx Zv e vl v Ki Z cvi

Podrobnejšie

G R U e vswks Kvh µ gi ÎgvwmK cöwz e`b (Rvbyqvwi-gvP 2019) dvbb vwýqvj BbK zkb wwcvu g U evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv

G R U e vswks Kvh µ gi ÎgvwmK cöwz e`b (Rvbyqvwi-gvP 2019) dvbb vwýqvj BbK zkb wwcvu g U evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv G R U e vswks Kvh µ gi ÎgvwmK cöwz e`b (Rvbyqvwi-gvP 2019) dvbb vwýqvj BbK zkb wwcvu g U evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv f wgkvt A_ bwzk gyw³ MYcÖRvZš x evsjv `k mikv ii wewfbœ iƒck íi Ab Zg jÿ 2021

Podrobnejšie

Microsoft Word - Final_Position Paper_Domestic Resource VS Pro-Poor Revenue_Bang_Sep-2012.doc

Microsoft Word - Final_Position Paper_Domestic Resource VS Pro-Poor Revenue_Bang_Sep-2012.doc BKzBwUwewW Ae vb cî IMF kz c~i Y cöyxz g~j ms hvrb Ki (f vu) AvBb-2012, GKwU ch v jvpbv Af š ixy m ú` msmön ebvg `wi`ª evüe ivr ^ Av`vq KŠkj 1. Dbœqb cöwµqvq ivr ^ Av`vq Ges Af š ixy m ú` mgvniy GKwU i

Podrobnejšie

K wl wkÿv wkÿy -1 BDwbU - 1 Awa ekb - 1 f~wgkv K wl I K wl wkÿv Ges gva wgk wkÿvµ g K wl wkÿv evsjv ` ki Af šíixy Av qi (wrwwwc-i) w ig~ j A

K wl wkÿv wkÿy -1 BDwbU - 1 Awa ekb - 1 f~wgkv K wl I K wl wkÿv Ges gva wgk wkÿvµ g K wl wkÿv evsjv ` ki Af šíixy Av qi (wrwwwc-i) w ig~ j A K wl wkÿv wkÿy -1 BDwbU - 1 Awa ekb - 1 f~wgkv K wl I K wl wkÿv Ges gva wgk wkÿvµ g K wl wkÿv evsjv ` ki Af šíixy Av qi (wrwwwc-i) w ig~ j 2006-2007 A_ eq i K wl Lv Zi Ae`vb 21.11 kzvsk n e e j cöv jb

Podrobnejšie

gvbbxq msm` m`m e ` `র Rb ev RU we køly I cwiexÿy bvu-2 ev RU Bbdi gkb ní W : cökvkkvj: Ryb, 2018 ev RU ch v jvpbv: ^v ^v RbM Yi gšwjk AwaKvi

gvbbxq msm` m`m e ` `র Rb ev RU we køly I cwiexÿy bvu-2 ev RU Bbdi gkb ní W : cökvkkvj: Ryb, 2018 ev RU ch v jvpbv: ^v ^v RbM Yi gšwjk AwaKvi gvbbxq msm` m`m e ` `র Rb ev RU we køly I cwiexÿy bvu-2 ev RU Bbdi gkb ní W : 218-19 cökvkkvj: Ryb, 218 ev RU ch v jvpbv: ^v ^v RbM Yi gšwjk AwaKvi mg~ ni g a Ab Zg Ges mikvi mkj bvmwi Ki ^v myi v c«`v

Podrobnejšie

gva wgk wk v, wk vµg I wkïi µgwekvk-1 BDwbU-1 mgvr, ms wz, cö_v, cwievi I mncvvx Awa ekb-1 f~wgkv gvbyl mvgvwrk Rxe mgv R emevm Kiv gvby li mnrvz ag R

gva wgk wk v, wk vµg I wkïi µgwekvk-1 BDwbU-1 mgvr, ms wz, cö_v, cwievi I mncvvx Awa ekb-1 f~wgkv gvbyl mvgvwrk Rxe mgv R emevm Kiv gvby li mnrvz ag R gva wgk wk v, wk vµg I wkïi µgwekvk-1 BDwbU-1 mgvr, ms wz, cö_v, cwievi I mncvvx Awa ekb-1 f~wgkv gvbyl mvgvwrk Rxe mgv R emevm Kiv gvby li mnrvz ag R b i ci _ K wkï bvbv cöwzk~jzvi ga w` q mgv Ri Dc hvmx

Podrobnejšie

e `wkk gỳ ªv bxwz wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv GdB mvk yjvi bs ww m ^i 2018 ZvwiL t AMÖnvqY 1425

e `wkk gỳ ªv bxwz wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv   GdB mvk yjvi bs ww m ^i 2018 ZvwiL t AMÖnvqY 1425 e `wkk gỳ ªv bxwz wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq XvKv www.bb.org.bd GdB mvk yjvi bs-35 11 ww m ^i 2018 ZvwiL t-------------------- 27 AMÖnvqY 1425 e `wkk gỳ ªvq jb ` bi mkj Aby gvw`z wwjvi wcöq g nv`qmy,

Podrobnejšie

GgweG cövmövg cöz ÿy I wm vší MÖnY cöwµqv Perception and Decision Making Process BDwbU 3 gvbyl wewfbœ Bw `ª qi mvnv h evb ii RM Zi evz v msmön K i Gme

GgweG cövmövg cöz ÿy I wm vší MÖnY cöwµqv Perception and Decision Making Process BDwbU 3 gvbyl wewfbœ Bw `ª qi mvnv h evb ii RM Zi evz v msmön K i Gme GgweG cövmövg cöz ÿy I wm vší MÖnY cöwµqv Perception and Decision Making Process BDwbU 3 gvbyl wewfbœ Bw `ª qi mvnv h evb ii RM Zi evz v msmön K i Gme evz v ms M ms M K `ªxq œvqyz š cöwiz nq œvqycöevn

Podrobnejšie

2 Áv bi Drm Sources of Knowledge Áv bi DrcwË wkfv e N U? wk mi gva g N U? Gme cö kœi Rev e `vk wbkiv wfbœ wfbœ gz cö`vb K ib G msµvší D jøl hvm PviwU

2 Áv bi Drm Sources of Knowledge Áv bi DrcwË wkfv e N U? wk mi gva g N U? Gme cö kœi Rev e `vk wbkiv wfbœ wfbœ gz cö`vb K ib G msµvší D jøl hvm PviwU 2 Áv bi Drm Sources of Knowledge Áv bi DrcwË wkfv e N U? wk mi gva g N U? Gme cö kœi Rev e `vk wbkiv wfbœ wfbœ gz cö`vb K ib G msµvší D jøl hvm PviwU gz nj: AwfÁZvev`, eyw ev`, wepviev` I ^Ávev` eyw ev`

Podrobnejšie

cør nvievi fvlv bxwz cwipvjbv KwgwUi m`m : wg. Av e`, wg. Ryev qi, wg. gylvr x cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb n jv

cør nvievi fvlv bxwz cwipvjbv KwgwUi m`m : wg. Av e`, wg. Ryev qi, wg. gylvr x cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb n jv cør nvievi fvlv bxwz cwipvjbv KwgwUi m`m : wg. Av e`, wg. Ryev qi, wg. gylvr x cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb cør nvievi B Uvib vkbvj z j wgkb n jv ØvwqZ kxj bvmwik Zwii mgq QvÎQvÎx `i gb, kixi I g bvfv

Podrobnejšie

Microsoft Word - 05Mar1059 Admission book January MS 1 - bengali.doc

Microsoft Word - 05Mar1059 Admission book January MS 1 - bengali.doc fwz cyw Kv i qj GeviwWb wpj Wªb&m nm&wcuvj GB wjd ju eo wcö U AvKv i Ges Kw úduvi ww I cviqv hvq Aby iv a Ab Kvb di g U ev fvlvq mieivn Kiv hv e Kwci Rb `qv K i KvqvwjwU Wfjc g U K (01224) 554149 b ^ i

Podrobnejšie

May_2010.qxd

May_2010.qxd g-2010 May 2010 22Zg el câg msl v Volume-XXII, No. V Gwkqv I cökvš gnvmvmixq AÂ ji 2010 mv j A_ bwzk I mvgvwrk Rwic evsjv `k m ú K msw ß weeiyx A_ bwzk cöe w Z wkqyuv gš izv `w Y Gwkqvi `k jv Z wek A_

Podrobnejšie

K eogv ci c ÖZ vkv Avcbvi mš v bi fwel Zi Rb mn hvmx niqv

K eogv ci c ÖZ vkv Avcbvi mš v bi fwel Zi Rb mn hvmx niqv K eogv ci c ÖZ vkv Avcbvi mš v bi fwel Zi Rb mn hvmx niqv 1 2 3 4 5 6 7 8 eogv ci zj jv eogv ci cöz vkv wb q ïi K i c ÖwZwU M Ö W c ÖwZwU wk v_ xi Kx Rvbv DwPZ Ges Kx Ki Z mg_ n Z n e, wk vi gvb Zvi g~jm~î

Podrobnejšie

welq †KvW

welq †KvW welq KvW 1 5 0 we G Gd kvnxb K jr XvKv cövk-wbe vpwb cixÿv 2018 8g kªwy welq t evsjv `k I wek cwipq (m Rbkxj) mgq t 2 NÈv 30 wgwbu c~y gvb 70 ( h Kv bv 7wU cö kœi DËi `vi) 1. imyjcyi GjvKvwU cövk wzk m

Podrobnejšie

Microsoft Word - AML circular-24 Bangla.doc

Microsoft Word - AML circular-24 Bangla.doc G Gg Gj mvkz jvi b ^i t 24 e e vcbv cwipvjk/cöavb wbe vnx Kg KZv evsjv ` k Kg iz mkj Zdwmjx e vsk I Avw_ K cöwzôvb gvwb jûvwis cöwz iva wefvm evsjv `k e vsk cöavb Kvh vjq, XvKv I qemvbu : www.bangladeshbank.org.bd

Podrobnejšie

K wl I cjøx Dbœqb zj SCHOOL OF AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT evsjv `k D gy³ wek we` vjq BAE 2106 eb I Rxe ewpî FOREST & BIODIVERSITY jlk W. Gm Gg

K wl I cjøx Dbœqb zj SCHOOL OF AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT evsjv `k D gy³ wek we` vjq BAE 2106 eb I Rxe ewpî FOREST & BIODIVERSITY jlk W. Gm Gg K wl I cjøx Dbœqb zj SCHOOL OF AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT evsjv `k D gy³ wek we` vjq BAE 2106 eb I Rxe ewpî FOREST & BIODIVERSITY jlk W. Gm Gg iyûj Avwgb evsjv `k K wl M elyv KvDwÝj m úv`k W. gvt

Podrobnejšie

Microsoft Word - Nirjash 15.doc

Microsoft Word - Nirjash 15.doc wbh vm eª v Ki M elyv Z_ wewpîv LÊ 15 m Þ ^i 2005 eª vk M elyv I g~j vqb wefvm MÖš ^Z : eª vk cöökvkkvj : m Þ ^i 2005 cöökvkk cö Q` A i web vm I A½m¾v gy`ªy : eª vk, M elyv I g~j vqb wefvm 75 gnvlvjx XvKv

Podrobnejšie

c`v_ weávb BDwbU t 10 Av jvi cöwzmiy REFRACTION OF LIGHT f wgkv Av jv h gva gi ga w` q Mgb Ki Z cv i Zv K Av jvk gva g ev ^ Q gva g e j Av jv h Kv bv

c`v_ weávb BDwbU t 10 Av jvi cöwzmiy REFRACTION OF LIGHT f wgkv Av jv h gva gi ga w` q Mgb Ki Z cv i Zv K Av jvk gva g ev ^ Q gva g e j Av jv h Kv bv c`v_ weávb BDwbU t 10 Av jvi cöwzmiy REFRACTION OF LIGHT f wgkv Av jv h gva gi ga w` q Mgb Ki Z cv i Zv K Av jvk gva g ev ^ Q gva g e j Av jv h Kv bv ^ Q I mgmz gva gi ga w` q mij ilvq P j GK ^ Q gva gi

Podrobnejšie

CITYWIDE BEHAVIORAL EXPECTATIONS to Support Student Learning Student Intervention and Discipline Code and Bill of Student Rights and Responsibilities,

CITYWIDE BEHAVIORAL EXPECTATIONS to Support Student Learning Student Intervention and Discipline Code and Bill of Student Rights and Responsibilities, CITYWIDE BEHAVIORAL EXPECTATIONS to Support Student Learning Student Intervention and Discipline Code and Bill of Student Rights and Responsibilities, K-12 Effective April 2015 Department of Education

Podrobnejšie

vik b ^i t ewkwbk/c.g~.cö./9g wb.c/393/2013/229 emikvwi wk K wbeüb I cöz qb KZ c (NTRCA) bv qg K v úvm, GKv WwgK feb (6ô Zjv), avbgwû, XvKv-1205 d v t

vik b ^i t ewkwbk/c.g~.cö./9g wb.c/393/2013/229 emikvwi wk K wbeüb I cöz qb KZ c (NTRCA) bv qg K v úvm, GKv WwgK feb (6ô Zjv), avbgwû, XvKv-1205 d v t vik b ^i t ewkwbk/c.g~.cö./9g wb.c/393/2013/229 emikvwi wk K wbeüb I cöz qb KZ c (NTRCA) bv qg K v úvm, GKv WwgK feb (6ô Zjv), avbgwû, XvKv-1205 d v t 8650883, I qemvbu t ntrca.teletalk.com.bd www.ntrca.gov.bd,

Podrobnejšie

Microsoft Word - Web site Data & Picture July-Sep 13

Microsoft Word - Web site Data & Picture July-Sep 13 wegb I qe mvb Ui Rb Z_ cöiy RyjvB- m Þ i 2013 1 PŠKm cöwk K-2012 cyi vi cö`vb t MZ 04 RyjvB 2013 ZvwiL NuvwU c v iw MÖvD Û PŠKm cöwk K-2012 cyi vi cö`vb Kiv nq D³ cyi vi weziy Abyôv b gvbbxq Kg Wvi KgvwÛs

Podrobnejšie

Cenník motorov

Cenník motorov Motor / špecifikácia Industriálne GX Cena EUR GX25 GX25NT ST SC 309,00 GX25T ST 4 309,00 GX25T S4 309,00 GX25NT TE ZR 339,00 GX35 GX35NT ST SC 335,00 GX35T ST 4 335,00 GX35T T4 379,00 GX50 GX50NT ST SC

Podrobnejšie

ivRkvnx K…wl Dbœqb e¨vsK

ivRkvnx K…wl Dbœqb e¨vsK ivrkvnx K wl Dbœqb e vsk cökv/ Kwnwe- 1/cwicÎ bs- 02 /2015 K `ªxq wnmve wefvm-1 wnmve mgvcbx AMÖvwaKvi ZvwiLt ÒFY Av`v q `vq kva FY köyxkiy n e ivaó 07 Ryb 2015 Lªxóvã 24 R ô 1422 e½vã mkj Rvbvj e e vck

Podrobnejšie

Bengali_TP_4_02_23 Dec.qxd

Bengali_TP_4_02_23 Dec.qxd ICIMOD Bwm gvw (ICIMOD) wn `ykzk wngvjq AÂ ji 8wU ^vaxb ` ki Ñ AvdMvwb vb, evsjv `k, fyuvb, Pxb, fviz, gvqvbgvi, bcvj Ges cvwk vb bi - mvwe K Dbœqb Kg Kv Ê wb ew`z m UviwU bcv ji KvVgvÛy Z AewöZ ICIMOD-Gi

Podrobnejšie

Microsoft Word - bn_yesa-masih.doc

Microsoft Word - bn_yesa-masih.doc Cmv gmxn t Bmjv gi GK bex 1 Cmv gmxn : Bmjv gi GK bex (Pv P i wek wzi GK HwZnvwmK Av jl ) gvnv ` AvZvDi- inxg Abyev` nv mb gvngy` m úv`bv cö dmi Avãyi gvbœvb Avãyj vn knx` Avãyi ingvb islamhouse 1428-2007

Podrobnejšie

Dw ` evz v [evsjv `k evuvwbk vj mvmvbwui evsjv gylcî] 33Zg el 1g msl v AMÖnvqY 1425/wW m ^i 2018 cöavb m úv`k Aa vck W. bvrgyj Avjg m úv`k Aa vck W. w

Dw ` evz v [evsjv `k evuvwbk vj mvmvbwui evsjv gylcî] 33Zg el 1g msl v AMÖnvqY 1425/wW m ^i 2018 cöavb m úv`k Aa vck W. bvrgyj Avjg m úv`k Aa vck W. w Dw ` evz v [evsjv `k evuvwbk vj mvmvbwui evsjv gylcî] 33Zg el 1g msl v AMÖnvqY 1425/wW m ^i 2018 cöavb m úv`k Aa vck W. bvrgyj Avjg m úv`k Aa vck W. wgwni jvj mvnv Aa vck W. gvnv ` Avj gvrv Ï`x Avj dqvbx

Podrobnejšie

ivóªweávb wefvm A vjvgbvb A v mvwm qkb, ivrkvnx wek we` vjq Rxeb m` m i bvg I wvkvbv Rxeb m`m bs bvg I wvkvbv 001 gv. Avey ev vi Avjx (1967) e emvqx Z

ivóªweávb wefvm A vjvgbvb A v mvwm qkb, ivrkvnx wek we` vjq Rxeb m` m i bvg I wvkvbv Rxeb m`m bs bvg I wvkvbv 001 gv. Avey ev vi Avjx (1967) e emvqx Z Rxeb m`m bs bvg I wvkvbv 001 gv. Avey ev vi Avjx (1967) e emvqx ZvjvBgvix, KvRjv, ivrkvnx 002 cö dmi Gg Avbmvi DÏxb cwipvjk wkÿv I M elyv Bbw wudu 003 W. gv. gkmỳ yi ingvb (1973) cö dmi (Ae.) 004 gv. AvQv`y¾vgvb

Podrobnejšie

ঈদে মীলাদন্নবীর অসুস্থ ধারা

ঈদে মীলাদন্নবীর অসুস্থ ধারা Bmjvg cöpvi eÿ iv, iveiqv wiqv`, mšw`avie 2009 1430 C ` gxjv`ybœexi Amȳ aviv [ evsjv - Bengali] Avãyj vn knx` Avãyi ingvb m úv`bv : PŠayix Aveyj Kvjvg AvRv` islamhouse.com Gi mkj ^Z mevi Rb D y³ C ` gxjv`ybœexi

Podrobnejšie

Biology 1st-Paper Lecture sheet

Biology 1st-Paper Lecture sheet Wants More Updated Bangla e-books(pdf): cökvkk K vgweªqvb cvewj KkÝ cøu-2, jkvb mv K j-2 XvKv dvb : 9891919, 9881355 [cökvkk KZ K me ^Z msiw Z] cö_g ms iy : 25 Ryb, 2013 UªW gvk iwrt bs : 96504, kªwy-16,

Podrobnejšie

BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz evsjv ` ki AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb Dc hvmx Zgwb dm ji wzki cvkvgvko

BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz evsjv ` ki AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb Dc hvmx Zgwb dm ji wzki cvkvgvko BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz BDwbU 1 dmj msi Y I cvkvi ` ni cwiwpwz evsjv ` ki AvenvIqv dmj Drcv` bi Rb hgb Dc hvmx Zgwb dm ji wzki cvkvgvko, Bù yi, ivmevjvb, AvMvQv BZ vw`i eske w i Rb I mnvqk

Podrobnejšie

Čiastka 205/2004

Čiastka 205/2004 Strana 4282 Zbierka zákonov č. 481/2004 Čiastka 205 481 o zvý še ní sumy za o pat ro va cie ho prí spev ku Vlá da pod a 4 ods. 4 zá ko na č. 236/1998 Z. z. o za o pat ro va com prí spev ku v zne ní zá

Podrobnejšie

a1805LIVING_THE_LOTUS_Bengali.pdf

a1805LIVING_THE_LOTUS_Bengali.pdf 5 2018 VOL. 152 Senior Editor: Koichi Saito Editor: Eriko Kanao Copy Editor: Staff members of Bangladesh Dharma Center Living the Lotus is published monthly by Rissho Kosei-kai International, Fumon Media

Podrobnejšie

Microsoft Word - Government Equity accounts & Guidelines doc

Microsoft Word - Government Equity accounts & Guidelines doc mikvwi BKzBwU wnmve I wb ` wkkv (2009-2010 A_ eqi ch š ) Government Equity Accounts and Guidelines (upto FY 2009-2010) A_ gš Yvjq A_ wefvm UªRvwi I FY e e vcbv AbywefvM wwgmgj AwakvLv mikvwi BKzBwU wnmve

Podrobnejšie

vopredposv_noty_iba

vopredposv_noty_iba BOŽSKÁ SLUŽBA VOPRED POSVÄTENÝCH DAROV ff k kkkki A - men. ff k k k kz e k fk j k Te - ne, zmi - luj s. - ne, zmi - luj s. ff k kkkz ek s k fkj k kkkki 1. - be, - ne. A - men. f j j j j j j j k k k k Mo-j

Podrobnejšie

Čiastka 064/2004

Čiastka 064/2004 Strana 1598 Zbierka zákonov č. 135/2004 Čiastka 64 135 VY HLÁŠ KA Mi nis ter stva ži vot né ho pros tre dia Slo ven skej re pub li ky z 27. februára 2004 o dekontaminácii zariadení s obsahom polychlórovaných

Podrobnejšie

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -5, msl v-04 g 2016 Bs, kvõevb 1437 wn., ˆekvL 1423 evs cöwzôvzv dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -5, msl v-04 g 2016 Bs, kvõevb 1437 wn., ˆekvL 1423 evs cöwzôvzv dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -5, msl v-04 g 2016 Bs, kvõevb 1437 wn., ˆekvL 1423 evs cöwzôvzv dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb (ingzzjøvwn AvjvBwn) cöavb m úv`k gydzx Avikv` ingvbx

Podrobnejšie

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -4, msl v-07 AvM 2015 Bs, whjk` 1436 wn., kövey 1422 evs cöwzôvzv I cöavb c ô cvlk dkxûj wgjøvz g

gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -4, msl v-07 AvM 2015 Bs, whjk` 1436 wn., kövey 1422 evs cöwzôvzv I cöavb c ô cvlk dkxûj wgjøvz g gvwmk Avj-Aveivi The Monthly AL-ABRAR iwr. bs-145 el -4, msl v-07 AvM 2015 Bs, whjk` 1436 wn., kövey 1422 evs cöwzôvzv I cöavb c ô cvlk dkxûj wgjøvz gydzx Ave`yi ingvb (`vgvz evivkvzzûg) cöavb m úv`k gydzx

Podrobnejšie

Príloha č

Príloha č UVÁDZANIE RÁDIONUKLIDOV DO ŽIVOTNÉHO PROSTREDIA A VYNÁŠANIE PREDMETOV Z KONTROLOVANÉHO PÁSMA Oslobodzovacie úrovne, uvoľňovacie úrovne, úrovne aktivity vymedzujúce vysokoaktívny žiarič a najvyššie prípustné

Podrobnejšie

Hydraulické válce ISO 6020/2 série HT

Hydraulické válce ISO 6020/2 série HT TEHNIKÉ HARAKTERISTIKY Norma ISO 20/2 Typ konštrukcie Nominálny tlak Skúšobný tlak Teplota okolia Teplota oleja Olej Priemer valca (mm) Piemer piestnice (mm) Maximálna rýchlost (m/s) standardne tesnenia

Podrobnejšie

Čiastka 104/2004

Čiastka 104/2004 Strana 2558 Zbierka zákonov č. 252/2004 Čiastka 104 252 NA RIA DE NIE VLÁ DY Slo ven skej re pub li ky z 15. ap rí la 2004 o úhra de za vy ko na nie štát nych ve te ri nár nych čin nos tí súk rom ný mi

Podrobnejšie

Čiastka 7/2004 (017)

Čiastka 7/2004 (017) Strana 128 Zbierka zákonov č. 17/2004 Čiastka 7 17 ZÁKON zo 4. de cem bra 2003 o po plat koch za ulo že nie od pa dov Ná rod ná rada Slo ven skej re pub li ky sa uznies la na tom to zá ko ne: 1 Úvod né

Podrobnejšie

Čiastka 161/2004

Čiastka 161/2004 Strana 3746 Zbierka zákonov č. 379/2004 Čiastka 161 379 NA RIA DE NIE VLÁ DY Slo ven skej re pub li ky zo 16. júna 2004, kto rým sa mení a do pĺ ňa na ria de nie vlá dy Slo ven skej re pub li ky č. 199/2002

Podrobnejšie

Strana 2790 Zbierka zákonov č. 359/2003 Čiastka VYHLÁŠKA Ministerstva financií Slovenskej republiky z 12. augusta 2003, ktorou sa mení vyhlášk

Strana 2790 Zbierka zákonov č. 359/2003 Čiastka VYHLÁŠKA Ministerstva financií Slovenskej republiky z 12. augusta 2003, ktorou sa mení vyhlášk Strana 2790 Zbierka zákonov č. 359/2003 Čiastka 156 359 VYHLÁŠKA Ministerstva financií Slovenskej republiky z 12. augusta 2003, ktorou sa mení vyhláška Ministerstva financií Slovenskej republiky č. 170/2002

Podrobnejšie

DECRETO PAGINA WEB.pdf

DECRETO PAGINA WEB.pdf F @ T FI Q O P O Q O P O H É É ë Ê Ê ê î î Ï î ê î ê Ï Ï * +, -. / 0 1 / 2 / -3 0 4 / 5 6 7 / - -6 8 3 9, -4 3-8 6 2 : 6 1 ;8 6 0 < 6 8 6 - = > 4? / +, @ 0 < 3? ;6 0 < / 8 6 2 3-6 0 4 ;3 + B C E F G F

Podrobnejšie

Stat1_CV1 VES

Stat1_CV1 VES Štatistika 1 Cvičenie č. 1 Triedenie, Aritmetický priemer Príklad č. 1 Pri sledovaní výkonnosti zamestnancov sa v 20 sledovaných dňoch zistili nasledovné údaje o počte vybavených klientov počas smeny v

Podrobnejšie